گیلان معرفی استان گیلان و مناطق دیدنی آن

[مهربانوی ایرانی]

اقتصاد استان: اقتصاد گیلان، بر پایه کشاورزی، دامداری، صید ماهی و پرورش زنبور عسل و کرم ابریشم استوار است. کشت توت برای تغذیه کرم ابریشم که زمانی از برنج مهم تر بود قدیمی‌ ترین فعالیت کشاورزی است و در خوشابر و گشت در غرب و در آستانه تا قاسم‌ آباد در شرق در کوهپایه‌ ها انجام می گیرد. امروزه گیلان اصلی‌ ترین منطقه تولید ابریشم در ایران است، و ۸۰ درصد تولید ملی را که بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ تن در سال می ‌شود را در اختیار دارد. تیلمبار، محل نگهداری کرمهای ابریشم از مشخصه‌ های معماری بومی گیلان است. شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران در رشت واقع شده‌ است. شیلات استروژن که منحصر به دریای خزر است دیگر فعالیتی ست که توسط شرکتی در غازیان انزلی تولید می شود و گیلان حدوداً نصف تولید خاویار و استروژن ایران را در اختیار دارد. همچنین بندر انزلی از مراکز مهم اقتصادی و یکی از قطب‌ های ورزشی در ایران است که بعنوان اولین و بزرگترین بندر ایران در سواحل جنوبی دریای خزر (کاسپین) مطرح است و اهمیت اقتصادی زیادی دارد.​

 

[مهربانوی ایرانی]

محصولات کشاورزی: برنج و چای عمده محصولات کشاورزی استان گیلان هستند که اغلب در لاهیجان و رودسر کشت میشوند. زیتون نیز از دیگر فراورده‌ های زراعی است که کشت آن در شهرستان رودبار رایج است. گندم و جو، بادام زمینی، توتون و فندق نیز از دیگر محصولات زراعی گیلان می ‌باشند که هنوز نیز به صورت انبوه در نقاط مختلف استان کشت می ‌شوند. گیلان در زمینه تولید چای، زیتون، فندق و بادام زمینی مقام اول و به لحاظ تولید برنج مقام دوم در ایران را داراست. اخیراً باغات کیوی بخصوص در شرق گیلان رواج ویژه‌ای داشته و این محصول نیز به عنوان یکی از تولیدات این استان است. محصول اصلی کشاورزی تاکنون برنج بوده‌است. تا سال ۱۳۶۱ شمسی گیلان بزرگترین تولید کننده برنج ایران بود و ۴۰ تا ۵۰ درصد تولید ملی را داشت ولی در این سال استان همجوار مازندران از آن پیشی گرفت. تنباکو در فومنات و مرکز تالش و درختان میوه در دو حاشیهٔ ساحلی کشت می ‌شوند و میوه‌ هایی چون گیلاس و آلو در شمال تالش و انواع مرکبات در شرق گیلان تولید می‌ شوند. در دیلمان، عمارلو و اشکورات مزارع وسیع دیمی گندم وجود دارد. ​

 

[مهربانوی ایرانی]

منطقه رودبار و منجیل به دلیل اقلیم مدیترانه‌ایش نظام کشاورزی بی همتایی در ایران دارد که منشأ اصلی درآمد در آن زیتون و گندم و دامداری و شالیزارهای کنار سفید رود در بخش رستم‌ آباد است.

فرهنگ و آداب و رسوم: این استان دارای هویت قومی مشخص است. گروه‌ های قومی اصلی آن متعلق به شاخه شمال غربی گروه زبانهای ایرانی هستند. عمده ‌ترینشان گیلک است که در جلگه مرکزی، حاشیه ساحلی شرقی و ارتفاعات جنوب غربی زندگی می ‌کند. گیلکها بر اساس تفاوتهای گویشی و ویژگیهای اجتماعی فرهنگی به سه گروه تقسیم می‌ شوند: گیلک رشتی و لاهیجانی و گیلک گالشی. از آنجا که از دوره هخامنشیان و ساسانیان، گیلان با خاندانها و فرمانروایان محلی خود تقریباً همیشه مستقل بود، دین زرتشتی و کلنی‌ های نسطوری توانست برای مدت طولانی در آن دوام آورد. از گیلان همراه با آمل به عنوان پایگاه کشیشی نسطوری نام بـرده شده ‌است. مهمترین ویژگی اصلی جلگه مرکز گیلان (همانند مازندران) شمار و رونق فعالیت بازارهای هفتگی ست.​

 

[مهربانوی ایرانی]

فولکلور گیلان نمونه‌ای قابل توجه از پیوندهای پیچیده بین رسوم قبل از اسلام و رسوم اسلامی‌است. به طور خاص تلفیق‌گرایی درخت، گاو نر و تخم مرغ در جاهای مقدس نظیر امامزاده و بقعه برای شیعیان و تربت برای اقلیت سنی تالش، و اهمیت عناصر طبیعی در اجرای مراسم مذهبی قابل توجه‌است. اهمیت درختان بی‌شک مشخصه‌ای مهم در فولکلور گیلانی‌است. پوشش جنگلی در مراسم عزاداری عاشورا هم نقش مهمی دارد، علم‌ها با چوب شمشاد تزیین می ‌شوند. جنگل محافظی برای حیات وحش، خصوصاً خرس که نقش برجسته‌ای در فولکلور محلی دارد، دانسته می ‌شود. موسیقی این استان برخلاف بسیاری از مناطق ایران از وحدت سبک برخوردار نیست. نقاط مختلف گیلان چه از نظر تنوع آوازها و چه از لحاظ خصوصیات ملودی و ریتم از نوعی متفاوت برخوردارند و این تفاوت سبک به خصوص بین موسیقی مردم تالش با موسیقی محلی مناطق دیلمان و اسپیلی و سایر نواحی گیلان به چشم می‌ خورد. طبیعت منبعی الهام بخش برای موسیقی گیلان به ویژه در سیاهکل و دیلمان بوده و این آهنگها بکر مانده‌ اند. ​

 

[مهربانوی ایرانی]

از آلات موسیقی گیلان تنبور است که متفاوت از تنبور سایر مناطق ایران است. از مراسم دیگر این استان نمایش عروس گولی است که در آن از ماسکهای جانورگونه با اجرای رقـ*ـص استفاده می شود و به خاطر مایه‌ های عاشقانه متعلق به پیش از اسلام است و توسط بازیگران دوره‌ گرد در گیلان اجرا می‌ شود. ورزش نیز در استان گیلان از اهمیت ویژه‌ برخوردار است و این استان در بسیاری از موارد جزء فعالترین استانهای ایران در زمینه پرورش ورزشکار است. از معروفترین ورزشهای بومی محلی این استان که قدمت دیرینه دارند می ‌توان به کشتی گیله مردی، لافن بازی، کلاه پران، بروبیا، توپپا، الختور، ترنا و هفت سنگ اشاره کرد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

صنایع دستی: از جمله سنتهای محلی می ‌توان ابریشم، یا چادرشب قاسم‌ آباد، قلابدوزی رشت، حصیر بافی شامل سفره، سبد و کلاه، مصنوعات چوبی خم شده مثل پایه میز و جاسیگاری و... و سفالگری گمج (نوعی ظرف لعابی از جنس خاک رس) را نام برد.​

 

[مهربانوی ایرانی]

از محصولات نساجی گیلان می‌ توان به لنگ، پارچه تافته و کجینی اشاره کرد. قلاب دوزی رشت مورد تحسین زیادی قرار گرفته‌ است. در شمال تالش شال، و در جنوب استان جاجیم هم بافته می‌ شود. نمد بافی در جنوب تالش و سیاه ورود و طارم و نیز در قاسم ‌آباد رواج دارد. حصیربافی فعالیت مشخص دلتای سفید رود و تالاب انزلی است. گونه‌ های مختلف گالی و نی روینده در ساحل دریا و نیز در منابع آب کشاورزی، به عنوان ماده اولیه حصیربافی مورد استفاده قرار می ‌گیرند. همچنین سفالگری در این استان قدمت دیرینه دارد.

جاذبه های مهم گردشگری: موزهٔ میراث روستایی گیلان واقع در پارک جنگلی سراوان، ماسوله، مزار کاشف السلطنه و موزه چای در لاهیجان، موزه جانورشناسی و موزه آبزیان، بازار رشت گیلان، خانه میرزا کوچک خان جنگلی، تالاب انزلی، دهکده ساحلی بندر انزلی، قله درفک (آتشفشان درفک گیلان)، قلعه رودخان گیلان، ییلاق سلانسر رودبار، شهر لاهیجان، شیطانکوه لاهیجان و...​

 

[مهربانوی ایرانی]

جشنواره ها و رویدادها: در ۱۵ سال اخیر هر ساله بین ۱۰ تا ۳۰ جشنواره ورزشهای بومی محلی در استان گیلان برگزار می‌ شود که در آن رشته‌ های مختلف ورزشی بومی محلی به نمایش گذاشته می ‌شود.

جمعیت: ۲٬۴۸۰٬۸۷۴ نفر (سرشماری سال ۱۳۹۰) قابل توجه اینکه جمعیت متوسط روستا در گیلان همواره از متوسط کشور بالاتر بوده‌ است.

زبان: در گیلان سه گروه زبانی ایرانی عمده، یعنی گیلکی، تالشی و تاتی و اقلیتی از گروه دیگر ایرانی، کردی، وجود دارند. زبانهای دیگر عبارتند از ترکی آذربایجانی و برخی گویش کولی ‌ها (با منشأ هندی). گیلکی زبان غالب این استان است. زبانهای گیلکی و تاتی از زبانهای پهلوی باستان است، بطوریکه در گذشته کسانی را که ترانه های گیلکی می ‌خواندند را پهلوی‌ خوان می ‌نامیدند.

مشاهیر استان: میرزا کوچک جنگلی و...
​

 

[مهربانوی ایرانی]

غذاهای محلی: مردم گیلان عاشق برنج هستند که به طور سنتی با هر سه وعده اصلی غذایی میل می‌ شود. این در تضاد با رژیم سنتی برخی استانهای دیگر ایران است که از نان، محصولات لبنی و گاهی گوشت گوسفند تشکیل می ‌شود. از غذاهای سنتی این استان میتوان به این موارد اشاره کرد: فسنجان، ماهی گردبیج، دوشواره، ترشه آش، انار آویج، ووزه دله (بادمجان توپر)، باقلا قاتق، لونگی ماهی و مرغ، غذای کولی و ترش تره، شیرین قورمه، شوید خولی، چغرتمه، واوشکا، میرزا قاسمی، جوجه پریده، خورش گوجه، کباب ترش، خورش سیر قلیه، ماهی دودی، شیش انداز، نان برنجی تمیجان، کال کباب، زیتون پرورده، بورانی بادمجان، دوشاب بزه برنج، انار بیج، اشپل وابیج، ترشی هفتا بیجار و...

سوغات: مهمترین و بهترین سوغات گیلان عبارتند از: ماهی سفید، چای، انواع کلوچه، بادام زمینی، زیتون، برنج و صنایع دستی. در مناطق مختلف با توجه به فرهنگ منطقه صنایع دستی خاصی رایج است. مثلاً سفالگری در املش و جیرده، شالبافی در تالش و توسط گالش‌ ها. چموش و چارق دوزی در ماسوله رایج است. همچنین نمد و بامبو بافی، فرش و گلیم و قلابدوزی در مناطق مختلف رایج است. جهانگردان به مصنوعات چوبی زیبای گیلان علاقه‌ مندند.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان​

 

[مهربانوی ایرانی]

استان گیلان

کشور
ایران
جمعیت
2530696
موقعیت زمانی
IRDT
استان گیلان

قرار گرفتن گیلان در میان رشته کوه‌های البرز، کوه‌های تالش و دریای کاسپین (دریای خزر) سرزمینی را به وجود آورده که در هر سوی آن رودخانه‌ای از کوه سرازیر می‌شود و سبزی جنگل‌ها چشم را خیره می‌کند.
​

تاریخچه

یافته‌های باستان‌‌شناسان حاکی از این است که در گیلان تمدن‌هایی سه هزار ساله همچون مارلیک و اَملَش وجود داشته‌اند.
در لغت‌نامه‌ی دهخدا در مدخل گیلان آمده است که گیلان ترکیبی از «گیل» و «آن» است؛ «آن» پسوند مکان است. پس گیلان یعنی سرزمین مردم گیل -گیل‌ها قومی از مردم ایران هستند که با گویش گیلکی حرف می‌زنند.
گیلان در اواخر دوره‌ی قاجار به دروازه‌ی اروپا شهرت داشت. این استان نقش مهمی در تاریخ معاصر کشورمان داشته است که نهضت مشروطه و قیام جنگل به رهبری میرزا کوچک‌خان از اثرگذارترین آنهاست.​

جغرافیا

استان گیلان دوازدهمین استان پرجمعیت کشور است و به دلیل آب‌وهوای معتدل و خاک حاصلخیز، تراکم جمعیت در آن بالاست و جایگاه سوم را از این نظر در میان استان‌های کشور داراست.
استان گیلان از شمال با دریای خزر و کشور آذربایجان از جنوب با استان‌های زنجان و قزوین و از شرق با استان مازندارن هم‌مرز است.​

آب و هوا

آب و هوای این استان معتدل مرطوب است. کوهستان‌های تالش و رشته‌کوه‌های البرز مانع از عبور رطوبت دریا به سوی مازندران می‌شوند و در بیشتر ماه‌های سال میزان رطوبت در این استان بالاست. رطوبت زیاد باعث تعدیل آب و هوا می‌شود؛ یخبندان شدید یا روزهای خیلی گرم به ندرت در این منطقه اتفاق می‌افتد، البته گاهی افزایش رطوبت در تابستان باعث می‎شود ماه‌های متمادی شاهد روزهای شرجی در این استان باشیم.​

شهرهای استان

استان گیلان دارای 16 شهرستان است که عبارتند از: آستارا، آستانه اشرفیه، املش، بندر انزلی، تالش، رشت، رضوان‌شهر، رودبار، رودسر، سیاهکل، شفت، صومعه‌سرا، فومن، لاهیجان، لنگرود و ماسال.​

رشت

رشت بزرگ‌ترین شهر استان گیلان است و تلفظ محلی آن «رِشت» به معنای باریدن است. میانگین بارش سالانه در رشت 1.359 میلی‌متر است که سبب شده اولین مرکز استان در زمینه‌ی میزان بارش سالیانه باشد و به نام شهر باران‌‌‌‌‌های نقره‌ای معروف شود.
رشت در سال 2015 به عنوان شهر خلاق خوراکی در یونسکو ثبت شده است که این امر به دلیل وجود 220 خوراکی محلی و تنوع فرآورده‌های غذایی محلی در این شهر است.
پیش از ورود به شهر، پارک جنگلی سراوان و موزه میراث روستایی گیلان و در داخل شهر میدان شهرداری، برج ساعت که نماد شهر رشت است، خانه‌ی میرزا کوچک‌خان جنگلی، عمارت کلاه‌فرنگی، باغ محتشم یا پارک شهر، خانه‌های تاریخی سمیعی و آوانسیان، موزه میرزا کوچک‌خان و موزه رشت از مکان‌هایی هستند که در سفر به این شهر باید دید.​

بندر انزلی

بندر انزلی دومین شهر پرجمعیت استان گیلان است. انزلی به دلیل بندر بودن و ارتباط کشتیرانی با سایر شهرهای جهان به دروازه‌ی اروپا شهرت داشته است. در سال 1384 منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی به عنوان یکی از هفت منطقه‌ی آزاد کشور معرفی شد.
انزلی دارای آب و هوای مرطوب و پرباران‌ترین شهر ایران است.
تالاب انزلی وسعتی حدود 20هزار هکتار دارد این تالاب هر سال پذیرای پرندگان مهاجری است که برای گذراندن زمستان از روسیه و همسایگان شمالی ایران به این تالاب می‌آیند. تالاب سرخانکل بخشی از تالاب انزلی و مسیر رسیدن به نیلوفرهای آبی است.
پل تاریخی غازیان، برج ساعت(مناره انزلی)، کشتی میرزاکوچک‌خان، کاخ موزه میان‌پشته، بلوار ساحلی، گورستان لهستانی‌ها، بنای حافظیه‌ی انزلی و شنبه‌بازار از مناطق دیدنی در بندر انزلی به شمار می‌روند.​

آستارا

آستارا شمالی‌ترین نقطه استان گیلان و هم‌مرز با جمهوری آذربایجان است. آستارا از یک‌سو به رشت و انزلی، از یک‌سو به اردبیل و گردنه حیران و از سوی دیگر به جمهوری آذربایجان و باکو می‌رسد.
گردنه‌ی حیران، ساحل صدف، بازارچه ساحلی، تالاب استیل، چشمه آب‌گرم کوته کومه و آبشار لاتون، آستارا را به مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.​

تالش

تالش نام یکی از اقوام ایرانیست که سکونت‌گاه آنها از جمهوری‌آذربایجان شروع می‌شود و تا گیلان و اردبیل ادامه دارد.
شهرستان تالش از یک‌سو به کوه‌های مرتفع تالش می‌رسد و از یک‌سو به جلگه‌ای در کنار دریا که همین باعث تنوع آب‌وهوایی و پوشش گیاهی در این منطقه شده است.
تالش رتبه نخست تولید ماهیان خاویاری را در کشور داراست. تنباکو، کیوی، اَزگیل و عسل از محصولات مهم این شهر است.
جنگل گیسوم، پارک جنگلی سیاه‌داران، سورتمه ریلی، ییلاقات مریان و آق‌اولر، ییلاقات سوباتان، جاده اسالم به خلخال و آبشار ویسادار، منطقه تالش را به انتخاب بسیاری از گردشگران در فصل‌های بهار و تابستان تبدیل کرده است.​

لاهیجان

در مورد وجه تسمیه‌ی لاهیجان نظریات متفاوتی وجود دارد عده‌ای می‌گویند لاهیجان معرب‌شده‌ی لاهیگان است، لاهیگ به معنای بافتنی‌ست و آن هم پسوند مکان است؛ پس لاهیجان یعنی شهر بافندگان و نساجان.
نظر دیگری هم وجود دارد که می‌گوید «لاه» در زبان پهلوی به معنای ابریشم است و «جان» پسوند مکان است پس معنای لاهیجان شهر ابریشم است.
لاهیجان به دلیل داشتن باغات چای در ایران شهرت دارد. اولین بار کاشف‌السلطنه چای را از هند به ایران آورد و آب‌وهوای لاهیجان را مناسب کشت چای دید.
اماکن دیدنی لاهیجان شامل آبشار شیطان‌کوه، مرداب سوستان، پارک جنگلی میرصفا، بقعه شیخ زاهد، بقعه چهرپادشاه، پل حشمتی لاهیجان، مسجد جامع، موزه چای، مسجد اکبریه، حمام گلشن و استخر لاهیجان است.​

فومن

درباره وجه تسمیه‌ی فومن گفته شده که فومن یک واژه‌ی باقی‌مانده از زبان ایران باستان است و از دو بخش «فو» یا «پو» و «من» تشکیل شده است. «پو» یا «پویی» در زبان اوستایی به معنی پناه دادن و «من» به معنای اندیشیدن است؛ پس فومن به معنای پناهگاه اندیشمندان است.
فومن را به دلیل مجسمه‌های زیادی که در آن وجود دارد با نام شهر مجسمه‌ها می‌شناسند. فومن همچنین درخت‌های چنار بسیاری دارد که جلوه‌ی خاص آن است. شهر پلکانی ماسوله و قلعه رودخان از جاذبه‌های اطراف فومن هستند.​

اقامت‌گاه‌ها

هتل‌های اردیبهشت، کادوس، پردیس و پامچال در شهر رشت، هتل سفیدکنار انزلی، اقامت‌گاه میکال در روستای میکال سیاهکل، دیلمای در روستای تازه‌آباد جنگاه، کلبه‌ی روستایی باغچه مریم در اطاقور، مجتمع اقامتی روستای پونل، لوتکا در جاده انزلی به کیاشهر فقط تعداد محدودی از اقامت‌گاه‌های فراوانی هستند که در این استان قرار دارند.​

غذاهای محلی

گیلان به دلیل داشتن ماهی، زیتون و انواع سبزی‌های محلی، لیست بلند بالایی از غذاهای خاص دارد. از مهم‌ترین غذاهای محلی گیلان می‌توان به میرزاقاسمی، باقلاقاتق، تُرشِ‌تَره، اناربیج، کال کباب، مرغ فسنجان یا مرغ لاکو، واویشکا، ترش‌شامی، شِش‌انداز، سیرابیج، سیرقلیه و بورانی بادمجان اشاره کرد.​

رستوران‌ها

اگر به دنبال رستوران‌های شیک و امروزی‌تر هستید رستوران‌های رازقی، گرند و مس در رشت گزینه‌های مناسبی هستند اگر بخواهید غذاهای محلی گیلان را امتحان کنید شورکولی، میرزا و گیله‌زن را در رشت از دست ندهید.
طرفداران کباب و ماهی حتما باید سری به دستک در اطراف کیاشهر بزنید. در روبنه و نازسرا هم کباب‌های متری طبخ می‌شود.
رستوران پرستو در صومعه‌سرا، کبابی سعید و دوستان در انزلی و رستوران زیبا در لاهیجان هم غذاهای باکیفیتی به مشتری‌هایشان ارائه می‌دهند.​

صنایع دستی

در هر بخش از گیلان صنایع‌دستی خاصی رواج دارد برای مثال سفال‌گری در املش، شال‌بافی در تالش، چارق‌دوزی در ماسوله و ابریشم‌بافی در لاهیجان رواج دارد. حصیربافی و مصنوعات چوبی از دیگر صنایع‌دستی گیلان است.​

سوغات

نوع اقلیم و آب‌وهوای این منطقه باعث شده که محصولات کشاورزی و دامی بسیاری در آن به عمل آید.
چای، برنج، زیتون رودبار، انواع ماهی تازه، ماهی دودی و شور، بادام زمینی، مرکبات، کلوچه فومن، رشته‌خشکار و عسل از سوغاتی‌های این استان است.​

آداب و رسوم

در گیلان، آداب و رسوم زیادی به خصوص در استقبال از نو شدن سال وجود داشته است که برخی از آن‌ها کم‌رنگ شده و فقط در مناطق روستایی به حیات‌شان ادامه می‌دهند.
یکی از مراسم روزهای آخر سال نوروزخوانیست که به استقبال بهار می‌روند. پیش از آغاز بهار افرادی که به آن‌ها نوروزخوان گفته می‌‌شد در کوچه و خیابان‎ها به راه می‌افتادند و اشعاری در وصف زیبایی بهار می‌خواندند.
چهارشنبه‌سوری از آن مراسمی است که غروب آخرین سه‌شنبه سال در همه شهرهای کشورمان برگزار می‌شود. در گیلان به آن گول‌گول چهارشنبه می‌گویند و در آن مقداری کاه، خار، بوته و گَوَن را به شکل پشته‌هایی درمی‌آورند و آنها را آتش می‌زنند.
لافندبازی که در نوروز و گاهی هم در اعیاد مذهبی یا بازارهای محلی هفتگی برگزار می‌شود، چیزی شبیه بندبازی است که با چهار نفر اجرا می‌شود و مردم به دور معرکه‌ی آنها جمع می‌شوند.

منبع:ویزیت ایران​

 

[مهربانوی ایرانی]

استان گیلان با مساحتی حدود ۱۴ هزار و ۷۱۱ کیلومتر مربع در میان رشته کوههای البرز و تالش در شمال ایران جای گرفته است. این استان به واحد جغرافیایی جنوب دریای خزر تعلق دارد و با استان های اردبیل در غرب، مازندران در شرق، زنجان در جنوب و در شمال با کشور آذربایجان و دریای خزر همسایه است. مرکز استان گیلان، شهر رشت است و شهرهای مهم آن عبارتند از: آستارا، آستانه اشرفیه، بندر انزلی، رودبار، رودسر، شفت، صومعه سرا، فومن، لاهیجان، لنگرود و تالش یا طوالش.

موقعیت جغرافیایی

استان گیلان به صورت بدنه ای پرچمی شكل به وسیله رشته کوه های البرز در غرب و جلگه گیلان در جنوب محصور شده است. به طور کلی این استان به وسیله رشته کوه های البرز و کوه های تالش از بقیه سرزمین ایران جدا شده و جزو قسمت جنوبی دریای خزر به شمار می آید. ارتفاعات در استان به دو قسمت رشته کوه های غربی و رشته کوه های شرقی تقسیم می شود.
رشته کوه های غربی: شامل کوه های تالش، ماسوله، پشته کوه، هزار دره رود آستارا تا تنگه منجیل با جهت شمالی– جنوبی، به صورت چندین رشته چین خوردگی موازی نامتقارن است که گیلان را از اردبیل و زنجان جدا کرده و شهرستان های آستارا و تالش نیز در قسمت دامنه های شرقی این کوه ها جای گرفته اند. کوه های مرتفع این بخش مشتمل بر کوه بقروداغ با ارتفاع ۳,۳۰۰ متر و ماسوله داغ با ارتفاع ۳,۰۵۰ متر است.
رشته کوه های شرقی نیز؛ ناهمواری های دیلمان، لاهیجان، عمارلو و خزران را شامل می شود و به صورت چندین چین خوردگی موازی نامتقارن با جهت غربی– شرقی است که از دره سفید رود تا کوه های استان مازندران گسترده شده است. شیب تند دامنه ها، به طرف دریای مازندران و شیب کم آن به طرف دره شاهرود است. از کوه های مهم این منطقه می توان «درفک کوه» با ارتفاع ۲,۷۰۵ متر، ناتش کوه و خشت چال را نام برد. فرسایش آب های روان ، دره های متعددی در آن به وجود آورده است.
در کنار رشته کوه های البرز، وجود جلگه ها در استان گیلان از اهمیت خاصی برخوردار است. جلگه ها در استان نیز به دو بخش جلگه شرقی و جلگه مرکزی تقسیم شده است. جلگه شرقی به صورت نواری بین سواحل دریای خزر و دامنه های شمالی البرز غربی، با وسعت اندکی وا قع شده که به طور مستقیم تحت تاثیر آبرفت های بسیاری از رودخانه های ساحلی با خصوصیات سیلابی قرار گرفته است.
جلگه مرکزی به شکل مثلث، در حد فاصل امام زاده هاشم، انزلی و چمخاله به صورت وسیع تشکیل شده است. مهم ترین عوامل موثر بر وسعت این جلگه عبارتند از: رسوب گذاری رود سفید رود، تبخیر شدید منابع آبی، وجود گسلی که باعث جدا شدن رشته کوه های غربی از سلسه رشته کوه های البرزشده و سبب حرکات طبقات زمین به سمت شمال گردیده است و نیز عوامل دیگری که در گذشته باعث پایین رفتن سطح آب دریای خزر گردید ، است.
استان گیلان به طور کلی در قلمرو آب و هوای معتدل و مرطوب قرار دارد و مرطوب ترین منطقه سواحل جنوبی دریای خزر است. مجاورت با دریای خزر، وزش بادهای محلی چون گرمیش و باد منجیل، ارتفاع و امتداد کوه های البرز غربی و تالش، جابه جایی توده های هوایی شمالی و غربی و پوشش متراکم جنگلی از مهم تر ین عوامل موثر بر آب و هوای استان است. میزان بارندگی در استان به بادهای مرطوبی بستگی دارد که در زمستان از شمال غرب، در بهار از شرق و در تابستان و پاییز از غرب می وزند. این بادها ، هوای مرطوب دریا را به سوی جلگه گیلان می رانند. این توده های هوایی بر اثر برخورد با توده های هوای مرطوبی که از سوی دریای مدیترانه به سوی فضای دریای خزر می آیند، موجب بارندگی های فراوان و طولانی می شوند. مهم ترین بادهای استان که تاثیر ویژه ای بر طبیعت منطقه می گذارند عبارتند از: باد بیرون‌وا، باد خزرى، باد سرتوک، باد دشنه‌وا، باد گیله‌وا، باد گرمش یا گرمیش، باد منجیل، خشک دشنه‌وا، کنار گیله‌وا، بیرون گیله‌وا، آفتاب بوشه، سیاه‌وا، کویتم‌وا و باد سَمام.
در استان گیلان حوزه های آبخیز بزرگ و کوچکی دیده می شود که از مناطق مرتفع در غرب و جنوب استان سرچشمه گرفته و به وسیله تالاب انزلی و یا به صورت مستقیم به دریای خزر می پیوندند. با توجه به فراوانی میزان بارندگی باید گفت که گیلان از نظر تعداد رودها، جویبارها و منابع طبیعی آب جزو مناطق استثنایی در کشور و حتی در خاورمیانه است و از این لحاظ می توان منابع آب گیلان را به پنج حوزه به شرح زیر تقسیم کرد:
- منابع آب غرب گیلان از آستارا تا چاف رود
- منابع آب حوزه فومنات یا تالاب انزلی
- منابع آب سفید رود یا مرکزی
- منابع آب شرق گیلان ، از لنگرود تا صفارود
- منابع آب های ساکن
همچنین از مهم ترین رودهای استان می توان به رود آستارا، سفیدرود، پل رود، گرگان رود، چاف رود، گوهر رود، سیاه رود، لنگرودخان و رودخانه ذیلکی اشاره کرد.

منبع:ایران نما