معرفی ساز و آموزش مطالب آموزشی ساز گیتار (اختصاصی تالار موسیقی)

[>YEGANEH<]

گیتار نوعی ساز زهی است که با پیک یا انگشت نواخته می‌شود.
از این جهت که سیم‌های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کنند، به سازهای گروه کوردوفون
(به انگلیسی:Cordophones)
یا زه‌صدا تعلق دارد.
این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه
(چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی)
توانسته‌است هم‌گام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛
که در نتیجه گونه‌های متفاوتی از آن بوجود آمده و هم اکنون جایگاه ویژه‌ای در موسیقی جهان دارد.

انواع ساز گیتار:
۱- گیتار کلاسیک
سازی در ردهٔ سازهای زهی زخمه‌ای، که خود بخشی از خانوادهٔ سازهای زهی (Chordophone) است، قرار می‌گیرد.
گیتار کلاسیک همچون پیانو، به نوازنده امکان اجرای اثرهایی با بافت کنترپوانتیک با ملودی‌های پیچیده و همچنین اثرهایی با بافت هارمونیکبا توانایی اجرای چندین نت در یک زمان را می‌دهد.
به همین دلیل این ساز، به عنوان سازی تک نواز (soloist)، شناخته شده است.
گیتار کلاسیک به شکل استاندارد دارای شش سیم (سه سیم نایلونی برای نت‌های زیر و سه سیم فنری برای نت‌های باس) می‌باشد.

 

[>YEGANEH<]

تاریخچه:

گیتار کلاسیک دارای تاریخی کهن است که آغاز نامشخص و مبهمی دارد و در پیچ و تاب تاریخ گم شده است.
اما آنچه که دانسته شده می‌باشد، این است که اجداد این آلت موسیقی در هزاره‌های اول و دوم قبل از میلاد در خاور نزدیک نواخته می‌شدند.

داستان‌هایی در مورد چگونگی هجرت اجداد گیتار از دربارهارون الرشید به سرزمین اندلس و شکوفایی آن در آنجا بارها بازگو شده است.

بسیاری بر این باورند که سرانجام، گیتار کلاسیک به شکل امروزی خود محصول تکامل یافتهٔ اروپا و به ویژه اسپانیا است.

اکثر گیتاریست های کلاسیک مطرح جهان اروپایی بوده اند.این واقعه تصادفی نیست.اروپا و به ویژه لندن به مثابه مهم ترین مقر دست اندر کاران گیتار بوده است.دیوید بدفورد و پیتر مکسول دیویس از جمله آهنگسازان انگلیسی بودند که این ساز را به انگلستان شناساندند و قطعات زیادی برای گیتار تصنیف کردند.

 

[>YEGANEH<]

بخش‌های گیتار کلاسیک:

ساختمان ساز:

گیتار کلاسیک امروزی از ۶ تار و بدنه توخالی چوبی (تخته آوای سرو) ساخته می‌گردد.
صفحه صدای این نوع گیتار معمولاً از چوب cedar یا spruce ساخته می‌شود که نوع cedar آن با صدای ظرف تر، گرم تری می‌باشد اما بلندی صدای کمتری دارد.
چوب پشت و بغـ*ـل‌های گیتار که باید با چوب نسبتاً سخت تری ساخته شود تا استحکام زیادی داشته باشد که عموماً از چوب rosewood یا چوب‌های دیگر که به استحکام بالایی داشته باشد استفاده می‌شود.
صفحه انگشت گذاری نیز معمولاً از چوب ماهون یا rosewood استفاده می‌شود. بخش‌های بنیادی گیتار بدین شرح است :

headstock: سردسته
nut: خرک
Machine heads: گوشی
Frets: پرده
Neck: گردن
Heel: پاشنه
Body: بدنه
Bridge: پل
Bottom deck: عرشه پایین
Sound board: تخته آوا (بدنه)
Body sides: پهلوی بدنه
Sound hole، with rosette inlay: دایره خروج صدا و رزیت
Strings: تارها
Saddle or Bridge nut: زین
Fretboard: تخته پرده



نوازندگان معروف:

دیوید راسلفرناندو - سورفرانسیسکو
تارگافرانسیسکو - کوربتاآندره
سگویاسیمون - آیوازیانفرامرز
اصلانیلیلی - افشارفرزاد
دانشمندفردیناندو - کارولیجولیان
بریمماتیو - کارکاسیآرمیک

آموزش:

نوازندگی گیتار کلاسیک امروزه در کشورهای غربی به شیوه ی آکادمیک تا دورهٔ دکترا ارائه می‌شود.

 

[>YEGANEH<]

۲- گیتارآکوستیک (Acoustic guitar)

گیتاری است که وسیله‌ای جز بدنه آن صدای سیم‌ها را تقویت نمی‌کند، صدای سیم‌ها تنها در بدنهٔ چوبی توخالی آن تقویت می‌شود و به گوش می‌رسد.
این نوع از گیتار معمولاً شش سیم فلزی دارند که ضخامت آن‌ها از زیرترین سیم تا بم‌ترین سیم به‌طور معمول بین ۱۳ تا ۵۶ هزارم اینچ می‌باشد.

یک گیتار آکوستیک مدرن شامل:

بدنه از اتصال صفحه چوبی پشتی، صفحه چوبی جلویی، و دو قسمت چوبی انحنادار کناری ساخته می‌شود، که صفحهٔ بالایی معمولاً دارای سوراخ یا سوراخ‌های بزرگی است که به واسطه شکل و محل قرار گرفتنشان می‌توانند ویژگی‌های آکوستیکی خاصی به ساز بدهند.

جنس این نوع ساز، در انواع مرغوب از جنس لالهٔ آمریکایی یا چوب افرا است و دسته آن معمولاً دارای ۱۴فرت تا لبه بدنه و ۲۰ فرت تا کاسهٔ صدا است. ا
مروزه انواع پیکاپ (موسیقی) دار این ساز نیز که عمدتاً با نام گیتار الکترواکوستیک شناخته می‌شوند نیز تولید می‌شوند.

برخی از گیتارهای آکوستیک دوازده سیم دارند که شامل شش سیم دوتایی می‌باشد که معمولاً برای نواختن ریتم پایه از آن استفاده می‌شود و به جز برخی از شاخه‌های موسیقی راک و کانتری از این نوع گیتار استفاده نمی‌شود. صدای این گیتار بسیار جذاب و زیبا است و گویی به روی هزاران سیم زخمه نواخته می‌شود و طنین دل‌انگیزی ایجاد می‌کند.

 

[>YEGANEH<]

تفاوت گیتار اکوستیک با گیتار کلاسیک:

در ظاهر گیتار آکوستیک شبیه به گیتار کلاسیک است.
اما سیمهای این گیتار فلزی است و کاسه صدای آن بزرگتر از گیتار کلاسیک می‌باشد.
به همین دلیل صدای گیتار آکوستیک دارای یک زنگ خاص است و به دلیل همین طنین زنگدار بیشتر در آهنگ‌های بلوز، کانتری، فولک و راک به کار می‌رود.

علاوه بر این، این دو گیتار در برخی تکنیک‌های نوازندگی با هم تفاوت دارند.
دسته گیتار آکوستیک نسبت به گیتار کلاسیک باریکتر است و سیم‌ها به یکدیگر نزدیک ترند؛ لذا تکنیکهایی مثل باره گرفتن روی این ساز راحت تر است و حتی بعضاً تکنیکهایی روی این ساز قابل اجرا است که باگیتار کلاسیک امکان‌پذیر نیستند.
برای مثال بعضی از نوازندگان آکوستیک، از انگشت شست دست چپ خود برای گرفتن سیمهای بالاتر استفاده می‌کنند. البته اجرای صحیح و شفاف نتها با این ساز قدرت بیشتری لازم دارد.
چرا که سیمهای این ساز فلزی هستند و حتی در سازهای با اکشن پایین، نسبتاً به نیروی بیشتری برای نواختن نت یا بند کردن (Bending تکنیکی است که در پی ان نوازنده به جای عوض کردن یک یا نیم فرت سیم را در پهنای دستهٔ گیتار می‌کشد) احتیاج دارند.

تفاوت گیتار آکوستیک با گیتار فلامنکو:

گونهٔ اسپانیایی گیتار آکوستیک با عنوان گیتار فلامنکوشناخته می‌شود؛ که نامش را از سبک زیبای فلامنکو به ارث بـرده‌است.
گیتار زمانی وارد موسیقی فلامنکو شد که اسپانیایی‌ها فلامنکو را با سازهای دیگری می‌نواختند.
پس از آن گیتار به شدت بر این موسیقی تأثیر گذاشت و هم اکنون کاملاً به آن وابسته‌است.



۳- گیتار الکتریک یا گیتار برقی:

نوعی گیتار است که صدای آن به‌وسیله تقویت‌کننده‌ای الکتریکی تشدید یا تغییر می‌یابد.
استفاده این ساز در موسیقی از دهه ۱۹۳۰ آغاز شد.

گیتار الکتریک در سبک‌های مختلفی از جمله:
راک، متال،بلوز، پاپ، جاز و هیپ هاپ استفاده می‌شود؛
اما در سبک راک، متال و بلوز به عنوان ساز اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گیتار الکترونیک معمولاً در موسیقی راک استفاده می‌شود.

 

[>YEGANEH<]

پیشینه:

ایده پیدایش گیتارهای الکتریکی از آنجا آغاز شد که درهمنوازی‌ها صدای گیتار آکوستیک در بین صدای سازهای دیگر مانند بیس و درامز گم بود و به وضوح شنیده نمی‌شد. در نتیجه در صدد آن برآمدند تا صدای گیتار را تقویت کنند که بهترین راه برای این کار استفاده از علم الکترونیک بود.

در حدود دهه ۳۰ میلادی گیتارهای الکتریکی وارد موسیقی شدند. این اتفاق پدید آورندهٔ انقلابی در صدا و تکنولوژی بود که تا امروز نیز ادامه دارد.
با پیدایش راک اند رول در دهه ۵۰ میلادی، گیتارهای الکتریکی به سرعت در موسیقی جا باز کردند و به یکی از فراگیرترین سازهای تاریخ مبدل شدند.
معمولاً در گروه‌های راک دو نوازنده گیتار الکتریک وجود دارد که یک نفر ملودی‌ها را می‌نوازد (با گیتار لید) و دیگری ریتم‌ها را (با گیتار ریتم).

 

[>YEGANEH<]

طرز کار:

ارتعاشات وارده بر سیم‌های گیتار توسط قطعه‌ای به نام پیکاپ به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌شود.
در واقع پیکاپ همانند یک میکروفون عمل می‌کند،
با این تفاوت که چون یک سیستم مغناطیسی است فقط ارتعاشات سیم فلزی گیتار را دریافت کرده و آن‌ها را به صورت سیگنال صوتی درمی‌آورد و از طریق پیکاپ سلکتور می‌توان پیکاپ مورد نظر را انتخاب کرد.
سپس سیگنال‌ها از طریق یک سیم به تقویت‌کننده فرستاده می‌شوند و در آخر صدای تقویت‌شده توسط یک یا چند بلندگو پخش می‌شود. در ابتدا گیتارهای الکتریکی تنها یک پیکاپ داشتند، اما امروزه با دو تا پنج پیکاپ نیز ساخته می‌شوند.

انواع از نظر بدنه:

این ساز را از نظر بدنه می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: بدنه توپر و بدنه توخالی.
گیتارهای بدنه توخالی مورد استفاده نوازندگان جاز قرار می‌گیرد، در صورتی که بدنه توپر عموماً در موسیقی راک و متال کاربرد دارد.

از نظر تعداد سیم‌ها:

معمولاً گیتارهای الکتریکی شش سیم دارند.
بعضی نیز دارای ۱۲ سیم می‌باشند که هرجفت با یک نت کوک می‌شود، منتهی با اکتاوهای متفاوت، این گیتارها اکثراً درموسیقی فولک کاربرد دارند.
گیتارهای ۷ و ۸ سیمی نیز وجود داردند که البته غیرمعمول هستند.

 

[>YEGANEH<]

اجزاء:

قسمت‌های مختلف گیتار الکتریک:

بخش ۱) سرِ دسته گیتارویرایش

۱٫۱. پیچ‌های کوک
۱٫۲. تنظیم‌کننده دسته
۱٫۳. نگهدارنده و راهدان رشته‌ها
۱٫۴. خرک

بخش ۲) دسته

۲٫۱. تخته انگشت‌گذاری
۲٫۲. علامت‌های نشان شدهٔ شیار زیر سیم
۲٫۳. شیارهای پرده
۲٫۴. بندگاه یا مفصل دسته

بخش ۳) بدنه

مهم است که ابعاد معمول بدنه را بدانیم و بخش‌هایی از آن را که برای جای‌گیری اجزای الکتریکی با اندازه وشکل معین خالی می‌شوند.

۳٫۱. زَخمه‌گاه
۳٫۲. رابط یا پل زَخمه‌گاه
۳٫۳. زین‌ها
۳٫۴. پل گیتار
۳٫۵. کوک‌کننده پشتی و سیم گیر (زه گیر)
۳٫۶. بازوی یا دسته لرزش
۳٫۷. کلید گزینش‌گر زَخمه‌گاه (پیکاپ)
۳٫۸. پیچ‌های تنظیم‌کننده صداها و آواها
۳٫۹. خروجی یا رابط تی‌آراس
۳٫۱۰. تسمه بند

بخش ۴) سیم‌ها (رشته‌ها)

۴٫۱. سیم‌های بم
۴٫۲. سیم‌های زیر

 

[>YEGANEH<]

۴- گیتار بیس (Bass Guitar)

نوعی ساز زهی است که صدایش به‌وسیلهٔ یک تقویت‌کنندهٔ الکتریکی (آمپلی‌فایِر) تقویت می‌شود.
این ساز که برای تولید صداهایی با فرکانس و تُن پایین استفاده می شود.

ویژگی گیتار بیس:

از نظر ظاهری بسیار شبیه به گیتار الکتریک است، با این تفاوت که بدنهٔ بزرگ‌تری دارد
دسته و میزان‌بندی‌اش بلندتر است
و معمولاً دارای چهار سیم (و گاهی پنج یا شش) است که از نظر تُن، یک اُکتاو پایین‌تر از گیتار الکتریک، در محدودهٔ بیس کوک می‌شود.
گیتار بیس، هم می‌تواند دارای پرده‌بندی باشد و هم نباشد، اما در اکثر موسیقی‌های عامه‌پسند، بیس‌های پرده‌بندی‌شده رایج‌اند.
علاوه بر این‌ها، گیتار بیس آکوستیک توخالی نیز ساخته شده‌است.

از حدود سال ۱۹۵۰ به بعد، در موسیقی‌های راک و پاپ، گیتار بیس به‌صورت وسیعی جایگزین کنترباس شد و تولید صداهایی با تُن پایین را برعهده گرفت.
همچنین گیتار بیس به صورت تکی، در موسیقی‌های
جاز لاتین، فانک و فلامنکو استفاده می‌شود.

 

[>YEGANEH<]

تاریخچه:

دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ :

در دههٔ ۱۹۳۰ پاول توتمارک (Paul Tutmarc)، موزیسین و مخترع معروف (اهل سیاتل واشینگتن)
اولین گیتار الکتریک بیس را به‌صورت مدرن، از یک ساز پرده‌بندی‌شده که برای نگه داشتن در دست و نواخته شدن به‌صورت افقی طراحی شده‌بود ساخت.
کاتالوگ فروش سازهای الکتریک کمپانی پاول توتمارک، آئودیووکس (Audiovox) شامل "مدل 736 Bass Fiddle" می‌شد که دارای ۴ سیم، پرده‌بندی شده‌بود و بدنه‌ای توپُر به طول ۳۰٫۵ اینچ داشت.
تغییر شکل این ساز به فرم گیتارمانند باعث می‌شد که راحت‌تر نگه داشته شود و حمل‌ونقل آن آسان شود.
اضافه شدن پرده‌های بیشتر باعث شد تا بیسیست‌ها آزادی عمل بیشتری در نواختن داشته‌باشند.
حدود ۱۰۰ عدد از این نوع ساز در دههٔ ۱۹۳۰ ساخته شد.

در سال ۱۹۴۷، باد توتمارک ( Bud Tutmarc)
شروع به فروختن مدلی شبیه "Fiddle 736" برای شرکتی به نام سرنادر (Serenader) کرد و به‌صورت آشکارا به تبلیغ آن در کاتالوگ شمارهٔ ۴۸ شرکت هیتر ( Heater Co) پرداخت.
گرچه اختراعات خانوادهٔ توتمارک موفقیت زیادی در بازار کسب نکرد.

دههٔ ۱۹۵۰ :

لئو فندر به کمک همکارش، جورج فولرتن ( George Fullerton)، اولین گیتار بیس توپُر الکتریکی را تولید کرد. گیتار فندر پرسیژن (Fender Precision Bass) او در سال ۱۹۵۱ معرفی شد و به یک مدل استاندارد صنعتی تبدیل شد. پرسیژن بیس یا P-bass از یک تخته‌سنگ نتراشیدهٔ ساده که به مدل تلکستر(Telecaster) با پیکاپ تک‌سیم‌پیچ شبیه بود به گیتاری با بدنهٔ منحنی و لبه‌های تخت تبدیل شد که موجب راحتی نوازنده می‌شد.
همچنین یک پیکاپ چهارقطبی (تک‌سیم‌پیچ) نیز روی آن سوار بود.
پیکاپ چندتکه در سال ۱۹۵۷ معرفی شد.