ایلام معرفی استان ایلام و مناطق دیدنی آن

[sara . f .a]

جغرافيايي سياسي – اقتصادي ايلام

استان ايلام در تقسيمات كشوري سال 1309 جزء استان پنجم يعني كرمانشاهان بود. پس از آن در سال 1343 به فرمانداري كل تبديل شد ودر سال 1353 به دلايل سياسي – مرزي – اداري به صورت يك استان درآمد.

استان ايلام مشتمل بر 8 شهرستان است.

استان ايلام با مساحتي برابر با 19045 كيلومتر مربع در جنوب‌غربي كشور واقع شده كه 2/1 درصد مساحت كل كشور را تشكيل مي‌دهد. بر اساس آمارگيري عمومي نفوس مسكن در سال 75 اين استان داراي 487886 نفر جمعيت، 8 شهرستان است. كه از نظر اقليمي داراي دو اقليم نيمه مرطوب سرد در شمال با متوسط بارندگي 639 ميلي‌متر و بياباني گرم با متوسط بارندگي 200 ميلي‌متر در جنوب استان مي‌باشد. قسمت‌هاي شمالي استان عمدتا كوهستاني بوده و سلسله جبال زاگرس به صورت رشته‌كوه‌هاي موازي در امتداد چين‌خوردگي‌ها، دره‌هاي نسبتا كم‌عرض و ارتفاعات متوالي را به وجود آورده است در قسمت‌هاي جنوبي استان كبيركوه، حوزه‌هاي آبريز رودخانه‌هاي كوچكي را در دامنه‌هاي جنوبي خود ايجاد كرده كه در نهايت به دشت‌هايي منتهي مي‌گردند البته اين دشت‌ها در شهرستان دهلران وسيع‌تر مي‌باشند.

شهرستان ايلام

شهرستان ايلام به مركزيت شهر ايلام و در سال 1308 شمسي در خاور و شمال خاوري ده ‌بالا و در منطقه‌اي كه حسين ‌آباد (منسوب به حسين قلي خان والي) ناميده مي‌شد و در جوار ساختمانهاي به جا مانده از والي ، بنا گرديد و با به توجه به سابقه‌ي تاريخي منطقه و تصويب فرهنگستان ايران، ايلام ناميده شد. ديواره‌هاي سنگي و دامنه‌هاي جنگلي كوه‌هاي مانشت، سيوان، شلم و سياه كوه، به شكل دژي وسيع شهر و دشت‌هاي اطراف آن را برگرفته است. شهر ايلام در مركز جغرافيايي استان قرار نگرفته است. از اين رو، موقعيت آن تا حدودي كه اهميت ارتباطي و تجارتي آن را محدود مي‌كند، به طوريكه محصولات بخش‌ها و روستاهاي دور دست به استان‌هاي ديگر صادر مي‌شود. اما ايجاد شبكه‌ي راهها و اتصال مراكز شهري به ايلام مخصوصاً نزديكي با مرزبا وجود آب و هوايي نسبتاً مناسب و مساعد، مركزيت سياسي، وجود مؤسسات رفاهي و… به آن موقعيتي ويژه، داده است. بخش مركزي ايلام داراي دهستان‌هاي ميش‌خاص و حومه 36 روستاست. توتون از مهمترين محصولات دهستان ميشخاص است. چوار، يكي از بخش‌هاي شهرستان ايلام در 18 كيلومتري شهر ايلام و بر سر راه اصلي ايلام – ايوان – اسلام آباد غرب قرار گرفته است.

مراكز ديدني و زيارتگاهي:

1- قلعه‌ي والي 2- كاخ فلاحتي 3- سنگ‌نوشته‌هاي قوچعلي 4- قلعه‌ي اسماعيل خان 5- پشت قلعه ي چوار 6- بقعه‌ي حاجي بختيار 7- مقبره‌ي مهدي بالله

2- شهرستان ايوان‌غرب:

شهرستان ايوان در شمال‌غربي استان ايلام قرار دارد. اين شهرستان از شمال به استان كرمانشاهان از شرق به شهرستان شيروان، از جنوب به شهرستان ايلام و درغرب به كشور عراق محدود مي‌شود و مركز آن شهر ايوان است. اين شهر با برخورداري از آب و هواي مناسب و قرار گرفتن بر سر راه ايلام ـ كرمانشاه و داشتن اراضي حاصلخيز و مجاورت با رودخانه‌ي كنگير، وجود كشاروزي و دامپروري و… داراي اهميت و اعتبار خاصي است. اين شهرستان داراي 2 بخش، چهار دهستان و 86 روستاست.روستاي خوران با داشتن سرابي گوارا و باغ‌هاي زيبا، يكي از تفرجگاههاي اهالي است. بخش زرنه، از نظر پيشينه و قدمت تاريخي داراي ارزش فراواني است. جمعيت شهرستان ايوان طبق سرشماري سال 1375 معادل 746/45 نفر است.

مراكز ديدني و زيارتگاهي:

1- آتشكده‌ي سياهگل

2- طاق شيرين و فرهاد

3- قلعه‌ي شميران

4- پل شيره‌پناه

5- تپه‌هاي زرنه و نرگس

6- غار طلسم

7- بقعه‌ي حاجي حاضر

8- امامزاده سيد عبدالله.

3- شهرستان شيروان و چرداول:

مركز شهرستان شيروان و چرداول، شهري به نام سرابله كه در كنار رود سرابله قرار دارد. شهرستان شيروان و چرداول شامل سه بخش شيروان، مركزي (چرداول و آسمان‌آباد) و هليلان است.بخش شيروان از دهستانهاي كارزان، لومار وزنگوان تشكيل شده است . تمامي اراضي اين بخش به صورت دره اي نسبتاً وسيع بين دو رشته كوه «چرمين ولنه» از يك سو و «مانشت و سيوان » از سوي ديگر گسترده شده است كه به وسيله ي رودخانه ي شيروان و چشمه سارهاي جانبي آن آبياري مي‌شود. مركز اين بخش، شهر لومار است. جمعيت اين شهرستان طبق سرشماري سال 1375، 76052 نفر است.بخش مركزي شامل دهستانهاي شباب و آسمان آباد است. در اين بخش، رودخانه‌هاي كله شاخ (سنگ سفيد)، سيمره و زنجيره جريان دارد. كشت در بيشتر اراضي، به صورت ديم است.

مراكز ديدني و زيارتگاهي:

1- قلعه‌ي سام

2- آتشكده‌ي موشكان

3- شهر تاريخي سرابكلان

4- بقعه‌ي عباس شيروان

5- بقعه‌ي عباس رودبار

6- مقبره‌ي سيد علي

7- بقعه‌ي باقر در بخش شيروان

4- شهرستان مهران:

مركز اين شهرستان، شهر مهران است كه در ساحل چپ رودخانه كنجانچم واقع شده است و با مرز عراق بيش از چند كيلومتر فاصله ندارد. مهران قبلاد منصورآباد خوانده مي‌شد. در سال 1309 با تصويب فرهنگستان زبان ايران، به «مهران» تغيير نام داد. در بخش مركزي مهران، مخازن نفت وگاز طبيعي كشف، و چاه‌هايي در آن حفر گرديده است. دشت هاي مهران به خاطر پيوستگي كوه و دشت با يكديگر، داراي اهميت سوق الجيشي و تاريخي است.اين شهرستان داراي جمعيتي معادل 46981 نفر و داراي سه بخش مهران، صالح آباد و اركواز ملكشاهي است. بخش صالح‌آباد در دشت نسبتاً وسيع هيژدانه واقع شده است و در سالهاي پر باران. يكي از مناطق حاصل‌خيز استان محسوب مي‌شود.


مراكز ديدني و زيارتگاهي:

1- قلعه‌ي كنجانچم

2- سنگ نوشته‌ي گل گل ملكشاهي

3- سنگ نوشته‌ي تخت‌خان

4- تپه‌هاي چغاآهوان و چغاگلان

5- بقعه‌ي سيد حسن

6- امامزاده علي صالح

7- بقعه‌ي پير محمد.

5- شهرستان دهلران:

مركز اين شهرستان، شهر دهلران است كه در قديم الايام به آن ده‌لُران مي‌گفتند. دهلران در دامنه‌ي جنوب و جنوب غربي ديناركوه قرار دارد. اين شهرستان داراي سه بخش زرين‌آباد، مركزي و موسيان و 6 دهستان است. بخش مركزي از 14 روستا و آبادي تشكيل شده است . اكثر آبادي‌ها در اثر جنگ تحميلي خالي از سكنه شدو بعد از جنگ دوباره بازسازي و اسكان در آنها صورت گرفته است.بخش موسيان در حد فاصل دهلران و استان خوزستان قرار دارد. از اين بخش رودخانه‌هاي دويرج و چيغاب «مورموري» عبور مي‌كند. در اين بخش به دليل حاصلخيزي زمين‌هاي كشاورزي محصولات متنوع جاليزي به دست مي‌آيد. در بخش موسيان چاه‌هاي نفت فراواني حفر شده و داراي منابع عظيم نفتي است. بخش زرين‌آباد به مركزيت شهرك پهله، از زمان‌هاي قديم تاكنون، محل سكونت بوده و آثار باستاني فراواني در آن به چشم مي‌خورد. شهرك ميمه يكي از نواحي خوش‌آب و هوا پر جمعيت زرين‌آباد است. بر اساس سرشماري سال 1375 شهرستان دهلران داراي جمعيتي معادل 53299 نفر است.

مراكز ديدني و زيارتگاهي:

1- تپه‌هاي پيش از تاريخ چون علي كش، تپه سبز، تپه موسيان

2- سنگ نوشته ميمه

3- قلعه شياق

4- بقعه‌ي ابراهيم

5- بقعه‌ي سيد ناصرالدين

6- بقعه‌ي سيد ابراهيم قتال

7- بقعه‌ي عباس

8- چشم قير

9- غار خفاش

6- شهرستان آبدانان:

مركز اين شهرستان، شهر آبدانان است و به لحاظ جمعيت و وسعت، دومين شهر استان محسوب مي‌شود. آبدانان داري دو شهرستان و چهار دهستان است. اين شهر در دامنه‌ي جنوبي كبيركوه و در دره ي با صفا رودخانه‌ي آبدانان در شمال مقبره‌ي امامزاده سيدصلاح‌الدين محمد قرار دارد. اين شهرستان به لحاظ نظامي، كشاورزي و دامداري اهميت دارد. بر اساس سرشماري سال 1375 داري جمعيتي معادل 47652 نفر است.

مراكز ديدني و زيارتگاهي:

1- هزار در

2- پشت قلعه

3- قلعه‌هزاراني

4- بقايايي شهر جوليان

5- مقبره‌ي سيد صلاح‌الدين محمد

6- بقعه‌ي شيخ پيرمحمد

7- بقعه‌منصور بوالحسن

8- بقعه‌ي عبدالرحيم در سياه گاو

7– شهرستان دره‌شهر

مركز آن دره‌شهر است. اين شهر در آبرفتهاي سيمره و در كنار ويرانه‌هاي شهر تاريخي سيمره و در دو سوي مسير رودخانه‌ي دره‌شهر، جايي كه تپه‌ ماهورهاي دامنه‌ي شمالي كبيركوه خاتمه مي‌يابد، قرار دارد. دره‌شهر كنوني از چند روستاي بهم پيوسته تشكيل شده است. اطراف اين شهر را مزارع آبي و ديمي با خاك حاصل‌خيز فراگرفته است. مزارع كشاورزي دره‌شهر به وسيله‌ي آب رودخانه‌هاي سيمره، سيكان و چشمه‌سارهاي كوچك ديگر آبياري مي‌شود و حفر چاه‌هاي عميق و نيمه عميق كمبود آب را تأمين مي‌نمايد. در مزارع روستاهاي دره‌شهر ضمن كانت برنج، گندم و جو، محصولات صيفي نيز بدست مي‌آيد. اين شهرستان‌ داراي دو بخش مركزي و بدره است جمعيت دره‌شهر طبق سرشماري سال 1375، 53501 نفر است.

مراكز ديدني و زيارتگاهي:

1- تل‌هاي سرگچله
2- تپه تيغن
3- تنگه بهرام چوبين
4- پل گاوميشان سیف الدین
5- چهار طاقي
6- شهر تاريخي جابر
7- پل چم‌نشت
8- دژ شيخ مكان
9- بقعه مهدی صالح
10-بقعه عباس
11-بقعه بابا
12-بقعه حاجی نام
13-بقعه جابر
14-بقعه پیرمحمد

8-شهرستان ملکشاهی

بر اساس مصوبه هيئت دولت در سال 87 بخش ملكشاهي به شهرستان تبديل شد.در مركز استان ايلام و در جنوب شهرستان ايلام در فاصله 725 كيلومتري از تهران واقع شده است . آب و هواي شهرستان ملكشاهي معتدل و كوهستاني است.اما اهميت اين شهرستان بيشتر به سبب دام و دامپروري است هر چند مردم منطقه به كارهاي كشاورزي نيز اشتغال دارند .شهرستان ملكشاهي داراي آثار تاريخي همچون سنگ نبشتة “آشورباني پال ” در روستاي گل گل متعلق به عصر آشوريان و قلعة جوق در روستاي قلعه جوق مربوط به دوره ساساني و برخي آثار ديگراست.شهرستان ملكشاهي به علت قرار گرفتن در سلسله كوه هاي كبيركوه از سلسله جبال زاگرس داراي طبيعت بكر و جاذبه هاي طبيعي زيبايي همچون آبشار “اما” ، آبشار ” پنجه علي” ، درياچه سد ايلام ، ارتفاعات و دره هاي زيباي كوه “پشمين” ، آبشار درگناو”گندآب” ، تالاب سياب درويش،كوه “كلك”، غار”تايه كه” و آتشكده كوشك قينفراست.

منبع:سیری در ایران

 

[Zhinous_Sh]

مراسم جار
مراسم جار(jar) نیز از مراسم‌های رایج در این منطقه است. جار ندایی است که توسط چند نفر به نام جارچی صورت می‌گیرد که به صورت نوبتی برای پیدا کردن اشیای گم شده دراوایل شب با آهنگی خاص ادا می‌شود تا اگر کسی شیء گم شده را پیدا کرده به صاحبش برگرداند. این مراسم نشانه اطمینان وپاکی مردم در رعایت قوانین شرعی در مقابل حلال و حرام است و بیش‌تر با بر زبان آوردن نام حضرت عباس (ع) این کار صورت می‌گیرد به این مضمون:
“جار جار حضرت عباس، هر کسی فلان شی را پیدا کرده به صاحبش برگرداند به جار حضرت عباس”
مراسم شله مله(sela mela) نیز از دیگر مراسم‌های رایج در این منطقه است که در شب اول بهار کردی که از 20 بهمن شروع می‌شود، انجام می‌گیرد و توسط عده ای از جوانان روستا صورت می‌گیرد و بیش‌تر در گذشته صورت می‌گرفته است. این مراسم به این ترتیب است که در شب اول بهار کردی به در منازل رفته و با صدای موزون واژه ای شله مله که ریشه در فرهنگ گذشته استان دارد را تکرار می‌کنند و این ابیات را بر زبان می‌آورند:
“امشو اول وهاره، خیر ده مالت بواره” (یعنی امشب اول بهار است خیر و برکت به خانه ای ببارد) سپس صاحب خانه، مقداری گندم یا میوه یا خرما و…به رسم هدیه به آن‌ها می‌دهد.

 

[Zhinous_Sh]

عروسی تفنگ
عروسی تفنگ به عنوان رسمی کهن و قدیمی در زندگی شکارگران ایلامی و به نیت شکستن طلسم تیر شکارچیان هنوز هم در بسیاری از مناطق روستایی و عشایری استان انجام می‌گیرد.
این آیین که برای موفقیت در شکار و طلسم‌شکنی تفنگ شکارچیان اجرا می‌شود ظرافت‌ها و نکات بسیاری برای پی بردن به فرهنگ عامه استان ایلام در خود نهفته دارد.
علت برپایی آیین عروسی تفنگ اصابت نکردن گلوله شکارچیان به شکار و به قولی شکستن طلسمی است که سبب کارا نبودن تفنگ شکارچی شده است.
در این آیین شکارچی در روزی خاص که بیشتر نخستین روزهای ماه است تفنگ را از دیوار خانه برداشته و به بهانه نکشتن شکار زیر ضربه‌های دست و پا و شلاق می‌گیرد و به نوعی کتک می‌زند.
با این اقدام بانوی بزرگ خانه که بیشتر همسر شکارچی است تفنگ را از زیر ضربه‌ها و دست و پای شکارچی بیرون کشیده و با گره زدن تکه پارچه‌ای از ضریح یک مکان مقدس به لوله اسلحه به نوعی ضامنش می‌شود.
زن که حالا ضمانت اسلحه را پذیرفته تیری از تفنگ بیرون می‌کشد و زیر زبان خود می‌گذارد، سپس به نیت شکستن طلسم به خانه قدیمی‌ترین همسایه خود رفته و از وی مشتی آرد به عاریه می‌گیرد.
در مرحله بعدی زن خانه با آردی که از همسایه گرفته و به نیت برکت تفنگ «پپگ» (نوعی نان کوچک) می‌پزد و سپس نان را با لوله تفنگ سوراخ کرده و شبیه گردن بند به گردن اسلحه می‌آویزد.
زن پس از طی این مراحل گلوله تفنگرا که در این مدت زیر زبانش بوده بیرون آورده و درون اسلحه شکارچی می‌گذارد.

بعد از این اقدامات در منطقه‌ای که شیب باشد زن نان گرد و کوچک را غلط داده و شکارچی به نیت شکار به سمت نان شلیک می‌کند، پاره‌های نان که مورد اصابت گلوله قرار گرفته‌اند بین افراد خانواده قسمت می‌شوند.
پس از این اقدامها که به قصد باز شدن طلسم اسلحه شکاری انجام می‌شود شکارچی، زاد و توشه بر می‌دارد و به شکار می‌رود و بر اساس شنیده‌ها همواره دست پر به خانه بر می‌گردد.
در خصوص خاستگاه این آیین «رحیم احمدی» که از شکارچیان قدیمی استان محسوب می‌شود «عروسی تفنگ» را خاص منطقه ایلام و خاستگاه آن را باورهای بومی این منطقه می‌داند.
به گفته وی، این رسم که در میان شکارچیان ایلامی جایگاهی ویژه دارد همواره از چندین نسل قبل اجرا شده و همواره نیز تبعات خوشایندی برای شکارچیان داشته است.
وی با اشاره به استفاده از پارچه‌های متبرک اماکن مقدس و نان به عنوان برکت در این آیین، عروسی تفنگ را ملغمه‌ای از فرهنگ بومی و باورهای مذهبی مردم می‌داند.
آیین عروسی تفنگ اگر چه در نظر عامه مردم و شکارچیان، شادی آیینی ساده و بی‌پیرایه باشد اما نگاه دانش‌آموختگان علم مردمشناسی به خاستگاه و ریشه این آیین نگاه دیگری است.
«مریم سلوکی» از دانشجویان رشته مردمشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام در این خصوص می‌گوید: خاستگاه و پیشینه تاریخی برگزاری آیین عروسی تفنگ در ایلام به درستی مشخص نیست اما شاخصه‌های استفاده شده در این آیین نظیر پارچه متبرک، نان و سوگند زن به تفنگ نشان از امتزاج این رسم با باورهای دینی مردم ایلام دارد.
وی معتقد است شکارچیان همواره شکارگری را کسب نان حلال و در مواردی با کمک عناصری نظیر طبیعت و نیت انجام می‌دهند و به همین علت از نان و تبرک به خاطر کارکرد و تقدس آن استفاده می‌کنند.
سلوکی می‌افزاید: نزدن شکار به علت طلسم شدن اسلحه و یا «بسته شدن تیر» هیچگاه با ساز و کار امروزی و نگاه علمی تعریف پذیر نیست اما می‌توان گفت پس از این آیین شکارچی با اعتماد به نفس بیشتری به شکار می‌رود.
این مردمشناس افزایش میزان دقت و تاثیر ناخودآگاه این آیین در شکار و اعتماد به نفس در تیراندازی را از مهمترین بازخوردهای این آیین برای شکارچیان می‌داند و می‌گوید: اگر چه ممکن است برخی از شکارچیان امروزی به این رسم اعتقاد نداشته باشند اما دیده می‌شود آنها نیز بخاطر آرامشی که از این اقدامات می‌یابند این رسم را هنوز هم دنبال می‌کنند.
در استان ایلام شکارگری به صورت‌های مجاز و غیرمجاز از علایق خاص مردان منطقه محسوب می‌شود و مناطقی نظیر چکر، بولی و بینا در این استان شکارگاه‌های پررونقی محسوب می‌شوند.

 

[Zhinous_Sh]

کِلاورِوان ( کلاه پران – کلاه وروانک )
در این بازی بازیکنان به دوسته مساوی تقسیم شده وسپس روی زمین دایره ای به شعاع مناسب مشخص می‌نمایند و یک گروه به قید قرعه در درون دایره به حالت چهار دست وپا قرار می‌گیرند وهر کدام کلاهی به سردارند و دسته‌ی دوم بایستی بدون آنکه ضربه‌ی پای تیم مقابل خورده باشند یکی از کلاهها را برداشته وبه سرعت به نقطه ای که در فاصله‌ی دورتر از قبل مشخص شده برساند و در حین فرار صاحبان کُلا (تیم درون دایره ) بایستی سعی کنند او را بگیرند
همبازیهای وی به او کمک کرده وممکن است کُلا دست به دست گردد تا به مقصد برسد واگر رسید یک امتیاز واگر کلاه را پیش از رسیدن به محل بازس گرفتند تیم مقابل بایستی در درون دایره قرار گیرد و بازی از نوشروع می‌گردد وممکن است از قبل سقف امتیازی مشخص شده باشد وهر تیمی زود به آن سقف امتیاز رسید برنده نهایی می‌باشد. این بازی مختص مردان است .

 

[Zhinous_Sh]

موسیقی بومی ایلام
استفاده از موسيقى بومى در آيين‌ها و مراسم شاد رشد قابل ملاحظه‌اى يافته است.
در موسيقى ايلام از سازهاى دوزله، جفتان، سرنا، شيپور، ضرب، دهل، شمشال، نى و کمانچه استفاده مى‌شود و اين سازها در آيين‌هايى مانند : عروسى، جنگ و عزا کاربرد دارند. برخى از سازهاى بومى منطقه مانند دوزله ويژگى‌هايى دارند که آن را از ديگر سازهاى ايرانى متمايز مى‌کند. «دوزله يا جفتان» برخلاف همه سازهاى ايرانى که تک صدا هستند، دو صدايى است و قابليت همراهى با سازهاى چند صدايى را نيز دارد.
«چوبي» موسيقى رقصى ايلام است و به صورت انفرادى و يا دسته‌جمعى اجرا مى‌شود. اين موسيقى در گذشته افزون بر کاربرد هنرى و موسيقى آن به عنوان آمادگى جنگى و بدنى نيز کارآيى داشته است.
«فتاپاشا، لرزانه، سوارسوار، صى‌سماع، قلاوى، سه‌حار و گريانه» از جمله نواها و ريتم‌هاى اين نوع رقـ*ـص است که در مناطق کرد و لرنشين کشور رواج دارد.
«هوره» نيز موسيقى آوازى مردمان غرب کشور به ويژه مردم ايلام است. هوره که از آوازها و نيايش‌هاى اساطيرى ايران است، از هزاره‌هاى قبل از ميلاد مسيح تا به امروز روح دوستداران موسيقى را سيراب کرده است. اين موسيقى از ريتم آزاد در ترانه و شکستن مصراع‌ها پيروى مى‌کند و تک سيلابى است، به همين دليل از موسيقى رديفى ايران که تابع شعر کلاسيک است، متمايز مى‌شود.
موسيقى آيين‌هاى سوگوارى نوع ديگرى از موسيقى در استان ايلام است که به طور مشخص در آيين چمرى با سرنا و دهل اجرا مى‌شود و در اين مراسم مردم ايل‌‌ها و روستاها در محلى به نام «چمرجا» جمع مى‌شوند و همراه با نواى ساز، دهل و آواز همسرايان نوعى رقـ*ـص را ارائه مى‌‌دهند.
گفته مى‌شود «نمايش تعزيه» که هم اينک در اکثر مناطق کشور رايج است و در ايام عاشورا نيز کاربرد فراوان دارد، ‌ برگرفته از سنت چمرى در غرب کشور است.

 

[Zhinous_Sh]

بازیهای محلی ایلام
مردم ایلام به فراخور نوع زندگی و معشیت از گذشته‌های دور تا کنون از انواع شیوه‌های سرگرمی، ورزش و بازی‌های مختلف در موقع فراغت و مراسم شاد استفاده می‌کرده‌اند.
برخی از بازی‌ها و ورزش‌های سنتی و محلی مردم استان ایلان به شرح زیر است:

کِلاورِوان: در این بازی بازیکنان به دوسته مساوی تقسیم شده و سپس روی زمین دایره‌ای به شعاع مناسب مشخص می‌نمایند و یک گروه به قید قرعه در درون دایره به حالت 4 دست و پا قرار می‌گیرند و هر کدام کلاهی به سر دارند و دسته دوم بایستی بدون آنکه ضربه پای تیم مقابل را خورده باشند، یکی از کلاه‌ها را برداشته و به سرعت به نقطه‌ای که در فاصله دورتر از قبل مشخص شده برساند.

در حین فرار صاحبان کلاه (تیم درون دایره) بایستی سعی کنند او را بگیرند و همبازی‌های وی به او کمک کرده و ممکن است کلاه دست به دست گردد تا به مقصد برسد و اگر رسید یک امتیاز و اگر کلاه را پیش از رسیدن به محل باز پس گرفتند تیم مقابل بایستی در درون دایره قرار گیرد و بازی از نو شروع کند. ممکن است از قبل سقف امتیازی بازی مشخص شده باشد و هر تیمی زود به آن سقف امتیاز رسید برنده نهایی باشد. این بازی مختص مردان است.

پَلان: در این بازی افراد به دو گروه تقسیم و هر گروه سه قطعه سنگ باریک و بلند (حدود 40 سانتیمتری) را در یک ردیف و به فاصله یک تا 5/1 متری از همدیگر قرار داده و بایستی فاصله هر دو گروه مناسب پرتاب سنگ اعضا باشد.

سپس به قید قرعه یکی از گروه‌ها شروع نموده و هر فرد یک سنگ به طرف سنگ‌های تیم مقابل پرتاب می‌نماید و اگر یکی از آنها را انداخت سنگ دیگری پرتاب می‌کند، و همینطور تا آخر همه تیم سنگ‌های خود را به سمت هدف پرتاب می‌کنند.

پس از آن تیم مقابل به همین روال شروع می‌کند. هر تیمی که زودتر از دیگری هر سه عدد سنگ کاشته شده را هدف قرار داد، یک امتیاز می‌گیرد و سپس جای تیم‌ها عوض و بازی از نو آغاز می‌گردد.

اگر سنگ‌های یک گروه سالم ماند و هیچکدام زده نشدند و گروه دیگر هر سه سنگ (نشانه‌اش) افتاد، دو امتیاز محسوب و زمین هم جابجا نمی‌شود.

سقف امتیاز از قبل مشخص و هر گروهی زودتر به آن سقف برسد، برنده است. این بازی بیشتر توسط مردان اجرا می‌شود ولی گاهی زنان نیز مشارکت دارند.

بازی قلان: از جمله بازی‌های سنتی، جذاب و دلپذیر است. این بازی اغلب در هنگام رفتن به طبیعت خصوصاً در فصل بهار انجام می‌شود و با انتخاب یک نفر سرپرست یا مربی در محدوده زمینی که آن را خط کشی کرده‌اند صورت می‌گیرد. این بازی به دو صورت انجام می‌گیرد؛ نخست به صورت دو نفره و مبارزه تن به تن و دیگری به صورت جمعی.

حال اگر تن به تن باشد دو نفر از هر دو گروه وارد دایره میدان بازی می‌شوند و هر کدام از پای درآید بازنده است و آن که برنده باشد اگر توان لازم را داشته باشد می‌تواند مجدداً با حریف دیگری مسابقه دهد. این مبارزه تا آخرین نفر هر گروه ادامه دارد.

دو بازیگر با شانه‌های خود سر و کار دارند. دو شانه راست یا دو شانه چپ، ضربات از مرفق تا انتهای بالایی دست است و در حین بازی هر ضربه‌ای به غیر از شانه به شانه انجام بگیرد خطاست و انجام دهنده از بازی خارج می‌شود.

تمام بازیگران در حالت بازی با یک پا، پای دیگر خود را از پشت تنه با دست محکم می‌گیرند و در حالت بازی یکی رو به پشت، یکی رو به جلو مبارزه می‌کنند تا خطرات ضربات پیش نیاید.

چُوزَر (چوب طلایی): این بازی منحصراً در شب انجام می‌شود و بیشتر بوسیله نوجوانان (پسر و دختر) به اجرا درمی‌آید. در این بازی افراد به دو گروه تقسیم و سپس قطعه چوبی کوچک که دارای نشانه مشخص باشد و یا آن را مثلاً با بستن پارچه‌ای مشخص نموده باشند را تهیه نموده و سپس هر دو گروه رو به یک طرف نموده و یک نفر قطعه چوب را بدون آنکه خود نگاه کند به طرف پُشت پرتاب می‌کند.

پس از چند ثانیه مکث همه به آن طرف هجوم بـرده و به دنبال یافتن چوب برمی‌آیند و ضمن آن بایستی مراقب گروه دیگر باشند که اگر آن را یافتند فوراً آن فرد را گرفته و چوب را پس بگیرند.

هر گاه فردی آن را پیدا نمود بایستی به شدت پنهان‌کاری نموده و به نحوی اعضای گروه خود را با خبر کند و کم کم به کناری کشیده و آماده فرار به سوی محل نشانه‌ای که از قبل تعیین شده بشود.

به محض آماده شدن بایستی با صدای بلند بگوید: «یافتم» و سپس فرار کند و از این لحظه مثل بازی «کِلاوروِان» افراد هر دو گروه سعی در بردن چوب به محل نشانه و یا پس گرفتن آن هستند. امتیاز دهی این بازی نیز شبیه بازی کلاروروان است.

 

[Zhinous_Sh]

قاچان یا قَمچان: این بازی که مشترک بین پسران و دختران انجام می‌شود، بسیار پیچیده است. این بازی به طور کلی عبارت از 12 عدد ریگ (به اندازه حبه قند) می‌باشد و افراد شرکت کننده (حداکثر 4 نفر) به ترتیب آنها را در مُشت گرفته و سپس در یک حرکت تند آنها را مقداری به هوا پرتاب می‌کند و سپس بایستی با پشت دست آنها را نگهدارد و تعدادی که روی پُشت دست قرار می‌گیرند بایستی کمتر از 4 عدد نباشند.

اگر کمتر از 4 شد نوبت نفر بعدی است و اگر 4 یا بیشتر شد بایستی با حرکت دیگر آنها را به هوا انداخته و مجدداً در مُشت بگیرد و سپس با حرکت دیگر 3 عدد آنها را به دست دیگر پرتاب کند و یک عدد را نگه دارد.

در همه این حرکات بایستی هیچکدام از ریگ‌ها به زمین نیافتند. وقتی این عمل انجام شد به غیر از یک ریگ باقی را به هوا پرتاب و همزمان یک ریگ از آنهایی که در زمین هستند با همان دست برداشته و فوراً ریگ پرتاب شده به هوا را بدون رسیدن به زمین بگیرد.

این عمل تکرار می‌شود تا وقتی که مجموع ریگ‌ها به عدد 4 رسیده و مثل عمل قبل سه عدد آنها را با دست دیگر پرتاب می‌کند و همینطور تا همه ریگ‌ها را از زمین بردارد و عمل جدا سازی را به دسته‌های سه تایی انجام دهد.

اگر موفق شد، به همه طرف‌های دیگر بازی (به هر تعداد که باشند) می‌گوید: «کِرر» به معنی (کِرج شدن مُرغ و خوابیدن روی تخم‌ها) و بازی را از اول مجدداً شروع می‌کند.

در هر مرحله که شکست بخورد نوبت به نفر بعدی می‌رسد و اگر موفق شد با هر مرحله یک عدد از ریگ‌ها را به عنوان تخم زیر ران دیگر بازیکنان می‌گذارد و اگر تا آخر موفق شد و فقط سه عدد ریگ ماند بایستی هر سه عدد ریگ را به پُشت دست نگهدارد و مجدداً به داخل دست (با پرتاب کردن به هوا) برگرداند و گاهی برخی اعمال دیگر برای سنگ آخر انجام می‌گیرد و در نهایت پس از اتمام سنگ‌ها آن فرد برنده می‌شود.

ولی اگر در حین بازی نتوانست و دیگران موفق شدند بایستی ابتدا «کِرج» شدن خود و سپس تک تک ریگ‌ها را پَس بدهند و سپس طرف را «کِرج» نمایند.

بازی‌های محلی و سنتی فراوان دیگری در استان ایلام رواج دارد، از جمله: هِشار هِشاره (قایم موشک)، اَکاوتی(اَلک دولَک)، هفت سنگ، جَوزان، تیله بازی، دالِگـه دَخیل (گرگم به هوا، مخصوص دختران)، قُلان (لنگران) و … .

ورزش‌های بومی و محلی استان ایلام:

بررسی و پژوهش‌های باستانشناسی نشان می‌دهد که توجه به ورزش‌ها و بسیاری بازی‌ها در غرب ایران خصوصاً میان ساکنان ایلام باستان رایج بوده است. تصاویر بر جای مانده از جام اژجان بهبهان نمونه بسیار ارزشمندی از الگوی‌های ورزشی بومی- محلی رایج در میان اقوام ایلامی بوده است.

در این اثر باستانی بازی «قلان» که امروزه در میان مردم منطقه رایج است، نشان داده شده است. بازی‌های متعدد و متنوع و جذابی در گذشته در میان مردم این خطه از ایران رواج داشته که متاسفانه به دلیل شرایط زندگی اجتماعی امروزه بسیاری از این آنها منسوخ و به فراموشی سپرده شده است.

در منطقه ایلام بازی‌های زیادی در گذشته معمول و مرسوم بوده که نمونه‌هایی از آنها در گوشه و کنار شهرها و در بین اقوام و طوایف مختلف نسل به نسل حفظ شده است.

ورزش‌های باستانی:

شاخص‌ترین ورزش‌های سنتی رایج در استان ایلام مجموعه ورزش‌های باستانی در گود زورخانه‌ است که در اکثر شهرهای کشورمان رایج است.

این ورزش در استان ایلام نیز نسل به نسل با قداست خاصی برگزار شده و علاقه‌مندان زیادی را به خود جذب کرده است.

برخی از بازی‌های سنتی که در حال حاضر کما بیش در برخی از مناطق و روستاهای این استان رواج دارد و در فصولی از سال از جمله بهار که مردم به طبیعت می‌روند، انجام می‌گیرد عبارتند از:
دال پلان، قلان در سه نوع:چنگ،پنجه گیر و آزاد، لنگران، کلاو روانه کی، کران، زوران، چوچزان در دو نوع:چز ،گوان، کل پر، حبل، کیشان، اشتره لوان، قطان، هفت سنگ، جلیه روان، مله جوره کی، جوزان، گلواز، شش خوان، زور مشتکی یا زر مشتکی، چو جنگ، هشارهشارکی.

 

[Zhinous_Sh]

شهر ایلام
ایلام (به کردی: ئیلام) به یکی از شهرهای غربی ایران و مرکز استان ایلام است. جمعیت این شهر برپایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی برابر با ۱۷۲٬۲۱۳ نفر بوده‌است. ایلام در عهد باستان نام‌های بسیاری مانند آلامتو، اریوجان، ماسبذان داشته و در قرن اخیر «دیوالا» و «حسین‌آباد» بوده‌است. شهر ایلام بعد از شهرهای کرمانشاه و سنندج سومین شهر بزرگ کردنشین ایران محسوب می‌شود. زبان اهالی شهر ایلام کردی ایلامی می‌باشد.

پیشینه
ایلام در عهد باستان به ‹‹اَریوجان›› معروف بود. اما ایلام کنونی در سال ۱۳۰۸ شمسی در منطقه‌ای که حسین‌آباد نامیده می‌شد از نو احداث گردیده و یک سال بعد با توجه به سابقه تاریخی و تصویب فرهنگستان ایران به نام ‹‹ایلام›› نام گذاری شده‌است. شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی استقرار یافته و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دلپذیر دارد.

ایلام از دیرباز جایگاه شهرنشینی و گهواره فرهنگی ایرانیان بوده است. در دوره ساسانی بخشی از سرزمین «پهله» یا «پهلو» شمرده می‌شده و تازیان آن را «جبال» می‌نامیده‌اند. از سده چهارم تا میانه‌های ششم قمری، این منطقه بخشی از عراق عجم بود. ایلام در دوران جنگ ایران و عراق بشدت آسیب دید.

چگونگی تشکیل شهر

شهر کنونی ایلام، در میان چندین کوه که دور تادور شهر کشیده شده‌اند قرار دارد که آب و هوای معتدل تری نسبت به دیگر نقاط استان دارد. از آنجایی که تپه زیبا و طبیعی شاهد (خرگوشان) و قبر صی می (مهدی پدر هارون الرشید) یکی از خلفای عباسی و دره زیبای ارغوان در میان این کوهها قرار داشت، غلامرضا خان والی در زمان قاجار بر آن شد تا قلعه والی را در میان آن کوهها بنا کند که اولین بنای و به تدریج مردم ایلام در اطراف قلعه و در میان این کوهها شهر ایلام شکل گرفت.

در حال حاضر شهر ایلام به عنوان مرکز سیـاس*ـی – اداری استان ایلام از شهرهای توسعه یافته باختر کشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاهی جنگلی و آثار تاریخی و باستانی متعدد از زیباترین شهرهای استان نیز محسوب می‌شود.

 

[Zhinous_Sh]

پایانه های سفر ایلام
فرودگاه شهدای ایلام
تاریخچه فرودگاه: فرودگاه شهدای ایلام در سال 1368 بعد از سفر پر خیر و برکت مقام معظم رهبری و به فرمان ایشان در جهت رفع محرومیتهای استان طرح مطالعه آن آغاز گردید که پس از بررسی های کارشناسی بعمل آمده در سال 1374 و در 8 کیلومتری شهر ایلام افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت . فرودگاه مجهز به سیستم های ارتباطی و ناوبری مناسب ( DVOR – DME – NDB) و ILS .و همینطور مجهز به چراغهای باند برای انجام پرواز در شب میباشد.

– مختصات جغرافیایی : 333512N و E0462416 واقع در استان ایلام.
– مساحت کل فرودگاه: 283 فاصله از شهر 8 کیلومتر
– ارتفاع از سطح دریا: 4377 پا
– سال آغاز بهره برداری: 1374
– ساعت کار عملیاتی فرودگاه : از ساعت 06:45 صبح لغایت غروب آفتاب میباشد.
– ظرفیت تعداد پروازهای داخلی در سال: 1825 ورودی و 1825 خروجی
– ظرفیت تعداد مقصد داخلی در سال: 1825 ورودی و 1825 خروجی
– ظرفیت تعداد کل مسافر بطور تقریبی در سال 182500 نفر خروجی 182500 ورودی
– تعداد مسیرهای خروجی: 3 کریدور
– تعداد مسیرهای ورودی: 3 کریدور
– امکانات و تسهیلات فرودگاه ( هندلینگ و مسافر):
– هندلینگ پروازها توسط بخش خصوصی انجام می پذیرد و فرودگاه هیچ نوع امکاناتی ندارد.
– توضیح در ارتباط با نقل و انتقال بار مسافر:
بار توسط چرخ بار منتقل میشود و با توجه به نزدیکی پارکینگ به سالن و مسافرین نیز بصورت پیاده نقل و انتقال می یابند.
– ظرفیت پیش بینی شده برای تعداد بسته بار در ساعت :–
– تعداد تسمه نقاله انتقال بار : 6 دستگاه
– طول تسمه نقاله ها : 18 متر
– تعداد پل های انتقال مسافر به هواپیما و طول بازوی متحرک پل: —
– عنوان مراکز خدماتی ، فرهنگی ، رفاهی و عملکرد آنها

شماره تلفن های فرودگاه :

0841-2236800

0841-2236801

199 تلفن گویا

پایانه اتوبوس

آدرس : ایلام بلوار مدرس سازمان حمل و نقل و پایانه های استان ایلام

کد پستی : 98689 – 69319

تلفن : 08413331822 تلفن گویا : 08413337194 نمابر : 08413341638



استان ايلام در حدود 1/2 درصد مساحت كل كشور را تشكيل می دهد. اين استان در غرب دامنه سلسله كوه هاي زاگرس بين ۳۱ درجه و ۵۸ دقيقه تا ۳۴ درجه و ۱۵ دقيقه پهنای شمالی از خط استوا و ۴۵ درجه و ۲۴ دقيقه تا ۴۸ درجه و ۱۰ دقيقه درازای شرقی از نيمروز گرينويچ در گوشه غربی ايران قرار گرفته است.. استان ايلام با 20133 كيلومتر مربع‌ مساحت‌ در غرب‌ كشور واقع‌ شده‌ است‌. بر اساس‌ آخرين ‌تقسيمات‌ كشوري استان‌ ايلام‌ داراي 10 شهرستان، 24 شهر ، 21 بخش ، 41 دهستان و شهر ايلام‌ مركز استان‌ ايلام‌ است‌. اين‌ استان‌ از جنوب‌ با استان خوزستان ازشرق‌ با استان لرستان و از شمال‌ با استان کرمانشاه و از سمت‌ غرب‌ با ۴۲۵ كيلومتر مرز مشترك‌ با كشور عراق‌ همجوار است‌. اين‌ استان‌ حدود ۵58 هزار نفر جمعيّت‌دارد كه‌ از اين‌ تعداد ۳38 هزار نفر درنقاط‌ شهري‌ و ۲20 نفر در نقاط‌ روستايي‌ سكونت‌ داشته‌اند. و طول را ه هاي استان مجموعا 3606كيلومترمشتمل 1525كيلومتر راه اصلي و فرعي ، 41 كيلومتر بزرگ راه ، 1590 كيلومتر راه روستايي و 450 كيلومتر راه مرزي است .

 

[Zhinous_Sh]

سوغات ایلام
استان ایلام در غرب دامنه سلسله جبال زاگرس قرار گرفته و از جنوب با استان خوزستان، از شرق با استان لرستان، از شمال با استان کرمانشاه و ار سمت غرب با کشور عراق همجوار است.

مهمترین سوغاتی و صنایع دستى استان ایلام که به دست هنرمندانه زنان و دختران ایلامى مخصوصا در نواحى ایلام، دره شهر، شیروان چرداول و ایوان تولید می‌شود فرش کرک و ابریشم و گلیم منحصر بفرد گل برجسته است که نقش و نگارهاى آن از طبیعت و تاریخ و فرهنگ این منطقه الهام گرفته است.

سوغاتی‌های استان ایلام

مهمترین سوغات محلی استان ایلام عبارتند از:

روغن حیوانی و کره محلی با طعم بسیار لذیذ
عسل کوهی و ناب مناطق سورگه و شلم
کشک، کنجدو گردو
ترخینه، که با توجه به مواد به کار رفته در آن درمان بسیار خوبی برای سرما خوردگی است
سقز محلی (شیره درخت بنه) که به وفور در کوه ها ی استان وجود دارد
شیرینی پژی بر ساق، شیرینی کله کنجی، شیرینی کاک
حلوائی بگل (ترکیبی از پودر کشک و خرما)
کله کنجی، گمکه، جاجیم، نمد، سیاه چادر.

از مهمترین صنایع دستى دیگر استان جاجیم بافى، نمد مالى، گیوه بافى، فرنجى مالى، قتره بافى، صنایع چوبى نیز از جمله ملزومات ورزشى و خانگى است که بدست هنرمندان ایلامى‌ها ساخته می‌شود.