تاپیک جامع آموزش چکامه‌سُرایی | انجمن نگاه دانلود

[الهه.م]

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام نگاه دانلودی‌ها

این تاپیک به منظور آموزشی دقیق برای علاقه مندان به سرودن شعر هست. چیزی که مهمه این تاپیک مرجع فراخوان هاییه که برای شاعری زده میشه و حتماً باید توسط شاعران انجمن مطالعه شده باشه. سعی کردیم کلیدی ترین نکاتی که برای سرودن یک شعر صحیح یاد گرفته بشه رو توی تاپیک جمع آوری کنیم و بسیار خوشحال میشم که اگر پیشنهادی درمورد ارتقای بیشتر این تاپیک دارید، توی صفحه‌ی پروفایلم باهام درمیون بذارید.
امیدوارم در نهایت این تاپیک بتونه بسیار براتون مفید فایده باشه و به جای گشتن توی سایت های مختلف، از این تاپیک بهره‌ی زیادی ببرید.

پ.ن: برای دریافت و دنبال کردن پست‌های جدید، پیگیری موضوع رو بزنید.​

 

[الهه.م]

​

#قدم_اول
#شعر_چیست
بسیار خب، از ابتدا شروع می‌کنیم.
اولین سوالی که در زمینه شاعری باهاش مواجهیم اینه:
● شعر چیست؟
شعر، سروده، چامه یا چکامه یکی از کهن‌ترین گونه‌های ادبی و شاخه‌ای از هنره.
دهخدا در یادداشت‌های خودش درباره شعر می‌نویسه: «چکامه، چغامه، چامه، نَشید، نظام، سخن منظوم، منظومه، قریض. ظاهراً ایرانیان را قِسمی سرود یا شعر بوده و خود آنان یا عرب آن را «هَنَیمَه» می‌نامیده‌اند. قدیم‌ترین شعر ایران که به دست است گاتاهای زرتشت می‌باشد که نوعی شعر هجایی محسوب می‌شود.»
در تعریف‌های سنتی درباره‌ی شعر کهن فارسی، ویژگی اصلی شعر رو موزون و آهنگین بودنِ اون دونستن. در تعریف‌هایی دیگه، با دانش، فهم، درک، ادراک و وقوف یکی دونسته شده.
بالاخره بعد از گرفتن جواب اولین سوال، چیزی که ذهن رو درگیر میکنه اینه که اصلاً شعر خوب چیه؟
◄شعر خوب چیزیه که از احساسات، عواطف، و انفعالات و از حالات روحیه‌ی صاحب‌ خودش، از فکر دقیق پرهیجان و لمحه‌ی گرم تحریـک شده‌ی یک مغز پرجوش و یک خون‌ حرارت، حکایت کنه… شعری که مقصود ماست، شعریه که از مغز یک شاعر خلاق، در بحبوحه‌ی احساسات و تراکم عواطف و عوارض گوناگون و در یک حال هیجانی‌ گفته شده باشه. هرچه هیجان و اخلاق گوینده-در موقع گفتن یک شعر یا ساختن یک‌ غزل- قوی‌تر و نجیب‌تر باشه، اون شعر بهتر و خوب‌تر خواهد بود. شعر خوب اونه که خوب‌ هیجان ببخشه و خوب فهمیده بشه و خوب به حافظه سپرده بشه.
چیزی که باید بدونید اینه که همونطور که هرکسی نویسنده متولد نمیشه، هر کس هم شاعر متولد نمیشه. لازمه‌ی سرودن شعر طبع بلند و استعداده. ممکنه آموزش هم کمک های بسیار زیادی بکنه؛ اما اگه شاعر تشبیه‌هات و مثال های وافری توی ذهنش نباشه، پس از یک مدت متوجه میشه که داره کار تکراری‌ای انجام میده. پس مهمتین نکات برای یک شاعر اینه که:
■ باید استعداد داشته باشه.
■ باید به‌طور مداوم مطالعه کنه.
■ باید ذوق ادبی خاص خودش رو داشته باشه.
■ دایره لغات وسیعی داشته باشه.
■ باید تمام آرایه های ادبی رو بشناسه.
■ باید عروض و قافیه بدونه.
■ باید قالب های شعری رو بلد باشه.
اصلاً نگران نباشید، چون یه سری چیز ها رو میشه حل کرد. این تاپیک به شما انواع قالب های شعری، آرایه های ادبی و عروض و قافیه رو آموزش میده. پس حتماً با ما همراه باشید.

 

[الهه.م]

#قدم_دوم
#قالب_شعر
بعد از اینکه از فیلترهای یک شاعر خوب بودن گذشتیم، باید همه چیز رو درباره ی قالب های شعری و اصول فنی یک شعر بدونیم. برای سرودن یک شعر، اولین چیزی که باهاش سروکار داریم، بیت، مصرع، قافیه و ردیف هستش که اصلی ترین عناصر شعری هستند.
منظور از قالب یک شعر، شکل آرایش مصرع‌ها و نظام قافیه‌‍‌آرایی اونه. شعر به مفهوم عام خودش نه در تعریف می‌گنجه و نه در قالب؛ ولی شاعران و مخاطبان اون‌ها، به مرور زمان به تفاهم‌هایی رسیدن و شکل‌هایی خاص رو توی مصراع بندی و قافیه آرایی شعر به رسمیت شناختن. به این ترتیب در طول تاریخ، چندین قالب پدید اومد و شاعران کهن ما، کمتر از محدوده این قالب‌ها خارج شدن. فقط توی قرن اخیر، یک تحوّل جهش‌وار داشتیم که اصول حاکم بر قالب‌های شعر رو تا حدّ زیادی دست‌خوش تغییر کرد که با عنوان شعرهای نیمایی اون رو می‌شناسیم و طرفدارهای زیادی توی این دوره داره.
قالب شعر به شکل شعر گفته میشه که بر دو نوعه و ما اینجا تنها به شکل ظاهریش می‌پردازیم:
شکل ظاهری و شکل درونی (یا شکل ذهنی).
● شکل ظاهری شامل وزن یا بی‌وزنی، تساوی مصرع‌ها و یا کوتاهی و بلندی اون‌ها، قافیه‌ها (در صورتی که قافیه‌ای وجود داشته باشد) و صداها و حرکات ظاهری کلمه میشه.
قالبِ شعر کلاسیک فارسی، شکل ظاهرییه که قافیه به شعر می‌بخشه. طول هر مصرع، چیدمان هجاهای هر مصرع، تعداد ابیات، آرایش مصرع‌ها، قافیه آرایی اون‌ها و حتی عاطفه انتقالی شاعر به خواننده عوامل دیگه‌ی تعیین کننده قالب ظاهری شعرند.

■ بیت
هر یك از سطرهای یك شعر را یك بیت می‌گویند. (كمترین مقدار شعر یك بیته.)

■ مصراع
هر بیت شامل دو قسمت است که هر یك از این بخش ها را یك مصراع می‌گویند. (كمترین مقدار سخنِ موزون، یك مصراعه.)
باز آی و بر چشمم نشین ، ای دلستان نازنین (مصراع اول)
کآشوب و فریاد از زمین بر آسمانم می رود (مصراع دوم)

■ ردیف
به پایان هر مصراع یا در پایان هر بیت، اگه واژه یا واژه هایی با یك معنی بعد از قافیه تكرار شوند به این واژه ها ردیف میگویند. این تكرار تأثیر موسیقی شعر را قوی تر می‌کند.
مژده ای دل كه مسیحا نفسی می آید / كه ز انفاس خوشش بوی كسی می آید

■ قافیه
به كلمات آخر ابیات كه آخرین حرف اصلی آن‌ها یكی باشد، در واقع كلماتی با یك آهنگ را، قافیه میگویند.
(اگه بیتی دارای ردیف باشه، قافیه قبل از ردیف قرار می‌گیره. قافیه و ردیف حاصل شعر سنتی هستن. قافیه اجباریه اما ردیف اختیاریه.)
سرو چمان من چرا میل چمن نمی كند / همدم گل نمی شود یاد سمن نمی كند
مبحث قافیه مبحث فوق العاده طولانی و پرقاعده ایه که خوندن و دونستنش نیاز به زمان و تمرکز زیادی داره که در صورت تمایل می تونین از منابع معتبر و کتابهای ادبی به صورت تخصصی تر مطالعه کنین. اما ما در حد توانمون سعی کردیم به صورت اجمالی بهش بپردازیم، که ان‌شاءالله در پارت آینده بهش پرداخته میشه.

 

[الهه.م]

#قدم_سوم
#کارگاه_قافیه
قبل از هرچیز باید بگم برای سرودن شعر یا ترانه نیاز هست که ما از کلمات استفاده کنیم. کلماتی که خودشون از اجزای کوچیک تر به نام حرف تشکیل شده؛ اما در واقع ما باآواها (صداها) سروکار داریم.
● آواها بردو نوع هستند:
1)‌ صامت‌ها
2) مصوت‌ها
صامت‌ها شامل 23 واج (ء و ع، ب، پ، ت و ط، ث و س وص، ج، چ، ح و ه، خ، د، ذ و ز و ض و ظ، ر، ژ، ش، غ و ق، ف، ک، گ، ل، م، ن، و، ی)
و مصوت‌ها شامل 6 واج ( -َ ، -ِ ، -ُ ، آ ، ای ، او) هستند.

برای نمایش محتوا باید وارد شوید ویا عضو سایت شوید.

حالا شما قافیه بسازین؛ توی صفحه‌ی پروفایلم منتظر قافیه‌هاتون هستم :)

 

[الهه.م]

#قدم_چهارم
#آشنایی_با_قالب_های_شعری_کهن
#مثنوی

برای نمایش محتوا باید وارد شوید ویا عضو سایت شوید.

 

[الهه.م]

#قدم_پنجم
#قالب_های_شعری_کهن
#غزل

برای نمایش محتوا باید وارد شوید ویا عضو سایت شوید.

 

[الهه.م]

#قدم_ششم
#قالب_های_شعری_کهن
#قطعه

برای نمایش محتوا باید وارد شوید ویا عضو سایت شوید.

 

[الهه.م]

#قدم_هفتم
#قالب_های_شعری_کهن
#رباعی

برای نمایش محتوا باید وارد شوید ویا عضو سایت شوید.

 

[الهه.م]

#قدم_هشتم
#قالب_های_شعری_نو
#نیمایی

برای نمایش محتوا باید وارد شوید ویا عضو سایت شوید.

 

[الهه.م]

#قدم_نهم
#قالب_های_شعر_نو
#سپید

برای نمایش محتوا باید وارد شوید ویا عضو سایت شوید.

حالا با آشنا شدن با قالب‌های شعری، در پست‌های آینده با وزن عروضی یعنی اصلی ترین بخش سرودن یک شعر فنی آشنا خواهیم شد.