تعریف ترجمه و انواع آن

[1ta.rasoulzadeh]

تعریف ترجمه

نایدا: ترجمه عبارتست از پیدا کردن نزدیکترین معادل طبیعی پیام زبان دهنده در زبان گیرنده، نخست از لحاظ معنایی و دوم از لحاظ کسب.

نیومارک: ترجمه فن و حرفه ای است که طی آن سعی شود یک پیام نوشتاری در زبانی را با همان پیام در زبان دیگر جایگزین کنند.

کت فورد: ترجمه جایگزینی مواد متنی در زبان مبدا با مواد متنی در زبان مقصد است.

جامعترین تعریف ترجمه با توجه به ماهیت فرایند سخن در چارچوب نظریه سخن کاوی و متن کاوی: ترجمه عبارتست از فرایند جایگزینی عناصر متنی زبان مبدا به وسیله عناصر متنی زبان مقصد که طی آن مترجم باید سعی کند با این عمل جایگزین سازی خود زمینه ای را فراهم آورد که در آن نویسنده اصلی و خواننده متن ترجمه با هم به تعامل و تاثیر متقابل بپردازند.


انواع ترجمه

انواع ترجمه از دیدگاه کت فورد:

1. ترجمه کامل (Full Translation) در مقابل ترجمه ناقص (Partial Translation):

معیار تقسیم بندی میزان و مقدار عناصری از زبان مبدا است که ترجمه می شود.

- در ترجمه کامل تمامی یک متن ترجمه می شود.

- در ترجمه ناقص بعضی قسمتهای متن زبان مبدا عینا به متن مقصد منتقل می گردد.

1. ترجمه کلی (Total Translation) در مقابل ترجمه محدود (Restricted Translation):

معیار تقسیم بندی، سطوح ساختمانی زبان ( مانند واج شناسی، واج آرایی، تکواژشناسی و غیره) است.

- در ترجمه محدود جایگزینی عناصر متنی زبان مبدا توسط عناصر متنی زبان مقصد در همه سطوح ساختمانی صورت نمی گیرد.

- در ترجمه کلی عمل جایگزینی عناصر متنی در کلیه سطوح از نگاره شناسی گرفته تا سطوح معنایی و کاربردی انجام می گیرد و عناصر زبان مبدا در هیچ سطحی به زبان مقصد منتقل نمی شود.

1. ترجمه آزاد (Free Translation) در مقابل ترجمه وابسته (Rank-Bound Translation)

معیار تقسیم بندی واحد ساختمانی زبان (کلمه، عبارت، جمله ساده، جمله غیر ساده و متن) می باشد.

- اگر در جریان ترجمه، فرایند جایگزینی عناصر متنی زبان مبدا با توجه به کل محتوا و پیام و بدون در نظر گرفتن مراتب مختلف واحد های ساختمانی زبان مبدا انجام گیرد، ترجمه آزاد نامیده می شود.

- اگر مترجم سعی کند مراتب مختلف زبان مبدا را بدون تغییر به زبان مقصد منتقل کند، یعنی جمله را به جمله، عبارت را به عبارت، کلمه را به کلمه و ... ترجمه کند، چنین ترجمه ای ترجمه وابسته نامیده می شود.

انواع ترجمه از دیدگاه یاکوبسن

1. ترجمه درون زبانی (Intralingual Translation): که عبارتست از ادراک و تفسیر پیام در یک زبان و بیان آن به عبارات و کلمات دیگری در همان زبان.
2. ترجمه بین زبانی (Interlingual Translation): که همان نوع متداول و شناخته شده ترجمه است و منظور از آن بیان پیام ارائه شده در یک زبان با علائم و نشانه های زبانی زبان دیگر است.
3. ترجمه انترسیمیاتیک یا تغییر و تبدیل علائم رمزی (Intersemiotic Translation): که عبارتست از تغییر نظام علائم رمزی اصلی و ارائه پیام به وسیله نظام دیگر (مثلا تبدیل نگـاه دانلـود به یک فیلمنامه)

انواع ترجمه از دیدگاه نیومارک

معیار تقسیم بندی وفاداری به نویسنده اصلی و یا خواننده متن ترجمه و دقت در مورد فهمیده شدن پیام توسط وی می باشد.

1. ترجمه پیامی (Communicative Translation): می کوشد تا بر خوانندگان خود تاثیر هر چه بیشتر مشابه با تاثیر وارده بر خوانندگان متن اصلی بگذارد. این نوع ترجمه صرفا خواننده دوم را مخاطب قرار می دهدو مایل نیست عناصر خارجی وارد زبان مقصد شوند. به طور کلی ترجمه پیامی احتمالا آسانتر، ساده تر، روشن تر، مستقیم تر و قراردادی تر است.
2. ترجمه معنایی (Semantic Translation): سعی می کند تا آنجایی که ساختارهای معنایی و نحوی زبان مقصد اجازه می دهد عین معنای بافتی متن اصلی را ارائه کند. ترجمه معنایی در جارچوب فرهنگ اصلی باقی می ماند و تنها از طریق معنای تجربی خواننده را در دستیابی به پیام یاری می دهد. این نوع ترجمه تا حدودی پیچیده تر، ناهموارتر، مفصلتر و دقیقتر است.

منبع: translation-teaching