خوشنویسی اصول و قواعد خوشنویسی از مبتدی تا پیشرفته و آموزش تحریرحرف نون

[@nicedavil]

اما قوانینی که ابن مقله برای خوشنویسی وضع کرد چه بودند.
این قواعد را حسن تشکیل و حسن وضع مینامند.

اکنون شاید این سوال برای شما نیز ایجاد شود که چرا حسن تشکیل و حسن وضع؟

رعایت اصول و رکن های نوشتن حروف و اتصالات آنها را در کلمه حسن تشکیل نامگذاری میکنند. و حسن تشکیل ها شامل :

سواد و بیاض، نزول حقیقی، صعود حقیقی، ارسال، نزول مجازی، نسبت، ضعف، صعود، سطح، دور ، مجازی

اکنون باید بدانید برای با رعایت نکات زیر است که شما به حسن تشکیل دست خواهید یافت

گاهی لازم است خوشنویسی در برخی حروف مانند “د” “ر” “و” دست خود را رها کنند که این حرکت را ارسال نام گذاری میکنند

خوشنویسان عزیز همیشه در تحریر کلمات و حروف به غلظت و رقت آنها توجه داشته باشید که این رعایت غلظت و رقت را در حسن تشکیل اسباغ نام گذاری میکنند.

در تحریر هر حرف به صورت جداگانه و اتصالات آن حرف باید اصول کلی تحریر حرف را رعایت کنید و این اصل را اکمال مینامند

حروف باید با رعایت اندازه دقیق و در طول و عرض و ارتفاع متناسب حروف تحریر شوند که این اصل در حسن تشکیل اتمام نام گذاری میشود.

قوص ها حروف را بسیار زیبا تر جلوه میدهند پس در تحریر حروف سعی کنید قوص ها را به بهترین شکل تحریر نمایید، این اسصل در خوشنویسی و قواعد حسن تشکیل توفیه نام گذاری شده سطح و دور حرف به تناسب پهنای همان قلم.

دومین بخش اصول و قواعد ابن مقله حسن وضع نام گذاری شده و این اصل در سطر نویسی و اصول سطر نویسی به کار گرفته میشود

حسن وضع شامل کرسی بندی و کشیده نویسی، رعایت فواصل، تنظیم و ترکیب سطر، حسن مجاورت و اعتدال کلمات است

اگر شما میخواهی به قواعد حسن وقع ابن مقله پایبند باشید باید به موارد زیر دقت نمایید.

به زیبایی کشیده ها در خوشنویسی حروف و کلمات دقت کنید این اصل را تفضیل نام گذاری کرده اند که زیبایی خاصی را به کلمات و نوشته های شما میبخشد.

کلمات باید در محل درست و با هماهنگی در کنار یک دیگر قرار بگیرند شما با رعایت کردن اصل تسطیر نوشته های هماهنگ تر و زیبا تری را تحریر خواهید کرد.

حروف باید به درستی به حروف قبل و بعد خود متصل شوند تألیف و رعایت حسن اتصال کلمه بالاترین شرط زیبا نویسی است.

ترصیف به رعایت محل هر کلمه با کلمه دیگر و یا رعایت محل هر حرف با حرف دیگر است. کاربران عزیز دقا داشته باشید شما با رعایت همه این اصول میتوانید نوشته های بسیار زیبایی تحریر نمایید.

با توجه به موارد ذکر شده میتوان گفت خط دو قاعده دیگر یعنی یعنی ترکیب و کرسی به دست میآید.
یکی از پیروان ابن مقله به نام یاقوت مستصعمی به همراه سلطانعلی مشهدی قواعدی را با نام های نزول و ارسال، تشمیر، نسبت، کرّاس (کرسی)، اصول، ترکیب، صعود را اعلام نمودند که به قوانین هشت گانه شناخته شدند.

در رساله آداب المشق نستعلیق بابا شاه اصفهانی (متوفی در ۹۹۶ ه .ق.) قواعد دوازده گانه خط را اینگونه نام بـرده است.

صعود حقیقی و نزول حقیقی، بیاض، صفا و شأن، نزول، صعود، سطح، دور، ترکیب، نسبت، اصول، ضعف، کرسی، قوت

وی ۴ قائده سواد را نیز از اصول و وقواعد برشمرده است.
مولفان نامه دانشوران ناصری، وضع قواعد ۱۲ گانه خط را از گفته های ابن مقله دانسته و پس از آن با قید (به قولی) به میرعلی تبریزی (واضع خط نستعلیق) منسوب دانسته اند و شاید میرعلی تبریزی از دیدگاههای ابن مقله و قواعد دوازده گانه او الهام گرفته و بسط بیان داده باشد.

اجزای خط را میتوان به دو دسته تحصیلی و غیرتحصیلی تقسیم کرد. قابل ذکر است که درساله آداب مشق نوشته شده توسط میرعماد اینگونه نوشته شده کع خط تحصیلی به خطی گفته میشود که با ممارست و مداومت و پخته شدن به دست آید و خط غیر تحصیلی را اینگونه توصیف کرده که اگر خط تحصیلی به وجود آید خط غیر تحصیلی نیز حاصل میشود.

 

[@nicedavil]

خط تحصیلی به ۱۲ جزء تقسیم میشود:
اولین گزینه ترکیب نام گذاری شده که به قسمت کلی و جزئی تقسیم میشود و جزئی نیز خود به دو قسمت تقسیم شده که در زیر به شرح آنها میپردازیم.

نکته اول این است که حروف مفرد را به گونه ای ترکیب کنیم که به معتدل ترین حالت در چهارچوب اصول شکل گیرد.

به عنوان مثال حرف قاف یک حرف مرکب ایت که از ضعف، قوت، سطح، دور و تناسب تشکیل شده است.

با کنار هم چیدن چند حرف مفرد یک کلمه مرکب به دست میآید بع عنوان مثلا کلمه قلم که از “ق” “ل” “م”

خوشنویس با ترکیب چند کلمه مفرد و مرکب میتواند سطری را بنویسد.

حال اگر سطر به اندازه مصراعی باشد در آن یک مد (کشیده) تمام و یا دو نیم مد و یا سه دو دانگه مد و یا دو دو دانگه مد و یک نیم مد و یا یک دو دانگه مد و یک چهار دانگه مد قرار داده شود و زیبا تر آن است که مد در اول و آخر مصراع نباشد و اگر در آخر مصراع بر بالای حرفی واقع شود نیز اشکالی ندارد

دقت داشته باشید که اگر مصرع ها را زیر هم مینویسید باید مدام برابر هم نباشند و تنها در چلیپا نویسی این مورد را استثناء قائل میشویم.

دقت داشته باشید که در

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

برخی از حروف همانند “د” “و” “ر” “ا” “ه” در بالای کلمات قرار میگیرند.
دومین نکته این است که خط باید به گونه ای نوشته شود که ته حروف و کلمات در یک خط مستقیم قرار بگبرند که آن را کرسی مینامند.

حروفی را که به یک دیگر شبیه هستند را برابر با هم مینویسند مانند دوایر “ش” و “ی” و “ن” به نوشته های زیر دقت کنید:

خوش در “ش”

دوستار در “د ” و ” ر”

موی در “م”

روی در “ر” و “و”

دقت داشته باشید که در صعود و نزول حقیقی نیز باید این موارد رعایت شوند.

فاصله حروف و کلمات در یک سطر بیشتر از یک نقطه نباشد دقت داشته باشید که فاصله بین کلمات نباید کم و یا زیاد شود همان یک نقطه کفایت میکند.

 

[@nicedavil]

سومین نکته نسبت است در خوشنویسی با هر قلمی که مینویسید (درشت و یا ریز) حروف و کلمات باید متناسب همان قلم باشند و نسبت به همان قلم کوچک و یا بزرگ نشوند . به عنوان مثال حروف و کلمات باید به یک اندازه و متناسب با یک دیگر تحریر شوند. از هر دو کلمه ای که آناتومی یک سانی دارند باید دقیقا شبیه به هم در سطر تحریر شوند دی غیر این صورت جملات زیبایی خود را از دست خواهند دارد.

چهارمین مورد که در انتها و ابتدای دوایر به کار میرود ضعف است در تحریر بسیاری از حروف ضعف که همان تیزی و تندی باشد به حروف و کلمات زیبایی خاصی میبخشد . دقت داشته باشید تیزی کلمات به نیش قلم بستگی دارد

پنجمین مورد که در خوشنویسی و خط میتوان نام برد قوت است قوت در بهترین حالت این است که در تحریر انتهای مدات و وسط دایره های با تمام قلم بنویسید

شش سطح است، سطح به خشکی حالت کلمات میگویند که در اولین نگاه ببینده به چشم میآید و متوجه آن میشود . البته در خوشنویسی سطحی مشاهده نمیشود و در تمام حروف مسطح دور کمی دیده میشود.

دور هفتمین گزینه ایتس که باید به آن دقت نمایید. میتوان گفت مشکل بودن خط نستعلیق به واسطه همین دوایر است و شما میتوانید حد اعتدال دوایر را از استاد خوشنویسی بپرسید.

هشت صعود مجازی است گاهی قلم از پایین به بالا حرکت میکند ولی حرکت آن مستقیم نیست مانند آخر دوایر حروف در این دوایر نیز باید دقت زیادی کرد.

گاهی قلم از بالا به پایین حرکت میکند که به آن نزول مجازی میگویند و در حروفی مانند “ل” “ا” “م” “ک” دیده میشوند این حرکت نباید دقیقا به صورت مستقیم کشیده شود.

دهمین نکته دعایت اجزا نه گانه ای است که در اول متن برای شما شرح دادیم که آن را اصول مینامند شما هر چقدر بیشتر این اصول را در خط خود رعایت نمایید خط شما نفیس تر و ارزشمند تر شمرده خواهد شد.

در خوشنویسی اجزای نه گانه را جسم خط و و اصول را جان خط مینامند.
یازدهیمن نکته را بابا شاه اصفهانی صفا نام گذاری میکند و در شرح آن اینگونه مینویسدصفا حالتی است در خط که طبع را مسرور و مروح می سازد و چشم را نورانی می نماید و بی تصفیه قلب تحصیل آن نتوان کرد

سلطانعلی مشهدی در صراط السطور اینگونه میگوید

داند آن کس که آشنای دل است که صفای خط از صفای دل است

آخرین نکته که دوازدهمین گزینه است شان نام دارد

شان به حالتی میگوند که کاتب بیننده را به وجد میآورد و او را مجذوب نوشته میسازد. میتوان گفت خوشنویس هنگامی که به شان دست یابد به سرانجام خوشنویسی و به مرحله استادی خواهد رسید.

موارد نام بـرده شده اجزای غیرتحصیلی خط که یاقوت مستعصمی بودند.
مطالبی که مطالعه نمودید بیشترین کاربرد را در خشونیسی با قلم نی دارند ولی دانستن آنها در خوشنویسی با خودکار خالی از لطف نیست زیرا رعایت برخی از اصول نام بـرده شده به زیبا شدن مطالب شما در خط تحریری نیز تاثیر دارند پس به موارد بالا نیز در خوشنویسی توجه نمایید.

 

[@nicedavil]

آموزش تحریر حرف نون

ن از دسته حروف مدور به شمار میرود.

نون با دو حرکت الف کوتاه و دایره نوشته میشود

منحنی نون کمی به سمت چپ متمایل است

همه ی حروف مدور با کمی تفاوت با دایره ی ن نوشته میشوند.

اشکا نون در ابتدا و میان کلمه یا اتصال شبیه به “ب” میباشد.

سرمشق خوشنویسی حرف نون در ابتدا و انتها و وسط کلمات