رویداد رویداد جشن سده

[***MAHDIS***]

سده جشن ملوک نامداراست، زافریدون و از جم یادگار است!
جشن سده از جشن های بزرگ ایران باستان است که با هدف همبستگی و همدلی برگزار می شود. این جشن در کشور های ایران، هند و افغانستان برگزار می شود همچنین ایرانی تباران مقیم آمریکا و اروپا که پیرو دین زرتشت هستند این جشن را برپا می دارند و به راز و نیاز با خدای شان می پردازند.
علت های مختلفی برای این جشن، وجود دارد که می توان مختصر به آنها پرداخت: بعد از گذشت دی ماه برای تضعیف نیروی شیاطین یا رسیدن به صدمین روز از زمستان و...
در این جشن، مردم، هیزم هایی که در پگاه دهم بهمن ماه جمع اوری کرده اند را در شامگاه همان روز، آتش می زنند.
در شهر های مختلف ایران این جشن برگزار می شود که در کرمان این جشن باشکوه تر از هر جایی برپا می شود.

 

[Farnaz.zar]

در دهمین روز یا آبان روز از بهمن ماه با افروختن هیزمی که مردمان، از پگاه بر بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان گرد آورده‌اند، این جشن آغاز می‌شود.

در اشارات تاریخی این جشن همیشه به شکل دسته جمعی و با گردهمایی همه مردمان شهر و محله و روستا در یکجا و با برپایی یک آتش بزرگ برگزار می‌شده‌است. مردمان در گردآوردن هیزم با یکدیگر مشارکت می‌کنند و بدین ترتیب جشن سده، جشن همکاری و همبستگی مردمان است. زرتشتیان کرمان تهران، کرج، استان یزد و روستاهای اطراف میبد و اردکان، و روستاها، اهواز،بردسکن،شیراز، اصفهان، اروپا (سوئد) و آمریکا (کالیفرنیا) و استرالیا با گردآمدن در یک نقطه از شهر یا روستا در کنار هم آتشی بسیار بزرگ می‌افروزند و به نیایش خوانی و سرودخوانی و پایکوبی می‌پردازند. گفتنی است بزرگترین وبا شکوه ترین جشن سده ی جهان در کرمان هر ساله برگزار میشود همچنین در تقویم اصلی و جدید زرتشتیان این روز را آبان روز نامیده اند.

 

[blackYas]

در دهمین روز یا آبان روز از بهمن ماه با افروختن هیزمی که مردمان، از پگاه بر بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان گرد آورده‌اند، جشن سده آغاز می‌شود.بعضی دانشمندان نام سده را گرفته شده از صد می‌دانند.نظر دیگر اینکه سده ، صدمین روز زمستان است. از ابتدای زمستان (اول آبان ماه) تا ۱۰ بهمن که جشن سده‌ است صد روز، و از ۱۰ بهمن تا نوروز و اول بهار ۵۰ روز و ۵۰ شب بوده‌است. و به علت اینکه از این روز به بعد انسان به آتش دست پیدا کرده‌است شب هم مانند روز روشن و گرم و زنده‌است شب‌ها هم شمرده می‌شوند.برگزاری جشن سده را می توان به سه دوره ی تاریخی تقسیم کرد :
1 – دوره ی پیش از اسلام 2 – دوره ی بعد از اسلام 3 – دوره ی کنونی
امروزه نیز جشن سده یا سده سوزی به صورت پراکنده در بعضی شهر ها و روستاها ی ایران در دهم بهمن ماه برگزار می شود.

 

[Sogolkhanum]

جشن سده یکی از جشن های ایرانی است که در آغاز شامگاه دهم بهمن ماه یعنی روز آبان از ماه بهمن در کشور های ایران، افغانستان، هند و ایرانی تباران در کشور های آمریکا و کانادا و کشور های اروپایی و استرالیا برگزار می شود.
بعضی دانشمندان نام سده را گرفته شده از صد می‌دانند. ابوریحان بیرونی می‌نویسد: «سده گویند یعنی صد و آن یادگار اردشیر بابکان است و در علت و سبب این جشن گفته‌اند که هرگاه روزها و شب‌ها را جداگانه بشمارند، میان آن و آخر سال عدد صد بدست می‌آید.
نظر دیگر اینکه سده معروف، صدمین روز زمستان است. از ابتدای زمستان (اول آبان ماه) تا ۱۰ بهمن که جشن سده‌است صد روز، و از ۱۰ بهمن تا نوروز و اول بهار ۵۰روز و ۵۰شب بوده‌است؛ و به علت اینکه از این روز به بعد انسان به آتش دست پیدا کرده‌است شب هم مانند روز روشن و گرم و زنده‌است شب‌ها هم شمرده می‌شوند.
یکی دیگر از دلایل گرامی‌داشت این شب این است که ایرانیان دو ماه میانی زمستان را، همان دی و بهمن را، بسیار سخت و هنگام نیرومند گشتن اهریمن می‌دانستند و برای پایان یافتن این دوماه نیایش‌های ویژه‌ای برگزار می‌کردند. از شب چله که چله بزرگ نیز نامیده می‌شد و در آن مهر برای مبارزه با اهریمن دوباره زاده شده بود تا شب دهم بهمن ماه که جشن سده و چله کوچک نامیده می‌شد برابر ۴۰ روز است؛ و به سبب اینکه آتش (مظهر گرما و نور و زندگی) در روز سده کشف شده بود و وسیله دیگری برای مبارزه با اهریمن و بنا بر آیین باعث روشنایی شب مانند روز شد از شب چله کوچک تا اول اسفند ۲۰ روز و ۲۰ شب (جمعاً چهل شب و روز) است.
در ایران باستان و در میان زرتشتیان ایران، این جشن نزدیک غروب آفتاب، با آتش‌افروزی آغاز می‌شود و امروز هم با همان سنت کوه‌هایی از بوته و خارو هیزم در بیرون شهر فراهم شده، در حالی که موبدان لاله به دست اوستا زمزمه می‌کنند، بوته‌ها را روشن کرده و مردمی که در آن جا جمع شده‌اند نماز آتش نیایش می خوانند.
این جشن امروز در شهرهای کرمان، تهران، اصفهان و شیراز مورد توجه مردم بوده واین جشن را به پا میدارند.

 

[ghabkhatre]

جشن سده یکی از سه جشن بزرگ ایرانیان است که در غروب روز دهم بهمن که آبان روز نام دارد و پایان چله بزرگ است با جمع‌آوری پشته‌ای از هیزم و برافروختن آتش به اجرا درمی‌آید و به عقیده ایرانیان، آتشی که روشن می‌شود زمین را گرم و آماده ورود بهار می‌کند. از آئین‌های این جشن خواندن گات‌ و نیایش گروهی، نقالی، شاهنامه‌خوانی و اجرای موسیقی با سازهای پوستی است. باشکوه‌ترین جشن در طی صد سال اخیر در باغچه دولت‌آباد کرمان هر ساله برگزار می‌شود.عدد چهل نزد ایرانیان مقدس شمرده می‌شود و از همین رو می‌توان یکی از دلایل به وجود آمدن این جشن را گذشت چهل روز پس از جشن شب یلدا دانست.
در این جشن به هنگام گاته‌خوانی از آشامیدن و خوردن پرهیز می‌شود، در هنگام شاهنامه خوانی و نقالی هم باید سکوت کرد.این جشن فقط مختص زردشتیان نیست و مسلمانان هم در اجرای آن سهیم هستند. به عقیده ایرانیان باستان آتش قوی‌ترین، عنصر حضور اهورامزدا، خدای یگانه‌ست و به همین خاطر یکی از اصلی‌ترین نشانه جشن سده هم برافروختن آتش است.

 

[ariel]

جشن سده را به داستان کشف آتش توسط هوشنگ شاه پیشدادی که یکی از پادشاهان اسطوره‌ای ایران بوده، مرتبط می‌دانند. براساس شعری از شاهنامه‌ی فردوسی که این اتفاق را روایت کرده، «هوشنگ‌شاه پیشدادی با گروهی از ملازمانش برای گردش به محلی رفته بود که ناگهان ماری جلویش ظاهر می‌شود. او هم با انگیزه‌ی دفاع از خود سنگی را برداشته و به سوی سر مار پرتابش می‌کند. آن سنگ که از نوع آتش‌زنه بوده، جرقه می‌زند و روش مهار آتش از آن روز جشن گرفته می‌شود.» این‌طور که از اسطوره‌های شاهنامه برمی‌آید، تا پیش از کشف آتش توسط هوشنگ‌شاه پیشدادی، آتشکده‌ها وجود داشته‌اند و از آتش استفاده می‌شده اما راه کنترل و مهار آتش، از زمان جشن سده اتفاق افتاده است.
از نظر گاهشماری و تقویمی هم این جشن صد روز بعد از زمستان بزرگ(یکم آبان‌ماه در گاهشماری اکنون ایران) برگزار می‌شده است. اعتقاد کلی و فولکلوریک (مردمی) می‌گوید که، بعد از این شب سرما کم شده و هوا رو به گرمی می‌گذارد.
این بخشی از شاهنامه‌ی فردوسی است که به کشف آتش و جشن سده اشاره کرده است:
بر آمد به سنگ گران سنگ خرد/هم آن و هم این سنگ گردید خرد
فروغی پدید آمد از هر دو سنگ/دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ
جهـاندار پیش جهان آفرین/نیایش همی کرد و خواند آفرین
که اورا فروغی چنین هدیه داد/همین آتش آن گاه قبله نهاد
یکی جشن کرد آن‌شـب و باده خورد/سده نام آن جشن فرخنده کرد

 

[mlod_i]

جشن سَده، یکی از جشن‌های ایرانی، است که در اول شب دهم بهمن‌ ماه یعنی روز آبان از ماه بهمن برگزار می‌شود. در دهمین روز یا آبان روز از بهمن ماه با درست کردن آتش که مردمان، ازصبح زود بر پشت بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان درست می کردند، این جشن آغاز می‌شود. مردمان در جمع آوری چوب با یکدیگر همکاری می‌کنند و بدین ترتیب جشن سده، جشن همکاری و همبستگی مردمان است.بعضی دانشمندان نام سده را گرفته شده از صد می‌دانند. سده معروف، صدمین روز زمستان است. از ابتدای زمستان (اول آبان ماه) تا ۱۰ بهمن که جشن سده‌است صد روز، و از ۱۰ بهمن تا نوروز و اول بهار ۵۰روز و ۵۰شب بوده‌است؛ و به علت اینکه از این روز به بعد انسان به آتش دست پیدا کرده‌است شب هم مانند روز روشن و گرم و زنده‌است شب‌ها هم شمرده می‌شوند.به نوشته مورخانی همچون بیرونی، بیهقی، گردیزی جشن سده یکی از سه جشن بزرگ ایرانیان است که در دوران اسلامی، تا اواخر دوران خوارزمشاهیان و حمله مغول دوام آورد و هم سلاطین و امیران و هم مردم عادی این جشن را به‌پا می‌داشتند.سده در روزگار جدید در شهرهای بسیاری برگزار می‌شود.این جشن به یاد آورنده اهمیت نور، آتش و انرژی است.تاجیکستان اولین کشوری است که از جشنهای سده و مهرگان به‌طور رسمی تجلیل می‌کند. مقامات تاجیک با برگزاری نخستین جشن سده پیام داده‌اند که به احیای این آیین کهن نیاکان کمر همت بسته‌اند، تا فروغش را زنده نگاه دارند.

 

[*-af-*]

جشن سده از قدیم برای مقابله با تاریکی و سرما در روز دهم بهمن‌ماه (معادل صدمین روز زمستان بزرگ دوران باستان) برپا می‌شد. در مورد روز برگزاری جشن سده روایت‌های مختلفی وجود دارد. برخی می‌گویند چون صد روز از زمستان می‌گذشت، جشن سده برگزار می‌شد (در تقویم کهن تنها دو فصل زمستان و تابستان وجود داشت). برخی دیگر می‌گویند از روز جشن سده پنجاه روز و پنجاه شب تا عید نوروز باقی می‌ماند. فردوسی در شاهنامه، زمان برگزاری این جشن را مربوط به زمان پادشاهی هوشنگ می‌داند. ابوریحان بیرونی نیز به آن اشاره کرده و اولین جشن سده را به فریدون انتساب می‌دهد. جشن سده بارها در کتب تاریخی و ادبی کهن آورده شده که نشان از اهمیت این جشن دارد.
چند روز قبل از ده بهمن‌ماه که زمان برگزاری جشن است، گروهی از مردم دور هم جمع می‌شوند و در محلی که از قبل برای برگزاری جشن آماده شده، هیزم‌ و چوب‌های خشک را روی هم کپه می‌کنند. در روز برگزاری جشن که ده بهمن‌ماه است، عده‌ای مردم دورهم جمع می‌شوند و آتش را روشن می‌کنند. در بین زرتشتیان، روشن کردن آتش به این منوال انجام می‌شود که عده‌ای از جوانان مشعل به دست، پشت سر موبد به راه می‌افتند و بعد از سه بار گشتن دور توده‌ی هیزم آن را روشن می‌کنند. توده‌ی هیزم آن‌قدر زیاد هست که تا حدود یک‌ساعت سوختنش طول بکشد و آدم را گرم کند.

 

[Mehra501]

جشن سده یکی از جشن‌های پرشکوه زمستانی ایرانی است که از دوران باستان به یادگار مانده. این جشن در دهمین روز بهمن‌ماه برگزار می‌شود. همانند دیگر جشن‌های اصیل ایرانی، آتش، هسته اصلی برگزاری جشن سده به شمار می‌رود. جشن سده در بسیاری از شهرهای ایران به ویژه شهرهای زرتشتی‌نشین برگزار می‌شود. جشن سده به همراه نوروز و شب یلدا سه جشن بزرگ ایرانی را تشکیل می‌دهند.

ایرانیان باستان زمستان را به دو دوره 40 روزه تقسیم کرده بودند. دوره اول که از شب یلدا آغاز می‌شد در دهم بهمن پایان می‌یافت. به این دوره اول، چله بزرگ می‌گفتند و دوره چهل روزه بعدی، چله کوچک نام داشت. ایرانیان اعتقاد داشتند چله بزرگ اوج سرمای زمستان را در خود دارد و روزی که چله بزرگ به پایان می‌رسد، زمین نفس می‌کشد و گرم می‌شود. بنابراین سرمای سختی در پیش نخواهد بود. از این‌رو روز پایان چله بزرگ زمستان را گرامی می‌داشتند و جشن سده برگزار می‌کردند. اجداد باستانی ما بر این باور بودند که آتشی که در این روز برافروخته می‌شود، زمین را گرم و آماده ورود بهار می‌کند.

جشن سده همراه با آتش‌افروزی است. در واقع می‌توان گفت همه جشن‌های ایرانی در حضور آتش برگزار می‌شود. به عقیده ایرانیان باستان، آتش قوی‌ترین نشانه فیزیکی حضور اهورامزدا، خدای یگانه است و اوست که تحت نظارت اهورمزدا زندگی می‌بخشد. از این رو ایرانیان باستان جایگاهی والا و احترامی درخور برای آتش قائل بوده‌اند. در جشن سده نیز آتش افروخته می‌شود. پیش از رسیدن زمان موعود برای برگزاری جشن، همه افراد برای تهیه هیزم به تکاپو می‌افتادند و به صورت گروهی خار و خاشاک و هیزم جمع می‌کردند. از این رو سده را می‌توان جشنی با همکاری و همبستگی جمعی نامید.

جشن سده هم‌اکنون در بسیاری از نقاط ایران برگزار می‌شود. تهران، شیراز، اصفهان، اهواز، میبد، یزد، اردکان و کرمان از جمله شهرهایی هستند که این جشن در آن‌ها برگزار می‌شود. در تهران این جشن در میدان مارکار تهران‌پارس برگزار می‌شود. در یزد جشن سده در آتشکده محله رحمت‌آباد به اجرا درمی‌آید. در کرج نیز جشن سده در خانه دولت برگزار می‌شود. با این حال شکوهند‌ترین جشن سده طی 100 سال اخیر در کرمان به اجرا درآمده است. حدود 80 سال است که زرتشتی‌های کرمان و شهرهای اطراف در باغچه دولت‌آباد گرد هم می‌آیند و باشکوه‌ترین جشن سده در ایران را با حضور زرتشتیان و میهمانانی از کیش‌های مختلف برگزار می‌کنند. این مراسم معمولا از ظهر دهمین روز بهمن‌ماه تا غروب به درازا می‌کشد.
در جشن سده زرتشتیان را با لباس‌های مخصوص زرتشتی خواهید دید. رنگ قالب لباس‌ها سفید است و به راحتی می‌توانید زرتشتیان را با یک نگاه شناسایی کنید. آتش، توسط موبدان افروخته می‌شود. آتش برای زرتشتیان مقدس است و براین باورند نفس‌های آلوده آدمیان نباید به حریم مقدس آتش برخورد کند. از این‌رو موبدان را با روبنده‌هایی که به صورت زده‌اند خواهید دید. پس از اجرای مراسم آئینی به دور آتش و در انتهای مراسم، شعله‌ها توسط نیروهای آتش‌نشان که که در محل حضور دارند، خاموش می‌شوند..

 

[>YEGANEH<]

جشن سده در روز دهم بهمن برگزار میشود. این جشن را به داستان کشف آتش توسط هوشنگ شاه پیشدادی یکی از پادشاهان اسطوره‌ای ایران مرتبط می‌دانند. براساس شعر شاهنامه‌ «هوشنگ‌شاه پیشدادی با گروهی از ملازمانش برای گردش به محلی رفته بود که ناگهان ماری جلویش ظاهر می‌شود. او هم با انگیزه‌ی دفاع از خود سنگی را برداشته و به سوی سر مار پرتاب می‌کند. آن سنگ که از نوع آتش‌زنه بوده، جرقه می‌زند و روش مهار آتش از آن روز جشن گرفته می‌شود.»
البته تا پیش از کشف آتش توسط هوشنگ‌شاه، آتشکده‌ها وجود داشته‌اند و از آتش استفاده می‌شده اما راه کنترل و مهار آتش، از زمان جشن سده اتفاق افتاده است.
از نظر تقویمی هم این جشن صد روز بعد از زمستان بزرگ(یکم آبان‌) برگزار می‌شده است. بنا به اعتقاد کلی و مردمی، بعد از این شب سرما کم شده و هوا رو به گرمی می‌رود.
اشعار شاهنامه‌ی فردوسی که به کشف آتش و جشن سده اشاره کرده است؛ چنین است:
بر آمد به سنگ گران سنگ خرد/هم آن و هم این سنگ گردید خرد
فروغی پدید آمد از هر دو سنگ/دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ
جهـاندار پیش جهان آفرین/نیایش همی کرد و خواند آفرین
که اورا فروغی چنین هدیه داد/همین آتش آن گاه قبله نهاد
یکی جشن کرد آن‌شـب و باده خورد/سده نام آن جشن فرخنده کرد.

خیلی‌ها معتقدند که «سده» یک جشن زرتشتی است و به خاطر آتشی که در آن روشن‌ می‌شود، با پیروان این گروه ارتباط دارد اما واقعیت این است که جشن سده با همین نام در کرمان برگزار می شود و سالهاست که زرتشتی و مسلمان از در برپایی آن شرکت می‌کنند. سده یک جشن ملی است که در زمان آل‌زیار توسط مسلمانان برگزار می‌شده و هنوز هم در بخش‌های دیگری از کشور، با همین نام یا با نام‌های مشابه برپا می‌شود.

طریقه ی برگزاری جشن:
چند روز قبل از ده بهمن‌ که زمان برگزاری جشن است؛ گروهی از مردم دور هم جمع می‌شوند و در محلی که از قبل برای برگزاری جشن آماده شده، هیزم‌ و چوب‌های خشک را انبار می‌کنند. نهایتا در روز دهم بهمن، آتش را روشن می‌کنند. در بین زرتشتیان، عده‌ای از جوانان مشعل به دست، پشت سر موبد راه افتاده و بعد از سه بار گشتن دور توده‌ی هیزم آن را روشن می‌کنند. توده‌ی هیزم آن‌قدر زیاد هست که تا حدود یک‌ساعت سوختنش طول می کشد.