خوشنویسی صنعت خط و خوشنویسی

[@nicedavil]

به طور قطع تمام مال جهان در ایجاد خط سهیم نبوده اند و همینطور هم اختراع خط در نقطه ای از روی زمین آن هم با یک گام بوجود نیامده است و نیز برای پیدایش آن نمی توان زمان خاصی تعیین کرد بلکه خط ابتدا از طرف برخی اقوام اختراع گردیده و سپس توسط ملتی دیگر اقتباس و پس از دگرگونی و جرح و تعدیل رو به کمال رفته است. خلاصه آنچه مورخین و خاورشناسان تحقیق کرده اند این است که مخترع خط مانی که کتابهای مانویها بدین خط نوشته می شد. در این خط نقطه به کار می رفته است. تصویر خط فینیقی ها بوده اند و یونانیان و سایر اقوام از آنان اقتباس کرده اند، و ما پس از این به شرح پیدایش خط و مراحل کمال آن خواهیم پرداخت.

صنعت خط
خط دارای وجود کتبی است و آن عبارت از کلمات و الفاظی است که هر ملتی مطابق با الفبای خود بر صفحه های کاغذ رسم می کند و با ترکیب الفبای اصطلاحی خود که واسطه ابلاغ معانی هستند منویات خود را ابراز می دارند و اقسام مراحل تطوّر و تکامل آن را بعضی از مؤلفان این طور ذکر کرده اند.

1. تصویری (Pictoriol)

2. صوتی (pnonic)

3. هجائی (Cilabery)

4. الفبائی (alphabetic)

علامت گذاری
دوره علامت گذاری آن به این قسم بوده که نخستین قوم بشر برای نمایاندن مطالب خود از اشکال و اشیاء به عنوان علامت مخصوصی استفاده می نمودند و منویات خود را اظهار می داشتند. صور و علائمی هنوز در میان برخی از اقوام و ملل وجود دارد که نماینده افکار خاصی هستند و بومیان آمریکائی با زدن گره هائی بیک تکه نخ مقصودی را بیان می دارند و در بین بعضی از مردمان (ماله) رسم است که نمک و فلفل را علامت محبت و یا کینه می دانند به همچنین در بین عده ای از اقوام سرخ پوست پرتاب نیزه به طرف جایگاه قبیله ای به عنوان جنگ و مبارزه اعلان می گردد.

خط تصویری
در قدیم ترین ایام که تاریخ آن هزاران سال به عقب باز می گردد و در آن عهد که هنوز بشر زبان باز نکرده بود و هنوز لغتی نمی شناخت تا حرف بزند و برای نمایش فکر و اندیشه خود نشانه ها و خطوطی بر خاک و یا سنگ و غیره ترسیم می کرد و یا اینکه خطوط کج و معوجی روی زمین نقش می نمود که تصویر اشیاء مورد بحث بوده و به وسیله این لال بازی ها منویات خود را به طرف حالی می کرد.

این نوع خط که یادگار طفولیت تمدن مصر باستانی است خط تصویری نامیده می شود و در تواریخ مسطور است که مصریان برای نوشتن مطالب خود یک نوع خطی اختراع کردند که هیروکلیف (خط مقدس) خوانده می شد و این خط نخست خط تصویری که به اصطلاح علمی پیکتوگرافی بوده pIctography نامیده می شود و بشر در ابتدائی ترین مرحله چیز نویسی مقصود خود را به صورت کشیدن اشیاء و ارتباط دادن آنها به یکدیگر به سایرین می فهمانده، مثلاً برای اینکه کسی، شخصی دیگر را دعوت به شکار کند لازم و کافی بود شکل شکار را در حالی که تیری در پهلوى او فرو رفته ترسيم نماید و برای آن شخص بفرستد در آن صورت او می فهمیده که وی را برای شکار دعوت کرده اند. هم اکنون در بین بومیان آلاسكا اقوامی را می شناسیم که برای رسانیدن مقصود خود چند خط یا چند صورت که بر الواح چوب یا سنگ ترسیم می کنند مقاصد خویش را اظهار می دارند.

فی المثل شکل انسانی را که دستهایش به دو پهلویش آویزان است می کشند و با این وسیله حالت ناتوانیش را نشان می دهند و با مشت های گره کرده وی را برافراشته رسم می کنند تا طرف بفهمد که حریف خیلی قویست و باید دانسته شود که تبادل افکار و تفاهم تصمیمات بدین گونه در بین مردم مصر و آسیای صغیر رایج بود، خط هیروکلیف Hieroglyf که به معنی کنده کاری مقدس می باشد در حدود سه هزار (3000) سال پیش از میلاد در مصر وجود داشته و نوعی از خط تصویری بوده است بدیهی است خط هم مانند سایر آثار مدنیت در آغاز تمدن بشر ضعیف و ناقص بوده و از اینجا دانسته می شود که فرزندان آدم در نگاشتن هم مانند سایر کارها جاده تکامل پیموده تا به شیوه امروز رسیده است.

 

[@nicedavil]

ایدئوگرام (مفهوم نگاری)
این مرحله که نوشتن مفهوم خط است به مرور ایام از مرحله دوم به سوم پا نهاده،کیفیت نگارش خط در این قسمت به این صورت انجام می گر فت که به جای کشیدن تمام شکل شیئی مورد نظر قسمتی از آن را به طور رمز یا اختصار روی صفصه کاغذ می آوردند و یا به جای ترسیم تمام اشکال به نگاه‌داشتن علائمی که بین خود قرار داده بودند اکتفا می کردند و همه از دیدن آن علامت به خصوص پی به مقصود می بردند.

البته باز همان علامات و نشانه ها ترسیم می شد منتها کمی زبان دارتر و حالی کننده تر مثلاً عوض تعارف لازم نبود شکل خیمه ای را نقاشی کنند و بعد صورت انسانی را که با اشاره دست مهمان را به طرف خیمه تعارف می کند بکشند فقط کافی بود دو دست به علامت احترام گشوده شود و دلالت بر مفهوم تعارف و مهربانی نماید. گفته می شود این دوره را که دوره پندار نگارش خوانده می شود آشوری ها به وجود آورده اند. برای اینکه خوانندگان این کتاب بهتر متوجه خاصیت علامت گذاری شوند برای مثال دو علائم ریاضی را یادآور می شوم. مانند (+) که باضافه یا بعلاوه خوانده میشود و یا (-) که هر کسی آنها را ببیند می فهمد منظور جمع یا کاهش است.

این دوران پندار نگارش نامیده می شود. ناگفته نماند که خط مصریان قدیم به همین ترتیب بوده و در خطوط پارسی و سومری نیز علائمی وجود داشت که دلالت بر معنی و مفهوم کلمه یا اندیشه ای می کرد.

خط هجائی
با گذشت زمان نیز حروف مصور تبدیل به حروف هجائی شد. در خط هجائی برای هر هجا به نام سیلاب Syllab علامتی موجود است مانند خط فارسی کنونی که در صورتی که اعراب را در نوشتن نگذارند قسمتی از آن هجائی است مانند خطوط بابلی. سومری. عیلامی مخلوطی از ایدئوگرافی و هجائی بوده اند.

خط الفبائی
این دوره که آخرین مرحله تکامل یافته خطوط به شمار می رود صنعت خط گام بلندی به پیش گذاشت و برای هر یک از صداها علامت خاصی وضع شده است به نام. زبر.پیش. زیر. تنوین. جزم و غیره ها و اگر در خط کنونی فارسی این علامات که اعراب خوانده می شود کاملاً رعایت شود خط الفبائی یا فونتیک Phonetic است. دیگر از خطوط الفبائی قدیم خط میخی پارسی البته مخلوطی از الفبائی یا هجائی بوده و خط اوستائی نیز کاملاً الفبائی بوده است. تکامل اصلی در خط موقعی به وجود آمد که خط وارد مرحله الفبائی شد ولی هنوز معلوم نشده که تغییر و تحول خط از تصویری به الفبائی ابتکار چه ملتی است.

بنا بر اطلاعات موجود می توان گفت که الفبا به معنی اخص خود کمی قبل از یک هزار و پانصد سال پیش از میلاد در فینیقیه به وجود آمده و سپس به تدریج به صورت های مختلف به مناطق دیگر جهان رفته است. در اینجا لازم است این نکته را توضیح داده باشم که معمولاً واضع خط را در دنیا از فینیقیان می دانند. برخی هم بر آنند که خط را فینیقی ها از مصری ها گرفته و دسته ایی هم عقیده دارند که آن را از عبری ها اقتباس کرده اند.

به هرحال شکی نیست که منشأ خط از فینیقی ها است و نبطی ها و آرامی ها آن را از فینیقی ها اخذ و تصرفاتی در آن نموده اند و بعدها از خط آرامی خطوط پهلوی و نبطی گرفته شده و خطوط دیگری در آسیا و آفریقا به وجود آمده و متداول گشت. نیز به مورد است این نکته هم تذکر داده شود که خط چینی از منشاً دیگری است و خط های ژاپنی و کره ای و سیامی از آن مقتبس است.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[@nicedavil]

لغت الفبا
لغت الفبا از زبان فینیقی گرفته شده و اسم الفباء مدتها ثابت می کرد که فینیقی ها مخترع آن بودند زیرا اسم آن از دو کلمه : (آلفا و بتا) که در زبان فینیقی به معنی گاو و خانه است تشکیل گردیده و این به واسطه شباهتی است که صورت گاو و نقشه خانه به این دو حرف دارند. حرف A را وارو، و B را افقی بنویسند تقریباً این شباهت را خواهند داشت و حرف دوم را که بت نامیده شده هم اصل با بیت عربی به معنی خانه است.
پس اصطلاح (آلفا به) یا الفباء به وضوح از دو کلمه فینیقی است و این طرز کتابت فینیقی ها جهت نوشتن این دو حرف بود و نیز حروف الفبا را هم به همین ترتیب به وجود آورده اند و این خود دلیل قوی برای منشا اصلی الفبا می باشد.

سبب پیدا شدن مرکب و قلم و کاغذ
اما از زمانی که ترسیم مقاصد تا حدودی روشن گردید، به اشکال تصویری برخوردند که از ترسیم آن برای ذکر مطلب کوتاهی استفاده می نمودند و البته تبادل افکار بدین وسیله مستلزم صرف وقت زیادی بود. زیرا در آن موقع سنگ تراش مي بايستى اول تخته سنگی را بتراشد و بعد مطلب را روی آن حجاری و قاری کند و سپس برای طرف بفرستد. از این رو به فکر افتادند به جای حجاری و حل این مشکل رسم کنند.روی اصل این نیازمندی بدین نکته پی بردند که باید رنگی بسازند و حروف مطالب خود را با آن بنگارند. پس از مطالعات عمیقه رنگ های مختلفی را از عصاره برگ های درختان و گیاهان به وجود آوردند و به عوض تیشه آهنی قلم از چوب ساختند و به جای الواح سنگ برگ پاپیروس را به منزله کاغذ به کار بردند تا امر مکاتباتی آن روزگار ترتیبی یافت و به شکل امروزی رسید.

چگونگی اساس کشف خط نقشی
اولین اثری که پرده از ترجمه و تفسیر همچنین اکتشاف خطوط نقشی (تصویری) برداشت، پیدا شدن پاره سنگ سیاهی بود که مصریان آن را (حجرالرشید) گفته اند که در قسمت فوق این قطعه سنگ خط تصویری که آن را هیروگلیفی نیز می نامند منقور بود و در وسط آن خط دیماتیک و در سمت تحتانی اش خط دیگری به نام خط یونانی قدیم محکوک بود و عامل کشف تمدن با عظمت فراعنه مصر شد.

این سنگ تاریخی به سال ۱۹۶ قبل از میلاد مسیح نگاشته شده و نخستین کسی که توانست خطوط آن را بخواند و ترجمه کند دکتر توماس انگلیسی Dr. Tomas بود. پس از او شامپولیون Champolion باستان شناس فرانسوی تفسیرهای دیگری در ترجمه لغات خط تصویری کشف نمود. سنگ مزبور در سنه ۱۷۹۹ در شهر رویتای مصر هنگام حمله فرانسه در زمان ناپلئون بناپارت به دست یک نفر افسر فرانسوی به نام بوشارد Bochard افتاد و او آن را به شخصی به نام منو Meno که سپهدار قشون بود تسلیم کرد که بعدها در موقع معاهده انگلیس با فرانسه سنگ مذکور به موزه لندن انتقال داده شد.

دانلود رمان و کتاب های جدید