@nicedavil

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2017/08/30
ارسالی ها
9,967
امتیاز واکنش
30,539
امتیاز
941
سن
20
محل سکونت
بآبُل
در خوشنویسی نستعلیق، نگارش تمامی حروف و کلمات (مگر در موارد استثنایی) با قرار گرفتن پهنای نوک قلم در زاویه‌ای ‌بین ̊۶۰ تا ̊۶۵ نسبت به خط افقی بر روی صفحه شروع می‌شود. به همین دلیل عادت دادن دست به این زاویه قلم گذاری، اولین گام در آموزش عملی نستعلیق است. برای انجام این حرکت، کافیست پهنای نوک قلم را در زاویه حدود ̊۶۳ بر روی صفحه قرار داده، بلافاصله برداریم، به طوری که فقط اثر پهنای نوک قلم بر روی صفحه نقش بندد. با یک بار مرکب برداری می‌توان چند بار این عمل را تکرار کرد.

نکته: در هنگام تمرین قلم گذاری باید دقت کرد که قلم بر روی کاغذ حرکت نکند؛ زیرا قلم گذاری فقط به معنی ایجاد اثر پهنای نوک قلم است بر روی صفحه.

حرکت قلم گذاری را باید آنقدر تمرین کرد تا دست کاملا به انجام این حرکت عادت کند.

نقطه گذاری
نقطه، در خوشنویسی نستعلیق علاوه بر این که بخشی از برخی حروف را تشکیل می‌دهد، به عنوان واحد اندازه‌گیری ‌حروف و کلمات در جهت رعایت قواعد کلی آنها به کار می‌رود. شکل کلی نقطه در نستعلیق مربعی است که گوشه‌های آن در بالا، پایین، چپ و راست قرار می‌گیرد. برای اجرای نقطه، قلم را بر روی صفحه قرار داده، همزمان در جهت راست و پایین حرکت می‌دهیم.

قبل از اینکه به آموزش شكل الف و نحوه اجرای آن در نستعلیق بپردازیم لازم است با خط زمینه و کاربرد آن در خوشنویسی آشنا شویم.

خط زمینه
خطی است افقی که جایگاه حروف و کلمات را در سطر مشخص می‌کند. این خط را «خط کرسی» و «خط میزان» و «مَسْطَر» نیز می‌گویند.



الف
«الف» در نستعلیق با یک حرکت قلم نوشته می‌شود و ارتفاع آن ۳ نقطه و ضخامت آن در حدود تا پهنای قلم می‌باشد و قسمت انتهایی آن بر خط زمينه مماس است.

برای اجرای شکل «الف» ابتدا ۳ نقطه از خط زمینه به طرف بالا و به صورت عمودی در اول سطر قرار می‌دهیم به طوری که گوشه نقطه‌ها بر هم مماس باشند. این ۳ نقطه را نقطه‌های راهنمای «الف» می‌نامیم.

نکته: نقطه‌های راهنما، نقطه‌هایی هستند که برای رعایت اندازه‌های حروف و کلمات به هنگام تمرین در اول سطر قرار داده می‌شوند.

بعد از قرار دادن نقطه‌های راهنما، قلم را در ارتفاع ۳ نقطه با زاویه ̊۶۳ قرار داده، با حفظ زاویه به طرف پایین و در جهت عمودی حرکت می‌دهیم تا قسمت پایین نوک قلم با خط زمینه مماس شود. اگر زاویه قلم گذاری ما درست باشد پهنای «الف» خود به خود حدود تا پهنای قلم خواهد بود.

نکته: قبل از تمرین عملی هر شکلی باید آن شکل را مورد مطالعه بصری قرار دهیم. منظور از مطالعه بصری، نگاه کردن همراه با دقت به شکل مورد نظر است به طوری که تمام جزییات آن از نظر زاویه‌ها، شکل، اندازه و مشخصات دیگر، به خوبی با عمل دیدن مورد مطالعه قرار گیرد و همراه با شکل کلی آن به خاطر سپرده شود. این عمل را در خوشنویسی اصطلاحا «مشق نظری» می‌گویند.
 
  • پیشنهادات
  • @nicedavil

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/30
    ارسالی ها
    9,967
    امتیاز واکنش
    30,539
    امتیاز
    941
    سن
    20
    محل سکونت
    بآبُل
    نحوه صحیح تمرین عملی
    برای اینکه از تمرینات خود بهترین نتیجه را بگیریم و به روند کسب مهارت در خوشنویسی که نوعی ایجاد هماهنگی میان چشم، ذهن و دست است، سرعت بیشتری ببخشیم، لازم است به ترتیب زیر عمل کنیم:

    - ابتدا شکل را به دقت مورد مطالعه بصری قرار می‌دهیم. سپس در اول سطر، نقطه‌های راهنمای شکل مورد نظر را با رعایت جایگاه آن نسبت به خط زمینه نقطه گذاری می‌کنیم. آنگاه یک بار شکل را با توجه به نقطه‌های راهنما و خط زمینه و رعایت قواعد می‌نویسیم. (این شکل، الگوی ما برای تکرارهای بعدی خواهد بود) حال شکل را با توجه به الگوی اول به طور متوالی و بدون قرار دادن نقطه‌های راهنما تا آخر سطر تکرار می‌کنیم. در سطرهای بعدی نیز به این نحو عمل می‌کنیم.

    لازم است فراگیران عزیز این شیوه تمرین را در تمامی تمرینات عملی کتاب در مورد حروف و کلمات به کار گیرند.

    تمرین منزل
    در یک کادر مستطیل ۱۰×۲۰ سانتیمتر، با تکرار حرکت قلم گذاری به وسیله قلم‌های مختلف در پهناهای متفاوت و مركب‌های کمرنگ و پررنگ «باران» را نمایش دهید.

    تمرینات کارگاهی
    ١. حرکت قلم گذاری را در ۱۰ سطر با رعایت زاویه (̊۶۰ تا ̊۶۵) تمرین کنید.

    ۲. شکل نقطه را در ۱۰ سطر اجرا کنید.

    ۳. شكل الف را با رعایت قواعد آن در ۱۰ سطر خوشنویسی کنید.

    آموزش الفبا (حروف تخت کوتاه)
    در شیوه آموزشی کتاب حاضر، برای ایجاد سهولت در امر آموزش عملی خوشنویسی و درک بهتر فراگیران از تناسبات و قانونمندی موجود در ساختار نستعلیق، حروف الفبا بر اساس مشترکات و تشابهات در شکل، گروه‌بندی ‌شده، همچنین در ترتیب آموزش این گروه‌ها رعایت اصل آسان به مشکل مد نظر بوده است.

    آموزش گروه حروف تخت که شامل «ب، پ، ت، ث، ف، ک و گ» می‌باشد، از اهمیت ویژه‌ای ‌برخوردار است. این اهمیت از ساختار تخت (افقی) و اندازه‌ی نسبتا بزرگ این حروف در نستعلیق ناشی می‌شود. زیرا در یک قطعه خوشنویسی نستعلیق شکل‌ها و حروفی که در نگاه اول به چشم می‌خورند و جلب توجه می‌کنند حروف تخت و کشیده‌ها هستند. این امر نشان دهنده ارزش بصری بالاتر این گروه نسبت به گروه‌های دیگر از حروف الفباست به همین دلیل، آموزش و فراگیری حروف تخت از حساسیت بیشتری برخوردار است و دقت نظر افزون‌تری را می‌طلبد.

    حروف تخت در نستعلیق به دو شکل کوتاه و کشیده نوشته می‌شوند. در این جلسه فقط نحوه اجرای حروف تخت کوتاه مورد بررسی و آموزش قرار می‌گیرند که شامل چهار شکل «ب کوتاه»، «ف کوتاه»، «ک متصل کوتاه» و «ک تنهای کوتاه» می‌باشد.

    «ب کوتاه»
    «ب کوتاه»، شکل پایه حروف تخت کوتاه محسوب می‌شود، زیرا این شکل در حروف تخت کوتاه دیگر نیز تکرار می‌شود. این بدان معناست که با فراگیری «ب کوتاه» خود به خود قسمت عمده‌ای ‌از حروف تخت کوتاه دیگر را نیز می‌آموزیم.

    مشخصات «ب کوتاه»: این شکل از ۳ قسمتِ: نوک، بدنه و انتها تشکیل شده است که بدون انقطاع و با یک حرکت قلم اجرا می‌شود. طول آن ۵ نقطه و ارتفاعش ۵/۱ نقطه می‌باشد و در حدود ۵/۰ نقطه گودی دارد و نقطه شروع و پایان آن، هم ارتفاع بوده، قسمت زیرین آن بر خط زمينه مماس است.
     

    @nicedavil

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/30
    ارسالی ها
    9,967
    امتیاز واکنش
    30,539
    امتیاز
    941
    سن
    20
    محل سکونت
    بآبُل
    نحوه اجرای ب کوتاه
    ابتدا، نقطه‌های راهنمای «ب کوتاه» را به صورت ۲ نقطه عمودی (که ۵/۱ نقطه از آن نشان دهنده ارتفاع «ب کوتاه» است) و ۵ نقطه افقی (که نشان دهنده طول «ب» است) در اول سطر قرار می‌دهیم. حال، برای اجرای شکل «ب کوتاه» قلم را ۵/۱ نقطه بالاتر از خط زمینه با زاویه‌ای ‌در حدود ̊۶۳ قرار داده، در همان زاویه اندکی به طرف خط زمینه حرکت می‌دهیم تا نوک «ب کوتاه» ایجاد شود؛ سپس حرکت قلم را به صورت افقی در امتداد خط زمینه با اندکی قوس ادامه می‌دهیم، به طوری که زاویه قلم در پایان ۵ نقطه از ̊۶۳ به ̊۹۰ تغییر کند. حال برای تکمیل شکل، حرکت را در جهت عمودی اندکی به طرف بالا ادامه می‌دهیم تا با نوک «ب» هم ارتفاع شود. به این صورت برای اجرای «ب کوتاه»، قلم در سه جهت حرکت می‌کند اما باید توجه داشت که تمامی شکل «ب» با یک حرکت قلم نوشته می‌شود.

    ف کوتاه
    «ف کوتاه» از دو قسمت اصلی تشکیل شده است: قسمت اول که سر «ف» می‌باشد و قسمت دوم که دقيقاً مانند «ب کوتاه» است. ارتفاع و عرض سر «ف» نباید از یک نقطه بیشتر باشد.

    نحوه اجرای «ف کوتاه»: برای اجرای «ف کوتاه»، باید ابتدا قسمت اول آن را که سر «ف» می‌باشد به طور جداگانه اجرا و تمرین کرد.

    نحوه اجرای قسمت سر «ف»
    ابتدا یک نقطه کمی بالاتر از خط زمینه به عنوان نقطه‌ی راهنمای سر «ف» در اول سطر قرار می‌دهیم. حال، قلم را طبق معمول با زاویه ̊۶۳، بر روی صفحه قرار داده، به اندازه‌ی نقطه از راست به چپ به صورت قوس‌دار ‌حرکت می‌دهیم، سپس با یک چرخش به طرف راست و با نوک قلم شکل آن را کامل می‌کنیم. به طوری که بین زایده سمت راست و گردی سمت چپ در قسمت زیرین، فضای خالی کوچکی ایجاد شود. باید توجه داشت که سر «ف» از یک نقطه بزرگتر نباشد و با یک حرکت قلم اجرا شود.

    بعد از اینکه شکل سر «ف کوتاه» را به اندازه کافی تمرین کردیم، می‌توانیم شکل «ف کوتاه» را به طور کامل اجرا کنیم. برای این کار، ابتدا نقطه‌های راهنمای آن را به صورت ۳ نقطه عمودی (که ۵/۲ نقطه از آن نشان دهنده ارتفاع «ف کوتاه» است) و ۵ نقطه‌ی افقی در اول سطر قرار می‌دهیم. حال سر «ف» را در ۵/۲ نقطه بالاتر از خط زمینه طوری می‌نویسیم که قسمت زیرین آن ۵/۱ نقطه با خط زمینه فاصله داشته باشد. در حرکت دوم شکل «ب کوتاه» را بدون کم و کاست به زایده زیرین و سمت راست سر «ف» وصل می‌کنیم تا شكل «ف کوتاه» کامل شود. به این ترتیب شکل ف کوتاه با دو حرکت قلم اجرا می‌شود.

    ک متصل کوتاه
    حروف «ک» و «گ» کوتاه اگر به صورت متصل در کلمه‌ای ‌بیایند (مانند کلمه نیک) به طول ۵ نقطه نوشته می‌شوند و اگر به صورت تنها (غير متصل) بیایند (مانند کلمه پاک) به طول ۳ نقطه اجرا می‌شوند. به همین دلیل حروف «ک» و «گ» کوتاه را در دو بخش «ک متصل کوتاه» و «ک تنهای کوتاه» بررسی می‌کنیم.

    «ک متصل کوتاه» از ۳ قسمت تشکیل شده است که قسمت اول آن با حروف متصل قبلی به صورت «الف متصل» و از پایین به بالا نوشته می‌شود. قسمت دوم آن همان شکل پایه «ب کوتاه» است که به قسمت اول وصل می‌گردد و قسمت سوم سرکش را شامل می‌شود.

    نحوه اجرای «ک متصل کوتاه»: برای آموزش و اجرای «ک متصل کوتاه» از کلمه ساده «یک» استفاده می‌کنیم. برای این کار بهتر است ابتدا شکل «با» را به طور جداگانه اجرا و تمرین کنیم:

    ابتدا نقطه‌های راهنمای شکل «با» را به صورت ۳ نقطه‌ی عمودی در اول سطر قرار می‌دهیم؛ سپس قلم را با زاويه‌ی معمول ̊۶۳ طوری قرار می‌دهیم که قسمت بالای نوک آن با خط زمینه یک نقطه فاصله داشته باشد. حال، با یک چرخش کوتاه و قوس‌دار به طرف پایین و چپ و ادامه آن در جهت عمودی تا ۳ نقطه، شکل «با» را کامل می‌کنیم. باید توجه داشت که این شکل، با یک حرکت قلم اجرا شود و زاویه‌ی ̊۶۳ شروع تا پایان تقریبا حفظ شود تا پهنای «الف» حدود پهنای قلم ضخامت داشته باشد.

    بعد از اینکه شکل «با» را به اندازه کافی تمرین کردیم، برای اجرای شکل کامل «یک» به ترتیب زیر عمل می‌کنیم:

    ابتدا نقطه‌های راهنما را به صورت ۳ نقطه‌ی عمودی و ۵ نقطه‌ی افقی در اول سطر قرار می‌دهیم؛ سپس شکل «با» را نوشته، در حرکت دوم شکل پایه حروف تخت کوتاه را به آن وصل می‌کنیم. بدیهی است که نقطه اتصال «ب کوتاه» به شکل «با» درست در وسط آن یعنی ۵/۱ نقطه بالاتر از خط زمینه خواهد بود. در حرکت مرحله پایانی سرکش ک را با شیب دو نقطه و طول ۴ تا ۵ نقطه و با تمامی پهنای نوک قلم طوری اجرا می‌کنیم که ضخامت آن حدود تا پهنای قلم باشد و انتهای آن در قسمت بالایی شکل «با» با فاصله‌ای ‌اندک قرار گیرد. (نمونه ۵-۳).

    نحوه اجرای «ک تنهای کوتاه»
    برای اجرای شکل «ک تنهای کوتاه» ابتدا نقطه‌های راهنمای آن را به صورت ۵ نقطه‌ی عمودی و ۳ نقطه‌ی افقی در اول سطر قرار می‌دهیم. سپس قسمت اول را که «الفی» به ارتفاع ۵/۳ نقطه است از ۵ نقطه بالاتر از خط زمینه شروع و در ۵/۱ نقطه مانده به خط زمینه، تمام می‌کنیم.

    در حرکت دوم، شکل پایه «ب کوتاه» را استثنائاً به طول ۳ نقطه اما با همان ویژگی‌ها ‌به قسمت زیرین «الف» وصل می‌کنیم و با قرار دادن سرکش در بالای «الف» «ک» شکل را کامل می‌کنیم (نمونه ۶-۳).
     

    @nicedavil

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/30
    ارسالی ها
    9,967
    امتیاز واکنش
    30,539
    امتیاز
    941
    سن
    20
    محل سکونت
    بآبُل
    تمرین منزل
    در یک کادر مستطیل به ابعاد ۱۰×۲۰ سانتیمتر، با تکرار شکل «ب کوتاه» به وسیله قلم‌هایی با پهناهای مختلف و استفاده از مرکب رنگی مناسب، «دریا» را نمایش دهید.

    تمرینات کارگاهی
    ۱. شكل «ب کوتاه» را در ۵ سطر اجرا کرده، در پایان با قرار دادن نقطه‌های مختلف آنها را به «ب، پ، ت و ث» تبدیل کنید.

    ۲. هر یک از شکل‌های «ف کوتاه»، «ک متصل کوتاه» و «ک تنهای کوتاه» را به طور جداگانه و به ترتیب سه سطر تمرین کنید.

    ۳. هر یک از کلمات آب، بانک و باف را به طور جداگانه، یک سطر خوشنویسی کنید.

    ۴. سه کلمه جدید با توجه به شکل‌ها و حروف آموزش داده شده انتخاب و از هر کدام یک سطر خوشنویسی کنید.

    ب کشیده
    در گروه حروف تخت کشیده که شامل چهار شکل «ب کشیده»، «ف کشیده»، «ک متصل کشیده» و «ک تنهای کشیده» می‌باشد، شکل «ب کشیده» شکل پایه محسوب می‌شود. به همین دلیل، آموزش این شکل از اهمیت ویژه‌ای ‌برخوردار است.

    مشخصات «ب کشیده»: ارتفاع آن ۲ نقطه و طول آن حدود ۹ تا ۱۱ نقطه است. این شکل از دو قسمت نوک و بدنه تشکیل شده است که بدون انقطاع، با یک حرکت قلم نوشته می‌شود و قسمت زیرین آن بر خط زمینه مماس است. اما نقطه شروع آن با نقطه انتهایی در یک ارتفاع قرار نمی‌گیرد و دارای یک نقطه، گودی است.

    نحوه اجرای «ب کشیده»: برای اجرای «ب کشیده»، ابتدا، نقطه‌های راهنما را به صورت ۲ نقطه عمودی و ۱۰ نقطه افقی در اول سطر نقطه گذاری کرده، سپس قلم را طبق معمول با زاویه ̊۶۳ در فاصله ۲ نقطه بالاتر از خط زمینه قرار می‌دهیم و در همان زاویه کمی به طرف پایین حرکت می‌دهیم تا نوک «ب کشیده» نمایان شود. حال، بدون آنکه قلم را از روی صفحه برداریم حرکت را در جهت افقی به طول ۹ تا ۱۱ نقطه طوری ادامه می‌دهیم که قلم از زاویه ۶۳ به ۹۰ درجه در پایان شکل تغییر کند. در آخرین مرحله با اشاره کوچک قلم به طرف بالا، شکل را کامل می‌کنیم. باید توجه داشت که شکل «ب کشیده» در کل، دارای قوس مختصری است (نمونه‌های ۱-۴ و ۲-۴).

    برای پی بردن به جزئیات بیشتر در این شکل لازم است آن را مورد مطالعه بصری قرار دهیم.

    «ف کشیده»
    این شکل از دو قسمت، تشکیل و با ۲ حرکت قلم نوشته می‌شود.

    نحوه‌ی اجرای «ف کشیده»: ابتدا نقطه‌های راهنما را به صورت ۳ نقطه عمودی و ۹ تا ۱۱ نقطه‌ی افقی قرار داده، قسمت سر «ف» را بالاتر از خط زمینه طوری می‌نویسیم که قسمت زیرین آن ۲ نقطه با خط زمینه فاصله داشته باشد و اندازه آن از یک نقطه تجـ*ـاوز نکند. سپس در حرکت بعدی شکل پایه «ب کشیده» را به زایده سمت راست سر «ف» وصل می‌کنیم تا شکل کامل شود.
     

    @nicedavil

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/30
    ارسالی ها
    9,967
    امتیاز واکنش
    30,539
    امتیاز
    941
    سن
    20
    محل سکونت
    بآبُل
    نحوه اجرای ب کوتاه
    ابتدا، نقطه‌های راهنمای «ب کوتاه» را به صورت ۲ نقطه عمودی (که ۵/۱ نقطه از آن نشان دهنده ارتفاع «ب کوتاه» است) و ۵ نقطه افقی (که نشان دهنده طول «ب» است) در اول سطر قرار می‌دهیم. حال، برای اجرای شکل «ب کوتاه» قلم را ۵/۱ نقطه بالاتر از خط زمینه با زاویه‌ای ‌در حدود ̊۶۳ قرار داده، در همان زاویه اندکی به طرف خط زمینه حرکت می‌دهیم تا نوک «ب کوتاه» ایجاد شود؛ سپس حرکت قلم را به صورت افقی در امتداد خط زمینه با اندکی قوس ادامه می‌دهیم، به طوری که زاویه قلم در پایان ۵ نقطه از ̊۶۳ به ̊۹۰ تغییر کند. حال برای تکمیل شکل، حرکت را در جهت عمودی اندکی به طرف بالا ادامه می‌دهیم تا با نوک «ب» هم ارتفاع شود. به این صورت برای اجرای «ب کوتاه»، قلم در سه جهت حرکت می‌کند اما باید توجه داشت که تمامی شکل «ب» با یک حرکت قلم نوشته می‌شود.

    ف کوتاه
    «ف کوتاه» از دو قسمت اصلی تشکیل شده است: قسمت اول که سر «ف» می‌باشد و قسمت دوم که دقيقاً مانند «ب کوتاه» است. ارتفاع و عرض سر «ف» نباید از یک نقطه بیشتر باشد.

    نحوه اجرای «ف کوتاه»: برای اجرای «ف کوتاه»، باید ابتدا قسمت اول آن را که سر «ف» می‌باشد به طور جداگانه اجرا و تمرین کرد.

    نحوه اجرای قسمت سر «ف»
    ابتدا یک نقطه کمی بالاتر از خط زمینه به عنوان نقطه‌ی راهنمای سر «ف» در اول سطر قرار می‌دهیم. حال، قلم را طبق معمول با زاویه ̊۶۳، بر روی صفحه قرار داده، به اندازه‌ی نقطه از راست به چپ به صورت قوس‌دار ‌حرکت می‌دهیم، سپس با یک چرخش به طرف راست و با نوک قلم شکل آن را کامل می‌کنیم. به طوری که بین زایده سمت راست و گردی سمت چپ در قسمت زیرین، فضای خالی کوچکی ایجاد شود. باید توجه داشت که سر «ف» از یک نقطه بزرگتر نباشد و با یک حرکت قلم اجرا شود.

    بعد از اینکه شکل سر «ف کوتاه» را به اندازه کافی تمرین کردیم، می‌توانیم شکل «ف کوتاه» را به طور کامل اجرا کنیم. برای این کار، ابتدا نقطه‌های راهنمای آن را به صورت ۳ نقطه عمودی (که ۵/۲ نقطه از آن نشان دهنده ارتفاع «ف کوتاه» است) و ۵ نقطه‌ی افقی در اول سطر قرار می‌دهیم. حال سر «ف» را در ۵/۲ نقطه بالاتر از خط زمینه طوری می‌نویسیم که قسمت زیرین آن ۵/۱ نقطه با خط زمینه فاصله داشته باشد. در حرکت دوم شکل «ب کوتاه» را بدون کم و کاست به زایده زیرین و سمت راست سر «ف» وصل می‌کنیم تا شكل «ف کوتاه» کامل شود. به این ترتیب شکل ف کوتاه با دو حرکت قلم اجرا می‌شود.

    ک متصل کوتاه
    حروف «ک» و «گ» کوتاه اگر به صورت متصل در کلمه‌ای ‌بیایند (مانند کلمه نیک) به طول ۵ نقطه نوشته می‌شوند و اگر به صورت تنها (غير متصل) بیایند (مانند کلمه پاک) به طول ۳ نقطه اجرا می‌شوند. به همین دلیل حروف «ک» و «گ» کوتاه را در دو بخش «ک متصل کوتاه» و «ک تنهای کوتاه» بررسی می‌کنیم.

    «ک متصل کوتاه» از ۳ قسمت تشکیل شده است که قسمت اول آن با حروف متصل قبلی به صورت «الف متصل» و از پایین به بالا نوشته می‌شود. قسمت دوم آن همان شکل پایه «ب کوتاه» است که به قسمت اول وصل می‌گردد و قسمت سوم سرکش را شامل می‌شود.

    نحوه اجرای «ک متصل کوتاه»: برای آموزش و اجرای «ک متصل کوتاه» از کلمه ساده «یک» استفاده می‌کنیم. برای این کار بهتر است ابتدا شکل «با» را به طور جداگانه اجرا و تمرین کنیم:

    ابتدا نقطه‌های راهنمای شکل «با» را به صورت ۳ نقطه‌ی عمودی در اول سطر قرار می‌دهیم؛ سپس قلم را با زاويه‌ی معمول ̊۶۳ طوری قرار می‌دهیم که قسمت بالای نوک آن با خط زمینه یک نقطه فاصله داشته باشد. حال، با یک چرخش کوتاه و قوس‌دار به طرف پایین و چپ و ادامه آن در جهت عمودی تا ۳ نقطه، شکل «با» را کامل می‌کنیم. باید توجه داشت که این شکل، با یک حرکت قلم اجرا شود و زاویه‌ی ̊۶۳ شروع تا پایان تقریبا حفظ شود تا پهنای «الف» حدود پهنای قلم ضخامت داشته باشد.

    بعد از اینکه شکل «با» را به اندازه کافی تمرین کردیم، برای اجرای شکل کامل «یک» به ترتیب زیر عمل می‌کنیم:

    ابتدا نقطه‌های راهنما را به صورت ۳ نقطه‌ی عمودی و ۵ نقطه‌ی افقی در اول سطر قرار می‌دهیم؛ سپس شکل «با» را نوشته، در حرکت دوم شکل پایه حروف تخت کوتاه را به آن وصل می‌کنیم. بدیهی است که نقطه اتصال «ب کوتاه» به شکل «با» درست در وسط آن یعنی ۵/۱ نقطه بالاتر از خط زمینه خواهد بود. در حرکت مرحله پایانی سرکش ک را با شیب دو نقطه و طول ۴ تا ۵ نقطه و با تمامی پهنای نوک قلم طوری اجرا می‌کنیم که ضخامت آن حدود تا پهنای قلم باشد و انتهای آن در قسمت بالایی شکل «با» با فاصله‌ای ‌اندک قرار گیرد. (نمونه ۵-۳).

    نحوه اجرای «ک تنهای کوتاه»
    برای اجرای شکل «ک تنهای کوتاه» ابتدا نقطه‌های راهنمای آن را به صورت ۵ نقطه‌ی عمودی و ۳ نقطه‌ی افقی در اول سطر قرار می‌دهیم. سپس قسمت اول را که «الفی» به ارتفاع ۵/۳ نقطه است از ۵ نقطه بالاتر از خط زمینه شروع و در ۵/۱ نقطه مانده به خط زمینه، تمام می‌کنیم.

    در حرکت دوم، شکل پایه «ب کوتاه» را استثنائاً به طول ۳ نقطه اما با همان ویژگی‌ها ‌به قسمت زیرین «الف» وصل می‌کنیم و با قرار دادن سرکش در بالای «الف» «ک» شکل را کامل می‌کنیم (نمونه ۶-۳).
     

    @nicedavil

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/30
    ارسالی ها
    9,967
    امتیاز واکنش
    30,539
    امتیاز
    941
    سن
    20
    محل سکونت
    بآبُل
    هنر خوشنویسی هنری دشوار و مورد پسند ایرانیان است که از گذشته های بسیار دور در میان آنها از محبوبیت خاصی برخودار بوده است. در مطلب قبل به نوشتن الفبای فارسی در هنر خوشنویسی به روش قلم گذاری پرداختیم. در این مطلب نیز به ادامه این الفبا خواهیم پرداخت و آنها را به خوبی مورد بررسی قرار خواهیم داد.

    ک متصل کشیده
    شكل «ک متصل کشیده» با ۳ حرکت قلم نوشته می‌شود.

    نحوه اجرای «ک متصل کشیده»: ابتدا نقطه‌های راهنما را به صورت ۳ نقطه‌ی عمودی و ۹ تا ۱۱ نقطه افقی قرار داده و شکل «با» را در حرکت اول می‌نویسیم، سپس شکل «ب کشیده» را بدون کم و کاست به آن وصل می‌کنیم و در حرکت سوم، سرکش «ک» را به طول ۴ تا ۵ نقطه و با شیب ۲ نقطه و ضخامت تا پهنای قلم در بالای «با» قرار می‌دهیم و شکل را کامل می‌کنیم (نمونه ۴-۴).

    «ک تنهای کشیده»
    این شکل، با ۳ حرکت قلم نوشته می‌شود و دارای ۵/۳ تا ۴ نقطه ارتفاع و ۹ تا ۱۱ نقطه طول است‌.

    نحوه‌ی اجرای «ک تنهای کشیده»: ابتدا نقطه‌های راهنما را به صورت ۴ نقطه عمودی و ۹ تا ۱۱ نقطه‌ی افقی در اول سطر قرار می‌دهیم، سپس در حرکت اول، «الف» «ک» را به اندازه ۵/۱ تا ۲ نقطه طوری می‌نویسیم که قسمت زیرین آن ۲ نقطه با خط زمینه فاصله داشته باشد. حال، شکل پایه حروف تخت کشیده را به آن وصل کرده، با نوشتن سرکش، شکل «ک تنهای کشیده» را کامل می‌کنیم.

    ارزش بصری
    در جلسه قبل به ارزش بصری حروف اشاره کوتاهی شد. اکنون برای روشنتر شدن مطلب به مثال ذیل توجه کنید:

    اگر در یک سطر خوشنویسی فقط یکی از حروف و کلمات بزرگ مانند حروف تخت و یا کشیده‌ها، به اصطلاح نازیبا و معیوب نوشته شود هر چند بقیه اجزای سطر با زیبایی تمام اجرا شده باشد، کل سطر نازیبا و معیوب به نظر خواهد رسید. در حالی که همان سطر اگر طوری نوشته شود که فقط یکی از حروف و شکل‌های کوچک سطر مانند «د» یا «و» نازیبا و معیوب اجرا شده باشد در کل سطر اثر چندانی نمی‌گذارد و کل سطر زیبا و بدون عیب جلوه می‌کند. این امر نشان می‌دهد که حروف و شکل‌هایی که دارای اندازه‌های بزرگ هستند از ارزش بصری بیشتری نسبت به حروف کوچکتر برخوردارند. البته عوامل دیگری مانند ویژگی شکل، رنگ و موقعیت قرار گرفتن در سطر نیز در ارزش بصری حروف و شكل‌ها مؤثر است. اما عامل اندازه در خوشنویسی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
     

    @nicedavil

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/30
    ارسالی ها
    9,967
    امتیاز واکنش
    30,539
    امتیاز
    941
    سن
    20
    محل سکونت
    بآبُل
    تمرین منزل
    تعدادی حرف «ب کشیده» و «نقطه» را در روی مقوای سفید طراحی کرده، سپس آنها را قیچی کنید و در یک مقوای رنگی به ابعاد ۳۰×۲۰ با ترکیب‌بندی ‌دلخواه بچسبانید.

    تمرینات کارگاهی
    ۱. شكل «ب کشیده» را در پنج سطر تمرین کنید.

    ۲. هر یک از شکل‌های «ف کشیده»، «ک متصل کشیده» و «ک تنهای کشیده» را به طور جداگانه، سه سطر تمرین کنید.

    ۳. هر یک از کلمات «آب»، «بانک» و «باف» را با استفاده از حروف تخت کشیده، یک سطر خوشنویسی کنید.

    ۴. «ب کوتاه» و «ب کشیده» را به صورت متوالی، سه سطر تمرین کنید و سه مورد از اختلاف و تفاوت‌های این دو شکل را بنویسید.

    آموزش الفبا (حروف مفرد)
    گروه حروف مفرد شامل «د، ه، و، ر، ط، م» که تمامی چهار حرف اول با ارتفاع ۲ نقطه بر روی خط زمینه قرار می‌گیرند و قسمت اصلی دو حرف بعدی یعنی ط و م نیز با حروف قبلی همسطح است.

    نحوه اجرای شکل «د»
    ابتدا نقطه‌های راهنما را به صورت ۲ نقطه‌ی عمودی در اول سطر قرار می‌دهیم؛ سپس قلم را با زاويه‌ی ۶۳ درجه (طبق معمول) ۲ نقطه بالاتر از خط گذاشته، حرکت اول «د» را شبیه نقطه‌ای ‌که گوشه پایینی آن کمی کشیده شده باشد می‌نویسیم. اندازه این قسمت نباید از یک نقطه بزرگتر باشد. حال قسمت دوم را با فشار نوک بالایی قلم و به صورت مایل و حرکت دادن آن تا خط زمینه، اجرا می‌کنیم (نمونه ۱-۵).

    نحوه اجرای شکل «ه»
    ۲ نقطه راهنما را به صورت عمودی در اول سطر قرار داده، حرکت اول را که شبیه حرکت اول «د» است به اندازه یک نقطه انجام داده، سپس حرکت دوم را با فشار نوک بالایی قلم به صورت چرخشی طوری اجرا می‌کنیم که قسمت پایینی «ه» حدود پهنای قلم ضخامت داشته باشد و با خط زمینه مماس شود. باید توجه داشت که عرض شكل «ه» از یک نقطه بزرگتر نباشد (نمونه ۲-۵).

    نحوه اجرای شکل «و»
    بعد از قراردادن نقطه‌های راهنما، حرکت اول «و» را که شبیه سر «ف» است اما زایده سمت راست سر «ف» را ندارد با یک چرخش از راست به چپ با تمام پهنای قلم در محدوده یک نقطه اجرا می‌کنیم. سپس حرکت دوم آن را که شبیه حرکت دوم «د» است به آن وصل می‌کنیم.

    نحوه اجرای «ر»
    بعد از قراردادن نقطه‌های راهنما، قلم را با زاویه ۶۳ درجه، ۲ نقطه بالاتر از خط زمینه قرار داده، با نوک بالایی قلم به اندازه یک نقطه در جهت همان زاویه حرکت می‌کنیم. سپس فشار قلم را به تدریج بیشتر کرده با اندکی تغییر مسیر، حرکتی شبیه حرکت دوم شکل «و» انجام داده، شکل را کامل می‌کنیم. بهتر است این شکل را با یک حرکت قلم اجرا کنیم.

    نحوه اجرای «ط»
    ابتدا نقطه‌های راهنما را به صورت ۲ نقطه‌ی عمودی قرار داده، سپس نوک قلم را حدود ۵/۰ نقطه بالاتر از خط می‌گذاریم و در جهت ۴۵ درجه به طرف بالا حرکت می‌دهیم، در ارتفاع ۲ نقطه بالاتر از خط زمینه با یک چرخش کوتاه و به ضخامت پهنای قلم حرکت اول را اجرا می‌کنیم. حال حرکت دوم را که بی‌شباهت به حرکت دوم «د» نیست با فشار نوک بالایی قلم به صورت مایل تا اتصال به خط زمینه انجام می‌دهیم. در پایان الف ط را از حدود ۵/۳ تا ۴ نقطه بالاتر از خط زمینه، به وسط حرکت اول وصل می‌کنیم.
     

    @nicedavil

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/30
    ارسالی ها
    9,967
    امتیاز واکنش
    30,539
    امتیاز
    941
    سن
    20
    محل سکونت
    بآبُل
    نحوه اجرای «م»

    ابتدا نقطه‌های راهنما را به صورت ۲ نقطه‌ی عمودی در بالای خط زمینه و ۵ نقطه‌ی عمودی در پایین خط زمینه در اول سطر قرار می‌دهیم. این شکل را بهتر است با ۳ حرکت قلم به شرح زیر اجرا کنیم:

    در حرکت اول، تمام پهنای نوک قلم را با زاویه ۶۳ درجه، ۲ نقطه بالاتر از خط زمینه قرار می‌دهیم و شكل نقطه را اجرا می‌کنیم. سپس در حرکت دوم، قلم را از قسمتی که نقطه تمام شده، با اندکی قوس به طرف چپ و پایین حرکت می‌دهیم به طوری که قسمت بالایی قلم از قطر نقطه عبور کرده، بر خط زمينه مماس شود. در حرکت سوم «الفي» را به طول ۵/۴ تا ۵ نقطه و به ضخامت پهنای قلم به آخر حرکت دوم وصل کرده، شکل را کامل می‌کنیم.


    تمرین منزل
    با استفاده از تکرار شکل‌های «م»، «د»، «ر»، «ب کشیده» در یک کادر مستطیل ۲۰×۱۰ سعی کنید منظره‌ای نمادین از صخره‌ها و آبشار و رودخانه را نمایش دهید.

    تمرینات کارگاهی
    ۱. هر یک از شکل‌های «د، ه، و، ر، ط، م» را یک سطر تمرین کنید.

    ۲. هر یک از کلمات «آدم، درنگ و آوازه» را یک سطر خوشنویسی کنید.

    ۳. پنج کلمه را با توجه به شکل‌های اجرا شده بسازید و از هر کدام، یک سطر خوشنویسی کنید.
     

    برخی موضوعات مشابه

    بالا