- کـیـمـیا -
کاربر نگاه دانلود
خبرگزاری مهر - سکینه اسمی: این استان با یک هزار ۵۱۷ اثر ثبت شده ملی، ۵۸ منطقه نمونه و ۱۳ مسیر بکر گردشگری که براساس کاوش‌های باستان شناسی، میراث دار تمدن ۸ هزار ساله‌ای است که در دل خود رمز ورازهای زیادی دارد، تمدنی بی نظیر که این روزها بی صبرانه به انتظار گردشگران نوروزی نشسته است.
استانی که به دلیل تاریخ و تمدن کهن در دل خود داستانها و خاطره‌های زیادی از گذشتگان به ارث دارد آثاری که شاید در اثر زمان گرد فراموشی روی آنها را پوشانده اما هنوز هم می‌توان در سفر به شهرها و روستاهای زیبا و تاریخی این دیار داستانهای زیادی از عشق و همدلی را روایت کرد داستانهای هزار و یک شبی که در دل خود رازهای سر به مهر زیادی به میراث دارند.
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان آذربایجان غربی دارای ۱۷ شهرستان، ۳۶ بخش، ۳۶ شهر، ۱۰۹ دهستان و ۳۷۲۸ آبادی است و مرکز آن شهر تاریخی ارومیه است، در این میان خوی، ماکو، مهاباد، میاندوآب و نقده نیز از مهمترین شهرستان‌های این استان به شمار می‌روند که در دل خود تاریخ و تمدن کهنی را به میراث دارند.
این استان در کنار جاذبه‌های گردشگری و آثار تاریخی به دلیل هم مرزی با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان غربی ضمن اینکه مسیر ورود و خروج مسافران، گردشگران و میهمان داخلی و خارجی است بلکه به دلیل دارا بودن بازارجه های مرزی بی نظیر یکی از مقاصد جاذب برای مسافران و گردشگران نوروزی است.
بازارچه‌های مرزی سرو، پیرانشهر، سردشت، مهاباد و غیره که این روزها پر است از اقلام و وسایل مورد نیاز خانگی مردم که به دلیل استفاده از مزیت مرزی دارای وسایل خارجی و ایرانی است ضمن اینکه زمینه سفر گردشگران نوروزی است بلکه زمینهای برای خریدهای نوروزی مردم سراسر کشور به شمار می‌رود.
مسافران نوروزی می‌توانند از ۵ مسیر گردشگری به آذربایجان غربی سفر کنند
با توجه به مرزی بودن و زندگی اقوام و ادیان مختلف در روستاهای آذربایجان غربی و وجود بناهای تاریخی و طبیعت بکر در اطراف آنها، این مکان‌ها به نماد سنت‌ها و آداب و رسوم محلی تبدیل شده و جاذبه‌های بی نظیری در انتظار حضور علاقه مندان به طبیعت گردی در طول ایام نوروز هستند.
روستای سرخ با بـرده سور، روستای گردشگری بند، روستای زمزیران، روستای رند، پردانان پیرانشهر، جزایر و روستاهای اطراف دریاچه ارومیه، باغ‌های بزرگ سیب و انگور از مناطق روستایی بکر و دیدنی این دیار به شمار می‌روند.
با گذر از پنج مسیر گردشگری آذربایجان غربی می‌توان بیشتر جاذبه‌های گردشگری و آثار و ابنیه‌های تاریخی و باستانی این استان را بازدید کرد، در این راستا با گذر از مسیر ارومیه- اشنویه- پیرانشهر، مناظر طبیعی و اماکن تاریخی همچون دره شهدا، چشمه عین الروم، بازارچه مرزی، پردانان، هفت چشمه و آبگرم شیخ معروف را می‌توان مورد بازدید قرار داد.
مسیر ارومیه- مهاباد- سردشت نیز غار سهولان، سدجزیره گردشگری مهاباد، مسجد جامع مهاباد، بازار سنتی، تالاب کانی برازان، حمام لج میرآباد، جنگل‌های سردشت، آبشار شلماش، رودخانه زاب و چشمه گراو را در معرض دید علاقمندان قرار می‌دهد.
رودخانه زرینه رود، موزه میاندوآب، تخت سلیمان، زندان سلیمان، آبگرم احمدآباد، چمن متحرک چملی، کوه بلقیس و غار کرفتو نیز از جاذبه‌های مسیر گردشگری ارومیه- میاندوآب- تکاب در جنوب آذربایجان غربی بمشار می‌روند.
گذر از مسیر گردشگری ارومیه- ماکو- پلدشت- مرز بازرگان نیز امکان بازدید از کاخ باغچه جوق، مسجد حضرت ابوالفضل (ع)، دخمه شیرین و فرهاد، دشت بورالان، منطقه عشایری، عمارت کلاه فرنگی، دامنه‌های آرارات، چشمه ثریا، تالاب آغ گل، سد ارس، رودخانه ارس، ساختمان شهربانی سابق بازرگان و سد بارون و ... را به گردشگران می‌دهد.
و بالاخره آخرین مسیر گردشگری در شمال آذربایجان غربی از ارومیه- سلماس- خوی- قره ضیاءالدین تا چالدران، مسجد مطلب خان، بازار سنتی، دروازه سنگی، پل قطور، مرز رازی، تفرجگاه فیرورق، مزارع آفتاب گردان، آبشار خوی، کلیسای سورپ سرگیس، قلعه تاریخی بسطام، قره کلیسا، دشت تاریخی چالدران، مقبره سید صدرالدین، کلیسای زرزر و کتیبه خان تختی در مقابل دیدگان گردشگران نمایان می‌کند.
چهارفصل ایران نوروز در آذربایجان غربی تکرار می‌شود
آذربایجان غربی علاوه بر جایگاه تاریخی و فرهنگی به لحاظ آب و هوایی نیز دارای ویژگی‌های منحصر بفرد و چهار فصل مشخص است که در کمتر نقطه‌ای از جهان دیده می‌شود، این استان نه تنها در بهار و تابستان چشم نواز و دل انگیز است بلکه در زمستان نیز با وجود سوز و سرما زیبایی‌های منحصر بفردی در دشت‌ها و کوه‌ها دارد که چشم هر بیننده تازه وارد را می‌نوازد.
به دلیل وجود ارتفاعات متعدد استان دارای آب و هوای کوهستانی است، کوه‌های زاگرس که در جهت شمال غرب به جنوب شرق امتداد دارند، مانع ورود کامل جریان‌های مرطوب اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه به این استان می‌شوند. ورود این جریان‌ها با سرمای شدید و بارش برف سنگین همراه است.
یکی دیگر از عامل تأثیرگذار در آب و هوای این استان، وجود دریاچه ارومیه است این دریاچه علاوه بر تأمین رطوبت منطقه، خود عامل تعدیل درجه حرارت در این ناحیه نیز است، گرم‌ترین ماههای سال در آذربایجان غربی تیر و مرداد است. با این وجود در مناطق ییلاقی این استان حتی در این ماه‌ها آب و هوایی خنک و مطبوعی وجود دارد، فرا رسیدن گرما و سرما در آذربایجان غربی ناگهانی است.
بارندگی مناسب در استان موجب شده تا نزدیک به ۴۰ رودخانه دایمی و فصلی، ۱۲ هزار چشمه و قنات، ۳۱ تالاب بین المللی و عضو کنوانسیون رامسر در آن شکل بگیرد، کوهپایه‌ها و پستی و بلندی‌های سرسبز در بهار و پوشیده از برف در زمستان، دریاچه ارومیه با ۱۰۲ جزیره کوچک و بزرگ، مزارع و باغات سیب و انگور، آبشار عظیم شلماش در سردشت، سد عظیم ارس در پلدشت و ۱۲ دریاچه پشت سد، ۱۱۰ هزار هکتار عرصه جنگلی در سردشت و پیرانشهر از جاذبه‌های طبیعی آذربایجان غربی است.
اما شرایط آب و هوایی آذربایجان غربی یک ویژگی منحصر به فرد دیگری هم دارد و آن اینکه در فصل بهار قرار نیست حتماً شرایط آب و هوایی بهاری باشد چون با توجه به شرایط اقلیمی این استان در وسط فصل بهار ممکن است یکباره با بارش شدید برف و تگرگ همراه شوید و یا نه با آفتاب گرم یک روز بهاری را در این استان سپری کنید به هرحال آب و هوای آذربایجان غربی تا حدی غیرقابل پیش بینی است.
این استان با بیش از یک هزار و ۵۱۷ اثر تاریخی و جاذبه طبیعی ثبت شده ملی دارای دو اثر ثبت شده جهانی یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور به شمار می‌رود از مهمترین جاذبه‌های گردشگری استان می‌توان به مجموعه جهانی تخت سلیمان تکاب، مجموعه جهانی قره کلیسای چالدران، مزار شمس تبریزی، غارسهولان، کاخ موزه باغچه جوق ماکو، سه گنبد و دریاچه ارومیه و... و. اشاره کرد.
تخت سلیمان تکاب مجموعه‌ای پررمز و راز دردل تاریخ
مجموعه جهانی تخت سلیمان و آثار باستانی آن یکی از مهمترین و مشهورترین مراکز تاریخ و تمدن کشور ایران است که در کوهستان‌های غرب کشور و در محل بسیار مصفا و خوش آب و هوایی قرار گرفته است.
این مجموعه در زمان‌های قدیم دارای موقعیت سوق الجیشی حساس بوده است. بقایای این اثر تاریخی بر روی جبهه‌ای از سنگ در ۴۸ کیلومتری شمال شرق تکاب قرار گرفته در میان انبوهی از آثار طبیعی و مصنوعی مانند دریاچه‌ها، آبگرم‌ها، قبور کهنسال و ابنیه تاریخی دیگر احاطه شده است.
تخت سلیمان یا شهر گنجک در یک دره سرسبز در بلندی سه هزار متری، سرشار از جاذبه‌های کم نظیر طبیعی- تاریخی واقع شده، این ناحیه همان شهر مشهوری است که بنا به نوشته‌های کهن، زادگاه زرتشت بوده و در نوشته‌های پهلوی به نام "گنجک" خوانده شده است.
برای رسیدن به مجموعه جهانی تخت سلیمان اسراز آمیز مسیرهای متعددی از جمله دندی- زنجان – تکاب – تخت سلیمان، ارومیه – شاهین دژ- تکاب، جاده بیجار وجود دارد مسیرهایی که در فصل بهار چشم انتظار گردشگران و میهمانان داخلی و خارجی است.
قره کلیسا قدیمی‌ترین کلیسای عالم مسیحیت
مجموعه جهانی قره کلیسا (کلیسای تاتائوس) در هفت کیلومتری جاده چالداران - قره ضیاءالدین و در دامنه کوه و روی تپه ˈماهورˈ قرار دارد.
این بنای تاریخی - مذهبی به سبب برخورداری از معماری بی نظیرش در تیر سال ۸۷ به عنوان نهمین اثر ثبت شده کشور در سی و دومین نشست میراث جهانی یونسکو در کبک کانادا در فهرست آثار تاریخی جهان قرار گرفت و ثبت جهانی شد.
اهمیت بنای تاریخی قره کلیسا علاوه بر قدمت و معماری کم نظیرش، به علت شهادت تاتائوس مقدس یکی از حواریون حضرت مسیح (ع) است که به دستور پادشاه ارمنستان به همراه پیروانی که به دین مسیحیت گرویده بودند در این منطقه به شهادت می‌رسد.
بعد از شهادت حواری حضرت مسیح (ع)، او را در محل کنونی کلیسا به خاک می‌سپارند، بعدها روی قبر او نمازخانه کوچکی می‌سازند و در قرن هفتم میلادی این نمازخانه به کلیسای بزرگی تبدیل می‌شود.
این کلیسا در بین ارامنه مقدس است و بسیاری از آنان فرزندان خود را برای غسل تعمید به این کلیسا می‌برند، در آنجا جشن می‌گیرند، گوسفند قربانی می‌کنند و از خدا و حضرت مسیح (ع) خواسته‌های خود را طلب می‌کنند.
سفرکاخ موزه باغچه جوق ماکو به یکی از رؤیایی‌ترین کاخ‌های ایران
کاخ موزه زیبای باغچه جوق در ماکو یکی از رؤیایی‌ترین کاخ‌های ایران که عمری بیش از ۱۲۰ سال دارد این روزها برای بازدید گردشگران آماده شده است و دوستداران تاریخ معاصر و دوره قاجار را به خود می‌خواند.
قصر تاریخی باغچه جوق که از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده در داخل محوطه باغی به مساحت ۱۱ هکتار قراردارد، معماری کاخ تلفیقی از معماری سنتی ایرانی و غربی، به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم است.
خانواده سردار ماکویی تا سال ۱۳۵۳ در این کاخ زندگی می‌کردند و پس از مرمت و بازسازی محوطه و ساختمان آن از سال ۱۳۵۸ به منظور بازدید عموم افتتاح شد. این کاخ موزه در سال ۱۳۶۶ در اختیار میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.
مسجد جامع ارومیه اوج هنر و معماری
مسجد تاریخی جامع ارومیه یکی از بناهای سده هفتم (ه. ق) اثر بی نظیر تاریخی است که قدمت آن به دوران سلجوقیان می‌رسد که در وسط بازار بزرگ و قدیمی ارومیه جاخوش کرده، صحن بزرگ و شبستان آجری وسیعی دارد که وسط آن با گنبد بلندی پوشیده شده است.
از خصوصیت‌های بارز این مسجد شباهت قسمت قدیمی آن با کاخ ساسانی دامغان است و بنابر روایتی، ساخت مسجد پیش از این معبدی دوره ساسانی بوده است، هسته نخستین مسجد جامع ارومیه، شبستان گنبد داری در وسط است که ساختمان آن به دوران سلجوقیان و قرن ششم هجری قمری تعلق دارد و ۴۰ ستون متصل به این شبستان گنبددار مربوط به دوران ایلخانی هستند.
حجره‌های اطراف صحن مسجد به اوایل دوره زندیه متعلق‌اند و سنگ نوشته موجود، زمان احداث آن را سال ۱۱۸۴ هجری قمری نشان می‌دهد، محراب مسجد سرتاسر پوشیده از کتیبه‌هایی به خط کوفی و ثلث است، در حاشیه بیرونی محراب، آیه ۲۵۵ و قسمتی از آیه ۲۵۶ سوره بقره به خط کوفی نوشته شده است.
مزار شمس تبریزی، میعادگاه نوروزی عاشقان عرفان
بارگاه شمس تبریزی عارف نامی کشور و دنیا همه ساله به ویژه در ایام نوروز خیل عاشقان عرفان اسلامی و ایرانی را به زیارت مزارش در شهرستان خوی می‌کشاند.
شمس‌الدین محمد تبریزی از جمله عرفای بزرگ و حکمای نامدار و شوریده‌ای است که تأثیر شگفت و شگرفش در تاریخ حکمت و عرفان اسلامی، با ظهور بی‌بدیل مردی از تبار عاشقان و عارفان یعنی مولانا محمد جلال الدین مولوی آشکار و اظهار می‌شود که مولانا خود از ملاقات او حیران و خیالی از خیالات او می‌داند.
برج شمس تبریزی روی مزاری منسوب به شمس تبریزی در دوره صفویان در شهر خوی ساخته شد، این بنا در محلهٔ امامزاده سید بهلول در شمال غربی شهر خوی در آذربایجان غربی واقع است.
سطح بیرونی این مناره با شاخ‌هایی از قوچ وحشی که شاه اسماعیل صفوی طی اقامت ۴۰ روزه‌اش در کوه چله خانهٔ خوی شکار کرده بود، تزیین شده است، برج شمس تبریزی ۳.۴۰ متر قطر داشته و مساحت آن نیز ۱۱ متر است.
غار سهولان، دنیایی شگفت انگیز در اعماق طبیعت مهاباد
غار سهولان مهاباد پس از غار "علیصدر" همدان بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین غار آبی ایران اسلامی به شمار می‌رود و دنیایی شگفت انگیز در اعماق زمین است که سالانه پذیرای هزاران گردشگر نوروزی برای تماشای زیبایی‌های سحر انگیز است.
غار سهولان در ۳۵ کیلومتری شهرستان مهاباد و جاده مهاباد - بوکان واقع شده و از چند حوضچه بزرگ که به وسیله دالانهای آبی به هم متصل شده‌اند تشکیل یافته است، ارتفاع سقف غار از سطح آب در حوضچه آخر ۵۰ متر و عمق آب در حوضچه وسط به ۳۵ متر می‌رسد.
این غار تا اندازه‌ای شبیه به غار علیصدر همدان است با این تفاوت که قسمت کشف شده آن در حال حاضر چندان طولانی نبوده و قندیل‌های بسیار زیبا و فراوان موجود در غار علیصدر را به صورت موردی می‌توان در این غار مشاهده کرد، غار سهولان دارای دو در اصلی است که به هم راه دارند و می‌توان از هر یک از آنها وارد غار و از در دیگر خارج شد.
بعد از ورود به غار و پس از طی مسیر پیاده با سوار شدن بر قایق می‌توان به دیدن جاذبه‌ها و شگفتی‌های نهفته در دل این غار پرداخت، هم اکنون به لطف نورپردازی محیط درونی غار که با انواع لامپ‌ها و نورافکن‌ها چراغانی شده، مناظر شگفت انگیزی را می‌توان مشاهده کرد. رسوبات داخل غار اشکال گوناگونی دارد: پای فیل، عروس دریایی، خفاش و... که به همراه قندیل‌های زیبای غار آنرا بسیار دیدنی کرده است.
بزرگ‌ترین تالاب آذربایجان غربی گردشگران را فرا می‌خواند
دریاچه ارومیه هر چقد هم خشک شده و در بحران به سر برد باز به عنوان بزرگ‌ترین تالاب آذربایجان غربی دارای مناظر و طبیعت بکر و زیبایی است که گردشگران و مسافران نوروزی را فرا می‌خواند.
آذربایجان غربی دریاچه ارومیه را به عنوان بزرگ‌ترین تالاب در خود جای داده است و در حال حاضر یکی از پدیده‌های طبیعی، اقتصادی و گردشگری مهم در منطقه محسوب می‌شود، این دریاچه در ارتفاع یک‌هزار و ۲۶۷ متری از سطح دریا واقع شده، طول آن حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ کیلومتر و عرض آن بین ۱۵ تا ۵۰ کیلومتر متغیر است، عمق متوسط آن را ۵۰ تا ۶۰ متر تخمین زده‌اند.
آب دریاچه ارومیه بی‌نهایت شور بوده و به دلیل کم‌آبی و خشکسالی میزان نمک آن از حد طبیعی فراتر رفته است و این امر سبب عدم یخ‌زدگی این دریاچه شده است، قابلیت‌های گردشگری دریاچه ارومیه را می‌توان بر اساس وجود جزایر متعدد، پوشش‌های گیاهی مختلف و حیات وحش موجود در آن دانست چرا که این دریاچه دارای ۱۰۲ جزیره و صخره سنگی بوده و چشم انتظار گردشگران و مسافران است.
جزایر کبودان، اشک، اسپیر، آرزو و اسلامی از جمله این جزایر است که پوشش گیاهی متنوع و حیات وحش را در خود جای داده است.
تپه حسنلو میراث دار تمدن ۸ هزار ساله
تپه باستانی حسنلوی نقده، تمدنی هشت هزار ساله در قلب تاریخ باستانی آذربایجان غربی بوده که با وجود مزیت‌های مختلف برای ثبت در فهرست آثار جهانی هنوز این مهم محقق نشده است.
این اثر بی نظیر تاریخی از سال ۱۳۳۶ در پی کشف خرابه‌های شهر و دژی متعلق به دوره ماننا یعنی ۸ هزار سال قبل، اهمیت فراوانی پیدا کرد که با کشف جام زرین نیز بر اهمیت باستانی و تاریخی این محوطه افزوده شد.
باستان شناسان ایرانی و خارجی قدمت این تپه باستانی را ۸۰۰ تا ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد تخمین زده‌اند، حدس دیگر آن است که آثار مربوط به ویرانه‌های تپه حسنلو در ۷۰۰ یا ۶۵۰ سال قبل از میلاد به آتش کشیده شده که در هر صورت نشان دهنده جایگاه تاریخی این اثر بی نظیر است.
تپه باستانی حسنلو به همراه مهمترین اثر مکشوفه آن یعنی جام "زرین حسنلو" با قدمتی بیش از هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح در نقده استان آذربایجان غربی نمادی از تاریخ کهن ایران اسلامی است.
جشن نوروزگاه در اماکن تاریخی آذربایجان غربی برپا می‌شود
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی از برپایی سلسله جشن‌های نوروزگاه در اماکن تاریخی این استان خبر داد.
حسین امامی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص برنامه‌های استقبال از نوروز ۹۶ در استان اظهارداشت: امسال ستاد اجرایی خدمات سفر کشور برای نوروز ۹۶ چندین برنامه مهم را پیش بینی کرده که در قالب این برنامه‌ها ایجاد و راه اندازی جلسات منظم ستادهای استانی پیش‌بینی شده و در آذربایجان غربی به اجرای طرح نوروزگاه‌ها در سایت‌های تاریخی مانند قره کلیسا، که در این مکان‌ها جشن‌های سنتی نوروز که مختص استان آذربایجان غربی است توجه ویژه‌ای شده است.
وی افزود: در شهر ارومیه، مدرسه تاریخی ۲۲ بهمن واقع در خیابان امام به عنوان محل جشن نوروزگاه انتخاب شده که این جشن از ۲۵ اسفند سال ۹۵ آغاز و تا ۱۳ فروردین سال ۹۶ ادامه دارد و در شهرهای سردشت، خوی، سلماس، تکاب و منطقه آزاد ماکو نیز انتخاب مکان بر عهده فرماندار این شهرهاست.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی گفت: در نوروزگاه‌های کل استان بازارچه‌های دائمی و موقت صنایع دستی ایجاد می‌شود که علاوه بر فروش صنایع دستی در این بازارچه‌ها به معرفی غذاها، سوغاتی‌ها و بازی‌های محلی استان پرداخته می‌شود.
به گفته وی در مکانهای تاریخی و گردشگری که تعداد مسافران زیاد باشد وای فای رایگان در اختیار مسافران قرار داده شده و مابین شهرهای استان استراحتگاه‌هایی ایجاد خواهد شد تا مسافران برای استراحت بین راهی مشکلی نداشته باشند.
امامی افزود: امسال از جاذبه‌های گردشگری استان و مکانهای تاریخی کلیپ‌هایی تهیه می‌شود تا در ترمینال و هر مکان دیگری که تعداد مسافر زیاد باشد نمایش داده می‌شود و علاوه ب آن در ورودی شهرها و داخل شهر نیز راهنمایان گردشگری برای معرفی جاذبه‌های گردشگری استقرار میابند و راه اندازی اتوبوس‌های گردشگری داخل شهری نیز در نظر گرفته شده است.
وی گفت: در لحظه تحویل سال در مکانهای ورودی شهر و نقاطی از شهر که مسافر زیادی وجود دارد جشن سال نو برگزار می‌شود و به اولین مسافران خوش آمدگویی شده و علاوه بر آن تلفن ۰۹۶۲۹ برای بیان شکایات مسافران اختصاص داده شده است.
امامی یاد آور شد: امسال با هماهنگی که با همه سازمان‌های استان آذربایجان غربی انجام خواهیم داد، فقط یک بروشور در ورودی‌های شهر به مسافران تحویل داده شود نه اینکه هر سازمان خود به طور مستقل یک بروشور و یک نقشه به مسافر تحویل بدهد که سبب سردرگمی مسافر و دادن اطلاعات نادرست شود.
استانی که به دلیل تاریخ و تمدن کهن در دل خود داستانها و خاطره‌های زیادی از گذشتگان به ارث دارد آثاری که شاید در اثر زمان گرد فراموشی روی آنها را پوشانده اما هنوز هم می‌توان در سفر به شهرها و روستاهای زیبا و تاریخی این دیار داستانهای زیادی از عشق و همدلی را روایت کرد داستانهای هزار و یک شبی که در دل خود رازهای سر به مهر زیادی به میراث دارند.
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان آذربایجان غربی دارای ۱۷ شهرستان، ۳۶ بخش، ۳۶ شهر، ۱۰۹ دهستان و ۳۷۲۸ آبادی است و مرکز آن شهر تاریخی ارومیه است، در این میان خوی، ماکو، مهاباد، میاندوآب و نقده نیز از مهمترین شهرستان‌های این استان به شمار می‌روند که در دل خود تاریخ و تمدن کهنی را به میراث دارند.
این استان در کنار جاذبه‌های گردشگری و آثار تاریخی به دلیل هم مرزی با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان غربی ضمن اینکه مسیر ورود و خروج مسافران، گردشگران و میهمان داخلی و خارجی است بلکه به دلیل دارا بودن بازارجه های مرزی بی نظیر یکی از مقاصد جاذب برای مسافران و گردشگران نوروزی است.
بازارچه‌های مرزی سرو، پیرانشهر، سردشت، مهاباد و غیره که این روزها پر است از اقلام و وسایل مورد نیاز خانگی مردم که به دلیل استفاده از مزیت مرزی دارای وسایل خارجی و ایرانی است ضمن اینکه زمینه سفر گردشگران نوروزی است بلکه زمینهای برای خریدهای نوروزی مردم سراسر کشور به شمار می‌رود.
مسافران نوروزی می‌توانند از ۵ مسیر گردشگری به آذربایجان غربی سفر کنند
با توجه به مرزی بودن و زندگی اقوام و ادیان مختلف در روستاهای آذربایجان غربی و وجود بناهای تاریخی و طبیعت بکر در اطراف آنها، این مکان‌ها به نماد سنت‌ها و آداب و رسوم محلی تبدیل شده و جاذبه‌های بی نظیری در انتظار حضور علاقه مندان به طبیعت گردی در طول ایام نوروز هستند.
روستای سرخ با بـرده سور، روستای گردشگری بند، روستای زمزیران، روستای رند، پردانان پیرانشهر، جزایر و روستاهای اطراف دریاچه ارومیه، باغ‌های بزرگ سیب و انگور از مناطق روستایی بکر و دیدنی این دیار به شمار می‌روند.
با گذر از پنج مسیر گردشگری آذربایجان غربی می‌توان بیشتر جاذبه‌های گردشگری و آثار و ابنیه‌های تاریخی و باستانی این استان را بازدید کرد، در این راستا با گذر از مسیر ارومیه- اشنویه- پیرانشهر، مناظر طبیعی و اماکن تاریخی همچون دره شهدا، چشمه عین الروم، بازارچه مرزی، پردانان، هفت چشمه و آبگرم شیخ معروف را می‌توان مورد بازدید قرار داد.
مسیر ارومیه- مهاباد- سردشت نیز غار سهولان، سدجزیره گردشگری مهاباد، مسجد جامع مهاباد، بازار سنتی، تالاب کانی برازان، حمام لج میرآباد، جنگل‌های سردشت، آبشار شلماش، رودخانه زاب و چشمه گراو را در معرض دید علاقمندان قرار می‌دهد.
رودخانه زرینه رود، موزه میاندوآب، تخت سلیمان، زندان سلیمان، آبگرم احمدآباد، چمن متحرک چملی، کوه بلقیس و غار کرفتو نیز از جاذبه‌های مسیر گردشگری ارومیه- میاندوآب- تکاب در جنوب آذربایجان غربی بمشار می‌روند.
گذر از مسیر گردشگری ارومیه- ماکو- پلدشت- مرز بازرگان نیز امکان بازدید از کاخ باغچه جوق، مسجد حضرت ابوالفضل (ع)، دخمه شیرین و فرهاد، دشت بورالان، منطقه عشایری، عمارت کلاه فرنگی، دامنه‌های آرارات، چشمه ثریا، تالاب آغ گل، سد ارس، رودخانه ارس، ساختمان شهربانی سابق بازرگان و سد بارون و ... را به گردشگران می‌دهد.
و بالاخره آخرین مسیر گردشگری در شمال آذربایجان غربی از ارومیه- سلماس- خوی- قره ضیاءالدین تا چالدران، مسجد مطلب خان، بازار سنتی، دروازه سنگی، پل قطور، مرز رازی، تفرجگاه فیرورق، مزارع آفتاب گردان، آبشار خوی، کلیسای سورپ سرگیس، قلعه تاریخی بسطام، قره کلیسا، دشت تاریخی چالدران، مقبره سید صدرالدین، کلیسای زرزر و کتیبه خان تختی در مقابل دیدگان گردشگران نمایان می‌کند.
چهارفصل ایران نوروز در آذربایجان غربی تکرار می‌شود
آذربایجان غربی علاوه بر جایگاه تاریخی و فرهنگی به لحاظ آب و هوایی نیز دارای ویژگی‌های منحصر بفرد و چهار فصل مشخص است که در کمتر نقطه‌ای از جهان دیده می‌شود، این استان نه تنها در بهار و تابستان چشم نواز و دل انگیز است بلکه در زمستان نیز با وجود سوز و سرما زیبایی‌های منحصر بفردی در دشت‌ها و کوه‌ها دارد که چشم هر بیننده تازه وارد را می‌نوازد.
به دلیل وجود ارتفاعات متعدد استان دارای آب و هوای کوهستانی است، کوه‌های زاگرس که در جهت شمال غرب به جنوب شرق امتداد دارند، مانع ورود کامل جریان‌های مرطوب اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه به این استان می‌شوند. ورود این جریان‌ها با سرمای شدید و بارش برف سنگین همراه است.
یکی دیگر از عامل تأثیرگذار در آب و هوای این استان، وجود دریاچه ارومیه است این دریاچه علاوه بر تأمین رطوبت منطقه، خود عامل تعدیل درجه حرارت در این ناحیه نیز است، گرم‌ترین ماههای سال در آذربایجان غربی تیر و مرداد است. با این وجود در مناطق ییلاقی این استان حتی در این ماه‌ها آب و هوایی خنک و مطبوعی وجود دارد، فرا رسیدن گرما و سرما در آذربایجان غربی ناگهانی است.
بارندگی مناسب در استان موجب شده تا نزدیک به ۴۰ رودخانه دایمی و فصلی، ۱۲ هزار چشمه و قنات، ۳۱ تالاب بین المللی و عضو کنوانسیون رامسر در آن شکل بگیرد، کوهپایه‌ها و پستی و بلندی‌های سرسبز در بهار و پوشیده از برف در زمستان، دریاچه ارومیه با ۱۰۲ جزیره کوچک و بزرگ، مزارع و باغات سیب و انگور، آبشار عظیم شلماش در سردشت، سد عظیم ارس در پلدشت و ۱۲ دریاچه پشت سد، ۱۱۰ هزار هکتار عرصه جنگلی در سردشت و پیرانشهر از جاذبه‌های طبیعی آذربایجان غربی است.
اما شرایط آب و هوایی آذربایجان غربی یک ویژگی منحصر به فرد دیگری هم دارد و آن اینکه در فصل بهار قرار نیست حتماً شرایط آب و هوایی بهاری باشد چون با توجه به شرایط اقلیمی این استان در وسط فصل بهار ممکن است یکباره با بارش شدید برف و تگرگ همراه شوید و یا نه با آفتاب گرم یک روز بهاری را در این استان سپری کنید به هرحال آب و هوای آذربایجان غربی تا حدی غیرقابل پیش بینی است.
این استان با بیش از یک هزار و ۵۱۷ اثر تاریخی و جاذبه طبیعی ثبت شده ملی دارای دو اثر ثبت شده جهانی یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور به شمار می‌رود از مهمترین جاذبه‌های گردشگری استان می‌توان به مجموعه جهانی تخت سلیمان تکاب، مجموعه جهانی قره کلیسای چالدران، مزار شمس تبریزی، غارسهولان، کاخ موزه باغچه جوق ماکو، سه گنبد و دریاچه ارومیه و... و. اشاره کرد.
تخت سلیمان تکاب مجموعه‌ای پررمز و راز دردل تاریخ
مجموعه جهانی تخت سلیمان و آثار باستانی آن یکی از مهمترین و مشهورترین مراکز تاریخ و تمدن کشور ایران است که در کوهستان‌های غرب کشور و در محل بسیار مصفا و خوش آب و هوایی قرار گرفته است.
این مجموعه در زمان‌های قدیم دارای موقعیت سوق الجیشی حساس بوده است. بقایای این اثر تاریخی بر روی جبهه‌ای از سنگ در ۴۸ کیلومتری شمال شرق تکاب قرار گرفته در میان انبوهی از آثار طبیعی و مصنوعی مانند دریاچه‌ها، آبگرم‌ها، قبور کهنسال و ابنیه تاریخی دیگر احاطه شده است.
تخت سلیمان یا شهر گنجک در یک دره سرسبز در بلندی سه هزار متری، سرشار از جاذبه‌های کم نظیر طبیعی- تاریخی واقع شده، این ناحیه همان شهر مشهوری است که بنا به نوشته‌های کهن، زادگاه زرتشت بوده و در نوشته‌های پهلوی به نام "گنجک" خوانده شده است.
برای رسیدن به مجموعه جهانی تخت سلیمان اسراز آمیز مسیرهای متعددی از جمله دندی- زنجان – تکاب – تخت سلیمان، ارومیه – شاهین دژ- تکاب، جاده بیجار وجود دارد مسیرهایی که در فصل بهار چشم انتظار گردشگران و میهمانان داخلی و خارجی است.
قره کلیسا قدیمی‌ترین کلیسای عالم مسیحیت
مجموعه جهانی قره کلیسا (کلیسای تاتائوس) در هفت کیلومتری جاده چالداران - قره ضیاءالدین و در دامنه کوه و روی تپه ˈماهورˈ قرار دارد.
این بنای تاریخی - مذهبی به سبب برخورداری از معماری بی نظیرش در تیر سال ۸۷ به عنوان نهمین اثر ثبت شده کشور در سی و دومین نشست میراث جهانی یونسکو در کبک کانادا در فهرست آثار تاریخی جهان قرار گرفت و ثبت جهانی شد.
اهمیت بنای تاریخی قره کلیسا علاوه بر قدمت و معماری کم نظیرش، به علت شهادت تاتائوس مقدس یکی از حواریون حضرت مسیح (ع) است که به دستور پادشاه ارمنستان به همراه پیروانی که به دین مسیحیت گرویده بودند در این منطقه به شهادت می‌رسد.
بعد از شهادت حواری حضرت مسیح (ع)، او را در محل کنونی کلیسا به خاک می‌سپارند، بعدها روی قبر او نمازخانه کوچکی می‌سازند و در قرن هفتم میلادی این نمازخانه به کلیسای بزرگی تبدیل می‌شود.
این کلیسا در بین ارامنه مقدس است و بسیاری از آنان فرزندان خود را برای غسل تعمید به این کلیسا می‌برند، در آنجا جشن می‌گیرند، گوسفند قربانی می‌کنند و از خدا و حضرت مسیح (ع) خواسته‌های خود را طلب می‌کنند.
سفرکاخ موزه باغچه جوق ماکو به یکی از رؤیایی‌ترین کاخ‌های ایران
کاخ موزه زیبای باغچه جوق در ماکو یکی از رؤیایی‌ترین کاخ‌های ایران که عمری بیش از ۱۲۰ سال دارد این روزها برای بازدید گردشگران آماده شده است و دوستداران تاریخ معاصر و دوره قاجار را به خود می‌خواند.
قصر تاریخی باغچه جوق که از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده در داخل محوطه باغی به مساحت ۱۱ هکتار قراردارد، معماری کاخ تلفیقی از معماری سنتی ایرانی و غربی، به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم است.
خانواده سردار ماکویی تا سال ۱۳۵۳ در این کاخ زندگی می‌کردند و پس از مرمت و بازسازی محوطه و ساختمان آن از سال ۱۳۵۸ به منظور بازدید عموم افتتاح شد. این کاخ موزه در سال ۱۳۶۶ در اختیار میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.
مسجد جامع ارومیه اوج هنر و معماری
مسجد تاریخی جامع ارومیه یکی از بناهای سده هفتم (ه. ق) اثر بی نظیر تاریخی است که قدمت آن به دوران سلجوقیان می‌رسد که در وسط بازار بزرگ و قدیمی ارومیه جاخوش کرده، صحن بزرگ و شبستان آجری وسیعی دارد که وسط آن با گنبد بلندی پوشیده شده است.
از خصوصیت‌های بارز این مسجد شباهت قسمت قدیمی آن با کاخ ساسانی دامغان است و بنابر روایتی، ساخت مسجد پیش از این معبدی دوره ساسانی بوده است، هسته نخستین مسجد جامع ارومیه، شبستان گنبد داری در وسط است که ساختمان آن به دوران سلجوقیان و قرن ششم هجری قمری تعلق دارد و ۴۰ ستون متصل به این شبستان گنبددار مربوط به دوران ایلخانی هستند.
حجره‌های اطراف صحن مسجد به اوایل دوره زندیه متعلق‌اند و سنگ نوشته موجود، زمان احداث آن را سال ۱۱۸۴ هجری قمری نشان می‌دهد، محراب مسجد سرتاسر پوشیده از کتیبه‌هایی به خط کوفی و ثلث است، در حاشیه بیرونی محراب، آیه ۲۵۵ و قسمتی از آیه ۲۵۶ سوره بقره به خط کوفی نوشته شده است.
مزار شمس تبریزی، میعادگاه نوروزی عاشقان عرفان
بارگاه شمس تبریزی عارف نامی کشور و دنیا همه ساله به ویژه در ایام نوروز خیل عاشقان عرفان اسلامی و ایرانی را به زیارت مزارش در شهرستان خوی می‌کشاند.
شمس‌الدین محمد تبریزی از جمله عرفای بزرگ و حکمای نامدار و شوریده‌ای است که تأثیر شگفت و شگرفش در تاریخ حکمت و عرفان اسلامی، با ظهور بی‌بدیل مردی از تبار عاشقان و عارفان یعنی مولانا محمد جلال الدین مولوی آشکار و اظهار می‌شود که مولانا خود از ملاقات او حیران و خیالی از خیالات او می‌داند.
برج شمس تبریزی روی مزاری منسوب به شمس تبریزی در دوره صفویان در شهر خوی ساخته شد، این بنا در محلهٔ امامزاده سید بهلول در شمال غربی شهر خوی در آذربایجان غربی واقع است.
سطح بیرونی این مناره با شاخ‌هایی از قوچ وحشی که شاه اسماعیل صفوی طی اقامت ۴۰ روزه‌اش در کوه چله خانهٔ خوی شکار کرده بود، تزیین شده است، برج شمس تبریزی ۳.۴۰ متر قطر داشته و مساحت آن نیز ۱۱ متر است.
غار سهولان، دنیایی شگفت انگیز در اعماق طبیعت مهاباد
غار سهولان مهاباد پس از غار "علیصدر" همدان بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین غار آبی ایران اسلامی به شمار می‌رود و دنیایی شگفت انگیز در اعماق زمین است که سالانه پذیرای هزاران گردشگر نوروزی برای تماشای زیبایی‌های سحر انگیز است.
غار سهولان در ۳۵ کیلومتری شهرستان مهاباد و جاده مهاباد - بوکان واقع شده و از چند حوضچه بزرگ که به وسیله دالانهای آبی به هم متصل شده‌اند تشکیل یافته است، ارتفاع سقف غار از سطح آب در حوضچه آخر ۵۰ متر و عمق آب در حوضچه وسط به ۳۵ متر می‌رسد.
این غار تا اندازه‌ای شبیه به غار علیصدر همدان است با این تفاوت که قسمت کشف شده آن در حال حاضر چندان طولانی نبوده و قندیل‌های بسیار زیبا و فراوان موجود در غار علیصدر را به صورت موردی می‌توان در این غار مشاهده کرد، غار سهولان دارای دو در اصلی است که به هم راه دارند و می‌توان از هر یک از آنها وارد غار و از در دیگر خارج شد.
بعد از ورود به غار و پس از طی مسیر پیاده با سوار شدن بر قایق می‌توان به دیدن جاذبه‌ها و شگفتی‌های نهفته در دل این غار پرداخت، هم اکنون به لطف نورپردازی محیط درونی غار که با انواع لامپ‌ها و نورافکن‌ها چراغانی شده، مناظر شگفت انگیزی را می‌توان مشاهده کرد. رسوبات داخل غار اشکال گوناگونی دارد: پای فیل، عروس دریایی، خفاش و... که به همراه قندیل‌های زیبای غار آنرا بسیار دیدنی کرده است.
بزرگ‌ترین تالاب آذربایجان غربی گردشگران را فرا می‌خواند
دریاچه ارومیه هر چقد هم خشک شده و در بحران به سر برد باز به عنوان بزرگ‌ترین تالاب آذربایجان غربی دارای مناظر و طبیعت بکر و زیبایی است که گردشگران و مسافران نوروزی را فرا می‌خواند.
آذربایجان غربی دریاچه ارومیه را به عنوان بزرگ‌ترین تالاب در خود جای داده است و در حال حاضر یکی از پدیده‌های طبیعی، اقتصادی و گردشگری مهم در منطقه محسوب می‌شود، این دریاچه در ارتفاع یک‌هزار و ۲۶۷ متری از سطح دریا واقع شده، طول آن حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ کیلومتر و عرض آن بین ۱۵ تا ۵۰ کیلومتر متغیر است، عمق متوسط آن را ۵۰ تا ۶۰ متر تخمین زده‌اند.
آب دریاچه ارومیه بی‌نهایت شور بوده و به دلیل کم‌آبی و خشکسالی میزان نمک آن از حد طبیعی فراتر رفته است و این امر سبب عدم یخ‌زدگی این دریاچه شده است، قابلیت‌های گردشگری دریاچه ارومیه را می‌توان بر اساس وجود جزایر متعدد، پوشش‌های گیاهی مختلف و حیات وحش موجود در آن دانست چرا که این دریاچه دارای ۱۰۲ جزیره و صخره سنگی بوده و چشم انتظار گردشگران و مسافران است.
جزایر کبودان، اشک، اسپیر، آرزو و اسلامی از جمله این جزایر است که پوشش گیاهی متنوع و حیات وحش را در خود جای داده است.
تپه حسنلو میراث دار تمدن ۸ هزار ساله
تپه باستانی حسنلوی نقده، تمدنی هشت هزار ساله در قلب تاریخ باستانی آذربایجان غربی بوده که با وجود مزیت‌های مختلف برای ثبت در فهرست آثار جهانی هنوز این مهم محقق نشده است.
این اثر بی نظیر تاریخی از سال ۱۳۳۶ در پی کشف خرابه‌های شهر و دژی متعلق به دوره ماننا یعنی ۸ هزار سال قبل، اهمیت فراوانی پیدا کرد که با کشف جام زرین نیز بر اهمیت باستانی و تاریخی این محوطه افزوده شد.
باستان شناسان ایرانی و خارجی قدمت این تپه باستانی را ۸۰۰ تا ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد تخمین زده‌اند، حدس دیگر آن است که آثار مربوط به ویرانه‌های تپه حسنلو در ۷۰۰ یا ۶۵۰ سال قبل از میلاد به آتش کشیده شده که در هر صورت نشان دهنده جایگاه تاریخی این اثر بی نظیر است.
تپه باستانی حسنلو به همراه مهمترین اثر مکشوفه آن یعنی جام "زرین حسنلو" با قدمتی بیش از هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح در نقده استان آذربایجان غربی نمادی از تاریخ کهن ایران اسلامی است.
جشن نوروزگاه در اماکن تاریخی آذربایجان غربی برپا می‌شود
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی از برپایی سلسله جشن‌های نوروزگاه در اماکن تاریخی این استان خبر داد.
حسین امامی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص برنامه‌های استقبال از نوروز ۹۶ در استان اظهارداشت: امسال ستاد اجرایی خدمات سفر کشور برای نوروز ۹۶ چندین برنامه مهم را پیش بینی کرده که در قالب این برنامه‌ها ایجاد و راه اندازی جلسات منظم ستادهای استانی پیش‌بینی شده و در آذربایجان غربی به اجرای طرح نوروزگاه‌ها در سایت‌های تاریخی مانند قره کلیسا، که در این مکان‌ها جشن‌های سنتی نوروز که مختص استان آذربایجان غربی است توجه ویژه‌ای شده است.
وی افزود: در شهر ارومیه، مدرسه تاریخی ۲۲ بهمن واقع در خیابان امام به عنوان محل جشن نوروزگاه انتخاب شده که این جشن از ۲۵ اسفند سال ۹۵ آغاز و تا ۱۳ فروردین سال ۹۶ ادامه دارد و در شهرهای سردشت، خوی، سلماس، تکاب و منطقه آزاد ماکو نیز انتخاب مکان بر عهده فرماندار این شهرهاست.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی گفت: در نوروزگاه‌های کل استان بازارچه‌های دائمی و موقت صنایع دستی ایجاد می‌شود که علاوه بر فروش صنایع دستی در این بازارچه‌ها به معرفی غذاها، سوغاتی‌ها و بازی‌های محلی استان پرداخته می‌شود.
به گفته وی در مکانهای تاریخی و گردشگری که تعداد مسافران زیاد باشد وای فای رایگان در اختیار مسافران قرار داده شده و مابین شهرهای استان استراحتگاه‌هایی ایجاد خواهد شد تا مسافران برای استراحت بین راهی مشکلی نداشته باشند.
امامی افزود: امسال از جاذبه‌های گردشگری استان و مکانهای تاریخی کلیپ‌هایی تهیه می‌شود تا در ترمینال و هر مکان دیگری که تعداد مسافر زیاد باشد نمایش داده می‌شود و علاوه ب آن در ورودی شهرها و داخل شهر نیز راهنمایان گردشگری برای معرفی جاذبه‌های گردشگری استقرار میابند و راه اندازی اتوبوس‌های گردشگری داخل شهری نیز در نظر گرفته شده است.
وی گفت: در لحظه تحویل سال در مکانهای ورودی شهر و نقاطی از شهر که مسافر زیادی وجود دارد جشن سال نو برگزار می‌شود و به اولین مسافران خوش آمدگویی شده و علاوه بر آن تلفن ۰۹۶۲۹ برای بیان شکایات مسافران اختصاص داده شده است.
امامی یاد آور شد: امسال با هماهنگی که با همه سازمان‌های استان آذربایجان غربی انجام خواهیم داد، فقط یک بروشور در ورودی‌های شهر به مسافران تحویل داده شود نه اینکه هر سازمان خود به طور مستقل یک بروشور و یک نقشه به مسافر تحویل بدهد که سبب سردرگمی مسافر و دادن اطلاعات نادرست شود.
