آموزشی آموزش زبان ترکی (آذربایجانی)|Dibaکاربر نگاه

[MASUME_Z]

با قانون ” هماهنگی کوچک ” آشنا شدیم و کاربرد آن را در علامت های جمع ترکی دیدیم. ” لر lər ” و ” لار lar ” علامت های جمع ترکی آذربایجانی هستند که طبق قانون هماهنگی کوچک به آخر کلمات اضافه می شوند.
قانون هماهنگی کوچک را می توان به نوعی قانون همگون‌سازی صدای کلمات دانست؛ به نحوی که تمام حروف صدادار کلمه یا آهنگ بالا هستند یا آهنگ پایین که به آهنگین شدن زبان کمک ویژه ای می کند.
کاربرد دیگر قانون هماهنگی کوچک در مصدرسازی است.
مصدر در زبان ترکی آذربایجانی، از دو قسمت تشکیل شده است. ” ریشه ی فعل ” و ” پسوند مصدری ” . برای تفهیم بیشتر این موضوع به بررسی مصدر در زبان فارسی می پردازیم: در زبان فارسی مصدر از دو قسمت تشکیل شده است که قسمت اول آن، فعل ماضی ساده سوم شخص مفرد است (مانند: رفت، آمد، خورد) و قسمت دوم آن حرف ” ن ” است که این دو در مجموع مصدر را تشکیل می دهند، مانند: رفتن، آمدن، خوردن
در زبان ترکی آذربایجانی، قسمت اول مصدر، ریشه ی فعل است، و قسمت دوم آن را یکی از دو پسوند ” مَک mək ” یا ” ماق maq ” تشکیل می دهد که بر اساس قانون هماهنگی کوچک به ریشه فعل اضافه می شود. قانون مصدرسازی دقیقا مشابه قانون علامات جمع است و هر دو از قانون هماهنگی کوچک تبعیت می کنند.

 

[MASUME_Z]

۱- اگر آخرین حرف صدادار (واکه) ریشه ی فعل به حروف آهنگ پایین ( آ a ، اُ o ، او u ، ای کوتاه ı ) ختم شود، باید پسوند ” ماق maq ” را به آخر ریشه اصلی فعل اضافه کنیم.
مثال:
آلماق almaq : گرفتن
” آل al ” ریشه اصلی فعل است و آخرین حرف صدادار (واکه) آن به ” آ a ” ختم شده است که جز حروف آهنگ پایین است. طبق قانونی که در بالا گفته شد، برای ساختن مصدر باید پسوند ” ماق maq ” را به آن اضافه کنیم : آلماق al+maq
مثال:
دورماق durmaq : ایستادن
” دور dur ” ریشه اصلی فعل است و آخرین حرف صدادار (واکه) آن به ” او u ” ختم شده است که جز حروف آهنگ پایین است. طبق قانونی که در بالا گفته شد، برای ساختن مصدر باید پسوند ” ماق maq ” را به آن اضافه کنیم : دورماق dur+maq

 

[MASUME_Z]

مثال های دیگر:

اُولماق olmaq : شدن
اینانماق ınanmaq : باور کردن
لازم به توضیح است که پسوند ” ماق maq ” در زبان محاوره به شکل ” ماخ max ” تلفظ می شود: مانند آلماخ، دورماخ. اما در نوشتار باید به صورت ” ماق maq ” نوشته شود. البته کمااینکه این پسوند در محاوره به شکل ” ماخ max ” تلفظ می شود، اما به هنگام صرف آن طبق قانون ” حروف بی صدای ضعیف ” که گفته شد، صرف می شوند. یعنی به هنگام صرف گفته می شود : آلماغیم almağım : گرفتن من – دورماغیم durmağım : ایستادن من
و به کار بردن آن به شکل : آلماخیم – دورماخیم غلط است. چون این کلمات درو واقع به ” ق q ” ختم شده اند که حرفی بی ثبات(ضعیف) است و هنگام قرار گیری بین دو حرف صدادار (واکه) تغییر می کند و به ” غ ğ ” تبدیل خواهد شد.
۲- اگر آخرین حرف صدادار (واکه) ریشه ی فعل به حروف آهنگ بالا ( فتحه ə ، ائـ (کسره) e ، اؤ ö ، او ü ، ای کشیده i ) ختم شود، باید پسوند ” مَک mək ” را به آخر ریشه اصلی فعل اضافه کنیم
مثال:
گـَـلمَک gəlmək : آمدن
” گـَـل gəl ” ریشه اصلی فعل است و آخرین حرف صدادار (واکه) آن به ” فتحه ə ” ختم شده است که جز حروف آهنگ بالا است. طبق قانونی که در بالا گفته شد، برای ساختن مصدر باید پسوند ” مَک mək ” را به آن اضافه کنیم : گـَـل+ مَک gəl+mək
مثال:
یئمَک yemək : خوردن
” یئـ ye ” ریشه اصلی فعل است و آخرین حرف صدادار (واکه) آن به ” ئـ (کسره) e ” ختم شده است که جز حروف آهنگ بالا است. طبق قانونی که در بالا گفته شد، برای ساختن مصدر باید پسوند ” مَک mək ” را به آن اضافه کنیم : یئـ + مَک yemək
مثال های دیگر:
ایچمَک içmək : نوشیدن
اؤپمَک öpmək : بوسیدن

 

[°º¸кยzɠยภº°]

به نام خداوند آفريننده زبانها

سلام. يورولمياسيز/ سلام خسته نباشيد



آموختن زبان شيرين تركي خيلي آسان است
زبان تركي يكي از زبانهايي است كه علاوه بر ايران در چندين كشور دنيا از جمله تركيه, جمهوري آذربايجان, بيشتر جمهوري هاي قفقاز و حتي در چندين كشور اروپايي مانند آلمان, فرانسه و ... به عنوان يكي از زبانهاي مطرح كاربرد دارد زيرا در آن كشورها تعداد زيادي ترك به عنوان اقليت قابل توجه زندگي مي كنند كه داراي حق و حقوق فرهنگي خود مي باشند. علاوه بر آن با توجه به اينكه تمامي افعال زبان تركي از يك قاعده واحد تبعيت مي كنند و داراي ريشه هستند بنابراين هم ياد گرفتن آن آسان است و از سوي ديگر با يادگرفتن يك لهجه از زيان تركي قادر خواهيد بود با افرادي كه به لهجه هاي مختلف تركي صحبت مي كنند ارتباط برقرار كنيد.

پ.ن:لطفا پست نفرستید

پ.ن: اگه میخواید از زمان پست گذاری اطلاع شوید پیگیری موضوع رو بزنید

 

[°º¸кยzɠยภº°]

برای این که بهتر بخونید چن تغییر اساسی دادم

درس اول(اعداد)

1=بیر=Bir

2=اِیکی=İki

3=اُوچ=Üç

4= دُؤرد=Dörd

5=بئش=Beş

6=آلتی=Altı

7=یئددی=Yeddi

8=سَککیز=Səkkiz

9=دُوققوز=Doqquz

10=اُون=On

20=اییرمی=İyirmi

30=اُوتوز=Otuz

40=قیرخ=Qırx

50=اَللي=Əlli

60=آلتميش=Altmış

70=يئتميش=Yetmiş

80=سکسن=Səksən

90= دوخسان=Doxsan

100=يوز=Yüz

200= ايكي يوز=Üç yüz

1000=مین=Min



اكنون شما مي توانيد با اضافه كردن اعداد به همديگر, عدد مورد نظر خود را بسازيد به عنوان مثال براي ساختن عدد 11 شما فقط عدد 10 و 1 را يكجا مي آوريد. به مثالهاي بيشتر توجه كنيد:

21= ايييرمي بير 32= اوتوز ايكي 105= يوز بئش 1002= مين ايكي 2004= ايكي مين دؤرد

نکته: عدد هشتاد اکثرا در خارج از ایران "سِکسَن " گفته میشه، ولی ترکهای ایران اکثرا همون هشتاد میگن( هشتاد بیر=۸۱ ، هشتاد ایکی=۸۲، ... )و به سیصد هم اغلب " اوش یوز " میگن.


پ.ن:لطفا پست نفرستید

 

[°º¸кยzɠยภº°]

آموزش زبان ترکی ( آذری ) - حال و احوال پرسی


صبح بخیر :ساباحینیز خیر ( sabahınız xeyir ) لهجه اردبیلی ........ ولی تو تبریز اکثرا میگن (سحرین خیر = saharin xeyir )

ظهربخیر :گون اؤرتاز خیر ( günortanız xeyir )


عصربخیر :آخشامیز خیر( axşamınız xeyir )


شب بخیر :گئجه نیز خیر ( gecəniz xeyir ) .... عامیانه میشه ( گئجه ز خیر )


خوبی؟ :یاخشیسان( yaxşı sən ) ..... عامیانه در تبریز ( یاخجیسان ؟ )


خوبم :یاخشیام( yaxşıyam ) ...... عامیانه در تبریز ( یاخجیام ؟ )


بدنیستم :پیس دئیرم ( pis deyirəm)


ممنون : ساغولون ( sağolun ) البته "ساغولون" در اصل به معنی "زنده باشید" هست که به جای ممنون هم استفاده میشه

خیلی ممنون : چوخ ساغولون( çox sağolun )


متشکرم :تشکر اِدیرَم( Təşəkkür edirəm ) بیشتر در خارج کشور .... عامیانه میشه ( تشکر اِلیرَم)


سلامت باشید :ساغولاسیز( sağolasiz )


سلامتی :ساغلیگ( sağllıq) ...عامیانه میشه(سالیغ)


چطوری؟ :نئجه سینیز / نِئجه سَن؟_عامیانه_( ?necə sən? \ necə siniz)


حالت چطوره (شما چطورید)؟ :سیز نئجه سینیز؟ (? siz necə siniz ) ..... عامیانه میشه ( سیز نئجه سیز؟ )


چه خبر؟ :نَ خَبَر؟ ( nə xəbər)


خوش میگذره؟ :خوش کِچیر ( xoş keçir)


بله : bəli


آره :هَ ( hə ) و یا ( هَن )


نه :یوخ ( yox )


خوب :یاخشی( yaxşi) عامیانه تر ( یاخجی )


بد : پیس ( pis )


کم :آز ( az )


زیاد :چوخ ( çox )


چطور :نئجه / نَجور ( necə \ nəcur)


چه؟ :نِ( nə) خارج از کشور ... عامیانه میشه (نَمَنه)


برای چه؟ :نَ اؤچؤن ( nə üçün)


چرا؟ :نیه( niyə)


چیه؟ :نَ دیر ( nə dir ) بیشتر در خارج از کشور ... عامیانه (نمنه دی ؟؟ nəmənə di )


---------------------------------------------------------------------------------------------------------
ضمائر :
من = من
تو = سَن
او = اؤ
ما = بیز
شما = سیز
ایشان = اولار ( یا اونلار)

چندتا هم جمله مینویسم:

سلام، صبح بخیر. چطوری؟ خوبی ؟ = سلام ریال سحرین خیر.نجورسان؟ یاخجیسان ؟
ممنون خوبم ، تو خوبی ؟ = ساغول یاخجیام، سن نجورسان؟

پ.ن: لطفا پست نفرستید

 

[°º¸кยzɠยภº°]

آموزش زبان ترکی ( آذری ) _ خوراکی ها


خوراکی ها:

آب : سو (su)

نان : چورک (çorak) * چورَح هم میگن

آرد : اون (un)

برنج: دویی (doyi) * البته "دوگی " و "دویو" هم میگن.

گندم : بوقدا (buqda)

بلغور: یارما (yarma)

جو : آرپا (arpa)

قارچ : گـُبـَلَک (gobalak)

نمک : دوز (duz)

فلفل : بیبر (bibar) بعضی ها "بیور" هم میگن

سیب زمینی : یـرالما (yeralma)

پیاز : سوقان (soqan)

سیر : ساریمساق (sarimsag)

سیب : آلما (alma)

هندوانه : قارپز (qarpez)

خربزه : گوهوم (gohum) البته به خربزه کوچیک میگن = خرچا (xerça )

انگور : اوزوم (uzom)

باقالا : پَخلَ (paxlə )

برنج : دوگو (dogo)

گوشت : اَت (at)

روغن : یاغ (yağ)

شیر : سوت (sut) * احتمالا براتو سوال بشه که پس به سوت (سوت داور) چی میگن سوت: فیشقا (fişga)

ماست : قاتیخ (gatix) * "یود" هم میگن

دوغ : اَیران (ayran)

تخم مرغ : یومورتا (yomorta)

عسل : بال (bal) * به بال پرنده هم میگن ، قانات( ganat )

مرغ: تویوخ (toyux )

ماهی: بالیق ( baliq ) * بقیه حیواناتی که خورده میشن رو هم در پست حیوانات مینویسم

به : هئیوا (heyva)

زرد آلو: اریک (arik) * البته "اریح" هم میگن

گوجه فرنگی: پامادور (pamador) * بامادور هم میگن

سبزی: گو (go)

گوجه سبز : اَلچَ (alça) * دهنتون آب بیوفته

با نمک:دوزلی ( duzli)

خوشمزه: یئملی (yəmali)

فعلا از خوراکی ها همینا یادم میاد بازم اگه بود ، اضافه میکنم به لیست.

چندتا جمله:

در نانوایی:

آخرین نفر چه کسی هست؟ = آخیر نفر کیم دی ؟؟
۵تا نون میخوام = بش دانا چورح ایستیرم.
چند شد؟ (قیمت)= نِئچَ اولدی ؟

در میوه فروشی:

دوکیلو سیب میخواهم = ایکی کیلو آلما ایستیرَم.
۱کیلو سیب چند است؟ = بیرکیلو آلما نِئچَ دی ؟؟
اینو وزن کنید = بونی وزن الیین.

سر سفره:

خیلی خوشمزه است = چوخ یئملی دی
دستت درد نکنه = الرین آغریماسین
برنج زیاد بکش = دویی چوخ چَح.


* باز هم اگه خوراکی یا جمله ای مد نظرتون بود بفرمایید.

 

[°º¸кยzɠยภº°]

آموزش زبان ترکی ( آذری ) - اسامی اعضای بدن
اجزای دست

انگشت : بارماق (barmaq)

دست : اَل (əl)

کف دست : اَلین ایچی(alin içi) البته اُئوچ (ovuç) هم میگن

ناخن : دیرناق (dırnaq)

آرنج :دیرسَک (dirsak)

بازو : قول (qol)

پوست:دری (dəri)

اجزای سرو صورت

زبان : دیل (dil)

ابرو : قاش (qaş)

بینی : بورون (burun)

دندان : دیش (diş)

لب : دوداق (dodaq)

زبان : دیل (dil)

سقف دهان : داماغ (damağ)

دهان : آغیز ( ağız)

گوش : قولاق (qulaq)

مغز : بــئیین (beyin)

چشم : گؤز (göz)

چانه : چه نه (çənə)

سر : باش (baş)

فک : انگ (ang)

صورت : اوز (üz)

گردن : بُیون (boyun)

گلو : بوغاز (boğaz)

گونه : یاناق (yanaq)

مو : ساچ، توک (saç , tük)

اجزای پا

پا : اَیاق (ayaq)

ران : بود (bud)

زانو : دیز (diz)

ساق پا : قیچ (qıç)

مچ پا : توپوق (topuq)

دیگر اعضای بدن

کمر : بئل (bel)

پشت : کورَک (kürək) - (کورَح هم میگن _ در کل بگم تو ترکی بعضی وقتا به جای " ک " ، "ح" میگن)

دل : اورَک ، اورَح (ürək)

شکم : قارین (qarın)

رگ : دامار (damar)

 

[°º¸кยzɠยภº°]

آموزش زبان ترکی ( آذری ) _ خانواده
پدر = آتا ، دده

مادر = آنا ، ننه

خواهر = باجی (لازمه بدونید آبجی هم یه کلمه ترکی قدیمی هستش ، در قدیم به خواهر " آقا باجی " میگفتن که بر اثر گذشت زمان شده " آبجی" )

برادر= قارداش

خانم = خانیم

پسر = اوغلان

دختر = قیز

عروس= گلین

برادرزن ، برادرشوهر = قِین

جاری = قِین خاتین (همان خاتون )

خواهرزن ، خواهرشوهر = بالدیز ( بال و دوز بوده ( بال=عسل - دوز = نمک )

)

مادرزن ، مادر شوهر = قِینانا

پدرزن ، پدرشوهر = قِیناتا

عمو = عمی

خاله = خالا

داماد = کورَ کَن ( البته تو عروسی به داماد همون دادماد میگن )

بچه = اوشاق

نوزاد = کُرپَ اوشاق

 

[°º¸кยzɠยภº°]

آموزش زبان ترکی ( آذری )
سفید : آغ

سیاه : قَره ، قارا

سبز : یاشیل (یاشا به معنی زنده باد - یاشایئش : زندگی ؛ همه هم خانواده هستن)

قرمز : قیرمیز

آبی : گوی

زرد : ساری

برف : قار

باران : یاغیش ( یاغیش یاغیر : باران میبارد )

مه : دومان ، چَم ( هاوا دوماندی : هوا مه هستش _ چم توشوب : مه شده )

خاکستری : بُـــز