زنجان معرفی استان زنجان و مناطق دیدنی آن

[مهربانوی ایرانی]

فرهنگ و هنر: نخستین کتابخانهٔ زنجان به دستور سلطان محمد خدابنده در سلطانیه تأسیس شد. این کتابخانه حاوی نسخه‌ های ارزشمندی به زبان عربی بود که در قطع بزرگ با حروف سیاه و طلایی نگارش یافته بودند. همچنین مردم زنجان در برپایی مراسم محرم دارای ویژگیهای خاص خود هستند. جمعیت دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون نفر می ‌باشد که به عنوان دهمین میراث معنوی کشور ثبت گردیده است. در صدا و سیما، از دسته حسینیه اعظم زنجان به عنوان بزرگترین دسته عزاداری جهان نام بـرده شده است.

جمعیت: جمعیت این شهر در سال 1391 ، 388،796 بوده است.

زبان محلی: امروزه زبان مردم زنجان ترکی آذربایجانی با لهجه زنجانی است. فارسی نیز در برخی خانواده ‌ها رایج است.

خیابان ها٬ میدان ها و محلات قدیمی: محلات دود قلی، مسجد یری پایین، نصرالله خان، محله زینبیه و محله قهرمان

جاذبه های گردشگری: بازار زنجان، مسجد میرزائی، مسجد جامع، مسجد جمیله خانم، رختشویخانه، موزه باستانشناسی (موزه مردان نمکی)، غار کتله خور، کوههای رنگی (آلا داغلار)

سوغاتی: مرسوم ترین سوغاتی زنجان چاقو و چاروق (نوعی کفش) است.

غذای محلی: خورش «‌شش‌انداز» (مخصوص شب چهارشنبه سوری)، ماهی با رشته پلو یا زعفران پلو (غذای شب عید) خوراک دنك كه در هنگام دندان در آوردن كودك پخته می‌شود، قاتق لش، چكرمه، یاغ‌ چوربا، «قره‌چوربا» و...

صنایع دستی: ورشوسازی و نقره‌ سازی و ملیله کاری و چاروق‌ دوزی و چاقوسازی و فرش‌ بافی (فرش زنجان)

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان​

 

[مهربانوی ایرانی]

استان زنجان

کشور
ایران
جمعیت
1057461
استان زنجان

​

استان زنجان که در شمال غربی ایران جای گرفته، میزبان یکی از آثار ثبت شده در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو است. علاوه بر این، جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی زیبای دیگری نیز در این استان قرار دارند. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ استان زنجان حدود یک میلیون نفر جمعیت دارد.​

تاریخچه

سابقه‌ی سکونت انسان در استان زنجان به چند هزار سال می‌رسد و متون تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی گوناگونی از دوران‌های مختلف در این استان پیدا شده است. حمدالله مستوفی، از تاریخ‌نگاران قرن هشتم هجری، بنای شهر زنجان را به اردشیر بابکان نسبت داده است. شهر زنجان تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته و در دوران صفویه تجدید بنا شده است. شهر فعلی نیز از دوران صفویه تا کنون توسعه پیدا کرده است.

منبع:ویزیت ایران​

 

[مهربانوی ایرانی]

جغرافیا
استان زنجان از شمال با اردبیل، از شمال شرق با گیلان و از شرق با قزوین همسایه است. زنجان از جنوب به همدان، از غرب به کردستان و آذربایجان غربی و از شمال غرب به استان آذربایجان شرقی می‌رسد.
زنجان را می‌توان به دو بخش کوهستانی و دشتی تقسیم کرد. بیشتر شهرهای این استان نیز در دامنه‌ی کوه‌ها و دشت‌های بین مناطق کوهستانی واقع شده‌اند.
چندین رودخانه در استان زنجان جاری هستند که رودخانه قزل اوزن از مهم‌ترین آنهاست. این رودخانه از کوه‌های استان کردستان سرچشمه می‌گیرد و در نهایت پس از طی مسیری طولانی و ترکیب شدن با چند رود دیگر به دریای خزر می‌ریزد.
آب و هوا
زنجان جزء استان‌های سرد کشور است. هرچند که تفاوت ارتفاع نقاط مختلف استان و تاثیرپذیری این استان از توده‌های هوایی مختلف باعث شده استان زنجان تنوع آب و هوایی نسبتا زیادی داشته باشد، اما بیشتر بخش‌های آن آب‌وهوای نیمه خشک و بسیار سرد دارند.
بنابراین با توجه به سرمای هوای استان زنجان بهار و تابستان بهترین زمان برای سفر به این استان است.​

 

[مهربانوی ایرانی]

شهرهای استان زنجان
زنجان، ابهر، خرمدره، هیدج، سلطانیه، خدابنده، ماهنشان و سهرورد تنها برخی از شهرهای این استان هستند.
زنجان
شهر زنجان پرجمعیت‌ترین شهر و مرکز استان زنجان است که از طریق خطوط جاده‌ای و ریلی به تهران متصل است. بازار قدیمی زنجان از دیدنی‌های اصلی این شهر است. بر اساس اسناد و متون تاریخی، شروع ساخت این بازار به سال ۱۲۰۵ و دوران حکومت آقا محمدخان قاجار بازمی‌گردد. هرچند که گسترش بازار تا سال‌ها بعد ادامه داشت و اکنون بازار زنجان بخش‌های مختلفی دارد. بازار زنجان محل مناسبی برای خرید صنایع دستی و سوغات این شهر است.
مساجد تاریخی مختلفی نیز در شهر زنجان از دوران‌های مختلف به یادگار مانده‌اند که بزرگ‌ترین و زیباترین‌شان را می‌توان مسجد جامع زنجان دانست. مسجد جامع زنجان در بافت بازار و در راسته‌ی قیصریه قرار دارد. مسجد و مدرسه چهل ستون نیز در بافت بازار زنجان قرار دارد و تاریخ ساخت آن به سال ۱۲۸۴ هجری قمری بازمی‌گردد. مسجد خانم از دیگر مساجد تاریخی زنجان است که معماری قابل توجهی دارد. این مسجد به سفارش یکی از بانوان متمکن در اواخر دوره‌ی قاجار ساخته شده است.
عمارت ذوالفقاری، بنای رختشویخانه، خانه تاریخی حکیمیان و خانه تاریخی بهمنی از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهر زنجان هستند. عمارت ذوالفقاری اکنون به موزه باستان‌شناسی و موزه مردان نمکی تبدیل شده و مومیایی‌های مردان نمکی نیز در آن نگهداری می‌شود.​

 

[مهربانوی ایرانی]

سلطانیه
سلطانیه یکی دیگر از شهرستان‌های استان زنجان است که حدود چهل کیلومتر از مرکز این استان فاصله دارد. سلطانیه میزبان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این استان است؛ گنبد سلطانیه که در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده، شاهکاری از دوره‌ی ایلخانی و بزرگ‌ترین گنبد آجری جهان است.
آرامگاه ملا حسن کاشی یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری سلطانیه است که در جنوب شرقی محوطه‌ی تاریخی گنبد سلطانیه قرار دارد. این بنا یادگاری از دوران صفوی است و در زمان شاه طهماسب ساخته شده است.
معبد داشکسن در نزدیکی سلطانیه مکانی است که ترکیبی از معماری چینی و ایرانی را می‌توان در آن نظاره کرد. اثری که بازمانده از دوران ایلخانیان است.
خدابنده (قیدار)
خدابنده جزء شهرهای کوهستانی استان زنجان است.
معروف‌ترین جاذبه‌ی گردشگری شهرستان خدابنده غار کتله خور است. گروهی از کوهنوردان و غارنوردان سرشناس ایران این غار را برای اولین بار در سال ۱۳۳۱ خورشیدی کشف کردند. مسجد جامع و گورستان سُجاس در روستایی به همین نام از دیدنی‌های دیگر توابع این شهرستان هستند.​

 

[مهربانوی ایرانی]

ماهنشان
شهرستان ماهنشان در فاصله‌ی حدودا ۱۱۰ کیلومتری از زنجان و در غرب این شهر واقع شده است. قلعه‌ی بهستان در کنار رودخانه قزل اوزن مهم‌ترین جاذبه‌ی گردشگری این شهرستان است که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. برخی پیشینه‌ی این قلعه را به زمان مادها نسبت می‌‌دهند که البته هنوز به طور کامل اثبات نشده است. اما تا به این جا پژوهش‌های باستان‌شناسی نشان‌دهنده‌ی این است که قدمت این قلعه به زمان هخامنشیان می‌رسد.
دودکش‌های جن و دریاچه‌ی شورگلی یا دریاچه‌ی پری دیدنی‌هایی هستند که گردشگران در سفرشان به ماهنشان از آن بازدید می‌کنند.
اقامت‌گاه‌ها
هتل بزرگ زنجان یکی از بهترین هتل‌های این استان است. هتل پارک، هتل آسیا و هتل قصر از دیگر هتل‌های شهر زنجان هستند. هتل سنتی دَدَمان، اقامت‌گاه بوم‌گردی سهرورد و اقامت‌گاه بوم‌گردی کوی نیک در نزدیکی ابهر نیز تعدادی از اقامت‌گاه‌های سنتی استان زنجان هستند.​

 

[مهربانوی ایرانی]

رستوران‌ها
رستوران پلو در زنجان از رستوران‌های باکیفیت این شهر است. دیزی‌سرای عابدینی در بازار زنجان هم محل مناسبی برای امتحان کردن دیزی در فضایی گرم و دوست‌داشتنی است. سفره‌خانه و رستوران سنتی زرتشت که در میان یک باغ قرار گرفته، محیط سنتی زیبایی دارد که علاوه بر میز و صندلی حجره‌هایی نیز به منظور سرو غذا در آن در نظر گرفته شده است.
در منوی فست فود ارگانو و فست فود پیتزا لند می‌توانید غذاهای فرنگی و یا ساندویچ‌های مختلف را امتحان کنید.
صنایع‌دستی و سوغات
چاقو از معروف‌ترین سوغاتی‌های استان زنجان است که ساخت آن در این استان قرن‌ها سابقه دارد. انواع مختلف چاقو، همچون چاقوی ساده، ضامن‌دار، میوه‌خوری و شکاری را می‌توانید در زنجان پیدا کنید.
ملیله‌کاری یکی دیگر از صنایع‌دستی اصیل استان زنجان است و صنعتگران این استان محصولات ظریف و چشم‌نوازی را در این زمینه تولید می‌کنند.
مسگری نیز از گذشته‌های دور در زنجان شغلی مرسوم بوده و ساخت انواع ظروف مسی در این استان انجام می‌شود.
چاروق که نوعی پاپوش قدیمی است نیز در استان زنجان تولید می‌شود که انواع مختلفی دارد. علاوه بر این موارد قلم‌زنی، گلیم بافی، جاجیم بافی، سرمه‌دوزی و سوزن‌دوزی از دیگر صنایع دستی استان زنجان به شمار می‌آیند.​

 

[مهربانوی ایرانی]

آداب و رسوم
شناخته‌شده‌ترین آیین مردم زنجان عزاداری روز هشتم ماه محرم است. دسته‌ی عزاداری حسینیه اعظم زنجان در این روز که به یوم‌العباس معروف است تجمع باشکوهی را برگزار می‌کند که علاوه بر مردم زنجان مهمانانی از استان‌های مختلف نیز در آن شرکت می‌کنند.
یکی دیگر از آیین‌های مردم استان زنجان بردن هدیه به منزل تازه‌عروس‌ها در شب یلداست که به آن شبچره می‌گویند. این آیین در شب یلدا سال بعد از طرف خانواده‌ی عروس پاسخ داده می‌شود و این بار خانواده‌ی غروس این کار را انجام می‌دهد.
غذاهای محلی
شش انداز از غذاهای محلی استان زنجان است که بیشتر در شب چهارشنبه سوری تهیه می‌شود. این غذا با پیاز خرد شده، خرما، کشمش، ادویه، زعفران، کوفته ریزه و تخم مرغ طبخ می‌شود. کاله جوش دیگر غذای محلی استان زنجان است که البته در برخی از نقاط دیگر کشورمان نیز تهیه می‌شود. آش بلغور و آش کاشی هم جزء غذاهای سنتی این استان هستند. آش ترشک نیز طعم خاصی دارد که با هویج، سنجند، نخود، لوبیا، گندم، پیاز و سبزی آش درست می‌شود و برای ترش کردن آن نیز از رب انار یا سرکه استفاده می‌شود.​

 

[مهربانوی ایرانی]

استان زنجان که از آن به عنوان فلات زنجان نیز نام بـرده می شود در قسمت مرکزی و شمال غرب کشور، با وسعت حدود۲۲ هزار و ۱۶۴ کیلومتر مربع یعنی حدود ۱/۳۴ درصد از مساحت کل کشور، واقع شده است. این استان از شمال به شهرستان خلخال و شهرستان رودبار، از شمال شرقی به استان گیلان، از شرق به استان قزوین، از جنوب به استان همدان، از جنوب غربی به شهرستان بیجار، از غرب به شهرستان تکاب و از شمال غرب به شهرستان های میانه و هشترود محدود می شود. مرکز این استان، شهر زنجان و شهرهای مهم آن عبارتند از: ابهر، ایجرود، خرم دره، خدابنده، طارم و ماهنشان.

موقعیت جغرافیایی

استان زنجان، منطقه ای کوهستانی است با قله های بلند که به صورت فلات مرتفع دیده می شود. این استان به طور کلی از دو منطقه کوهستانی و جلگه های حاصلخیز مستقلی تشکیل شده است. ناهمواری های موجود در استان به دو صورت کوههای زنجان شمالی و کوههای زنجان جنوبی تقسیم می شوند.
رشته کوه های زنجان شمالی در واقع ادامه رشته کوههای البرز هستند که عبارتند از: قله گلاس، قله باکلور در شمال رودخانه قزل اوزن،‌ قله دگا و قله چله خانه در شمال زنجان و در جنوب رود قزل اوزن. این رشته كوه ها در شمال غرب زنجان،‌ به هم پیوسته و رشته كوه های البرز غربی را تشکیل می دهند.
کوههای زنجان جنوبی، جزئی از رشته کوههای منفرد مرکزی هستند که دارای ارتفاعاتی نظیر: قله قیدار، قله خورجهان، قله علم کندی، قله سپهسالار، قله جهان داغ و قله رستم است. باید اشاره کرد که با تفکیک دو بخش سجاس رود و سهرورد توسط قله قیدار، حد طبیعی استان زنجان با شهرستان همدان و تکاب تشکیل می شود. جهت کوهها در منطقه زنجان به طور طبیعی از شمال غربی به « جنوب شرقی كشیده شده است.
کوههای زنجان شمالی و زنجان جنوبی، در ناحیه ابهر به طرف غرب از یکدیگر فاصله گرفته اند و جلگه وسیعی از آبرفت رودخانه را تشکیل داده اند. سایر نقاط استان را مناطق جلگه ای یا دشت های آن در برمی گیرند.
بلندترین نقطه استان در ارتفاعات تخت سلیمان و کمترین ارتفاعات در قزل‌اوزن در گیلوان است.
از رودهای مهم استان می توان به رودخانه های قزل اوزن، زنجان رود و ابهر رود یا رود کبیر اشاره كرد.
كوهستانی بودن منطقه باعث شده این استان دارای دو نوع باشد: آب و هوای كوهستانی و آب و هوای گرم و نیمه مرطوب. به طور کلی آب و هوای این استان در تابستان معتدل و در زمستان بسیار سرد و برفی است. همچنین استان زنجان همه ساله شاهد وزش باد در فصول سال است كه مهم ترین این بادها عبارتند از: «باد سرمه یا مه» و «باد گرم».

منبع:ایران نما​

 

[مهربانوی ایرانی]

پیشینه تاریخی

مرکز این استان کهنسال قبل از اسلام «زنگان یا زندیگان»‌ به معنای اهل کتاب «‌ زند » که معروف ترین کتاب آیین زرتشتی ساسانی و گان از پساوندهای اهل باستان است که در دوره ساسانیان بر این منطقه گذاشته شده است، اما پس از تصرف ایران توسط اعراب بنا به ضرورت حرف «گ» به «‌ج» تغییر کرد و «زنگان» به «زنجان» تغییر نام داد. باستان شناسان معتقدند بنای شهر زنجان در زمان اردشیر بابکان ساخته شد که در آن زمان نام «شهین» منسوب به «شاه» به آن اطلاق می شد. از دیگر نام های آن می توان به «خمسه» اشاره کرد. این نام از اواخر دوره قاجار به علت استقرار «ایل خمسه فارس» به این نام نامیده شد. این استان از قدیم به سبب قرار گرفتن در حاشیه جاده ابریشم و راه تجاری مسیر هند و چین به اروپا دارای اهمیت خاصی بوده‌است.
آثار به دست آمده از این منطقه حاکی از استقرار انسان از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی است. با استناد به یافته ها و متون تاریخی، تاریخ استان زنجان را می توان به چهار مرحله تقسیم کرد: «دوران پیش از تاریخ تا دوران آغاز ادبیات» از هزاره هفتم تا هزاره سوم پیش از میلاد، «دوران آغاز ادبیات و دوران تاریخ» از هزاره اوایل هزاره سوم تا اواخر هزاره دوم پیش از میلاد، «دوران تاریخی جدید» از اواخر هزاره دوم پیش از میلاد تا اوایل هزاره هفتم میلادی، و «دوران اسلامی » از قرن هفتم تا به امروز.
از «‌دوران پیش از تاریخ» اطلاعات و مدارک کمی در دست است ولی با بررسی قدیمی ترین آثار یافت شده در این منطقه که شامل ابزارهای کوچک انسان های اولیه است به احتمال به دوره «برودستین» تعلق دارد.
پراکندگی محل سکونت انسان ها در منطقه ایجورد در هزاره سوم و دوم پیش از میلاد یعنی دوران تاریخی، در هشت کانون باستانی شناسی و تداوم حیات آن ها تا هزاره اول پیش از میلاد، حاکی از شکوفایی و دیرپایی تمدن فلات مرکزی ایران در این منطقه است. مطالعه بر روی آثار نقش های سیاه رنگ بر روی سفال های نخودی کشف شده از این کانون تاریخی پیوند تمدن های تپه حصار دامغان ، تپه سیلک کاشان، تپه زاغه دشت قزوین و ایجرود با این سرزمین را نشان داده است.
براساس شواهد تاریخی تا اوایل نیمه اول هزاره اول پیش از میلاد، دستگاه فرمانروایی معینی در منطقه وجود نداشته و حکومت اورارتویی نیز به علت دوری مسافت نتوانسته بود بر این ناحیه غلبه کند. این منطقه در آغاز هزاره اول پیش از میلاد، از شمال با «کادوسیان» و «کاسپیان»، از غرب با «لولوبیان» و «گوتیان»، از جنوب شرق و شرق با «مادها» همسایه بود. بعدها «مادها»، بر این اقوام حکومت کردند.
دوران اسلامی با فتح زنجان در زمان خلافت عثمان به دست سرداری به نام «برابن عازب» شروع شد. در این دوره این شهر یکی از آبادترین، شهرهای ایران محسوب می شد.
در قرن های چهارم و پنجم هجری قمری زنجان به علت داشتن چراگاه های وسیع مورد توجه قبیله های ترک قرار گرفت و این قبیله ها زنجان و نواحی مختلف آن به ویژه «چمن سلطانیه» را محل سکونت خود انتخاب کردند. در پی حمله ی مغول به این شهر، آبادی های اطراف آسیب فراوانی دید. ولی بعدها ایلخانان مغول به این شهر توجه فراوان نشان دادند، به ویژه م سلطان محمد خدابنده از زمانی که مذهب تشییع را پذیرفت در توسعه این ناحیه کوشید و زمینه ی تبدیل آن به مرکز اسلامی و پایتخت ایران را فراهم آورد به طوری که پس از اندک زمانی به یکی از مراکز مهم سیاست و تجارت تبدیل گردید. ساخت بنای عظیم «گنبد سلطانیه» که بعد از کلیسای «سانتا ماریا دلفیروی فلورانس» و«‌ایا صوفیه» در ترکیه عظیم ترین گنبد تاریخی جهان بشمار می‌آید و در این استان قرار دارد، گواه بر این ادعا است.
پس از برچیده شده حكومت ایلخانی به دست سربداران در قرن نهم هجری، منطقه زنجان نیز دچار فتنه خانمان سوز تیمور لنگ شد و به شدت ویران گردید.
تنش های سیـاس*ـی و كشمكش های نظامی تا قرن دهم هجری شمسی، مانع رشد و اعتلای اقتصادی و فرهنگی در این منطقه شد. در دوران حكومت صفویه و قاجاریه، به ویژه در دوران حكومت شاه طهماسب، شاه عباس و آقامحمد خان قاجار، رونق نسبی اقتصادی و فرهنگی در منطقه برقرار بود. قسمت اعظم روستاهای بخش ها و شهرهای كنونی، با توجه به نظام اربـاب و رعیتی، تا اواخر قرن سیزدهم هجری قمری تكوین یافته اند و در طول دهه های اخیر، به سرعت در حال رشد و گسترش بوده اند.​