کردستان معرفی استان کردستان و مناطق دیدنی آن

[مهربانوی ایرانی]

پیشینه تاریخی

استان کردستان بخشی از سرزمینی است که تحت حاکمیت مادها قرار داشت. مرز تاریخی سرزمین هایی که بوسیله مادها اداره می شده، در شمال به «اوراتو» ، در غرب به «آشور» و در جنوب و جنوب غربی به ایلام و سومر منتهی می شد. قبل از تشکیل دولت مادها درایران چهار طایفه به نام های «هوریان»، «لولوبیان» اجداد طوایف لرها، «کامیاران» اجداد مادها و گوتیان زندگی می کردند. تاریخ اقوام کرد تا قبل از اسلام چندان روشن نیست. بر اساس اسناد و مدارک به جا مان ده کردها از «طایفه گوتیان» بودند که بارها مورد تاخت و تاز آشوری ها قرار می گرفتند. این قوم بعدها با دولت ماد متحد می شوند و آشوریان را منقرض کردند. همچنین بر اساس متن نوشته كتیبه داریوش در تخت جمشید و بیستون: دولت ماد در سال ۵۵۰ ق. م، در قلمرو دولت هخامنشیان قرار داشته است در عصر سلجوقیان و به ویژه در عهد حكومت طغرل بیگ تمامی ناحیه كوهستانی غرب ایران یعنی كردستان، به عراق عجم نام گذاری شد و در منشوری از خلیفه عباسی، در سال ۴۳۷ هـ. ق، از طغرل بیگ سلجوقی به عنوان «ملوك العراقین» نام بـرده شده است.
به نظر می رسد كه در دوره ایلخانان مغول، كردستان جزو عراق عجم محسوب می شد. در کتاب «سفر جنگی گزنفون» به نام «کردوخوی» برای اقوام کرد اشاره شده است. این قوم در کوه ها و دره های میان عراق و ارمنستان و به خصوص در محلی که امروزه «زخو» نامیده می شود قرار دارد، ساکن بودند. هرچند تاریخ اقوام کرد در پیش از اسلام تاریک و مبهم است ولی در دوره پس از اسلام پیشینه ای روشن تر دارد.
در اوایل قرن هفتم هجری، سلیمان شاه از تركمانان ایوه بر آن حكومت كرده است. شرف الدین بدلیسی حدود كردستان را در روزگار صفوی و در كتاب «شرف نامه » خود با افزودن ولایت لرستان یك جا ذكر می كند و در شرف نامه سرزمین لرستان و قوم لر را با كردها یكی می شمارد.
اعراب در تاریخ ۱۶ یا ۲۰ هـ. ق، قلعه‌ها و استحكامات كردها را تصرف كردند. در ۲۳ هـ.ق، كه سپاه عرب در ایالت فارس مشغول فتوحات بود، کردهای فارس در دفاع از فسا و دارابجرد شركت داشتند. فتح شهر زور و داراباذ‌ كه از شهرهای كردنشین بودند، در سال ۲۲ هـ ق، صورت گرفت. ابوموسی اشعری در سال ۲۵ هـ. ق، كردها را سركوب كرد. در سال ۳۸ هـ ق، کردهای ناحیه اهواز ،در قیام خریت ابن‌راشد برضد «امیرالمؤمنین علی‌(ع)» جانب خریت را گرفتند، اما پس از قتل «خریت» این قیام سرکوب و عده زیادی از آنان كشته شدند.
در سال ۹۰ هـ. ق، کردهای منطقه فارس سر به شورش برداشتند و این شورش به‌وسیله حجاج ابن یوسف ثقفی سركوب شد. در سال ۱۴۸ هـ.ق، کردهای موصل قیام كردند و منصور خلیفه عباسی، خالد برمكی را برای سركوبی آنان به آنجا فرستاد و وی نیز شورش كردها را سركوب كرد. در سال ۲۲۴ هـ. ق. یكی از پیشوایان کردهای اطراف موصل به نام جعفر ابن فهرجیس برضد خلیفه معتصم سر به شورش گذاشت خلیفه سردار معروف خود «آیتاخ» را به جنگ او فرستاد.
در دوره حکومت صفویه قسمت وسیعی از کردستان آن روز تحت تسلط دولت ایران قرار داشت که شامل دامنه‌های شرقی کوه‌های زاگرس بود. با تشکیل سلسله زندیه، برای نخستین بار در تاریخ ایران سلسله‌ای کرد نژاد به سلطنت رسید به طوری که در اواخر حکومت زندیه، قسمتی از آذربایجان غربی به تصرف طایفه دنبلی که یکی از طوایف بزرگ کرد بودند، درآمد و شهر خوی را به عنوان مرکز حکومت و قدرت خود انتخاب کردند.
در قرن نوزدهم میلادی بارها کردها در خاک عثمانی میل باطنی خود را برای رسیدن به استقلال و تشکیل دولتی کرد زبان ظاهر کردند. در سال ۱۸۷۸ میلادی، شیخ عبیدالله نقشبندی به فکر تاسیس کردستان مستقل تحت حمایت دولت عثمانی افتاد در پی این تصمیم، طرفداران وی در سال ۱۸۸۰ میلادی، اطراف ارومیه، ساوجبلاغ، مراغه و میاندوآب را به تصرف خود درآوردند که این خود باعث متحمل زحمات زیاد سپاهیان ایران برای به دست آوردن این منطقه شد.
قاضی محمد همزمان با حضور قوای متفقین در سال ۱۹۴۶ میلادی در ایران و با حمایت دولت روسیه شوروی، جمهوری خلق کردستان را که مرکز آن مهاباد بود، تشکیل داد. پس از تخلیه کامل ایران از قوای متفقین و اعزام ارتش دولت مرکزی به نواحی آذربایجان و کردستان،‌ این شورش و جمهوری ناشی از آن نیز از هم متلاشی گردید.
بنا به پیش نویس شماره ۱۲۷۵ در سال ۱۳۱۶/۹/۹، ایران به شش بخش تقسیم شده بود. استان ها غربی شامل شهرهای کردستان، کرمانشاه، لرستان، همدان، خوزستان و کهکیلویه بود. بالاخره در سال ۱۳۳۷ هـ. ش، با توجه به فرمان شورای وزرا، کردستان از پنجمین استان جدا شد و استان کردستان را تشکیل داد.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[مهربانوی ایرانی]

اقوام و زبان

به ا ستناد شواهد و مدارك مستند تاریخی، قوم كرد یکی از نژادهای آریایی هستند كه در هزاره دوم قبل از میلاد از كناره های دریای خزر به سلسله كوه های زاگرس آمده و با غلبه بر قدرت آشوریان در نینوا، امپراطوری مادها را در قرن هفتم قبل از میلاد در ایران پایه گذاری كردند. این استان یكی از استان های كردنشین در غرب ایران است. اكثر ساكنان این استان، كرد زبان هستند كه به لهجه های مختلف صحبت می كنند. گروهی از مردم شناسان بر این باورند كه زبان كردی یكی از زبان های گروه هند و اروپایی و ایرانی است.
زبان كردی در استان كردستان و همچنین در استان های ایلام، كرمانشاه، همدان، آذربایجان غربی و شمال خراسان و دیگر كشورها، لهجه های گوناگونی دارد اما مهم ترین و پر تكلم ترین این لهجه های کردی شامل دو شاخه «كرمانجی» و «سورانی» است، شاخه سورانی در استان كردستان لهجه رایج در ادبیات مكتوب است.
به غیر از زبان کردی مردم برخی از بخش های کرانی شهرستان بیجار و بخش مرکزی شهرستان قروه به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می کنند. همچنین تکلم زبان لکی در بخش چهار دولی در شهرستان قروه نیز رواج دارد.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[مهربانوی ایرانی]

موقعیت اجتماعی و اقتصادی

جامعه عشایری در ترکیب اجتماعی استان کردستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. عشایر این استان از طوایق قدیمی کرد ایران هستند که بیشتر آنان در مناطق بانه سقز، مریوان، دیواندره، سنندج و اورامانات اسکان یافته و یا به صورت محدود و کوتاه کوچ می کنند و در اغلب مواقع به دامپروری می پردازند.
استان کردستان از نظر کشاورزی در سطح کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. وجود منابع آبی کافی، وجود منابع خاک کافی، بارندگی مناسب، وجود مراتع غنی و زیاد و وجود دشت های حاصلخیز چون دشت مریوان و قروه باعث توسعه و افزایش توان بخش کشاورزی استان شده اند. تولیدات كشاورزی این استان به ترتیب اهمیت، گندم،‌ جو و حبوبات تشكیل می‌دهد که دو به دو صورت دیمی و آبی صورت می‌پذیرد.
در بخش دامپروری، یکی از قطب های اصلی دامداری کشور به حساب می آید و از میان دام‌‌ها ،‌ گوسفند و بره بیش‌ترین اهمیت و تعداد را دارد. از دیگر فعالیت‌هایی كه در این استان انجام می‌گیرد،‌ پرورش زنبور عسل است كه در كردستان از رونق بسزایی برخوردار است.
فعالیت‌های صنعتی استان كردستان نسبت به سایر استان‌‌های كشور بسیار محدود است و از مناطق توسعه نیافته صنعتی كشور به شمار می‌رود. صنایع این استان به طور کلی، به دو گروه ماشینی و دستی تقسیم می‌شوند:
صنایع ماشینی استان مشتمل بر گروه‌های صنایع كانی غیرفلزی، شیمیایی، سلولزی، نساجی و چرم،‌ غذایی، برق و الكترونیك هستند. در بخش صنایع دستی نیز در حال حاضر در نقاط شهری و روستایی كردستان عده زیادی به تولید محصول های گوناگون دستی كه هم مصرف خانگی و هم ارزش تجاری دارند مشغول هستند. اهم این صنایع دستی عبارتند از: فرش بافی، گلیم‌‌بافی، نساجی، نازك‌كاری چوب، گیوه‌دوزی، خراطی، سوزن‌دوزی، قلاب‌دوزی، پولك‌دوزی،‌ منجوق‌دوزی و ساخت زینت‌آلات محلی.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[مهربانوی ایرانی]

غذاهای محلی
آش غوره، آش کشک، ترشک، ترخینه، پرشتین، خوراک کبک و تیهو، خورش ریواس، خوره، شله گنیم، شوروا، سایله، دلمه محلی، دانومه، قایرمه، کنگرماست، کباب قارچ کوهی، مته جنه، یتیمچه.


سوغات

مهم ترین سوغات استان كردستان صنایع دستى استان شامل: فرش، گلیم، سجاده، نمد، نازك‌كارى، زیورآلات كردى و آلات موسیقى است. فرش سنندج در نوع خود بى‌نظیر است و فرش و گلیم بیجار نیز معروفیت خاصى دارد. گفته می شود؛ پس از فرش، مهم ترین سوغات استان تخته نرد و سایر مصنوعات چوبى است كه توسط هنرمندان حرفه‌اى این دیار ساخته و روانه بازار مى‌شود.

علاوه بر صنایع دستی دیگر سوغاتی های استان کردستان عبارتند از: گردو، نان کاک، شیرمال بیجار، سوهان کنجدی، نان برنجی، باسلق و سقز.




























جاذبه های طبیعی – گردشگری





بانه : تفرجگاه سورین، دشت های بانه، جنگل های بانه، غار شووی، حاشیه رود زرینه رود، حاشیه رود بانه، حاشیه رود سلیمان بگ، حاشیه رود بویین، حاشیه رود شوی، حاشیه رود نمشیر، آربابا



















بیجار : پیست اسکی نسار، دامنه کوه شاه نشین، دامنه کوه سرقیصه، دامنه نقاره کوب، دامنه پنجه علی، دشت بیجار، رود سیروان، چشمه آب تلخ، چشمه خاورآباد، چشمه قم چای، منطقه حفاظت شده محیط زیست بیجار

















دیواندره : رود قزل اوزن، دامنه کوه چهل چشمه، حاشیه رودخانه قزل اوزن، حاشیه رودخانه یول كشتی، غار کرفتو، غار باش قشلاق، غار قالوجه، مراتع سرسبز سارال

















سقز : دامنه کوه نکروز، دامنه کوه ونوشه، دامنه کوه چاقل، دامنه کوه روش، دشت های سقز، جنگل های سقز، حاشیه رود سیمینه رود، حاشیه رود زرینه رود، حاشیه رود خور خوره، طبیعت دره نان، غار کرفتو

















سنندج : پارک جنگلی آبیدر، دامنه کوه کوچسار، دامنه کوه شیخ معروف، دامنه کوه مسجد میرزا، دامنه کوه ملا کاووف، دامنه کوه هوار برزه، دامنه کوه چرخ لان، دامنه کوه سراج الدین، دریاچه پشت سد قشلاق، دشت دهگلان، جنگل های سنندج، طبیعت روستای نگل، طبیعت روستای صلوات آباد

















قروه : دشت قروه، دامنه کوه پنج علی، دامنه کوه شیدا، دامنه کوه حسین بک، چشمه سراب وینسار، چشمه آب معدنی بابا گرگر، منطقه حفاظت شده بدر و پریشان















کامیاران : تنگه و رودخانه پلنگان، دامنه و ارتفاعات شاهو، دامنه کوه جنگلی کوبگار، دامنه ارتفاعات عاولان، دشت کامیاران، دشت امیرآباد، زیستگاه شاهو، چشمه آب معدنی گواز، حاشیه رودخانه سیروان، طبیعت روستای پلنگان

















مریوان : آبشار کویله، دریاچه زریوار، جنگل های مریوان، طبیعت روستای درکی، کوه کانی چرمه، کوه سنا سره، کوه میانه، کوه پیازه، کوه تخت

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[مهربانوی ایرانی]

جاذبه های تاریخی

بانه : زیارتگاه سلیمان بیگ، روستای قدیمی شوی، سد باستانی شو، شهر تاریخی آرمرده، مسجد روستای نجنه علیا





بیجار : آرامگاه شیخ فاضل گروسی، امام زاده عقیل، امام زاده مهراب علی، بازار قدیمی بیجار، برج آجری اوشقون بابا، برج اوچ گنبد خان، برج ینگی ارخ، بقعه پیر خضر، پل قجور، تیمچه امیر تومان، تیمچه حاج شهباز، روستا و مسجد تاریخی خسروآباد، قلعه قم چقای، کتیبه هیراتیک در دره هفت آسیاب، مقبره شیخ فاضل گروسی

















دیواندره : تپه باستانی روستای زاغه علیا، عمارت سالار سعید، حمام قدیمی پنجه سفلی، قلعه کهنه روستای آغاجری



















سقز : بازار قدیمی سقز، تپه زیویه، قلعه زیویه، قلعه قپلانتو، مجموعه کاروانسراهای سقز، مسجد دو مناره

















سنندج : امام زاده پیر عمر، امام زاده پیر محمد، امام زاده عبداله، باغ امیریه، باغ امانیه، چهار باغ خسرو آباد، پل قشلاق، پل شیخ،زیارتگاه و مسجد هاجره خاتون، خانه معمارباشی، خانه آیت اله شیخ محمد مردوخ کردستانی، خانه گله داری، خانه مجتهدی، حمام شیشه، حمام خان، حمام صلاحی، حمام عبدالخالق، حمام و عمارت آصف وزیری، حمام عمارت ملا لطف اله شیخ الاسلام، حمام وکیل الملک، عمارت خسرو آباد، عمارت سالار سعید و موزه سنندج، عمارت مشیر دیوان، عمارت امجد الاشراف، عمارت وکیل الملک، عمارت احمدزاده، عمارت سرهنگ آزموده اردلان، عمارت ملک التجار، قلعه پلنگان، قلعه حسن آباد، کلیسای سنندج، مسجد خورشید لقا خانم، مسجد دارالاحسان، مسجد دارالامان، مسجد رشید قلعه بیگی، مسجد وکیل، مسجد وزیر، مقبره شیخ محمد باقر غیاثی











قروه : آثار صخره ای کوه فرهاد تراش، امام زاده گرگر، امام زاده شیدا، پل تاریخی فرهاد آباد، تپه بابا گور گور، حمام قصلان، عمارت خسروآباد

















کامیاران : تپه تاریخی توبره ریز، روستای تاریخی پالنگان، روستای تاریخی صلوات آباد بیجار، روستای تاریخی اورامان تخت، روستای تاریخی خسروآباد گروس، روستای تاریخی آوی هنگ، زیارتگاه حضرت عکاشه، کتیبه باستانی تنگی ور، مقبره شیخ عباس







مریوان : سنگ نبشته اورامانات، قلعه ایمام

دانلود رمان و کتاب های جدید