وب معنایی چیست ؟فصل دوم

*بانو بهار*

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2016/08/15
ارسالی ها
3,937
امتیاز واکنش
10,965
امتیاز
804
محل سکونت
میان شکوفه‌ها
وب پدیده ایست که درتمام حوزه های زندگی بشری تاثیر گذاشته واین تاثیر هر روز بیشتر هم می شود .بطوریکه اکنون بحثی بنام science پیش آمده که دانشگاه mit و دانشگاه southamp به صورت مشترک در حال انجام فعالیتهای تحقیقاتی روی آن هستند وحتی در این زمینه دوره های آموزشی نیز به راه انداخته اند به همین دلیل وب را از جنبه های مختلف بررسی می کنند یکی جنبه های فنی این پدیده و دیگری جنبه های غیر فنی ان همچون بررسی وب از منظر جامعه شناختی و موضوع تبدیل شدن وب به رسانه ای ((mediaاست که روزانه میلیون ها و شاید میلیاردها نفر برای نیازهای مختلف از ان استفاده می کنند مثلا کودکی که به دنبال بازی در وب می گردد یا محققی که مقالات روز با مطالب جدید را جستجو می کند.

بنابر این ما امروز با یک پدیده جدید مواجه هستیم که از تولد ان زمان زیادی نگذشته و هنوز مدت عمومیت یافتن ان به بیست سال هم نرسیده است.یکی از دلایلی که وب به این صورت رشد کرد (به طوری که میگویند در حال حاضر بیش از یازده میلیارد صفحه وب قابل ایندکس شدن داریم)این است که وب در ابتدا به شکلی بسیار ساده به راه افتاد.یعنی اقای برنر زلی که از او به عنوان مخترع وب یاد می کنند با ابعاد HTML مکانیزم ساده ای را طراحی کرد تا هر فرد به کمک ان بتواند یک صفحه وب یا وب سایت ایجاد و ان را منتشر کند.او این مکانیزم را به ساده ترین شکل ممکن طراحی کرد به طوری به هیچ ابزار یا سیستم خاصی وابسته نباشد.همین امر باعث شد تا شاهد رشدنمایی وب باشیم اما این رشد مشکلاتی را به دنبال داشته که یکی از انها بحث جستجو یاSerch است. امروزه موتور های جستجو برای ارائه نتایج با کیفیت از تکنیک های مختلفی استفاده می کنند.اما ما همچنان شاهد این قضیه هستیم که نتایج جست و جو هر روز بدتر می شود . دلیل این امر حجم وسیع اطلاعاتی است که هر روز در حال اضافه شدن به وب است.با این اوصاف یکی از مشکلات اساسی ما بحث جست و جو است و هر چه بیشتر پیش می رویم وضعیت بدتر خواهد شد. زیرا به هر حال تکنیک های بازیابی اطلاعات تا حد مشخصی می توانند دقت جست و جو را بالا تر ببرند که از ان حد بیشتر امکان پذیر نیست و این مسئله ای جدی است. یکی از راه حل های جایگزین برای حل این مسئله این است که ما نحوه ی تولید اطلاعات در وب را عوض کنیم یعنی ما از اصطلاح information web یا وبی مشتمل بر اطلاعاتی که فقط انسان ان را می فهمد به سمت data web حرکت کنیم.data web در واقع اصطلاح دیگری است که به جای semantic web به کار می رود

2-1 تعریف وب معنایی

وب معنایی‎ را می‌شود فضایی جهانی از جنس محاسبات هوشمند ماشینی تصوّر کرد که در آن تمامی کتاب‌ها، کتاب‌خانه‌ها دانشها، دانش‌نامه‌ها و دانشگان‌ها پایگاه‌های دانش‌ ( Knowledge bases) به صورتی معنی‌گرا و با توانایی درک مفهومی همدیگر در کنار هم قرار خواهند گرفت. آقای Tim Berners-Leeآینده وب را بصورتی بیان کرده که بر خلاف وب کنونی فقط توسط انسانها قابل فهم نباشد بلکه توسط ماشین ها نیز قابل درک و پردازش است در زیر سه تعریف مختلف از وب معنایی ارائه شده است:

  • پروژه‌ای با هدف ایجاد رسانه‌ای جهانی برای رد و بدل کردن اطلاعات بصورتی که برای کامپیوتر قابل فهم و پردازش باشد.
  • وب معنایی، شبکه‌ای از اطلاعات در مقیاس جهانی است به نحوی است که پردازش آنها توسط ماشین ها به سادگی امکان پذیر است.
  • وب معنایی شامل داده‌های هوشمند وب است که توسط ماشین ها قابل پردازش است.
هر چند نزدیکی به تحقّقّ ایجاد چنان فضایی محتاج پیشرفت‌هایی جدید و کلّی‌نگرانه در بسیاری از زمینه‌های مهندسی، ریاضی، هوش مصنوعی، و به ویژه در زبان‌شناسی، فلسفه، و بسیاری از معارف دیگر انسانی خواهد بود، گام‌های اوّلیّه در این سمت برداشته شده است.

2-2 شناخت وب معنایی

برای شناختن وب معنایی باید چندین موضوع را مورد بررسی قرار دهیم:

1-شرایط فعلی دنیای IT

2- نیاز کنونی دنیای IT

3- راه حل های موجود برای رفع مشکل کنونی دنیای It

4- آشنایی با تک تک فناوری های به کار رفته در مبحث وب معنایی

5- چگونگی برقراری تعامل فناوری های به کار رفته در وب معنایی با هم و تأثیرات آن ها بر یکدیگر

برای این که بتوانیم بحث را کمی بازتر کنیم باید ابتدا شرایط کنونی دنیای IT را مشخص می کنیم در دنیای امروزه به رغم پیشرفت های بسیار زیادی که انجام شده است همچنان انتقال اطلاعات از طریق بستری به نام انسان انجام می شود و کامپیوترها شبکه ها و به بیان جامع تر و دقیق تر ماشین ها فقط به انتقال داده ها می پردازند ( توجه کنید که اطلاعات از پردازش داده ها به دست می آیند). از سوی دیگر در دنیای امروز ما با حجم انبوی از داده ها روبه رو هستیم اگر بخواهم دقیق تر بیان کنم به نقل از روزنامه نیویورک تایمز در سپتامبر سال 2005 یعنی دقیقاً در همان سالی که وب معنایی چهره عملیاتی به خود گرفت گوگل تعداد 336/684/168/8 صفحه وب را مورد پیمایش قرار می داد. ( پیدا کردن این که در سال 2009 این عدد چه قدر است را به عهده خودتان می گذارم داده بیشتر به معنی اطلاعات بیشتر است و بدیهی است که به دست آوردن همه اطلاعات از داده ها در توانایی یک انسان نیست از طرف دیگر سیستمی وجود ندارد که بتواند خروجی این حجم داده را برای انسان تعبیر کند و به بیان دیگر شما می توانید با یک موتور جست وجوی امروزی مانند گوگل داده های بیشتر از هشت میلیارد صفحه وب را جست وجو کنید به عنوان مثال شما در سایت گوگل عبارت مجله شبکه را جست و جو می کنید و گوگل به شما 000/670/1 خروجی می دهد در اینجا کدام یک از جواب ها مورد نیاز شما است؟ آیا شما می توانید تمام این صفحات را بررسی کنید؟ مشکل اصلی هم همین است موتوری وجود ندارد که داده های به دست آمده از موتور جست و جو را برای شما تعبیر کند )این تعبیر از هر جنبه ای می تواند باشد مثلاً کیفیت) این وظیفه خود شما است که داده های به دست آمده را تعبیر کنید یعنی به دست آوردن اطلاعات از داده ها به عهده خود شما است: توزيع کننده بار مي تواند از سياست هاي تطبيقي که از اطلاعات زمان اجرا مانند مقدار زمان استفاده از CPU در سرويس دهنده ها بهره مي برند، براي انتخاب تکرار، استفاده کند

2-3 نیاز کنونی دنیای IT

در حقیقت نیاز کنونی دنیای IT را با دو مثال می توانیم مشخص کنیم مثال اول شما می توانید در سایت گوگل لغت شبکه را جست و جو کنید جوابی که گوگل به شما می دهد به ترتیب شامل مواردی مثل شبکه هتل های ایران شرکت خدمات میزبانی سایت، شبکه کارمندان ایرانی کانادایی شبکه مدرسه سازمان بورس اوراق بهادار و ... است که در این جست و جو از 5280000 پاسخ گوگل بیشتر آن ها به درد شما نمی خورد از سوی دیگر مواردی که ذکر کردم همگی از جمله مواردی هستند که در صفحه اول پاسخ جست و جو دیده می شود. مثال دوم من به دنبال شرکتی می گردم که خدمات میزبانی سایت ارائه کند پس در گوگل جست و جو می کنم خدمات میزبانی سایت و 3660000 پاسخ دریافت می کنم که به طور قطع زمان ندارم همه آن ها را چک کنم از سوی دیگر می دانم که می خواهم سرور دارای SQL server باشم نیازمند پشتیبانی 24 ساعته هستم پس این بار جست وجو می کنم خدمات میزبانی سایت سرور کانادا ارزان پشتیبانی 24 ساعته SQL server و گوگل جوابی ندارد حال اگر من بخواهم علاوه بر موارد فوق میزبان سایت امکان پشتیبانی از پنج زیر دامنه حجم انتقال اطلاعات بیشتر از بیست گیگابایت ارائه تعداد نامحدود آدرس ایمیل و ... را داشته باشد چگونه می توانم جواب خود را پیدا کنم؟ در حقیقت نیاز دنیای IT اول دسته بندی درست اطلاعات و دوم همگن کردن اطلاعات مربوط به هم و ارائه درست این اطلاعات به کاربر بر اساس نیاز او است.

2-4 اهدف وب معنایی

هدف از توسعه وب معنایی ساختارمند کردن داده ها اضافه کردن معانی آن ها و در نهایت بازنمایی دانش به کمک ماشین با استفاده از فناوری ها و استانداردهایی است که به وسیله کنسرسیوم وب جهان گستر در حال تدوین و تکمیل هستند.

به عبارت دیگر در وب معنایی ماشین ها با درک داده ها در فرایند تحلیل و استخراج اطلاعات مورد نظر کاربر مشارکت کرده و در این زمینه هوشمندانه تر عمل می کنند در وب معنایی موتورهای جست و جو و Agent های نرم افزاری بیش از پیش بر مفهوم داده ها و جدا سازی آن ها مسلط هستند در حقیقت وب معنایی بر فناوری ها و استانداردهایی استوار است که این شبکه جهانی را به یک پایگاه داده عظیم تبدیل خواهد کرد.

در وب معنايی قرار است ماشين ها (روبات ها، سرور ها و كامپيوتر ها) توانايی فهم محتويات اينترنت را داشته باشند. در اين ساختار ماشين ها بايد بتوانند با هم ارتباط برقرار كنند نه فقط با انسان.

واضح تر اينكه وقتی يك ربات وبكاو جمله ای را بخواند بايد بتواند از نظر دستور زبان آن جمله را بفهمد يعنی اينكه بتواند فاعل ، مفعول و گذاره ای كه در آن جمله آمده را درك كند و اگر يك پاراگراف را بخواند، بايد بتواند نوع وابستگی جمله ها را با يكديگر را تشخيص دهد. وب معنايی در حقيقت وبی است كه در بخش طبقه بندی و بازيابی محتوای اينترنت به تكامل رسيده باشد (در اين باره بعد ها باز خواهم نوشت

در ساختار معنايی وب وقتی كاربر يك جمله محاوره ای را جستجو می كند، موتور جستجو بايد بتواند مفهوم جمله را تشخيص دهد، اينكه سوالی است يا خبری، طنز است يا جدی، علمی است يا از نوع سرگرمی. بنابراين وب جديد بايد چنان در زبان شناسی و فلسفه تجهيز شود كه تمام محتويات وب را بتواند آنلاليز كرده و ميزان وابستگی بخش ها را از طريق رسم گراف ها تعريف كند.

در بحث دیتا وب موضوع این است که همان طور که در پایگاه های داده رابـ ـطه ای (relational)می توانیم به داده های نظام یافته Queryبزنیم و از این پرس و جوها نتایج صد در صد دقیقی به دست اوریم همین کار را در وب نیز انجام دهیم.البته وب قابل با یک پایگاه داده نیست و برای رسیدن به این هدف به ابزارهای بسیار گسترده و تحقیقات مفصلی نیاز است.هدف پزوهشگران فعال در زمینه ی وب معنایی تحقق این امر است به بیان دیگر اکنون تلاش ها بر این موضوع متمرکز شده تا تا فضایی اطلاعاتی ایجاد کنیم که برای انسان و ماشین نیز قابل فهم و پردازش باشد طبیعتا اگر چنین فضایی ایجاد شود ما می توانیم بسیاری از کار ها را به ماشین بسباریم .

یعنی مشابه مثال خیالی مطرح شده توسط آقای برنزلی در مقاله خود در نشریه ساینتیفیک امریکن:

“سیستم در حال پخش موسیقی بود که تلفن به صدا در آمد به محض این که پیت گوشی را برداشت دستگاه تلفن او به طور خودکار صداهای اطراف را با فرستادن پیامی به تمام وسایل پیرامونی که دارای کنترل درجه صدا بودند گم کرد آن سوی خط خواهرش لوسی صحبت می کرد که در مطب دکتر به انتظار نشسته بود باید یک پزشک متخصص مادر را معاینه کند و بعد هم به چند جلسه فیزیوتراپی احتیاج دارد، احتمالاً هر دو هفته یک بار من دارم Agent خودم را برای تنظیم وقت ملاقات ها برنامه ریزی می کنم پیت بلافاصله موافقت کرد رساندن مادر به درمانگاه را به عهده بگیرد.

در مطب دکتر لوسی Agent وب معنایی خود را از طریق مرورگر وب دستی اش تنظیم کرد Agent فوراً اطلاعات معالجه تجویز شده برای مادرش را از طریق Agent دکتر دریافت و جست و جو برای یافتن داروهای مورد نظر را در میان فهرست ارائه کنندگان خدمات پرشکی آغاز کرد Agent ارائه کنندگانی را کنترل می کرد که با شرکت بیمه مادر لوسی طرف قرارداد هستند تا شعاع بیست مایلی از خانه او قرار دارند و در سرویس رتبه بندی از نظر اطمینان رتبه عالی یا بسیار خوب را کسب کرده اند Agent سپس تلاش کرد تا با توجه به وقت ملاقات های موجود تعیین شده به وسیله Agent های ارائه کنندگان مستقل خدمات از طریق وب سایت آن ها و برنامه کاری پیت و لوسی زمانی را تنظیم کند ظرف چند دقیقه Agent برنامه مورد نظر را ارائه کرد.

با وجود هماهنگ بودن Agent پیت و لوسی پیت از آن راضی نبود زیرا بیمارستان دانشگاه نسبت به خانه مادر شدر محل بسیار دوری قرار داشت و او مجبور بود در ساعات اوج شلوغی رانندگی کند بنابراین او Agent خود را طوری تنظیم کرد که جست و جو را با اولویت های مکانی و زمانی دقیق تر تکرار کند Agent لوسی با داشتن اطمینان کامل به Agent پیت درباره وظیفه کنونی به طور خودکار با اعطای مجوزهای دسترس و میان برهای مربوط به داده هایی که از قبل طبقه بندی کرده بود به آن کمک کرد.

برنامه جدید تقریباً به صورت بی درنگ نمایش داده شد کلینیکی بسیار نزدیک تر وقت ملاقاتی زودتر از وقت قبلی در عین حال دو پیام هشدار نیز به نمای شدر آمد نخست این که پیت باید تعدادی از قرار ملافات های کم اهمیت خود را تغییر می داد او آن ها را بررسی کرد و دریافت که این موضوع چندان مهم نیست پیام دوم درباره ثبت نبودن نام تأمین کننده مذکور تحت عنوان فیزیوتراپ در فهرست شرکت بیمه طرف قرارداد آن ها بود با این حال Agent به او اطمینان داد نوع سرویس و وضعیت بیمه با اطمینان تحت عنوان موارد دیگر شناسایی شد ارائه جزئیات درست زمانی که پیت داشت زیر لب می گفت جزئیات را نمایش نده لوسی با انتخاب کلید تأیید موافقت خود را با برنامه جدیدی اعلام کرد....”

البته شاید این مثال در حال حاضر تا حدی دور از دسترس به نظر آید.اما در صورتی که چنین بستری فراهم شود چندان هم غیر عملی نیست .بعدها برنزلی اذعان کرده بود که سناریوی تخیلی او بیش از حد غیر واقعی و تحقق آن مستلزم پیشرفت های فنی دیگری است اما به هر حال از زمان طرح آن موضوع تاکنون تلاش های زیادی صورت گرفته و دستاوردهای مهمی در این زمینه حاصل شده است.
 

برخی موضوعات مشابه

بالا