صنایع دستی ❉❈❉❈ صنایع دستی شهرهای ایران ❉❈❉❈

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]صنایع دستی شیراز[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

صنایع دستی شیراز، محبوبیت خاصی در بین گردشگران ایرانی و خارجی دارند و نمادی از زیبایی های شهر شیراز هستند. با گذر از بازارهای قدیمی شیراز مانند بازار وکیل، آثار هنری زیبای که توسط هنرمندان خوش ذوق شیرازی ساخته شده به چشم میخورد، که در شهر شیراز و حومه آن تولید می شوند. عشایر و روستائیان استان فارس، آثار هنری و صنایع دستی زیبایی را خلق می کنند که محل عرضه ی آن ها شهر شیراز است. از شاخص ترین صنایع دستی شیراز که زبانزد عام و خاص هستند، میتوانیم به قالی، گلیم، گبه، جاجیم، خاتم کاری، منبت کاری اشاره کنیم. که در ادامه شرح مختصری از هر کدام را آورده ایم.
دیگر صنایع دستی شیراز عبارتند از:

• سفالگری
• مینیاتور
• رند (نوعی گلیم)
• منبت کاری
• قلمزنی
• شیشه کاری
• رنگرزی

گلیم شیراز

گلیم، نوعی کف پوش گرم و نرمی می باشد که توسط دار بافته می شود و ترکیبی از پشم گوسفند و بز یا نخ ابریشمی آن را تشکیل می دهد. همچنین یکی از اولین دست بافته های بشر بشمار می آید. قدیمی ترین گلیم موجود در ایران به دوران اشکانیان باز می گردد.
استان فارس در زمینه بافت گلیم از شهرت خاصی برخوردار است. یکی از فعالیت های زنان و دختران روستایی و عشایر قشقایی بافت گلیم است. بافندگان، برای بافت گلیم، از نقشه های خاصی استفاده نمی کنند و بیشتر یک مدل ذهنی است که از نسل های پیشین، سـ*ـینه به سـ*ـینه انتقال یافته است و تنها یکسری تغییرات جزئی در چارچوب آداب و رسوم داشته اند. با ورود هنر گلیم بافی به شهرها تا حدودی بافت گلیم با نقشه های معین انجام می شود.
گلیم قشقایی که براحتی در بازار های شیراز یافت می شود، یکی از محبوب ترین صنایع دستی شیراز بشمار می آید، که مورد توجه ایرانیان و توریستان خارجی است. از گلیم بعنوان وسیله ای تزئینی، کف پوش، روانداز، کیسه، خورجین و … استفاده می شود.
فرش و قالی شیراز

در تجارت فرش، تمام قالی های بافته شده در استان فارس به قالی شیراز معروفند. قالی و فرش شیراز محبوبیت و شهرت جهانی دارد. قالی نوعی کف پوش است، که از الیاف پنبه ای یا پشم و بعضی اوقات ابریشم بافته می شود. در استان فارس بافندگی، هنر روستائیان و عشایر است. یکی از فعالیت های عمده ی عشایر قشقایی و ایل خمسه، بافتن قالی است. قالی های شیراز از لحاظ مشخصات فنی مانند نوع گره، چله کشی، دار، رجشمار، ابعاد و نحوه ی پود کشی منحصر بفرد هستند.
از نظر ویژگی های ظاهری به دو نوع اصلی تقسیم می شود:

• فرش هایی که توسط عشایر بافته می شوند و طرح آن ها یک نقشه ذهنی، و بیشتر اشکال هندسی ذهنی هستند، همچنین کمتر دستخوش تغییر شده اند.
• فرش هایی که طرح آن ها منظم، منسجم، متقارن و ذهنی بافی کمتر است. بجای طرح های هندسی از شاخ و برگ، گل و گیاه، استفاده می شود. رایج ترین نقش هایی که می توانیم ببینیم ماهی درهم، بته ای، گیاهی و افشان است.

علاوه بر دو نوع معرفی شده نقش هایی همچون وزیر مخصوص، قالی های عکسی و تخت جمشید در شیراز به چشم میخورند. رنگ های استفاده شده در قالی شیراز غالبا لاکی، صورتی، سرخابی، ارغوانی، قهوه ای، سفید، دوغی، طلایی، آبی، سرمه ای، انواع سبز و زرد می باشد.
برای دیدن فرش های گرانبهای استان فارس می توانید سری به موزه های شیراز بزنید و از نزدیک این آثار فاخر را ببینید.
گبه شیراز

گبه یکی دیگر از دست بافته هایی است که عشایر فارس برای مصرف خود می بافند. گبه نوعی قالی از جنس پشم چهارپایان و پرزهایی به طول حداقل یک سانتی متر و سه تا هشت پود در هر ردیف است. یکی از تفاوت های گبه با قالی در اندازه ی همین پرزها و تعداد پودها می باشد.
گبه از نظر اندازه به سه دسته تقسیم می شود:

• گبه در اندازه ی فرش
• گبه در اندازه ی قالیچه
• گبه در اندازه ی پتو

که با توجه به نوع مصرف اختلافات جزئی در بافت دارند.
گبه های قشقایی معمولا تنوع بسیاری در رنگ و نقش دارند، بر خلاف گبه های سایر نقاط ایران که خود رنگ هستند. گاهی گبه های شیراز با ترکیب رنگ های محدود به چشم می خورند. نقش و طرح گبه میراثی از گذشتگان و یا ابداعی است. شیر طرح محبوب عشایر قشقایی شیراز است، که از لحاظ باستانی اهمیت زیادی دارد و نماد جوانمردی است. همچنین الهام گرفته از حضور شیر در دشت های اطرافشان می باشد. دیگر طرح های استفاده شده ترنج، ستاره، لچک، نقش خشتی، نقش حیوانات و…. است.
این گبه های زیبا را می توانیم با اندازه های 100*200 و 200*115 در بازار های شیراز ببینیم و بعنوان یادگاری از شیراز برای خود و عزیزانمان ببریم.
جاجیم شیراز

با عبور از بازار قدیم شیراز کیف وکفش ها، روانداز و پارچه هایی می بینیم که به آن ها جاجیم می گویند. عشایر معمولا جاجیم را برای پوشاندن اثاثیه و رختخواب های خود می بافند و از این رو نام محلی آن «پوشن» است. جاجیم شیراز در رنگ های مختلف بافته می شود و در بافتشان بیشتر رنگ های روشن بکار بـرده می شود.
نقش های بکار رفته در جاجیم های شیراز شطرنجی، کنگره، حوض، لوزی و … هستند. در این میان دست بافته هایی به چشم می خورد بصورت گل برجسته و سوزنی که خاص عشایر فارس است، شباهت بسیاری با گلیم ها دارند با این فرق که قسمت هایی از آن ها برجسته است.
خاتم کاری شیراز

هنر خاتم کاری در ایران ریشه ای کهن دارد. خاتم کاری هنر اکثر شهرهای ایران است، ولی شیراز در این زمینه زبانزد خاص و عام است. میتوان یکی از ارزشمندترین صنایع دستی شیراز را خاتم کاری دانست. علت برتری خاتم های شیراز تفاوت در مراحل انجام کار است. قدمت این هنر به دوران صفوی باز میگردد و بهترین نمونه آن مسجد جامع عقیق شیراز می باشد.
خاتم سازی نوعی هنر ظریف است، که سطح اشیای چوبی را با مثلث های کوچک به شکل موزائیک می آرایند. مواد اولیه ی خاتم سازی چوب عاج، استخوان، برنج و طلا است. هر چه دقت و ظرافت این طرح ها بیشتر باشد و منظم تر باشند، خاتم مرغوب تر است. فاکتور دیگر تأثیر گذار بر مرغوبیت خاتم کاری، کیفیت مواد اولیه کار است. مرغوبترین خاتم ها «پره وارو» و «سیم» هستند.
بسیاری از توریستان به دنبال این صنایع دستی زیبا هستند که معمولا بروی جعبه طلا، جعبه آرایشی، قاب عکس، آینه و .. بکار رفته است.
منبت کاری شیراز

منبت کاری در شیراز رونق بسیاری دارد و در دنیای امروز نیز برای هنر منبت ارزش و اهمیت خاصی قائل هستند. هنر کنده کاری و طراحی بر اساس یک نقشه مشخص بر روی چوب را، منبت کاری می گویند. این هنر در شهر آباده از استان فارس قدمت طولانی دارد، بطوری که با توجه به آنچه درباره گذشته تخت جمشید آمده، حاکی از آن است که ستون های تخت جمشید توسط تیرهای چوبی منبت کاری پوشیده شده اما طعمه آتش شده اند. منبت با توجه به قابلیت هایی که دارد میتواند یک چوب ساده را به یک وسیله زیبای تزئینی تبدیل کند و ارزش آن را چند برابر نماید. این هنر زیبا را میتوانیم بر روی ظروف، مبلمان، صفحات شطرنج، میز و جعبه ها مختلف ببینیم. حتی منبت در هنرهای حجاری و گچ بری هم استفاده شده است.​

[/BCOLOR]

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]صنایع دستی مشهد

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

مشهد مقدس علاوه بر اینکه پایتخت معنوی کشور است و اماکن تاریخی و سیاحتی بسیاری دارد، یکی از قطب های صنایع دستی کشور محسوب می شود. مشهد نیز مثل سایر شهرهای ایران بزرگ دارای صنایع دستی مختص خود می باشد. صنایع دستی، هنری است که از گذشته در ساخت اشیاء زینتی و مصرفی بکار گرفته می شود. با گشت و گذار در بازارهای مشهد، صنایع دستی مختلفی را میبینیم که هر کدام زیبایی و جلوه ی خاصی دارند و نظر زائران حرم رضوی را به خود جلب می کنند. این دست سازهای زیبا و فوق العاده را بعنوان یک یادگاری بی نظیر از هنرمندان مشهدی می توانیم برای اقوام و آشنایان خود سوغات ببریم.
در ادامه برای شما بهترین صنایع دستی هنرمندان مشهد مقدس که عبارتند از : پوستین دوزی، گلیم بافی، نمد بافی، فرش، فیروزه تراشی، هرکاره تراشی، آینه کاری و سماور سازی را توضیح میدهم.
پوستین دوزی

پوستین، دست سازهایی است از جنس پوست گوسفند، که استاد کاران ماهری را در شهرهای ییلاقی شاندیز و قوچان به خلق این هنر واداشته است.
مراحل ساخت به این صورت است که پوستین دوزها پوست تازه گوسفند را پس از دباغی کردن و رنگ آمیزی (به شکل چرمی زرد رنگ ) و نرم آماده می کنند. سپس الگوها را مانند خیاط ها برش می دهند و با سوزن می دوزند. برای تزئین آن از هنر رنگ آمیزی و سوزن دوزی استفاده می کنند.
این هنر را می توانیم در بازارچه های طرقبه و شاندیز در اشکال مختلف مثل پالتو، جلیقه، کلاه، شال گردن، پاپوش، دستکش، انواع سجاده، پادری و … ببینیم. با خرید این پوستین ها ضمن آنکه اثری ارزشمندی از هنرمندان خراسان را به یادگار بـرده ایم، میتوانیم سخت ترین زمستان ها را به گرمی بگذرانیم.
سنگ تراشی و هرکاره تراشی

از اصیل ترین صنایع دستی مشهد که قدمتی بیش از 14 قرن دارد میتوان به سنگ تراشی، هرکاره تراشی و قلم زنی اشاره کرد. استادان این حرفه با استفاده از ابزارآلات، اشیای کاربردی و زینتی می سازند و استادان قلم زن بر روی آنها طرح و نقش می اندازند.
آنچه اکنون طرفداران بسیاری دارد دیگ ها و ظروف سنگی هستند که بین مردم مشهد به «هرکاره» معروف است و از گذشته تا امروز سوغات مخصوص مشهد بشمار می آید. علاوه بر محبوبیتی که در بین زائران ایرانی دارد، اعراب حاشیه خلیج فارس جزو مشتریان اصلی این دیگ های سنگی هستند.
این دیگ های سنگی، از سنگ «سرپانتین» ساخته می شوند. سرپانتین در واقع به معنای (ماری شکل) می باشد و روی سطح خارجی آن لکه هایی به شکل پوست مار است. این سنگ جنـ*ـسی نرم و ضربه پذیر دارد، همچنین در برابر آتش مقاوم است. به دلیل طبخ ملایم، غذا را لذیذتر می کند.
هنوز هم ماده اولیه دیزی های سنگی سرپانتین است، که اوایل از کوه های کوهسنگی استخراج می شد. امروزه معادن آن در اطراف مشهد قرار دارد و کارگاه های تولیدی در بخش مرکزی و نقاط ییلاقی اطراف مشهد واقع شده اند.
دیزی های سنگی معمولا دو نوع ساخته می شوند:

• استوانه ای شکل که یک نفره یا نهایتا دونفره است.
• قابلمه سنگی یا هرکاره که میتوان برای تعداد زیادی استفاده کرد.

من اگر جای شما بودم حتما سری به بازارچه های اطراف کوهسنگی میزدم و این آثار زیبا را از نزدیک مشاهده میکردم.
فرش مشهد

اکثر موزه های سراسر دنیا با قالی های مشهد بخصوص آثار دوران صفویه آراسته شده اند. این شهرت به برکت حضور بارگاه امام هشتم است. در گذشته بسیاری از هنرمندان قالیباف برای زیارت امام رضا (ع) به مشهد مهاجرت می کردند و آثار بی نظیری را خلق کردند.
مشهد مقدس مهمترین مرکز قالی بافی استان خراسان است. بعد از آن میتوان به کاشمر، سبزوار و نیشابور اشاره کرد. شناسه ی قالی های مشهد رنگ لاکی، نقش و نگار ترنج و حاشیه لاجوردی است.
پیشنهاد من برای دیدن این آثار مفخر ، بازدید از موزه فرش آستان قدس رضوی است و چنانچه قصد خرید این یادگاری گرانبها و ماندگار را دارید حتما سری به بازار فرش مشهد بزنید.
گلیم بافی

بسیاری از زنان هنرمند روستایی و عشایر استان خراسان در کنار کارهای روزمره ی خود گلیم می بافند. گلیم بافی هنری است که از گذشته، در نتیجه کار سخت در پای دار بافندگی بوجود آمد.
گلیم ها ، از نخ پشمی ، پنبه ای یا کنفی بوسیله ی دار بافته می شوند و هیچ پرزی ندارد. بسیاری از طرح های آن الهام گرفته از طبیعت هستند و در نقش های متنوع حیوانی و طرح های هنری بافته می شوند. دو نوع اصلی آن سوماک و سوزنی است.
مشهد ، قوچان و شیروان مراکز بافت گلیم در استان خراسان می باشند. این آثار را می توانیم در فروشگاه های صنایع دستی مشهد ببینیم. به نظر من وجود این گلیم ها در هر خانه ای خالی از لطف نیست.
نمد بافی

نمد از پشم گوسفند تهیه می شود. درست کردن نمد به این شکل است که پشم را بعد از تمیز کردن و رنگرزی، حلاجی می کنند و به کمک دست و پا روی زمین می غلطانند به این مرحله نمد مالی گفته میشود که بسیار سخت و طاقت فرساست و در حین کار کف و صابون هم اضافه می کنند، در نهایت پشم بصورت نمد در می آید.
گردشگرانی که به تفریحگاه های اطراف مشهد می روند از جمله طرقبه و شاندیز می توانند نمدها را به شکل کلاه، لباس و زیرانداز در فروشگاه های عرضه سوغات و صنایع دستی ببینند.
ارغوان بافی

ارغوان درختچه ای خودرو است که در دره های مایان طرقبه رشد می کند. برداشت ترکه های آن از اواسط بهار تا اواخر پاییز ادامه دارد. هنرمندان بافنده این ترکه ها را بصورت تار و پود در هم می بافند و هنری به نام ارغوان بافی خلق می کنند.
ارغوان بافی به این گونه است که پس از جمع آوری، ابتدا ترکه ها در محیطی خیس و مرطوب گذاشته شده و سپس به شکل سبد و کالاهای تزئینی بافته می شوند.
طرقبه در زمینه بافت سبد شهرت دارد. این سبدها کاربردهای زیادی دارند مانند سبد میوه، گل، خرید و سبد های آبکش میوه، برنج و … . برای تهیه این سبدهای ارغوانی رنگ می توانید به بازار صنایع دستی طرقبه و شاندیز بروید.
سماور سازی

سماور واژه ای روسی به معنای خودجوش است. برای اولین بار توسط شاهرخ نوه ی نادر شاه افشار وارد ایران شد و تا مدت ها کالایی وارداتی بود. بعدها این هنر در میان عشایر و روستاییان رونق گرفت. سازندگان علاوه بر سماور، وسایل مرتبط مانند لگنچه، پارچ و جام می سازند. مشهد یکی از تولید کنندگان سماور است و با عبور از بازارهای قدیمی مشهد سماورهایی با طرح و نقش و جنس های متفاوت می بینیم.
آینه کاری

یکی از هنرهای دستی که هر زائری آن را در حرم مطهر رضوی دیده و متحیر گشته، آینه کاری دیوارهاست که درخشندگی خاصی به فضا می دهد. هنرمندان اشکال منظم آینه را در طرح های متنوع با اندازه های کوچک و بزرگ به منظور آراستن سطحی ایجاد می کنند. در نتیجه فضایی درخشان پدید می آید. رایج ترین طرح ها در این هنر شمسه، گره، ترنج، نیم گره، اسلیمی، قطارسازی و تمونی است.
فیروزه تراشی

قدیمی ترین سنگ شناخته شده در دنیا فیروزه است. این سنگ قرن هاست که آدمیان را شیفته خود کرده، نیشابور مشهور به شهر فیروزه است و فیروزه تراشی هنری قدیمی است در استان خراسان که مشهد مقدس در این زمینه شهرتی خاص دارد. تراش فیروزه ایران همانند فیروزه اش در دنیا مرغوب است. فیروزه به شکل پیکانی و مسطح تراش می خورد که طرفداران زیادی دارد.
بازار رضا یکی از پیشنهاد های عالی برای تهیه سنگ فیروزه است، چرا که هم سنگ را می توانید پیدا کنید و هم کارگاه های سنگ تراشی داخل بازار را.
هنر دیگر مربوط به فیروزه، فیروزه کوبی است که امروزه در اصفهان انجام میشود اما حدود 70 سال قبل هنرمندانی بودند که این کار را در مشهد انجام میدادند و بر روی زیوآلات همچون دستبند، گردنبند، گوشواره و… فیروزه کوبی می کردند.​

[/BCOLOR]

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(245, 245, 245)]

صنایع و هنرهای دستی کردستان​

[/BCOLOR]

​

در استان کردستان تهیه و تولید انواع فرآورده های دستی از دیرباز مرسوم بوده است و برخی از این صنایع دستی از آوازه جهانی برخوردار است و به همین دلیل نیز گردشگران وارد شده به استان معمولا صنایع دستی را به عنوان سوغات به همراه خود به دیار خود می برند.​

​

[BCOLOR=rgb(245, 245, 245)]

صنایع دستی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و به عنوان نمادی از نوع زندگی و فرهنگ یک جامعه همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته است و بازدید از مراکز ساخت و فروش صنایع دستی معمولا بخش پایانی سفر گردشگران به استان کردستان است.

در استان کردستان تهیه و تولید انواع فرآورده های دستی از دیرباز مرسوم بوده است و برخی از این صنایع دستی از آوازه جهانی برخوردار است و به همین دلیل نیز گردشگران وارد شده به استان معمولا صنایع دستی را به عنوان سوغات به همراه خود به دیار خود می برند.

به علت ویژگی زندگی سنتی در بسیاری از نقاط استان کردستان و عدم استیلای بخش صنعتی هنوز صنایع دستی استان از لحاظ کیفیت و گستردگی در سطح کشور مطرح است به گونه‌ ای که فرش و گلیم کردستان به همراه محصولات نازک ‌کاری چوب مانند تخته ‌نرد و شطرنج شهرت جهانی پیدا کرده است و بیشتر مسافران و گردشگرانی که به کردستان سفر می کنند از محصولات نازک‌ کاری، فرش و گلیم کردستان خریداری می کنند.

صنایع دستی به مجموعه ای از هنرها و صنایعی گفته می شود که به طور عمده با استفاده از مواد اولیه بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی، ساخته شده است که البته در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی این گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه ای است.

گیوه چارق

مناطق کوهستانی کردستان و باختران و فارس و گذرگاههای صعب العبور آن ها، کم بوده راههای ارتباطی ماشین رو، نوع معیشت مبتنی بردامداری و کشاورزی و ضرورت تحرک فراوان در فصول سه گانه بهار و تابستان و پائیز ( که فصل کار هستند) پا افزاری را می‌طلبد که سبک راحت مقاوم خنک و در عین حال ارزان باشد و خود عشایر، ورستاییان و جوامع نیمه شهری با امکانات موجود در منطقه قادر به تولید آن باشند. گیوه نوعی پای افزار است که رویه آن را از ریسمان و نخ پرگ یعنی ریسمانهای پنبه ای بافته و زیه یا ته آن را گاه از چرم و غالباً از لته های بهم فشرده و در هم کشیده می‌سازند.
گیوه را باید یکی از جالبترین و ارزنده ترین صنایع دستی روستایی ایران دانست. این پای پوش قریمی که روزگاری، بخصوص در فصل تابستان مورد استفاده فراوان قرار می‌گیرفت در سالهای اخیر به سبب رواج کفش ماشینی و جایگزین شدن آن بجای پای افزارهای قدیمی در اکثر مناطق ایران رونق و اعتبار دیرین را از دست داده و صنعتگران شاغل نیز بعلت کمی درآمد و کاهش تقاضا در این رشته به مشاغل دیگر روی آورده اند ولی زیبائی و تنوع و طرحهای متعدد گیوه آنچنان است که هنوز هم دارای متقاضیان فراوانی بوده و از استقبال قابل توجهی در فصول بهار و تابستان برخوردار می‌باشد. گیوه کشی یکی از صنایع دستی رایج و بومی استان کرمانشاه است و به ویژه در بخش اورامانات از جمله صنایع دستی مسلط می‌باشد. این صنعت بومی را میتوان بر مبنای نوع تولید و محل تولید به دو بخش اصلی روستایی و شهری تقسیم کرد. دو روستای حجیج و نودشه از بخش اورامانات جزو مراکز قریمی و مهم تولید نوع خاصی از گیوه می‌باشد که تخت آن کهنه ای است و به نام گیوه زیره ای شهرت دارد.
علاوه بر دو روستای یاد شده روستاهای دیگری که در آنها قبلاً گیوه کشی چینی معمول بوده و هنوز هم این کار ادامه دارد عبارت است از: روستای ورادر خانه دره، شرکان، میریه نروی، وزلی، تنگ مردان، پیله گر بره سیمین علیا، طلسم، ژامرگ، تومک، زمگه حیدر حسین آباد، دوآب، قشلاق علیا و داربید.
مواد اولیه:

بخشی از مواد مورد مصرف گیوه با فان در محل و بخشی دیگر از نقاط دیگر تهیه میشود.
موادی که در محل تهیه میشود.
پوست گاو پیه نری گاو و نخ تابیده است .
و موادی که از خارج محل تهیه میشود عبارت است از:
۱) برای گیوه های تخت زیره ای رنگ، پارچه نازک نخی، کتیرا، نخ تابیده ( قرقره)
۲) برای گیوه های طرح جدید ( تخت چرمی و پلاستیکی) میخ پوست دباغی شده، پاشنه های لاستیکی، کف لاستیکی، چسب، پوست، نری گاو، پارچه نخی، موی بز.
کار گیوه کشی معمولاً در دو مرحله کارگاهی و خانگی انجام میشود. کارهای مربوط به تخت گیوه که کاری مردانه است معمولاً در کارگاه و یا مغازه ها با ابزار گوناگون انجام میشود.
در مناطق شهری کارهای مربوط به رویه گیوه توسط زنان و در خانه ها صورت میگیرد. این کار در روستا ها هم به دست زنان و هم به دست مردان در خانه و قهره خانه و اماکن عمومی در ایام فراغت انجام می‌شود.
در کارگاه های گیوه کشی معمولاً سه نفر با هم کار می‌کنند این سه نفر که در یک مقطع مثلثی شکل به صورت زنجیره ای و یا تقسیم کار معین کار را شروع می‌کنند و به مرحله انجام می‌رسانند عبارتند از:
۱) پرونیParuni که از پارچه های رنگ شده فیتیله درست می‌کنند و نسبت به دو نفر دیگر از مهارت و تخصص کمتری برخوردار است و در واقع پرونی در مرحله شاگردی گیوه کشی قرار دارد.
۲) پی کینه گیرPeykanegir کسی که دارای تخصص و مهارت است و به مرحله استادی نزدیک می‌باشد . او بخش میانی کار و به عبارت دیگر بخش اتصال فتیله ها را انجام می‌دهد و تخت گیوه را برای انجام کار نهایی که به دست استاد کار انجام می‌گیرد آماده می‌کند.
۳) کلاشگرKelash ger که استاد و معمولاً صاحب کارگاه است برش و پرداخت و تکمیل تخت گیوه و بطور کلی موارد حساس و دقیق کار را انجام می‌دهد.
مرحله دیگر اتصال رویه گیوه به تخت گیوه است و محل آن آنرا استاد کار با سوراخهائی که با درفش بوجود می‌آورد تعیین می‌کند و یک نفر دیگر که معمولاً در خارج از کارگاه است این محدوده را با ریسمانی که از موی بز تابیده شده می‌دوزد این کار را پرگامارونی Pergama runi و عامل این کار را پرکاماگیرPergama gir می‌نامند.
ابزار کار

در کار گیوه کشی بطور کلی از سه نیروی فشاری، کششی و ضربه ای استفاده میشود و ابزارهائی که در این صنعت دستی به کار میرود در جهت استفاده از این سه نیرو است و در پاره ای موارد به منظور نگهداری و مقاومت پا هم به کار گرفته میشود و کلیه این نیروها از طریق دست وارد میشود پا به لحاظ انعطاف پذیری جایگزین سندان میشود و بطور کلی ابزار کار عبارت است از : سندان چوبی، مشته، درفش، کوره درفش درفش ناوکش، درفش پرگاماسم، کوره درفش پی کنه، چسنی، پرگاما گزن، چوب ساو چوکله، روغندان، وز دوارگیر گوره گیر، قوتله چاقو، پواز گیره کنه.
مراحل مختلف ساخت:
۱) آماده کردن پوست که مراحل زیر را شامل میشود و همه کارهای آن توسط استادکار انجام میگیرد.
۲) خیس کردن .
۳) گستردن آن روی زمین.
۴) خاک یا خاکستر پاشیدن روی آن که به تدریج آب پوست را می‌کشد و خشکش می‌کند که این کار گاهی از یکماه هم بیشتر به طول می‌انجامد .
۵) نرم کردن پوست.
۶) رشته کردن پوست و درست کردن نسخه های باریک.
۷) زدودن مو از تسمه ها.
۸) نرم کردن تسمه ها با پیه.
۹) رنگ آمیزی پارچه.
۱۰) تهیه فیتیله توسط شاگرد.
۱۱) پی کنه گیر.
رنگ در گیوه

رنگ هایی که در تهیه گیوه بکار میرود عبارتند از رنگ های آبی – قرمز سفید استخوانی سیاه رنگ های آبی و قرمز که در تخت گیوه بکار بـرده میشود قبلاً تخت گیوه ها فقط به رنگ سفید بود رویه گیوه مردانه معمولاً سفید بوده و برای بافت گیوه های زنانه از نخ های رنگین و گاه از انواع منجوق نیز استفاده به عمل می‌آید.
رنگ استخوانی – رنگ پاشنه و نوک تخت گیوه به دلیل استفاده از نری گاو که بعد از خشک شده حالت استخوانی میگیرد به رنگ استخوانی است .
رنگ سیاه – رنگ موی بز که در پرگاما به کار میرود . سیاه است این رنگ در زیر رویه قرار میگیرد و هرگز دیده نمیشود.
در باختران ۴ نوع گیوه معمول است:
۱) گیوه تخت آجیده
۲) گیوه تخت چرمی
۳) گیوه تخت لاستیکی
۴) گیوه رویه ابریشمی
مراکز تولید گیوه در ایران پراکنده بود و تقریبا در بیشتر نقاط کشور نشانه هایی از تولید این محصول میتوان دید اما عمدتاً مناطق مختلف باختران ، استان مرکزی ، فارس و …. مرکز تولید انواع گیوه محسوب میشود.
چاروق

چاروق یا چارق نوعی پایپوش قدیمی و پای افزار دهقانان است که بندها و تسمه های بلند دارد و بندهای آن را به ساق پا میپیچند که اصطلاحاً به آن شم ، پاتابه و پالیک نیز گفته میشود در سالهای اخیر تا حدودی جنبه های مصرفی خود را از دست داده و تولید آن بیشتر جنبه تزئینی دارد ولی هنوز کم و بیش در اکثر مناطق روستایی کشور تولید میشود.
به منظور تزئین چاروق معمولاً از نوعی استفاده میشود این منگوله ها با استفاده از نخ ابریشم بوسیله خود صنعتگران تهیه میشود. نحوه تولید چاروق مشابه تهیه کفش می‌باشد. مهمترین ماده اولیه مورد مصرف چاروق دوزان چرم است که به اندازه ی مورد نیاز بریده و قالب بندی می‌کنند بطوریکه با فشار و دقت قالب در چرم جای گیرد.
و از آنجا که رویه و کف چاروق از یک قطعه چرم یک تکه ساخته شده آن را مدتی حدود ۱۲ ساعت در هوای آزاد قرار میدهند تا کف آن بر اثر فشار از رویه متمایز شود سپس آن را از قالب خارج ساخته تمسه های چرمی بلند و متناسبی به آن دوخته و قسمتهای مختلف ان را ( بجز کف چاروق) به کمک طرح های گل – سه گلی – چهارگلی بوته دار و گل بادامی که اکثراً هم ذهنی است گلدوزی می‌کنند.
مهمترین مراکز تولید چاروق در ایران زنجان، قوچان ، ابیانه، مهاباد و سردشت می‌باشد.
چاروق در دو نوع پاشنه دار و بدون پاشنه تولید و تهیه میشود.
چاروقهای پاشنه دار اقتباسی از کفشهای طرح خارجی است ولی چاروق پشت بسته بعلت حفظ اصالت این نوع پاپوش بیشتر مورد نظر علاقمندان به صنایع دستی کشور می‌باشد.
آلات و ابزاریکه جهت تولید چاروق مورد استفاده قرار میگیرد ابزاریست که در کفاشی بکار بـرده می‌شود و شامل قالب – گاز – گزن – سوزن – درفش – قلاب – چکش و متشه می‌باشد.​

[/BCOLOR]

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]گمج و نوخون (صنایع دستی رشت)[/BCOLOR]



[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

[/BCOLOR]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]صنایع دستی رشت[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]گمج ، نوعی دیگ و ظرف گلی لعابدار وته گرد خورشت پزی است و نوخون نیز از همان جنس و درپوش آن است . سابق بر این ، که اشیاء فلزی به ندرت کاربرد داشت ، گمج بهترین و اساسی ترین وسیله ی طبخ گیلانیان بوده امروزه اگرچه ظروف فلزی جای آن را گرفته است .[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]اما برخی خانواده ها سنتی و اغلب خانواده های روستایی ، هنوز از گمج استفاده می کنند و معتقدند که طبخ خورشت ، در آن راحت تر و مطبوع تر است و باقی مانده خورشت در آن را روی چنبره ای گیاهی به نام گمج دانه ( gamaj dana ) قرار می دهند .[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]بهترین گمج و نوخون ها را در جیرده و روستاهای حومه ی شفت نظیر خرطوم می سازند . سفالگران و کوزه گران منطقه ، که در پخت لعاب مهارت دارند ، رنگ سبز روی آن را معمولاً از مخلوط پودر شیشه با قطع و سرب بدست می آورند .[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

[/BCOLOR]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]گمج ، نوعی دیگ و ظرف گلی لعابدار وته گرد خورشت پزی است[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]گمج ها انواع و اقسام مختلف دارند :[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]گمج های یک مرغی کوچک ، دو مرغی متوسط ، سه مرغی بزرگ و بزرگ تر از آن مخصوص مهمانهای اعیانی است .[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]این ظرف سابق بر این ، بزرگ شهر رشت و در فروشگاهها مخصوص وسایل آشپزخانه سنتی و نیز تمام شهرهای استان به راحتی یافت می شد. امروز با آمدن دیگ، از استفاده ی گمج و نوخون ، حتی در روستاها نیز کاسته شده است روز بازارها هفتگی در گیلان ، مناسب ترین محل خرید گمج و نوخون است . با این حال ، گمج و نوخون به عنوان سوغات درون فامیلی، هدیه از ولایت به حساب می آید .[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]منبع:seeiran.ir[/BCOLOR]​

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]نمد مالی صنایع دستی چهارمحال و بختیاری[/BCOLOR]



[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

[/BCOLOR]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]نمد مالی[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]نمد مالی، یکی از دیرینه ترین هنرهای صنایع دستی چهارمحال و بختیاری محسوب می شود.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]نمدمالی، از قرن هاي متمادي و چه بسا از بدو شكل گيري زندگي اجتماعي انسان ها، به عنوان یکی از صنایع دستی تولیدی، وجود داشته است.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]انسان ها از زماني كه حيوانات وحشي را اهلي و براي پرورش به مناطق مختلف مانند ارتفاعات، دشت و غیره بردند، نياز به زيرانداز و تن پوشي گرم داشتند كه با توجه به وفور مواد اوليه و پي بردن به خاصيت پشم، هنرصنعت نمد مالی، شكل و رونق گرفت.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]اکنون چهارمحال و بختیاری به عنوان یکی از قطب های مهم تولید نمد در کشور و حتی دنیا به شمار می رود.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]امروزه ابزار صنعتی به كمك نمدمالي آمده و وسایلی مانند ماشين برقي حلاجي به جاي كمان دستي و ضربه زدن برقي كه 20 درصد كار نمد را انجام مي دهد، جایگزین شده است.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]پس از آنكه عشاير گوسفندان خود را از قشلاق به ييلاق مي آورند، پشم آن ها را در آب هاي جاري شستشو داده و سپس به وسيله قيچي مخصوصي به نام "چره"آن را مي چينند و جداگانه بسته بندي مي کنند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

[/BCOLOR]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]صنایع دستی چهارمحال و بختیاری[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]وقتي پشم چيده و از نظر رنگ بندي و كيفيت جداسازي شد، صنعتگران نمدمالی، كه بیشتر هم به صورت سنتي در مجاورت عشاير قرار دارند، پشم مورد نياز را خريداري کرده و به محل كار خود انتقال مي دهند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]سپس در مرحله نخست، پشم را حلاجي کرده و براساس نوع نمدي كه قصد مالش دهند آن را دارند، پهن کرده و به وسيله ابزار ساده اي به نام پنجي الياف پشم حلاجي شده را تا ارتفاع 60 سانتي متر بر روي قالب به صورت يكنواخت مي ريزند به اصطلاح محلي پشم را بر روي قالب به صورت پف يا پفكي در آورده كه بعد از اين عمل با همان وسيله پنجي يا پنجك، بر روي پشم پف شده فشار مي دهند تا كمي از حجم آن كاسته شود.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله دوم، بر روي پشم هاي ريخته شده در قالب،به صورت يكنواخت آب داغ مي ريزند، كه اين عمل پشم را سنگين كرده و در همان مرحله الياف پشم به يكديگر زنجير مي شوند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله سوم، قالب را به صورت لوله مي پيچند و دور آن را با طناب مي بندند و حدود 20 دقيقه تحت فشار چند كارگر با ضربات دست پا به آن ضربه مي زنند تا الياف پشم به صورت فشرده و نسج گونه گردد، كه به اين مرحله خامه مي گويند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله چهارم، قالب را باز كرده و لبه هاي نمد را روي خود برگردان مي كنند و مقدار كمي پشم حلاجي شده در آن اضافه مي كنند و بر روي سطح كار مخلوطي از آب و صابون پخته شده مي ريزند و دوباره قالب را بسته و مالش مي دهند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله پنجم، قالب را باز كرده و نقش و طرح بر روي نمد می گذارند که این مرحله، به دو صورت انجام می شود.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله ابتدایی، قبل از ريختن پشم بر روي قالب، نقش ترسيم و طراحي شده و بعد روي پشم ريخته شده به هم مي چسبند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

[/BCOLOR]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]نمد مالی، یکی از دیرینه تری صنایع دستی چهارمحال و بختیاری محسوب می شود[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله بعد، در نمد قالب كرده نقش از قبل ساخته و تهيه کرده، بر روي آن گذاشته و به وسیله محلول آب گرم و صابون، با فشار و مالش، طرح و نقش بر روي نمد می چسبد و سپس نمد را لوله كرده و مالش مي دهند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله ششم، نمد را به صورت لوله درآورده و حدود دو ساعت، مالش و ورز می دهند و در حين انجام مالش، نسبت به صاف و قرينه كردن طرح و نقش اقدام می کنند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله هفتم، پس از انجام كار مالش، ابتدا نسبت به صاف کردن ابعاد نمد، رفع كجي ها، برطرف نمودن اختلاف سطح احتمالي، پرز سوزي و اصلاح نمد اقدام می کنند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در مرحله هشتم، نمد آماده شده را با آب ولرم شستشو داده و سپس در آفتاب مستقيم خشك و به مشتريان عرضه می کنند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]متأسفانه به علت زحمات طاقت فرسا و همچنين داشتن فيزيك بدني خشن و سخت برای انجام نمدمالي از يك سو و نداشتن درآمد كافي از سوی ديگر، امكان حضور جوانان در اين رشته کم رنگ شده است.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]منبع:miraschb.ir[/BCOLOR]​

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)][BCOLOR=rgb(246, 246, 246)]

هنر چوقابافي چیست؟​

[/BCOLOR][/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

چوقا يا چوخا، بالاپوش مردان روستايي و عشاير بختياري در غرب ايران است که همواره داراي آستين کوتاه است. اين پوشش در بين مردم شهرنشين اين قوم نيز در مراسم گوناگون رواج دارد و توسط زنان بختياري از موي بز بافته مي شود.
چوقا نه پوششي سفيد است و نه سياه، بلکه پوششي ست با دو رنگ سياه و سفيد. معمولاً بلنديِ چوقا بايد به حدي باشد که تا زير زانو برسد.
نقشِ چوقا همواره داراي شکل ثابتي است و در آن خطوط سياه به صورت عمودي وارد خطوط سفيد مي شوند. درباره چراييِ نگاره اين بالاپوش چند نظريه وجود دارد اما هنوز پيشنهاد همه پسندي درباره خاستگاه يا مضمون اين نقش از سوي صاحبنظران انجام نشده است. ترکيب رنگ هاي ديگر چوقا کرم- آبي، کرم - سرمه اي يا کرم- قهوه اي است. آستين کوتاه چوقا بيشتر حالت نمايشي دارد و به عنوان جيب نيز مي توان از آن استفاده کرد.
در شمال شرقي دزفول دهي به نام ليوس وجود دارد که چوقاهاي بافته شده در آن به تدريج به «چوقا ليويسي يا ليواسي» مرسوم شدند و بر همين اساس به اين بالاپوش چوقاليوسي هم مي گويند. تاريخ بافت اين پوشش کمتر از صد سال است. براي بافتِ چوقا از دارِ خوابيده استفاده مي کنند و تکنيک بافت آن نيز مانند تکنيک گليم بافي است با اين تفاوت که خيلي ريز بافت تر است و تار و پود نازک دارد.
طول پارچه مخصوص چوقا 2/5 الي 3/5 متر و عرض آن 50 الي 70 سانتيمتر است و با تاري از جنس پنبه(گاه پشم) و پود پشمي بافته مي شود. قطعات را پس از بافتن به اندازه لازم مي برند و کنار هم مي دوزند. پشم به کار رفته بايد کيفيت بالايي داشته باشد.
اين پوشش فقط مخصوص مردان است. مردان در تابستان در زير چوقا پيراهن و در زمستان کت مي پوشند. مردان لر (لرستان و جنوب استان) و مردان بختياري (چهار محال و بختياري و خوزستان و کهگيلويه و بويراحمد، غرب استان اصفهان) اين پوشش را برتن مي کنند. قيمت اين پوشش بستگي به خوش بافت بودن آن دارد.
منبع:راسخون​

[/BCOLOR]

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)][BCOLOR=rgb(246, 246, 246)]

گبه چيست؟​

[/BCOLOR][/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گبه يا قاليچه خِرسک فرشي از جنس قالي است که معمولاً در اندازه کوچک توسطعشاير لر و قشقايي بافته مي شود.
گبه پرزهاي بلند دارد و در بافت آن شمار پود بيشتري به کار مي رود که تاثير چشمگيري بر نرمي گبه مي گذارد. تعداد پود برخي از گبه ها گاهي از سه تا هشت پود در هر رج و بلندي پرزها گاهي تا يک سانتي متر هم مي رسد.
گبه بافي در استان بوشهر
شاخص ترين محصول صنايع دستي استان بوشهر نوعي فرش به نام گبه است. در استان بوشهر بافندگان به دو قشر تقسيم مي شوند. يک عده بافندگاني هستند که مواد اوليه را با سرمايه خودشان تهيه مي کنند و مي فروشند که از وضعيت اقتصادي خوبي برخوردارند. قشر ديگر به صورت دستمزدي کار مي کنند و مواد اوليه را از ساير منابع تحويل مي گيرند.
سابقه تاريخي گبه بافي در استان بوشهر
در هر منطقه اي که دام وجود داشته است، انسان به کاربرد پشم گوسفند پي بـرده و بعدها بافت گبه و گليم در همان مناطق معمول شده است، روستاي شول قدمت ديرينه در گبه بافي دارد. بعد از آن سرمک، رود فارياب، ده کهنه و غيره در درجه هاي بعدي اهميت قرار دارند.
مشخصات يک گبه مرغوب
دار محکم باشد.
چله کشي به خوبي انجام شده باشد.
گره بايد محکم زده شود.
شانه به خوبي زده شود.
نخي را که بعد از گره زدن مي بافند، به اصطلاح زنجيري، که در روستاي شول به آن تپ کو مي گويند به خوبي بافته شود و روي آن شانه زده شود.
نقوش و رنگهاي گبه در استان بوشهر
در اين منطقه طرح ها بيشتر الهام گرفته از طبيعتي است که در محل زندگي آنان وجود دارد، مانند نقش بز، پرنده و درخت که در قالي و گبه ها ديده مي شود. ممکن است به صورت طرح بندي باشد، يعني يک قطعه از طرح در سراسر فرش چه در طول چه در عرض تکرار شده باشد. طرح هندسي هم در بافته هايشان ديده مي شود.
گبه هاي اين مناطق صادراتي هستند و براي کشورهاي اروپايي سفارش مي گيرند. گبه هاي امروزي با استفاده از طرح ها و نقش هايي که به بافندگان داده مي شود آماده مي شود و طرح ها اصالت ديرين را ندارند. در گذشته همه گبه ها به رنگ خود پشم بافته مي شد و رنگ ديگري نداشت.
نقش هاي گبه در روستاي شول
1. نقش دولوزي سماور.
2. نقش وسط چنگ.
3. ماه و آفتاب.
4. نقش حسين خاني.
5. نقش کنگره اي.
6. چنگ.
7. قليوني(محل اتصال دو لوزي را قليوني مي گويند).
8. نقش چنار.
9. بغـ*ـل خوسي.
10. نقش ساده شده حيوان مانند نقش آهو که به آن شکال مي گويند.
نقش هاي موجود در روستاي کلمه
1. ناظم.
2. گل حاشيه و چهار شاخه.
3. سراب.
4. نقش بلبل.
5. نقش تجريدي حيوان.
6. نقش کبک روي کوه.
7. نقوش شطرنجي.
منبع:راسخون​

[/BCOLOR]

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)][BCOLOR=rgb(246, 246, 246)]

آشنایی با هنر ساچیم بافی​

[/BCOLOR][/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ساچیم هنردستی كهن وبرآمده ازدستان زنان هنرمندخطه شمال ایران به ویژه غرب استان مازندران بوده كه اكنون روبه فراموشی است . ساچیم بافی یا ساچین بافی ، تجلی ذوق ، هنر و زیبایی شناسی مردمان شمال ایران و از بافته های داری غرب مازندران به احیائ دوباره نیازدارد ،
اگرچه روزگارانی اهالی خطه شمال بانام ساچین شهره جهان بودند ولی امروزه این هنردستباف قدیمی براثربی برنامه گی،ساماندهی نشدن هنرمندان ،نبود حمایت ،بی توجهی به تبلیغات وكاربردی نشدن آن درحال فراموشی است. بافت ساچیم شبیه گلیم بوده و نقوش آن ساده راه راه و با مربع های رنگی در متن و مركز آن دیده می شود.
نقشه دراین دست آفریده كار برد ندارد و نقوشی كه درآن مورداستفاده قرارمی گیردذهنی وآمیزه ای ازمیراث وفرهنگ پیشینیان است كه سـ*ـینه به سـ*ـینه منتقل شده است.ازساچیم به عنوان رختخواب پیچ ، زیرانداز و روانداز استفاده می شود و الوار چوبی ; دفتین ; شانه ; ماسوره و ماكو از جمله ابزار این بافته داری است.
این بافته داری درگذشته های دور به نو عروسان جهیزیه داده می شد تا پیوندشان باسنت ها عمیق تر و ریشه دار تر شود.اكنون این بافته داری در برخی مناطق غرب مازندران از جمله شهرستان چالوس بیشتر به دست زنان هنرمند متبحر و بی نام و نشان بافته می شود. برای بافت ساچیم ازپشم بهاره گوسفندان كه لطیف تراست استفاده می شود
از اینرو ظریف تر و لطیف تر از جاجیم است .برای بافت ساچیم چله ای به طول 10 متروعرض 40 سانتی مترتهیه شده وبعد ازبافت آنرابه پنج قسمت مساوی تقسیم می كنند.برای بافت یك ساچیم به ابعاد 2 در 2 مترمربع ،شش روزوقت لا زم است.
درگذشته های نه چندان دوربه نوعروسان به همراه چادرسفیدیك ساچیم نیزهدیه می دادندتاهمواره روشنی بخش زندگی مشترك آنان باشداین هنردستی كه چندنسل درطایفه مارواج دارداكنون روبه فراموشی است . هرسال حمایت ازاین هنركه ریشه درآداب وسنن منطقه داردكمترمی شود.
ساچیم بافی نوعی صنعت دستی روستایی وخانگی است كه بافندگان آن زن هستند. رنگهای گیاهی قرمز ، آبی ، زرد و سبز درگذشته برای بافت ساچیم استفاده می شدكه امروز جای خود را به رنگهای شیمیایی داده است.
منبع: irandeserts​

[/BCOLOR]

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)][BCOLOR=rgb(246, 246, 246)]

آشنایی با ورنی‌‌​

[/BCOLOR][/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ورنی‌ گلیمی است‌ فرش نما که‌ بدون‌ نقشه و به‌ شکل ذهنی توسط‌ زنان و دختران عشایر‌مناطق ارسباران،مغان در استان آذربایجان شرقی‌ تولید میگردد.‌
مواد اولیه که‌ جهت تولید ورنی‌ بکار رفته می‌شود عبارتست از پود که‌ از پشم، و تار و پود‌نازک‌ که‌ غالبا از نخ‌ پنبه یی‌ تهیه می‌شود. در گذشته با توجه‌ به‌ نوع معیشت عشایر مستقر‌در دشت‌ مغان، گرما دوز و ارسباران پس‌ از چیدن پشم از دامهایموجود منطقه در فصول‌مناسب‌، آنها را با دوک‌های نخ‌ ریسی سنتی ریسیده و پس‌ از آن شستشو می‌دادند و سپس‌با روشی‌ بسیار ابتدایی‌ با رنگهای شیمیایی‌ پست در خود منطقه رنگرزی‌ می‌نمودند.
عموما‌این‌ شکل رنگرزی‌، از جنبه کیفی بزرگترین‌ لط‌مه را به‌ بازار و بازار یابی‌ این‌ کالاهای هنری‌سنتی وارد میگردد، لیکن از سال ۱۳۶۱ سازمان صنایع‌ دستی ایران در قالب‌ طرحهای عمرانی‌ ‌آذربایجان شرقی‌ اقدام به‌ تهیه و توزیع‌ مواد اولیه مرغوب نموده‌ و تحولی‌ در ارتقا کیفی‌تولید ورنی‌ بین عشایر منطقه بوجود آورده‌ است‌.
تولید ورنی‌ عموما در نقاط قشلاقی‌ انجام‌میپذیرد و نقوشی‌ که‌ برروی‌ این‌ گلیم فرش نما نقش می‌بندد نشانگر محیط زیست و‌انعکاس آن در اذهان زنان و دختران عشایر است‌ و نمودار ذهن‌ توانا و استعدادهای بالقوه‌فکری آنان می‌باشد.
بیشتر نقوش از اشکال حیوانات و وحوش منطقه تاثیر پذیرفته و نقش‌عمده حیوانات عبارتست از: گوزن‌، آهو، گرگ، سگ‌ گله، بوقلمون، مرغ و خروس‌، گربه‌، مار،‌عقاب، گوسفند، ببر، شتر، شیر، روباه، شغال، طاووس‌، پرندگان محلیو...‌
عمل تولید صرفا خانگی بوده‌ و ابزار آن از قبیل دار، دفتین، و... تماما در محل تهیه می‌شود ‌و غالبا در همان اطاقی‌ که‌ خانوار عشایری سکوت دارد تولید صورت‌ میپذیرد.‌
ساعات کار توسط‌ زنان و دختران بهیچ عنوان تابع‌ شرایط‌ و نظ‌م‌ و ترتیب خاصی نیست، زیرا‌تنها در زمانهای فراغت‌ از امور جاری‌ خانه‌ و مشغله های دیگر تولید انجام میگیرد .‌​

تاریخچه:​

‌بر اساس بررسی‌های انجام شده تولید ورنی‌ ظرف یکصد سال اخیر در دشت‌ مغان مرسوم‌گردیده است‌ بروایت‌ افراد مط‌لع، محل اصلی تولید منطقه قره باغ آذربایجان شوروی‌ بوده‌‌که براثر روابط‌ و علقه های فرهنگی عشیره یی‌ وترددهایی‌ که‌ در دو کناره‌ رودخانه‌ ارس‌ انجام ‌پذیرفته بتدریج‌ ورنی‌ ابتدا در منطقه ارسباران و سپس در بین ایلات و عشایر دشت‌ مغان‌رایج‌ گردیده است‌ .‌
در حال حاضر تولید ورنی‌ در سط‌ح‌ جهانی‌ منحصر به‌ ایران بوده‌ و در ایران هم‌ فقط در مناطق‌فوق الذکر وجود دارد، ویژگی‌ تولید، عمل اقتباس یا مشابه‌ سازی‌ نظ‌یر بسیاری‌ از‌زیراندازهای دیگر از قبیل قالی‌ و گلیم و... را در سایرنقاط ایران و جهان دشوار و حتی غیر‌ممکن می‌سازد .‌
ورنی‌های تولیدی آذربایجان معمولا در زمینه رنگهای لاکی‌، سرمه‌ای، کرم، سفید، پیازی‌ و‌آبی‌ روشن‌ با نقش حیوانات در وسط‌ و حاشیه یی‌ حداکثر به‌ عرض بیست سانت‌ در طرفین‌تولید میگردد .‌​

اندازه‌ رایج‌ ورنی‌های تولیدی بشرح زیر است‌:‌​

ورنی‌ قالی‌ بابعاد ۳۰۰-۲۰۰ سانتیمتر‌
ورنی‌ کناره‌ بزرگ‌ بابعاد ۳۲۰-۱۵۰ سانتیمتر‌
ورنی‌ کناره‌ بابعاد ۳۱۰-۱۲۵ سانتیمتر‌
ورنی‌ زرع‌ و نیم ۰جفت) بابعاد ۱۶۰-۱۱۵ سانتیمتر‌
ورنی‌ قالیچه بابعاد ۲۵۰-۱۲۰ سانتیمتر‌
ورنی‌ پشتی بابعاد ‌ ۱۰۰-۷۰ سانتیمتر‌ ۹۰-۶۰ سانتیمتر
منبع :سفارت جمهوری اسلامی ایران ــ پاریس​

[/BCOLOR]

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)][BCOLOR=rgb(246, 246, 246)]

هنر زیبای زغره دوزی (ژغره دوزی)​

[/BCOLOR][/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

زغره دوزی یا ژغره دوزی به معنی فلز دوزی ست در گذشته جنس پولک‌ها از فلزهای گرانبهایی چون طلا و نقره بود و همچنین ملیله‌ها نیز از همان جنس و به صورت دست ساز تهیه می‌گردید
این نوع دوخت که بسیار زیبا و ظریف است معمولاً به صورت دو خط موازی در کنار هم یک خط پهن را ایجاد می‌نمود و برای تزئین حاشیه لباس‌ها در قسمت یقه پیش سـ*ـینه، حاشیه کت و تزئین حاشیه پرده‌های بزرگ استفاده می‌شد .
این دوخت زیبا در دو مرحله یعنی زغره و سپس جلوه دوزی به انجام می‌رسد جلوه دوختی است که حتماً می‌بایست روی حد فاصل و روی دوخت‌های زمینه انجام شود جلوه دوزی مرحله تکمیلی زغره دوزی است که زیبایی کار را صد چندان می‌نماید
امروزه از زغره و جلوه دوزی برای دوخت اسماء متبرکه و تزئین بقچه‌های ترمه تزئین لباس شب و غیره استفاده می‌شود این دوخت در گذشته فقط در یزد و اصفهان به کار گرفته می‌شد و امروزه متاسفانه اثری از آثار این دوخت زیبا وجود ندارد.
منبع : سی ایران​

[/BCOLOR]