...zαнrα...*
کاربر نگاه دانلود
روم در تلاشش برای گسترش قلمرو خویش،به مانعی بزرگ در مدیترانه برخورد.امپراتوری بزرگ کارتاژ ،که بنابر روایات در ۸۱۴ ق.م. به وجود آمده بود،همانند روم درصدد توسعه متصرفات خود برآمد. این موضوع به برخوردی خونین میان دو ملت انجامید که یکی از طولانی ترین جنگهای تاریخ روم را به وجود آورد. جنگ های پونیک به سه دوره تقسیم می شود.
کارتاژ نوعی جمهوری مبتنی بر حکومت اشرافی بود که توسط اقوام فنیقی به عنوان کوچ نشین تاسیس شد. کارتاژ که قلمروش شمال الجزایر کنونی و تونس بود ، پس از مدتی سیسیل را نیز تصرف کرد و از آنجا که نیروی دریایی قدرتمندی داشت، به زودی بر سواحل غربی مدیترانه مسلط گشت.
جنگ اول پونیک
سیسیل در ۲۶۵ ق.م. به سه ناحیه تقسیم شده بود. ناحیه اول که غرب و مرکز سیسیل را شامل می شد ، در دست کارتاژ بود.شرق این جزیره به دولت سیراکوز تعلق داشت و شمال آن هم در دست مامِرتِن ها ، دولتی مزدور ، بود.
در همان زمان ، جنگی میان مامِرتِن ها و سیراکوز درگرفت. مامرتن ها از روم کمک خواستند و رومیان که فکر گسترش قلمرو خویش را در سر می پروراندند ، به مامرتن یاری رساندند. کارتاژ که ورود روم به سیسیل را برای خود خطرناک تصور می کرد ، در ۲۶۴ ق.م. به این دولت اعلان جنگ داد.
رومی ها بیش تر سیسیل را فتح نمودند اما در مقابل نیروی دریایی قوی کارتاژ حرفی برای گفتن نداشتند. روم به ساخت ناوگانی قدرتمند اقدام کرد. فرماندهی نیروی دریایی به کنسول دوئیلیوس سپرده شد.وی چنگک مخصوصی را به کشتی هایش متصل کرد که مانع از حرکت دشمن می شد. او با این ابتکار در نبرد میلِه پیروز شد.
از آنجا که نبرد طول کشید ، رومی ها صحنه جنگ را به آفریقا انتقال دادند. فرماندهی این ارتش بر عهده کنسول رِگولوس بود. گرچه در ابتدا جنگ به خوبی پیش می رفت ، سرانجام رومی ها با شکست مواجه شده و رگولوس اسیر گردید.
طی سال های بعد ، هیچ کدام از طرفین به پیروزی قطعی دست نیافتند. سردار کارتاژی هامیلکار با موفقیت رومی ها را از شمال آفریقا بیرون راند اما چون شکست دریایی نصیب کارتاژ گشت ، دو طرف به صلح رضایت دادند. در ۲۴۱ ق.م. کارتاژی ها پذیرفتند که از سیسیل دست بکشند و به روم غرامت بدهند.
در فاصله ی میان دو جنگ ، رومی ها جزایر کرس و ساردنی را تصرف کرد و برای جلوگیری از حملات پیوسته ی گل ها ، جنوب فرانسه کنونی را نیز فتح کردند. هم زمان کارتاژ که قصد انتقام گیری داشت ، به فرماندهی هامیلکار بخش هایی از اسپانیا را به خود الحاق نمود. کینه ی هامیلکار نسبت به رومی ها به دامادش ، هاسدروبال ، و پسرش هانیبال منتقل شد.
روم (قرمز) و کارتاژ (بنفش) در ۲۱۸ ق.م.
جنگ دوم پونیک
رومی ها که از پیشرفت کارتاژ در اسپانیا ناراضی بودند ، با دشمنان امپراتوری کارتاژ متحد شدند. یکی از این دشمنان ، شهر ساگونت بود که در ۲۱۸ ق.م. مغلوب سپاه کارتاژ به فرماندهی هانیبال شد. این واقعه منجر به جنگ دوم پونیک گردید.
هانیبال
هانیبال صحنه ی جنگ را به ایتالیا کشاند. او هاسدروبال را در اسپانیا گذاشت و با ۹۰ هزار سرباز و ۳۷ فیل جنگی از وارد جنوب گل شد. دو کنسول روم ، سیپیون و سِمپرونیوس با دو سپاه به مقابله با هانیبال شتافتند و هردو شکست خوردند. گل های شمال ایتالیا نیز با کارتاژ متحد شدند. اینک روم در وضعیت وخیمی قرار داشت.
در ۲۱۷ ق.م. هانیبال نیروهایش را وارد اتروریا کرد. رومی ها کنسول جدید ، فلامینوس ، را برای جلوگیری از پیشروی هانیبال گسیل داشتند اما ارتش وی نیز در حوالی دریاچه ترازیمن نابود شد. از این پس ایتالیایی ها با روش جنگ و گریز سعی در خسته کردن سپاه دشمن داشتند.
در ۲۱۶ ق.م. رومی ها سپاهی ۸۶ هزار نفری را به دو کنسول خود یعنی وارون و پل امیل سپردند. این دو با هم اتفاق نظر نداشتند ؛ در نتیجه در حوالی کان (جنوب گل) بزرگترین شکست روم را متحمل شدند. در این نبرد، هانیبال ارتشش را به صورت هلال در آورد و رومی ها را که به طرفش هجوم می آوردند ، محاصره نموده و اکثریت آنان را قتل عام کرد.
حمله ی فیل های جنگی کارتاژ به رومی ها
پس از این پیروزی ، سیراکوز و فیلیپ پنجم مقدونیه به متحدان کارتاژ تبدیل شدند.رومی ها که از اراده ای قوی بهره مند بودند ، سپاه جدیدی را به فرماندهی مارسلوس ،که سرداری ماهر بود، آماده کردند. مارسلوس در ۲۱۵ ق.م. در نولا بر هانیبال پیروز شد. پس از این نبرد ، دامنه ی جنگ به اسپانیا و سیسیل کشیده شد.
در سیسیل رومیان به فرماندهی مارسلوس، سیراکوز را در سال ۲۱۲ ق.م. فتح کردند. فیلیپ پنجم مقدونی که با شورش یونانی ها مواجه شده بود ، به صلح رضایت داد.در اسپانیا جنگ سختی جریان داشت که به مدت چندین سال بدون نتیجه ای مشخص ادامه یافت. اما هنگامی که سیپیون سردار سپاه اسپانیا شد ، پیروزی نصیب رومی ها شد و آنان کارتاژ را از اسپانیا بیرون راندند.
هانیبال که ایتالیای جنوبی را در دست داشت ، در وضعیت بدی بود. هاسدروبال ، دیگر سردار سپاه کارتاژ ، وارد آلپ (شمال ایتالیا) شد.
دو کنسول روم یعنی لیویوس و نرون برای مقابله با دشمن فرستاده شدند. نرون به جنگ هانیبال و لیویوس به جنگ هاسدروبال شتافت. در نبردی که اطراف رودخانه متور اتفاق افتاد ، هاسدروبال کشته شد و پیروزی نصیب رومی ها گردید. (۲۰۷ ق.م.)
با این پیروزی ، جنگ در سیسیل و اسپانیا خاتمه یافت. بلافاصله رومی ها برای شکست دادن سپاه هانیبال ارتشی را به فرماندهی سیپیون مامور حمله به آفریقا کردند. او با پادشاه نومیدی متحد شد و به تهدیدی بزرگ برای کارتاژ تبدیل شد. هانیبال مجبور به بازگشت شد ولی در نبرد زاما مغلوب سپاهیان سیپیون گشت. سال بعد،کارتاژ درخواست صلح کرد. از اسپانیا چشم پوشی نمود. همچنین به روم غرامت زیادی پرداخت.
جنگ سوم پونیک
کارتاژ پس از جنگ دوم پونیک به سرزمینی ویران و ضعیف تبدیل شده بود که دائماً با نومیدی در جنگ و کشمکش بود. کارتاژ در ۱۴۹ ق.م. به نومیدی ، متحد روم ، حمله کرد و این اقدام پای روم را به جنگ کشاند. در ضمن ، سیاستمداری به نام کاتون که طرفدار نابودی کارتاژ بود ، جو روانی جمهوری را به سوی جنگ سوق داد.
سیپیون امیلین ،فرزند پل امیل، فرماندهی ارتش رم را بر عهده گرفت و پس از چندین مدت جنگ بی نتیجه ، شهر کارتاژ پایتخت شکوهمند امپراتوری کارتاژ را محاصره نمود. نیروهای رومی خانه به خانه ی شهر را گرفته و آن را غارت نمودند. (۱۴۶ ق.م.)
با این پیروزی ، کارتاژ یکی از ایالت های رومی شد و بخشی دیگر از آن به پادشاه نومیدی داده شد. اینک روم آقا و سرور ناحیه غرب مدیترانه شده بود.
کارتاژ نوعی جمهوری مبتنی بر حکومت اشرافی بود که توسط اقوام فنیقی به عنوان کوچ نشین تاسیس شد. کارتاژ که قلمروش شمال الجزایر کنونی و تونس بود ، پس از مدتی سیسیل را نیز تصرف کرد و از آنجا که نیروی دریایی قدرتمندی داشت، به زودی بر سواحل غربی مدیترانه مسلط گشت.
جنگ اول پونیک
سیسیل در ۲۶۵ ق.م. به سه ناحیه تقسیم شده بود. ناحیه اول که غرب و مرکز سیسیل را شامل می شد ، در دست کارتاژ بود.شرق این جزیره به دولت سیراکوز تعلق داشت و شمال آن هم در دست مامِرتِن ها ، دولتی مزدور ، بود.
در همان زمان ، جنگی میان مامِرتِن ها و سیراکوز درگرفت. مامرتن ها از روم کمک خواستند و رومیان که فکر گسترش قلمرو خویش را در سر می پروراندند ، به مامرتن یاری رساندند. کارتاژ که ورود روم به سیسیل را برای خود خطرناک تصور می کرد ، در ۲۶۴ ق.م. به این دولت اعلان جنگ داد.
رومی ها بیش تر سیسیل را فتح نمودند اما در مقابل نیروی دریایی قوی کارتاژ حرفی برای گفتن نداشتند. روم به ساخت ناوگانی قدرتمند اقدام کرد. فرماندهی نیروی دریایی به کنسول دوئیلیوس سپرده شد.وی چنگک مخصوصی را به کشتی هایش متصل کرد که مانع از حرکت دشمن می شد. او با این ابتکار در نبرد میلِه پیروز شد.
از آنجا که نبرد طول کشید ، رومی ها صحنه جنگ را به آفریقا انتقال دادند. فرماندهی این ارتش بر عهده کنسول رِگولوس بود. گرچه در ابتدا جنگ به خوبی پیش می رفت ، سرانجام رومی ها با شکست مواجه شده و رگولوس اسیر گردید.
طی سال های بعد ، هیچ کدام از طرفین به پیروزی قطعی دست نیافتند. سردار کارتاژی هامیلکار با موفقیت رومی ها را از شمال آفریقا بیرون راند اما چون شکست دریایی نصیب کارتاژ گشت ، دو طرف به صلح رضایت دادند. در ۲۴۱ ق.م. کارتاژی ها پذیرفتند که از سیسیل دست بکشند و به روم غرامت بدهند.
در فاصله ی میان دو جنگ ، رومی ها جزایر کرس و ساردنی را تصرف کرد و برای جلوگیری از حملات پیوسته ی گل ها ، جنوب فرانسه کنونی را نیز فتح کردند. هم زمان کارتاژ که قصد انتقام گیری داشت ، به فرماندهی هامیلکار بخش هایی از اسپانیا را به خود الحاق نمود. کینه ی هامیلکار نسبت به رومی ها به دامادش ، هاسدروبال ، و پسرش هانیبال منتقل شد.
روم (قرمز) و کارتاژ (بنفش) در ۲۱۸ ق.م.
جنگ دوم پونیک
رومی ها که از پیشرفت کارتاژ در اسپانیا ناراضی بودند ، با دشمنان امپراتوری کارتاژ متحد شدند. یکی از این دشمنان ، شهر ساگونت بود که در ۲۱۸ ق.م. مغلوب سپاه کارتاژ به فرماندهی هانیبال شد. این واقعه منجر به جنگ دوم پونیک گردید.
هانیبال
هانیبال صحنه ی جنگ را به ایتالیا کشاند. او هاسدروبال را در اسپانیا گذاشت و با ۹۰ هزار سرباز و ۳۷ فیل جنگی از وارد جنوب گل شد. دو کنسول روم ، سیپیون و سِمپرونیوس با دو سپاه به مقابله با هانیبال شتافتند و هردو شکست خوردند. گل های شمال ایتالیا نیز با کارتاژ متحد شدند. اینک روم در وضعیت وخیمی قرار داشت.
در ۲۱۷ ق.م. هانیبال نیروهایش را وارد اتروریا کرد. رومی ها کنسول جدید ، فلامینوس ، را برای جلوگیری از پیشروی هانیبال گسیل داشتند اما ارتش وی نیز در حوالی دریاچه ترازیمن نابود شد. از این پس ایتالیایی ها با روش جنگ و گریز سعی در خسته کردن سپاه دشمن داشتند.
در ۲۱۶ ق.م. رومی ها سپاهی ۸۶ هزار نفری را به دو کنسول خود یعنی وارون و پل امیل سپردند. این دو با هم اتفاق نظر نداشتند ؛ در نتیجه در حوالی کان (جنوب گل) بزرگترین شکست روم را متحمل شدند. در این نبرد، هانیبال ارتشش را به صورت هلال در آورد و رومی ها را که به طرفش هجوم می آوردند ، محاصره نموده و اکثریت آنان را قتل عام کرد.
حمله ی فیل های جنگی کارتاژ به رومی ها
پس از این پیروزی ، سیراکوز و فیلیپ پنجم مقدونیه به متحدان کارتاژ تبدیل شدند.رومی ها که از اراده ای قوی بهره مند بودند ، سپاه جدیدی را به فرماندهی مارسلوس ،که سرداری ماهر بود، آماده کردند. مارسلوس در ۲۱۵ ق.م. در نولا بر هانیبال پیروز شد. پس از این نبرد ، دامنه ی جنگ به اسپانیا و سیسیل کشیده شد.
در سیسیل رومیان به فرماندهی مارسلوس، سیراکوز را در سال ۲۱۲ ق.م. فتح کردند. فیلیپ پنجم مقدونی که با شورش یونانی ها مواجه شده بود ، به صلح رضایت داد.در اسپانیا جنگ سختی جریان داشت که به مدت چندین سال بدون نتیجه ای مشخص ادامه یافت. اما هنگامی که سیپیون سردار سپاه اسپانیا شد ، پیروزی نصیب رومی ها شد و آنان کارتاژ را از اسپانیا بیرون راندند.
هانیبال که ایتالیای جنوبی را در دست داشت ، در وضعیت بدی بود. هاسدروبال ، دیگر سردار سپاه کارتاژ ، وارد آلپ (شمال ایتالیا) شد.
دو کنسول روم یعنی لیویوس و نرون برای مقابله با دشمن فرستاده شدند. نرون به جنگ هانیبال و لیویوس به جنگ هاسدروبال شتافت. در نبردی که اطراف رودخانه متور اتفاق افتاد ، هاسدروبال کشته شد و پیروزی نصیب رومی ها گردید. (۲۰۷ ق.م.)
با این پیروزی ، جنگ در سیسیل و اسپانیا خاتمه یافت. بلافاصله رومی ها برای شکست دادن سپاه هانیبال ارتشی را به فرماندهی سیپیون مامور حمله به آفریقا کردند. او با پادشاه نومیدی متحد شد و به تهدیدی بزرگ برای کارتاژ تبدیل شد. هانیبال مجبور به بازگشت شد ولی در نبرد زاما مغلوب سپاهیان سیپیون گشت. سال بعد،کارتاژ درخواست صلح کرد. از اسپانیا چشم پوشی نمود. همچنین به روم غرامت زیادی پرداخت.
جنگ سوم پونیک
کارتاژ پس از جنگ دوم پونیک به سرزمینی ویران و ضعیف تبدیل شده بود که دائماً با نومیدی در جنگ و کشمکش بود. کارتاژ در ۱۴۹ ق.م. به نومیدی ، متحد روم ، حمله کرد و این اقدام پای روم را به جنگ کشاند. در ضمن ، سیاستمداری به نام کاتون که طرفدار نابودی کارتاژ بود ، جو روانی جمهوری را به سوی جنگ سوق داد.
سیپیون امیلین ،فرزند پل امیل، فرماندهی ارتش رم را بر عهده گرفت و پس از چندین مدت جنگ بی نتیجه ، شهر کارتاژ پایتخت شکوهمند امپراتوری کارتاژ را محاصره نمود. نیروهای رومی خانه به خانه ی شهر را گرفته و آن را غارت نمودند. (۱۴۶ ق.م.)
با این پیروزی ، کارتاژ یکی از ایالت های رومی شد و بخشی دیگر از آن به پادشاه نومیدی داده شد. اینک روم آقا و سرور ناحیه غرب مدیترانه شده بود.
