تقویم تاریخی

*SAmirA · 2015/01/18

[h=1]

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/h]
رویداد ها:

395 - Theodosius یکم درگذشت و با مرگ او امپراتوری روم بار دیگر به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد. وی در طول امپراتور بودن خود این دو قسمت را به صورت یک قلمرو واحد درآورده بود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

1323 - آغاز كار دودمان آل مظفر

كرونيكلرهاي اروپايي اغار كار دودمان آل مظفر را از 17 ژانويه سال 1323 ميلادي نوشته اند. امير مبارزالدين مظفر پس از استيلاء بر مناطق جنوبي ايران در اين روز عملا تاسيس اين سلسله را پابرجا ساخت. در آن زمان حكومت مركزي ايران در دست ايلخانان مغول بود. مظفريان 93 سال بر مناطقي از جمله كرمان، فارس، اصفهان و خوزستان حكومت كردند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

1773 - جیمز کوک و افرادش به عنوان نخستین گروه دریانوردان اروپائی مدار قطب جنوب را پشت سر گذاشتند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

جیمز کوک

1330ش - خودداري دكتر مصدق از تمديد قرارداد دريافت اسلحه از آمريكا

27 دي ماه 1330 و 9 روز پس از خودداری دولت وقت از تمدید قرارداد دریافت اسلحه از آمريكا، دكتر مصدق در اجتماع شماري از سياسيون وقت و دولتمردان این اقدام خودرا توجیه کرد و گفت: از آنجاکه قانون مصوب كنگره آمريكا مبني بر ارسال اسلحه به صورت كمك، شرايط متعدد و پیچیده دارد و قبول شرایط، مارا كه مي خواهيم كشوري بي طرف و غير متعهد باشيم از اين حالت خارج خواهد ساخت، و به مصلحت ملت نيست كه وطن به ميدان درگيري شرق و غرب تبديل شود؛ از تمديد قرارداد منعقده با دولت آمريكا كه به امضاي نخست وزير سابق بود خودداري شده است. شوروي همسايه ماست و ما نبايد كاري كنيم كه ناخواسته، هدف ضربه اول قرار گيريم. به علاوه، اسلحه ارسالي آمریکا باقيمانده از جنگ جهاني دوم و بعضا مستعمل و قديمي هستند. ما بايد صنايع نظامی خودمان را چنان تقويت كنيم كه با استعدادهايي كه داريم سلاحهاي بهتري بسازيم. ما سه قرن پيش توپ ريز و تفنگ ساز بوديم، چه شد كه به قهقرا رفتيم و نيازمند سلاحهاي فرسوده ديگران شديم. ما با كسي سر جنگ نداريم كه نياز به توپ و تانك رايگان داشته باشيم. اگر جنگي به ما تحميل شود مردم ما مي دانند كه از آب و خاك خود چگونه دفاع كنند. غافل از استعداد ايراني نباشيد در لحظه نياز، با دست و سوهان بهترين هواپيما و تانك و توپ را خواهد ساخت. در هر حال، چون قانون مصوب كنگره آمريكا مبني بر ارسال اسلحه و كمك هاي جنگ افزاري شرايط فراوان و پيچيده دارد ترجيح مي دهم كه آن را فعلا تمديد نكنم.

1334 ش - روزي که نواب صفوي و سه عضو ديگر جمعيت فدائيان اسلام تيرباران شدند

سپيده دم 27 دي ماه 1334 مجتبي نواب صفوي رئيس جمعيت فدائيان اسلام با خليل طهماسبي، مظفر ذوالقدر و محمد واحدي سه تن از اعضاي اين جمعيت در ميدان تير لشكر زرهي تهران تيرباران شدند. محاكمه آنان و سه تن ديگر از اعضاي اين جمعيت 12 دي ماه آن سال در يك محكمه نظامي آغاز شده بود. دو روز پيش از آغاز محاكمه، مجلس مصوبه قبلي خود(زمان حكومت دكتر مصدق) مبني بر بخشودگي خليل طهماسبي را لغو كرده بود. خليل طهماسبي در سال 1329 سپهبد رزم آرا را كه مخالف ملي شدن نفت ايران بود به قتل رسانده و زنداني شده بود.

يك روز پس از آغاز محاكمه اين هشت تن كه دادستان وقت دستگاه قضایی ارتش هفتم دي ماه 1334 برايشان تقاضاي كيفر اعدام كرده بود، چند سياستمدار، دو ناشر روزنامه و چند بازاري به اتهام داشتن ارتباط با آنان دستگير كه پس از اعدام نواب صفوی و سه تن ديگر، آزاد شدند. حكم اعدام نواب صفوي و ديگران 24 دي ماه صادرشده بود.

دو هفته پس از اعدام نواب صفوي، آيت الله كاشاني به اتهام حمايت از اعضاي جمعيت فدائيان اسلام و تمجيد آنان، از سوي دادستاني ارتش دستگير و زنداني گرديد. براندازي 28 اَمُرداد 1332 امكان اين دستگيري ها و محاكمات را فراهم ساخته بود.

درست ده سال بعد (بهمن ماه 1344)، در تهران حزب غیرعلنی «ملل مسلمان» کشف و رهبر و اعضای موثر آن ـ جمعا 55 تَن دستگیر شدند و اعلام شد که دارای اسلحه بودند و قصد براندازی سلطنت و برقرارکردن نظام اسلامی برپایه تعالیم قرآن را داشتند. ابوالقاسم و محمد سرحدی زاده، محمدکاظم بجنوردی و محمد میرمحمدصادقی ازجمله دستگیرشدگان بودند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

اين عکس، که آيت الله کاشاني را درحال نوازش خليل طهماسبي نشان مي دهد به عنوان يکي از اسناد حمايت او از جمعيت فدائيان اسلام مورد استفاده بازپرس نظامي قرار گرفته بود

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

از راست به چپ: واحدي، طهماسبي، ذوالقدر و نواب. اين عکسها در جريان محاکمه از آنان برداشته شده و در مطبوعات وقت انتشار يافته بود

1873 - در نخستین نبرد جنگ Modoc، بومیان (سرخپوستان) اکلاهما بر ارتش آمریکا پیروز شدند. این جنگ میان طرفین ادامه یافت.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

1915 - در پي شكست نيروهاي روسيه در نبرد آگوست سال 1914، تزار نيكلاي دوم هشتصد هزار نظامي ديگر روانه جنگ با آلمان كرد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تزار نيكلاي دوم

1945 - در جريان جنگ جهاني دوم، ارتش شوروی شهر ورشو را از دست ارتش هیتلر خارج ساخت.

1961 - قتل پاتريس لومومبا مبارز افريقايي

پاتريس لومومبا، انقلابي معروف افريقايى و باني استقلال كشور كنگو، در 2 ژانويه سال 1925م به دنيا آمد. او پس از اتمام تحصيلات متوسطه در اداره پست مشغول به كار شد و سپس در رشته حقوق تحصيلات عالي خود را به پايان برد. لومومبا در نهضت آزادي افريقا عامل اصلي استقلال كشورش كنگو بود. او در سال 1958 به عضويت دائمي كنفرانس مردم سراسر افريقا درآمد و به رياست نهضت ملي كنگو و استقلال كنگو از بلژيك نيز انتخاب شد. لومومبا در سال 1960 پس از تأسيس جمهوري دموكراتيك كنگو به مقام نخست‏وزيري و وزارت دفاع منصوب گرديد. اما كمي پس از استقلال، نظاميان به تحريك عوامل بيگانه سر به شورش برداشته و ايالت "كاتانگا" را مستقل اعلام نمودند. وي براي جلوگيري از اين شورش‏ها دست به دامان سازمان ملل شد، ولي چون از اين امر نتيجه‏اي نيافت خود وارد عمل گرديد و نيروهاي نظامي كنگو را به جنگ با نيروهاي شورشي اعزام كرد. در پي اين اقدام كه مخالف با نظرات رئيس جمهور وقت كنگو بود، لومومبا از سوي رئيس جمهور از سمت‏هايش بركنار و پس از يك سلسله تحولات سياسي، توسط نظاميان در محل اقامتش تحت نظر گرفته شد. اين مسئله باعث شد كه شورشيان كه از جانب دولت بلژيك حمايت و تحريك مي‏شدند، دست از شورش خود بردارند. لومومبا پس از مدتي، موفق به فرار از زندان شد. با اين حال وي پس از چندي به اتهام نقض امنيت ملي، توسط نيروهاي دولتي دستگير و در يك اقدام خائنانه، تحويل نيروهاي شورشي به رهبري موسي چومبه شد. پاتريس لومومبا سرانجام در 17 ژانويه 1961 به همراه جمعي از يارانش توسط عوامل چومبه، پس از شكنجه‏هاي فراوان تيرباران شد. لومومبا در شرايطي در 36 سالگي، اعدام شد كه بيمار بود و انتشار خبر كشته شدن لومومبا، موجي از اعتراضات مردمي كنگو و ديگر كشورهاي افريقايي را به دنبال آورد. لومومبا چند كتاب از خود بر جاي گذاشته است كه مشهورترين آنها "ميهن من كنگو" نام دارد. گفته مي‏شود كه پاتريس لومومبا توسط موسي چومبه رهبر شورشيان كنگو در خمره اسيد انداخته شد تا اثري از وي باقي نماند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

1357 ش - پيام امام خميني به مناسبت فرار شاه از ايران

حضرت امام خميني(ره) به مناسبت فرار شاه از كشور در پيامي خطاب به ملت ايران فرمودند: "فرار محمدرضا پهلوي را كه طليعه پيروزي ملت و سرلوحه سعادت و دست يافتن به آزادي و استقلال است به شما ملت فداكار تبريك عرض مي‏كنم" امام در ادامه اين پيام، علاوه بر درخواست از ملت ايران به ادامه دادن تظاهرات پرشور خود بر ضد رژيم سلطنتي و دولت غاصب بختيار، بار ديگر از قواي نظامي و انتظامي خواستند كه به ملت بپيوندند. از سوي ديگر با فرار شاه از ايران، مردم، مجسمه‏هاي شاه فراري را در شهرهاي مختلف پايين كشيدند. در شهرهاي آمل، نهاوند، اليگودرز و ايلام نيز، مأموران رژيم شاه، به مردم حمله و شماري از آنان را شهيد و مجروح كردند.

2006 - ضدیت غرب با برنامه های اتمی ایران از سر گرفته شد

نیمه ژانویه 2006 و چند ماه پس از آغاز کار محمود احمدی نژاد در سمت رئیس جمهور، بلوک غرب و در صدر آن دولت آمریکا، و نيز اسرائیل پس از اطمینان از اینکه دولت تازه جمهوري اسلامي ایران برنامه و سیاست هایی دیگر دارد روش تهدید و جنگ مصاحبه و مقاله را در پیش گرفتند و به ترساندن تهران از شورای امنیت و حملات هوایی ـ موشکی و ... پرداختند که از سال 2011 تشدید تحریم هارا به دنبال داشت.

از اظهارات ژانويه 2009 هیلری کلینتون وزیر امور خارجه وقت آمریکا دردولت «اوباما» چنین بر می آمد که این دولت هم همان سیاست دولت جورج دبلیو بوش را در قبال برنامه اتمی ایران (و کل منطقه) دنبال خواهد کرد؛ البته با روش (اپروچ) دیگر. بانو کلینتون در جلسه 13 ژانویه 2009 کمیسیون روابط خارجی سنای آمریکا در این باره گفت: ما به تلاش خود برای متوقف کردن برنامه های اتمی تهران ادامه خواهیم داد، جمهوري اسلامي نباید سلاح اتمی داشته باشد. ما طرق دیپلماتیک را پیش خواهیم گرفت ولی گزینه های دیگر را از نظر دور نخواهیم داشت [تکرار تهدید های جورج دبلیو بوش]. ما در قبال جمهوري اسلامي ایران با دولت های نگران دست یافتن اين دولت به اسلحه اتمی تبادل نظر خواهیم داشت و تصمیمات مان را هماهنگ خواهیم کرد. روش ما حفظ رهبری جهانی آمریکا با دیپلماسی از نوع «سمارت پاور» است. دولت بوش نیروی نظامی را وسیله اجرای سیاست قرارداده بود و ما دیپلماسی از موضع قدرت را.

دو روز پس از اظهارات بانو کلينتون، مدیر کل CIA «برخورد با جمهوري اسلامي ایران» را بزرگترین چالش دولت اوباما خوانده و صریحا گفته بود که ایران دارای اورانیوم است و اگر بخواهد (که گفته است نمی خواهد) و اراده کند می تواند در آينده اي نه چندان دور صاحب سلاح اتمی شود، ابراز قدرت [قدرت نمایی] کند، موازنه قدرت در خاورمیانه برهم خورد و ....

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

هيلري کلينتون در جلسه 13 ژانويه 2009 کميسون سنا - دختر او در عکس ديده مي شود.

زادروزها

۱۷۰۶ - زادروز بنجامین فرانکلین نویسنده، سیاستمدار و مخترع آمریکایی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

بنجامین فرانکلین

۱۸۹۹ - زادروز آل کاپون خلافکارمشهورآمریکایی
۱۹۴۲ - زادروز محمدعلی کلی بوکسور سنگین وزن آمریکایی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

آل کاپون

۱۹۶۲ - زادروز جیم کری هنرپیشه و کمدین کانادایی-آمریکایی
۱۹۶۴ - زادروز میشل اوباما وکیل ، همسر رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا،باراک اوباما ، و بانوی اول ایالات متحده

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

محمدعلی کلی

۱۳۴۴ - سیدجواد هاشمی، بازیگر، کارگردان، نویسنده و آهنگساز ایرانی
۱۳۵۱ - مجید اخشابی ، آهنگساز، خواننده و نوازنده

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

جیم کری

درگذشتها

۱۷۵۱ - درگذشت توماسو آلبینونی آهنگساز ایتالیایی
۱۸۹۳ - درگذشت رادرفورد بیرچارد هیز نوزدهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

توماسو آلبینونی

۲۰۰۲ - درگذشت کامیلو خوزه سلا رمان نویس و شاعر اسپانیایی ، یرنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۸۹
۲۰۰۸ - درگذشت بابی فیشر شطرنجباز آمریکایی ، قهرمان سابق جهان

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

بابی فیشر

*SAmirA · 2015/01/18

[h=1]

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/h]
رویداد ها:

226 - انقراض سلسله اشكانيان بعد از 470 سال حكومت بر ايران

سلسله اشكانيان در سال 250 قبل از ميلاد توسط اَرَشك يكي از رؤساي قبايل پارت در حدود خراسان و گرگان تأسيس شد و 29 پادشاهِ اين سلسله، به مدت 470 سال بر ايران حكم راندند. به دنبال گسترش قلمرو اشكانيان و مجاورت با روم، حكومت اشكانيان از يك حكومت محلي در نواحي شرقي فلات ايران به يك امپراتوري بزرگ جهاني مبدل شد و از اين پس با امپراتوري روم درگيري پيدا كرد. اشكانيان و روميان بارها بر سر تصرف سرزمين‏هاي بيشتر با يك‏ديگر جنگيدند اما روميان مهاجم هرگز توفيق چنداني نيافتند. آخرين پادشاه اشكاني به نام اردوان پنجم با اين‏كه قواي روم را درهم شكست و حتي آنها را مجبور به پرداخت غرامت كرد، اما در برابر رقيب داخلي خود، اردشير بابكان تاب مقاومت نياورد و در جنگي كه ميان اين دو روي داد، كشته شد و بدين ترتيب سلسله شاهنشاهي اشكاني نيز فرو پاشيد. قلمرو حكومت اشكانيان در دوره عظمت آن از مشرق تا هندوكش و حدود پنجاب، از شمال تا رود جيحون و درياي خزر، از جنوب تا درياي عمان و از غرب تا رود فرات بود. پس از انقراض اشكانيان، سلسله پادشاهي ساسانيان بر سر كار آمد و دور تازه‏اي از جور و ظلم آغاز گرديد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

اردشير بابكان

311 - شاپور دوم پيش از تولدش، شاه شد!

هجدهم ژانويه سال 311 ميلادي بحراني كه بر سر مسئله رياست كشور، در ايران پديد آمده بود و كار تصميمگيري هاي دولتي را مختل كرده بود رفع شد. در اين روز بزرگان ايران پس از چند جلسه مذاكره سرانجام تصميم گرفتند كه فرزند به دنيا نيامده شاه متوفا را به شاهي برگزينند، زيرا كه يك موبد (روحاني زرتشتي) كه پزشكي هم مي دانست پس از مصاحبه با بانوی شاه متوفا نظر داده بود كه به احتمال زياد، «نوزاد» پسر خواهد بود. پس از اين تصميم که با حضور بانوی شاه متوفا گرفته شد؛ نايب السلطنه هم در همان جلسه تعيين گرديد. به اين ترتيب شاپور دوم (ذوالاكتاف) كه از هفده سالگي، خود زمام اموررا به دست گرفت تنها پادشاهي است كه دوران سلطنت او بيش از طول عمرش به حساب آمده است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

شاپور دوم

يکي از مسائل دوره «بحران ناشي از امروز و فردا کردن بزرگان بر سر تعيين شاه تازه» آهنگ مهاجرت يك قبيله عرب از صحرای جزیرة العرب به بحرين و تصرف آنجا از سوي افراد اين قبیله بود که لزوم تعيين هرچه زودتر رئيس كشور را ايجاب مي كرد. عربان در آن زمان مناطق واقع در ساحل غربی خلیج فارس و همچنین بحرین امروزرا تماما «بحرین» می خواندند. شاپور دوم كه از كودكي كينه اعراب مهاجر را به دل گرفته بود بعدا به سخترين وجهي آنان را سركوب كرد و با سوراخ كردن شانه هاي اسيران عرب، آنان را به ريسمان كشيد و عربان به همين لحاظ وي را «ذوالاکتاف» خوانده اند. مورخان رومي وقت نظر دیگری داده و نوشته اند که اين لقب به اين دليل بوده که شاپور دوم شانه هاي پهن داشته (اصطلاحا، چهار شانه) بود.

1778 - كشف جزاير "هاوايي" توسط كاپيتان "جِيمزكوك" انگليسي

1896 - دستگاه ایکس ری برای اولین بار به نمایش عمومی درآمد.

1940 - زنگ خطري كه دانسته و يا ندانسته به آن توجه نشد

تصميم دولت انگلستان مبني بر دادن آماده باش به سه واحد نظامي در هند براي عزيمت به خليج فارس به بهانه مراقبت از منابع نفتي كه 18 ژانويه 1940 به روزنامه هاي اروپا و آمريكا درز كرده بود و یک زنگ خطر برای ایران بود به اطلاع رضاشاه پهلوی رسانده نشد و یا اینکه اورا از تفسیر و تفهیم خبر آگاه نساختند تا متوجه خطر شود و ارتش و امکانات دفاعی کشوررا آماده مقابله با هر پيشامد احتمالي كند. اين نيروهای انگلیسی كه بعدا از هند به خليج فارس اعزام شدند، همانهايي هستند كه اواخر آگوست سال بعد (سوم شهریور 1320) از طريق خاك عراق وارد ايران شدند و با اينكه شمار آنان به سه در صد نظامیان ايران هم نمي رسيد به سبب مرخص شدن افراد پادگانهاي ايران [خــ ـیانـت چند افسر ارشد و دولتمرد]، ميهن ما را اشغال نظامی كردند. اطلاعاتي كه در دهه هاي بعد در گوشه و كنار منتشر شد حكايت از آن مي كرد كه مقامات مربوط وقت، اخبار همه تحولات جهاني را به دلايلي! به اطلاع رضاشاه نمي رسانيدند و يا گزارش مبهم و خلاف واقع مي دادند ـ گزارشهایی که شاه را نگران نکند.[همین ضعف که در کتابهای درسی رشته «علم حکومت» و نیز آکادمی های نظامی مندرج است سبب شده است که از دهه 1950 در جوار دفتر هر رئیس دولت اطاق تفسیر رویدادهای روز و استعلام نظر آگاهان درباره هر رویداد تاسیس شود و ماحصل و راه استفاده ملّی از هر رویداد به اطلاع وی برسد.]

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

رضا شاه هنگامي كه سرهنگ بود

درست است كه در آغاز كار، سياست انگلستان به عنوان نيروي مسلط بر خاورميانه اقتضا مي كرد كه رضاشاه روي كار آيد ولي به باور مورخان، در ميهندوستي رضاشاه كه از ميان مردم عادي برخاسته بود ترديد مشاهده نشده است. عيب كار او اين بود كه ميهندوستي را آن طور كه بايد به ميان توده ها نبرد و به صورت يك جنبش همگاني در نياورد كه شكست ناپذير شود و باهمان مهره هاي قديمي به بازي كردن پرداخت كه در وفاداريشان ترديد بود و شايد هم او اين را مي دانست و بگير و ببندهاي خلق الساعه اش به همين سبب بود.

1943 - سقوط هواپيماي انگليسي حامل افسران ايران

دراين روز، 28 دي ماه در سال 1321 (18 ژانويه 1943) هواپيماي انگليسي حامل افسران ايراني از جمله يك سرتيپ و دو سرهنگ كه به دعوت دولت انگلستان براي بازديد از محل و قوع جنگهاي شمال آفريقا عازم مصر شده بودند در نزديكي قزوين، ظاهرا به دليل نقص فني سرنگون شد و همه سر نشينان آن كشته شدند.

اين هواپيما كه درباره سقوط آن شايعه هاي متعدد درافواه وجود داشت كمتر از يك ساعت پس از برخاستن از فرودگاه نظامي قلعه مرغي تهران سرنگون شده بود.

1344 ش - دستگيري اعضاي "حزب ملل اسلامي" توسط رژيم پهلوي

حزب ملل اسلامي متشكل از عده‏اي از جوانان مذهبي بود كه در سال 1343 ش با هدف زمينه سازي براي برانگيختن مردم بر ضد سلطنت محمدرضا پهلوي تشكيل شد. قرار بود كه خط مشي حزب در ابتدا تنها فكري و ايدئولوژيكي باشد و در مراحل بعد، عمليات نظامي صورت گيرد. اين حزب با آرمان بلند و طبقه بندي مراحل و زمانبندي در سه مرحله رشد و توسعه و پيروزي، در آغازِ كارِ سازماندهي بود كه كشف شد و از هم پاشيد. آن‏چه در اين ميان حايز اهميت است اين كه جو اختناق و سركوب در نيمه اول سال 1344 همچنان ادامه داشت كه ناگهان كشف، تعقيب و دستگيري اعضاي حزب پنجاه و پنج نفره مللِ اسلامي كه در تاريخ بيست و چهارم مهرماه انجام و خبر آن در 28 دي ماهِ آن سال رسماً در جرايد اعلام شد، پرده از پوشالي بودن ادعاهاي رژيم مبني بر تسلّط داشتن بر اوضاع، و اين كه ايران در ميان گرداب منطقه، جزيره ثبات است، برداشته شد و جنبش مسلّحانه در نهضت اسلامي ايران، يكبار ديگر خواب راحت را از چشمان سردمداران رژيم پهلوي ربود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

1967 - مجلس شوراي ملي قانون منع ازدواج كاركنان وزارت خارجه ايران با اتباع بيگانه را تصويب كرد.

1357 - پيشنهاد بختيار به امام خميني (ره) درباره تشكيل شوراي حكومت ملي

شاپور بختيار نخست وزير رژيم پهلوي در نامه‏اي به امام خميني پيشنهاد كرد تا براي تغيير حكومت به يك رژيم جمهوري، شوراي سلطنت وقت به شوراي حكومت ملي تغيير نام دهد و سپس اين شورا، اختيارات خود را به شوراي اسلامي منتخب امام، منتقل نمايد. اما به سبب اين كه پذيرش طرح بختيار موجب به رسميت شناختن شوراي سلطنت بود، امام خميني آن را نپذيرفت. همچنين حضرت امام در پيامي خطاب به ملت انقلابي ايران، درباره توطئه دشمنان براي ايجاد نفاق و تفرقه در بين مردم، هشدار دادند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

1902- تسخیر شهر ریاض از سوی ملک عبدالعزیز بنیادگذار کشور عربستان سعودی.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

1919 - کنفرانس صلح پاریس در طی جنگ اول جهانی در ورسای آغاز به کار کرد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

2006 - اعدام يك 76 سال كور و كر! 25 سال پس از ارتکاب جرم

در نخستين ساعت بامداد 16 ژانويه 2006 در زندان «سن كوانتين» كاليفرنيا واقع در منطقه خليج سانفرانسيسكو يك مرد 76 ساله كر و كور كه از سالها پيش مبتلا به بيماري مزمن قند بود و چند ماه پيش هم دچار حمله قلبي شده بود اعدام شد!.

وي که کلارنس الن Clarence Allen نام داشت از سال 1980 (25 سال پيش از آن) در زندان بسر مي برد. كلارنس در آن سال در شهر «فرزنو» به اتهام قتل دستگير شده بود كه چندي بعد متهم شد از داخل زندان دستور قتل سه شاهد پرونده را داده بود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

کلارنس الن Clarence Allen

كلارنس در سال 1982 به اعدام محكوم شده بود و پرونده اش تا قطعيت يافتن حكم، مراحل قضايي را طي مي كرد. پس از اين كه ديوان عالي آمريكا حاضر نشد پرونده را بررسي كند، حكم قطعي شد و چون آرنولد شوراتزنگر فرماندار كاليفرنيا حاضر به دادن تخفيف و تبديل حكم نشد، اعدام گرديد. اين فرماندار متولد اتريش كاليفرنيا و بازيگر سابق فيلمهاي بزن ـ بزن، چند هفته پيش از اين نيز با تخفيف حكم يك اعدامي ديگر موافقت نكرده بود كه اين محكوم كه در زندان اندرزگوي جوانان شده و چند كتاب نوشته بود اعدام شد.

اعدام كلارنس آلن 76 ساله باعث انتقاد محافل مختلف شده و برخي از اين محافل اعدام او را در اين سن و با اين وضعيت مزاجي و گذشت 25 سال از جرم، عملي ظالمانه خوانده اند. كلارنس 23 سال در صف اعدامي ها قرار داشت كه خود نوعي مجازات سخت است.

زادروزها

۱۶۸۹ - زادروز مونتسکیو اندیشمند فرانسوی و نویسنده روحالقوانین
۱۹۰۴ - زادروز کری گرانت بازیگر آمریکایی انگلیسی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

کری گرانت

۱۹۲۱ - زادروز یوایچیرو نامبو فیزیکدان ژاپنی-آمریکایی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۰۸
۱۹۲۵ - زادروز ژیل دلوز فیلسوف فرانسوی
۱۳۳۶ - ارشد تهماسبی، نوازنده تار و محقق و مولف موسیقی ایرانی.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

مونتسکیو

۱۳۳۸ - رسول نجفیان، بازیگر و خوانندهی ایرانی
۱۹۵۵ - زادروز کوین کاستنر بازیگر و کارگردان آمریکایی ، برنده جایزه اسکار
۱۹۷۱ - زادروز جوزپ گواردیولا مربی کنونی بایرن مونیخ ، مربی سابق بارسلونا و بازیکن اسبق این تیم

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

جوزپ گواردیولا

درگذشتها

۳۵۰ - درگذشت کنستانس یکم امپراتور روم
۴۷۴ - درگذشت لئون یکم امپراتور بیزانس از سال ۴۵۷ تا ۴۷۴ میلادی
۱۸۶۲ - درگذشت جان تایلر دهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

جان تایلر

۱۸۶۳ - درگذشت سعیدپاشا (فرزند محمدعلی پاشا) فرمانروای مصر
۱۹۳۶ - درگذشت رودیارد کیپلینگ نویسنده و رماننویس اهل کشور انگلستان با اصلیت هندی ، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۰۷
۱۹۳۶ - درگذشت ماکسیم گورکی نویسنده روس

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

ماکسیم گورکی

۱۹۸۲ - درگذشت هوانگ شیان فان مورخ برجسته و از پیشگامان علم مردم شناسی چینی
۱۹۹۵ - درگذشت آدولف بوتنانت شیمیدان آلمانی ، برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۳۹

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

عبدالله بوتیمار

۱۳۹۰ - عبدالله بوتیمار، بازیگر سینما و دوبلور
۱۳۹۱ - همایون خرم، استاد و آهنگساز نامدار ایرانی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

همایون خرم

*فریال* · 2015/01/19

رویدادها:

570 - طبق تقويم ميلادي، حضرت محمد (ص) 19 ژانويه اين سال (ماه ربيع الاول در سال هجري قمري) در مكه تولد يافت. در آن زمان خسروانوشيروان بر ايران سلطنت مي كرد و همان سال واحد هاي ارتش ايران حبشي ها را از يمن بيرون راندند.

1492 - پايان حاكميت اسلام در اندلس اسپانيا پس از يورش مسيحيان

از اوايل قرن هشتم ميلادي برابر با اواخر اولين قرن هجري، مسلمانان كه بيش از نيم قرن از حكومتشان در جنوب غربي آسيا و شمال افريقا مي‏گذشت به اسپانيا لشكركشي كردند و آن را ضميمه حكومت اسلامي نمودند. در طول صدها سال حكومت مسلمانان در اسپانيا كه به اندلس شهرت يافته بود، مراكز متعدد فرهنگي و اقتصادي به وجود آمده و شهرهاي فراواني ساخته و تجديد بنا شد. در اواخر قرن پانزدهم ميلادي، اندلس دستخوش موج عظيمي از حملات پي در پي مسيحيان گرديد و قلمرو مسلمانان، در شرق و غرب، يكي پس از ديگري به دست مسيحيان افتاد. در طي حملات بعدي، بسياري از شهرهاي غربي به تصرف مهاجمان مسيحي درآمد و از آن پس، اوضاع اندلس رو به پريشاني نهاد. حملات سنگين مسيحيان باعث تضعيف بيشتر قواي مسلمانان و كاهش قدرت آنان گرديد و مسيحيان را در تصرف ديگر شهرهاي اندلس، مصمم‏تر ساخت. پس از چندي پرتغالي‏ها سرزمين‏هاي جنوب غربي را مورد تجـ*ـاوز قرار داده و علي رغم تحمل تلفات فراوان، با تصرف نقاط مختلف اندلس شامل قرطبه و اِشبيليه، آخرين ضربات را بر پيكر اندلس وارد آوردند. هنوز مدت زيادي از اين تجاوزات نگذشته بود كه تمام شهرهاي اسلامي اندلس در شمال، غرب و شرق به دست مسيحيان افتاد و از فرمان‏روايى پهناور و مقتدر مسلمانان در اندلس، جز غرناطه در جنوب و چند شهر كوچك، ديگر چيزي باقي نماند. سرانجام مهاجمان مسيحي با حمله‏اي وسيع و پس از 9 ماه محاصره، شهر غرناطه، آخرين پايگاه مسلمانان در اندلس را كه در دوران شكوفايى تمدن اسلامي در طي چندين قرن به عنوان مهد اين تمدن به شمار مي‏رفت، در 19 ژانويه 1492م تصرف كردند و به اين ترتيب اندلس پس از حدود 800 سال به طور كلي از دست مسلمانان خارج شد. مسلمانان در هنگام حكومت خود در اندلس، در نشر فرهنگ و تمدن اسلامي كوشيدند و تمدني درخشان با شهرهاي آباد، كشاورزي، صنايع و معماري پرشكوه به وجود آوردند. بدين وسيله بود كه تمدن اسلامي و قسمت مهمي از علم و ادب يونان از طريق اسپانيا به اروپاي غربي انتقال يافت. و از ميان مسلمانان اندلس، دانشمندان بزرگي در علوم گوناگون ظاهر شدند و در بسط تمدن اسلامي كمك شاياني كردند.

نبرد آندلس

1629 - روزي كه شاه عباس يکم درگذشت

امروز، 19 ژانويه، سالروز درگذشت شاه عباس يکم است که در سال 1629 ميلادي در اشرف (بهشهر) فوت شد. شاه عباس برای آگاه شدن «بدون واسطه» از مشکلات مردم برخی از شبها بگونه ای ناشناس در کوچه و پس کوچه و این گوشه و آن گوشه به پرسه زنی می پرداخت. پس از انقراض ساسانيان، شاه عباس نخستين زمامدار ايران بود كه قدرت را به طور كامل در پايتخت متمركز ساخت، مرزهاي ايران را به خطوط عهد باستان نزديك كرد و ايران بارديگر داراي يك نيروي دريايي موثر شد، با كشور هاي دوردست مناسبات سياسي و بازرگاني برابر برقرار ساخت و دست به عمران و آباداني زد. وي اصفهان [شهر مرکزی کشور] را پايتخت ایران كرد و به صورت زيباترين شهر جهان آن زمان در آورد، امنيت راههاي ارتباطي را تامين و كاروانسراهاي متعدد براي تسهيل حمل و نقل ايجاد، و ايران را داراي يك ارتش ملي كرد كه سربازان آن از ميان همه مردم انتخاب مي شدند، نه افراد چند ايل. شاه عباس به دليل باز شدن پاي اروپائيان به آبهاي مشرق زمين، نسبت به امنيت خليج فارس بسيار حساس بود.

شاه عباس يکم

1944 - قطع روابط ايران با دولت سعودي در سال 1322

دولت وقت ايران در پي اعتراض به اعدام يك زائر ايراني به نام ابوطالب يزدي در جريان مناسك حج، 29 دیماه 1322 هجری خورشيدي (19 ژانويه 1944 ميلادي) مناسبات دیپلماتیک خودرا با دولت سعودي قطع كرد. اين زائر به تصميم مقامات سعودي گردن زده شده بود. دولت وقت ايران عمل دولت دولت سعودي را غير منصفانه خوانده بود. درپي قطع روابط دو كشور، تامدتي ايرانيان قادر به مسافرت به كشور سعودي نبودند.

1946 - مجلس کار دهخدا را عام المنفعه اعلام کرد

مجلس شوراي ملي 29 ديماه 1324 (19 ژانويه 1946) تلاش فرهنگی علی اکبر دهخدا را یک کار عام المنفعه اعلام و دولت را مأمور چاپ و انتشار فرهنگ دهخدا و تکمیل کار و ادامه پژوهش های او كرد. با مصوّبه مجلس، هزينه اين كار فرهنگي عام المنفعه بر عهده دولت قرارگرفت و دفتري براي انجام آن تأسيس و شماري از زبانشناسان، تاريخدانان و اديبان در آن سرگرم بكار شدند.

علی اکبر دهخدا

علي اكبر دهخدا از نويسندگان و فرهنگيان بنام كشور مدت ها عضو شوراي عالي معارف (فرهنگ)، رئيس دانشكده حقوق و مشاورِ عالي وزارت فرهنگ بود. وي همچنين يك روزنامه نگار برجسته و از طنزنويسان اوليه جرايد ايران بود.

1811 - «غرور و تبعيض» جین آستین منتشر شد

19 ژانويه سال 1811 در لندن داستاني انتشار يافت كه عنوان كتاب «غرور و تبعيض» بود. نويسنده داستان خود را معرفي نكرده بود و اسم مستعار هم نگذاشته بود و ناشر كتاب به جاي نام مولف نوشته بود: يك بانو (A Lady).

با اینکه نويسنده داستان خودرا معرفي نكرده بود، هجوم مردم براي خريد اين كتاب آنچنان بود كه ظرف يك هفته به چاپ دوم و ظرف دو ماه به چاپ هفتم رسيد و همين امر سبب شد كه هركس در صدد كشف نويسنده آن برآيد تا بداند كه اين نوشته جالب كار چه كسي است. هر كس حدس و گماني مي زد و سرانجام «جين آستن Jane Austen» به عنوان نويسنده آن شناخته و اعلام شد.

دليل توجه مردم به خواندن اين داستان اين بود كه جامعه انگلستان در آن زمان ـ به رغم اینکه ناپلئون بناپارت کمر به نابودی این کشور بسته بود ـ در آتش تبعيض مي سوخت و مردم از هرگونه تبعيض خسته شده بودند و «تبعيض» موضوع روز بود و اين نويسنده، مسئله را به موقع تشخيص داده و به صورت داستاني جالب و دلكش درآورده و همه زشتي هاي «تبعیض» را در آن منعکس و تشريح کرده بود. تاثير همين داستان سبب كاهش و رخت بربستن نسبي تبعيض از آن جامعه شد.

1883 - برای اولین بار، لامپ رشتهای ساخته شده توسط توماس ادیسون در نیوجرسی شروع به کار کرد.

1793 - دادگاه انقلاب فرانسه لويي 16 را به اعدام با گيوتين محكوم كرد

در اين روز در سال 1793 دادگاه انقلاب فرانسه لويي 16 شاه بركنارشده اين كشور را به جرم خيانت به ميهن ـ با درخواست از خارجي براي لشكر كشي به فرانسه، ولخرجي بي حساب از خزانه كشور، ناديده گرفتن حقوق مردم و دادن دستور تيراندازي به مردمي كه دست به اعتراض عادلانه زده بودند و در نتيجه کشته شدن شماري از آنان به اعدام با گيوتين در ملاء عام محكوم كرد.

اين حكم، دو روز بعد به اجرا در آمد. لويي 16 هنگام اعدام 39 ساله بود.

1942 - قوای ژاپنی در طی جنگ جهانی دوم تجاوزات خود را به برمه آغاز کردند.

1991 - در ساعات بعد از نیمه شب این روز در سال 1991 و در جریان جنگ برای اخراج نیروهای صدام حسین از کویت، یک موشک عراقی ساخت روسیه از نوع اسکاد به شهر تل اویو در اسرائیل اصابت کرد (عکس مقابل). به گزارش مقامات اسرائیلی، اصابت این موشک تنها شماری را در تل اویو مجروح کرد. [طبق یک گزارش، 14 تن را]. این دومین موشک عراقی بود که به سوی اسرائیل پرتاب شده بود. نخستین موشک به حیفا اصابت کرده بود. این موشک پرانی، انتقام عراق از اسرائیل بشمار آورده شده است که تاسیسات اتمی عراق را بمباران کرده بود.

عکس از اسوشییتدپرس

موشک پراني عراق به اسرائيل يک روز پس از آغاز جنگ مؤتلفين با عراق بر سر کويت آغاز شده بود. عراقي ها جمعا هشت موشک اسکاد به اسرائيل پرتاب کردند.

۱۹۹۳ - کشور های جمهوری چک و اسلواکی به عضویت سازمان ملل متحد درآمدند.

2003 - تظاهرات در آمريکا و چند کشور ديگر براي جلوگيري از جنگ عراق

18 ژانويه سال 2003 و روزهاي پس از آن تا نيمه فوريه، در چند كشور جهان و همچنين در چند شهر آمريكا تظاهرات ضد جنگ بر پا شده بود. تظاهرات ضد جنگ در شهر رم ميليوني بود و طبق برخي گزارش ها سه ميليون نفر در آن شرکت کرده بودند. تظاهرات برلين و لندن نيز صدها هزار نفري گزارش شده بود. اين تظاهرات در پي تهديد عراق از سوي همکاران نزديک جورج دبليو بوش و همچنين نخست وزير وقت انگلستان و انتشار تفسيرهايي که وقوع حمله نظامي به عراق را قطعي نشان مي داد برگزار شده بود. عکس هاي زير چند منظره از اين تظاهرات را در شهر واشنگتن پايتخت ايالات متحده، کاليفرنيا، لندن، رم و برلين نشان مي دهد.

تظاهرات كننده خواسته بودند كه مسئله عراق به جاي جنگ از راههاي ديگر كه در آن خونريزي نباشد حل شود. تظاهرکنندگان از اينکه سازمان ملل نتوانسته است در طول عمر خود مانع از وقوع جنگ و تعـ*رض نظامي قدرت هاي بزرگتر شود خواهان انحلال آن و تاسيس يک سازمان ملل واقعي شده بودند.

مرور زمان نشان داد که حمله نظامي به عراق دو ماه بعد آغاز شد، اين کشور «ساخت سياست لندن در دهه سوم قرن 20» و داراي مشکلات نژادي و مذهبي به اشغال نظامي درآمد و ....

مناسبت ها:

روز ملی هوای پاک

زادروزها

۱۷۳۶ - زادروز جیمز وات فیزیکدان و مخترع اسکاتلندی ، و پدر انقلاب صنعتی
۱۷۹۸ - زادروز اگوست کنت فیلسوف فرانسوی ، واضع نام جامعهشناسی ، بنیانگذارِ جامعهشناسیِ نوین و دکترین پوزیتیویسم

جیمز وات

۱۸۰۹ - زادروز ادگار آلن پو نویسنده داستانهای کوتاه ، شاعر، نقاد و ویراستار آمریکایی
۱۸۳۹ - زادروز پل سزان نقاش بزرگ فرانسوی.

پل سزان

۱۹۴۳ - زادروز جنیس جاپلین خواننده و آهنگساز آمریکایی
۱۹۸۰ - زادروز جنسون باتن راننده بریتانیایی فرمول یک
۱۳۲۲ ـ فرهاد مهراد، خوانندهٔ ایرانی

فرهاد مهراد

درگذشتها

۱۴۰۵ - درگذشت تیمور لنگ نخستین پادشاه گورکانی و موسس این سلسله
۱۶۲۹ - درگذشت شاه عباس بزرگ نامدارترین پادشاه دورهٔ صفویان

تیمور لنگ

۱۸۶۵ - درگذشت پییر-ژوزف پرودون فیلسوف ، اقتصاددان و جامعهشناس فرانسوی
۱۹۹۰ - درگذشت اشو عارف ، گورو و فیلسوف هندی

اشو

*****

*SAmirA · 2015/01/20

[h=1]

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/h]
رویدادها:

1653 - «تاج محل» در هند كه به دست استاد عيسي ايراني ساخته شد

عمارت تاج محل در هند در اين روز از ماه ژانويه سال 1653 ميلادي تكميل شد. «شاهجهان» امپراتور تیموری وقت هند (و به قول اروپاییان؛ مغولی) تصميم به ساختن چنين عمارتي را به ياد بود همسر خود ــ ممتاز محل ــ گرفته بود كه در اثناي وضع حمل چهاردهمين فرزند خويش درگذشته بود. كار ساختن اين عمارت زيبا پس از دعوت از استاد عيسي معمار بزرگ ايراني به هند از سال 1631 آغاز شده بود.

استاد عيسي براي ساختن اين عمارت باشكوه دهها معمار و تزيين كار از ايران (و عمدتا از شهرهاي اصفهان، كرمان و شيراز) به هند بـرده بود. بيشتر تزيين كاران از شيراز بودند. قسمتي از سنگهاي مرمر از ايران ـ معادن كوه هزار واقع در شهرك «راين Rayen» استان كرمان ـ و نیز ايران خاوري [سرزميني كه انگليسي ها بعدا نامش را افغانستان گذارده اند و در آن زمان قطعه خاوري ايران بود] به محل حمل شده بود. چند قلم ديگر از مصالح ساختماني نيز از ايران بود. استاد عيسي در طرح اين ساختمان همه نمونه هاي معماري خاور ميانه را بكار گرفته است تا عمارت كاملا اصالت خاورميانه اي داشته باشد، نه هندي (آسياي جنوبي).

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

استاد عيسي

سلطه تیموریان بر هندوستان بنا به مصالح و با کمک دولت صفویه ایران صورت گرفت و امپراتوران تیموری هند که فارسی را زبان دولتی خود کرده بودند تا نیمه قرن 19 و زمان تکمیل تسخیر هندوستان توسط انگلیسی ها، بر این شبه قاره حکومت می راندند. دولت صفویه ایران با هدف دور ساختن تیموریان از قلمرو ایران کمک کرده بود که هندوستان را تصرف کنند و تیموریان که در منطقه فرارود با ورود ازبکان رو به رو شده بودند از انتقال به هندوستان استقبال کرده بودند. «بابر» نخستین امیر تیموری بود که دولت صفویه ایران وی ترغیب به لشکرکشی به هندوستان کرده بود. «بابر» در آن زمان در کابل می نشست که دولت صفویه مایل به ادامه ماندن او در خاک ایران نبود.

1896 - كشف اشعه ايكس توسط ويلهلم رونتگن دانشمند معروف آلماني

اشعه ايكس اشعه‏اي از نوع نور ولي نامرئي با طول موج بسيار كوتاه است كه در بيستم ژانويه 1896م توسط ويلهلْمْ رونْتْگِن، فيزيك‏دان آلماني كشف شد و چون ماهيت آن نامعلوم بود، آن را اشعه ايكس به نام حرف X كه در رياضيات، علامت مقدار مجهول است خواندند. هم‏چنين اين اشعه را به نام كاشف آن، رونتگن نيز مي‏نامند. اين اشعه مانند نور معمولي، صفحه حساس عكاسي را متأثر مي‏كند و هم‏چنين گازها را تجزيه كرده، هادي و رساناي برق مي‏سازد. اگرچه اشعه ايكس ممكن است به بافت‏هاي زنده آسيب برساند و ايجاد سوختگي‏هاي شديدو خطرناك كند، با اين حال ارزش فوق العاده‏اي در معالجات راديوتراپي، تشخيص امراض از طريق رؤيت ساده راديوسكوپي و عكس‏برداري داخلي، راديو گرافي، دارد. علاوه بر اين، در مورد جراحي، براي تعيين محل شكستگي استخوان، پرتوهاي ايكس، وسيله بسيار سودمندي است. فيزيك‏دان‏ها، پرتوهاي ايكس را براي تجزيه ماهيت ساختماني بلورها به كار مي‏گيرند. هم‏چنين از اين پرتوها، در صنعت به منظور بررسي و تحقيق وضع ساختماني قسمت‏هايي از فلز كه بايد زير شرايط سختي كار كند استفاده مي‏شود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

ويلهلم رونتگن

1946 - حکیم الملک رفت و قوام السطنه آمد

30 دي ماه 1324 (20 ژانویه 1946) ابراهيم حكيمي (حكيم الملك، پزشک) كه موفق به رفع غائله آذربايجان حتی با مراجعه به سازمان ملل نشده بود از نخست وزيري كناره گيري كرد و قوام السلطنه [كه دكتر مصدق اورا عامل انگلستان خوانده است] بر جای وی نشست و رئیس دولت شد. نشریات احزاب چپگرای وقت نوشته بودند که قوام السلطنه با حمايت بلوک غرب نخست وزیر شده است که این بلوک کمر به محاصره شوروی به هر بها و بویژه جلوگیری از بسط نفوذ آن در منطقه استراتژیک و نفتدار آسیای غربی بسته است. به نظر این نشریات، غرب رئیس دولت شدن قوام را درجهت مقاصد خود لازم مي دانست مخصوصا در وضعیت بحرانی آن زمان. اين نشريات در مقالات خود پرسيده بودند: "اگر ریگی به کفش قوام نیست چرا رياست ژاندارمري! را هم خود برعهده گرفت.".

قوام السلطنه اواخر ماه بعد براي حل مسئله آذربايجان به مسكو رفت و طبق نوشته مورخان، در آنجا موفق شد روس ها را با وعده هایی فریب دهد و به هدف برسد. وی پس از فرارسيدن زمان اجرای وعده ها، ناگهان کناره گیری کرد!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

حکیم الملک

حکیم الملک که در فرانسه، پزشکی خوانده بود و در دوران سلطنت قاجارها مدتی پزشک دربار بود در دهه 1320 (دهه 1940) سه بار و هربار به مدتی کوتاه نخست وزیر بود. [از ماه می تا ژوئن 1945 به مدت یک ماه و چند روز، از 30 اکتبر 1345 تا ژانویه 1946 به مدت دو ماه و چند روز و از 29 دسامبر 1947 تا 13 ژوئن 1947 به مدت 5 ماه و چند روز].

ابراهیم حکیمی که نام اورا بر بیمارستان سوانح خیابان مولوی تهران ـ وابسته به جمعیت شیر و خورشید وقت ـ گذارده بودند همچنين 17 بار وزیر و نماینده مجلس شده بود. وی شش سال (از 1951 تا 1957) رئیس سنای ایران بود. حکیمی که نیمه آگوست 1863 به دنیا آمده بود 19 اکتبر 1959 و در 96 سالگی درگذشت.

1981 - عمر حکومت جیمی کارتر پایان یافت و گروگانها آمريکايي در تهران رهايي يافتند

جمهوری اسلامی ایران بیستم ژانویه 1981 و 20 دقیقه پس از انقضای دوران ریاست جمهوری جیمی کارتر [20 دقيقه بعد از ظهر به وقت واشنگتن] و آغاز حکومت رونالد ریگان، 52 گروگان باقی مانده آمریکایی را رها ساخت که از تهران به آلمان رفتند و در اینجا پس از انجام معاینات پزشکی و برخي تحقیقات، 27 ژانویه 1981 به آمریکا (پایگاه هوایی واقع در حومه شمال شرقی شهر واشنگتن) بازگشتند.

این 52 تن 444 روز به صورت گروگان در ایران نگهداری می شدند. تصرف سفارت آمریکا در تهران و ادامه گروگانگیری باعث شکست کارتر در انتخابات نوامبر 1980 شد مخصوصا که گفته شده بود ایران تا زمانی که کارتر رئیس جمهور باشد گروگانهارا رها نخواهد ساخت. بیستم ژانویه، روز آغاز بکار روسای جمهور تازه آمریکاست که جوانترین آنان هنگام آغاز بکار جان اف کندی 43 ساله بود و ریگان (ریگن) 69 ساله سالخورده تر از همه.

اصلاحیه بیستم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا مصوب 1933 از بیستم ژانویه 1937 به اجرا درآمد که طبق آن هر دوره ریاست جمهوری این کشور [هر چهارسال] از ظهر این روز آغاز می شود. قبلا پایان و آغاز هر دوره چهارم مارس بود. این اصلاحیه آغاز هر دوره نمایندگی مجلس و سنای ایالات متحده (فدراسیون) را سوم ژانویه قرارداده است. تنها رئیس جمهور ایالات متحده که بیش از دو دوره حکومت کرد فرانکلین روزولت بود که به دلیل جریان داشتن جنگ جهانی دوم چهار دوره انتخاب شد ولی چهارمین دوره ریاست او تنها دو ماه و 22 روز طول کشید و درگذشت.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

کارکنان سفارت آمريکا در تهران هنگام گروگانگيري در نوامبر 1979 و هنگام ورود به شهر واشنگتن در 27 ژانويه 1981

1995 - روزي که مهدي بازرگان درگذشت

مهندس مهدي بازرگان در سال 1286 ش در تهران به دنيا آمد و تحصيلاتش را در رشته دكتراي مهندسي ماشين در فرانسه به پايان رساند. وي در ابتدا در مدارس و سپس از 1320 در دانشگاه تهران به تدريس پرداخت. مهندس بازرگان در جريان ملي شدن صنعت نفت وارد مبارزات سياسي گرديد و پس از كودتاي 28 مرداد 32 دستگير و تبعيد شد. بازرگان، پس از آزادي از زندان،جمعيت نهضت آزادي را به اتفاق آيت‏اللَّه طالقاني و دكتر يداللَّه سحابي بنيان نهاد كه در واقع جناح مذهبي جبهه ملي به شمار مي‏رفت. رهبران نهضت آزادي در سال 1334 به بعد، به دليل فعاليت عليه رژيم شاه، توسط اين رژيم دستگير شدند و بازرگان نيز به زندان محكوم گرديد. مهدي بازرگان كمي قبل از انقلاب اسلامي به عضويت شوراي انقلاب درآمد و با پيشنهاد اين شورا، مأمور تشكيل دولت موقت گرديد. هرچند در حكم نخست وزيري مهندس بازرگان، حضرت امام خميني وي را از گرايش‏هاي حزبي و انتخاب وزراي ملي‏گرا منع كرده بودند، ولي وي اكثريت كابينه را از اعضاي نهضت آزادي و جبهه ملي برگزيد. عمر اين دولت بيش از 9 ماه نپاييد. دولت مهندس بازرگان پس از تسخير لانه جاسوسي آمريكا در تهران در آبان ماه 1358 دست به استعفاي دسته جمعي زد كه با پذيرش امام مواجه گرديد و از آن پس دوران افول سياسي مهندس بازرگان و هم حزبي‏هايش فرا رسيد. بازرگان در اواخر عمر از ايران خارج شد و سرانجام در آخر دي ماه 1373 بر اثر ابتلا به بيماري قلبي در 87 سالگي در سوييس درگذشت.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

مهدي بازرگان

2004 - معارضه لفظي تهران و اتحاديه اروپا

نیمه دوم ژانویه 2004 میان مقامات و رسانه های جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا برخورد و معارضه لفظی در جریان بود. مقامات و رسانه های ایران نحوه ملاقاتها و مذاکرات خاوير سولانا [و در آن زمان شخص اول ديپلماسي اتحاديه اروپا] در طول سفر به تهران را روش و رفتاری مداخله جويانه توصيف کرده بودند. به علاوه، انتقاد تند و اخطار آمیز «دو ويلپن» وزير امور خارجه وقت فرانسه و اعلاميه هاي اتحاديه اروپارا اعمالی خارج از عرف ديپلماتيك خوانده بودند. این بحث ادامه داشت که «يوشكا فيشر» وزير امورخارجه وقت آلمان نیز پا به میدان نهاد.

روزنامه هاي آلمان 18 ژانويه 2004 به نقل از فيشر نوشته بودند كه اگر «اصلاح طلبان!» از نامزدي در انتخابات (آن دوره پارلمان ایران) محروم بمانند، اين عمل بر روابط اتحاديه اروپا با جمهوري اسلامي اثر سوء خواهد گذارد!. این گوشزد فیشر، معارضه لفظی طرفین را به اوج خود رسانید و واکنش تهران این بود: «به شما مربوط نیست».

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

خاویر سولانا

برخي محافل ايراني اين عمل اروپاييان را يادآور دوران استعمار و سلطه آنان بر جهان و نشانه تلاش برای بازگشت به آن دوره خوانده و گفته بودند که این ایران، آن ایران نیست که امکان مداخله بدهد و افزوده بودند که قدرت های اروپایی نگران ازدست دادن منافع اقتصاديشان در ايران و منطقه هستند و چشم دیدن یک ایران توانمند را ندارند، انتخابات بهانه است. اين محافل گفته بودند: از اين خروش و بيتابي اروپاییان چنين برآيد كه كمك هايي از «اصلاح طلبان!» ديده و وعده هايي شنيده اند. شما مي گوييد «اصلاح طلبان!» ولي قاطبه مردم ايران نمي داند كه اين گروه «اصلاح طلبان!» چه مي گويد و چه اصلاحاتي مورد نظر اين گروه است. اين گروه، اصلاحات مورد نظر خودرا اعلام نکرده است!. يکي از اصلاحات بايد تجديد نظر در قوانين و ضوابط انتخاباتي مي بود که همين رد ّ صلاحيت شدگان در طول وكالت و نمایندگی مجلس درصدد اصلاح آن قوانين بر نيامدند!. تحصن و روزه گيري به خاطر تجديد نظر در آن قوانين، مي تواند خريدار داشته داشته باشد، نه براي حفظ مقام شخصي و تجديد عضويت در مجلس. همه مي دانند كه اروپاييان «اتحاديه» را ساختند تا به وضعيت زمان پيش از جنگ جهاني یکم و دوران تعدّي و ظلم نسبت به ملل ضعيف از طريق خريد برخي مقامات آنان بازگردند. آيا فيشر پيش خود حساب کرده بود که اگر مردم ايران از کار اين ردّ صلاحيت شدگان در دوران تصدي و وکالت راضي بودند ساكت نمي نشستند و به حمايت از آنان طومار پُر مي کردند، و به مقامات ارشد متوشل مي شدند. حمايت چند روزنامه از آنان که وابسته به خود ايشان بوده اند منطقا کافي نمي تواند باشد. همچنین وزير امور خارجه فرانسه بايد مي دانست كه ايرانيان تقسيم وطن خود در سال 1907 را با دلالي آن كشور ميان انگلستان و روسيه، اغفال ايران توسط ناپلئون كه با روسيه درآويزد و بعد خود را كنار كشيدن و ايران را تنها گذاشتن و شكست نظامي و از دست دادن سرزمين هايش را فراموش نكرده اند و روزي فرانسه بايد پاسخگوي تاريخ باشد.

زادروزها

۱۷۱۶ - زادروز کارلوس سوم اسپانیا شاه اسپانیا و مستعمرات آن از ۱۷۵۹ تا ۱۷۸۸ میلادی
۱۷۷۵ - زادروز آندره ماری آمپر ریاضیدان و فیزیکدان فرانسوی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

آندره ماری آمپر

۱۸۷۳ - زادروز یوهانس ویلهلم ینسن نویسنده دانمارکی، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۴۴
۱۹۲۰ - زادروز فدریکو فلینی فیلمنامهنویس و کارگردان ایتالیایی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

باز آلدرین

۱۹۳۰ - زادروز باز آلدرین فضانورد آمریکایی ، دومین انسان گام نهاده روی ماه
۱۹۴۶ - زادروز دیوید لینچ کارگردان آمریکایی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

دیوید لینچ

درگذشتها

۲۵۰ - درگذشت فابین از پاپهای کلیسای کاتولیک رم
۱۶۱۲ - درگذشت رودلف دوم، امپراتور مقدس روم ، پادشاه مجارستان ، کرواسی ، بوهم و آرشیدوک اتریش

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

گارینشا

۱۹۳۶ - درگذشت جرج پنجم پادشاهی متحد پادشاه بریتانیا و ایرلند و قلمروهای بریتانیا و امپراتور هند از سال ۱۹۱۰ تا زمان مرگ
۱۹۸۳ - درگذشت گارینشا بازیکن فوتبال برزیل

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

آدری هپبورن

۱۹۸۴ - درگذشت جانی ویسمولر ورزشکار مرد رشتهٔ شنا و واترپلو اهل کشور اتریش-مجارستان - ایالات متحده آمریکا
۱۹۹۳ - درگذشت آدری هپبورن هنرپیشه بریتانیایی هلندیتبار ، برنده جایزه اسکار

*SAmirA · 2015/01/21

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

رویدادها:

هزار و 756 سال پیش ارتش ایران از جنگ افزار شیمیایی استفاده کرد

گزارش جامع همراه با عکس و ویدئو درباره نخستین بکارگیری گاز خفه کننده و سلاح شیمیایی در جنگ که یکم ژانویه 2009 در نشست انستیتوی باستان شناسی آمریکا در شهر فیلادلفیا مطرح شده بود 21 ژانویه آن سال! در رسانه ها انتشار یافت. این گزارش توسط دکتر سایمون جیمز Simon James باستانشناس انگلیسی، همکار موزه بریتانیا و استاد دانشگاه لیسستر Leicester تهیه و ارائه شده بود. وی که دنباله بررسی های دهه های 1920 و 1930 باستان شناسان فرانسوی ـ آمریکایی را در سوریه و ترکیه و بویژه منطقه « دورا ـ اوروپوس» گرفته است ثابت کرده است که ارتش ایران در زمان شاپور یکم ـ شاه ساسانی، درجریان پس گرفتن شهر «دورا» در کنار فرات (واقع در سوریه) که باروی مستحکمی داشت از رومیان، از گاز خفه کننده استفاده کرده بود. به این ترتیب تاریخ استفاده از سلاح شیمیایی به سال 256 میلادی (1756سال پیش باز می گردد) که تاریخ بکارگیری آن را از دوران جنگ جهانی اول نوشته اند. بازپس گیری «دورا» بود که والریانوس امپراتور وقت روم را به جنگ با ایران برانگیخت که در این جنگ که دومین جنگ ایران و روم در زمان شاپور یکم بشمار می رود والریانوس با ژنرالهایش و چهل تا شصت هزار لژیونر اسیر شدند، والريانوس در برابر شاپور یکم يکم زانو زد و امپراتوری روم تحقیر شد. تصویر والریانوس که در برابر شاپور یکم زانو زده است در نقاطی از ایران بر کوه نقش شده است تا ایرانیان نسل های بعد نسبت به وطن خود که چنان قدرت نظامی داشته افتخار و مباهات کنند.

طبق گزارش دکتر جیمز به نشست «ای. آی. ای AIA»، یگانهای مهندسی ارتش ایران برای ورود به دژ «دورا Dura» دست به ساختن تونلهای زیر زمینی زدند و این کار را از داخل چادرهای خود آغاز کردند تا نظامیان رومی متوجه فعالیت آنان نشوند. مقطع این تونلها دو متر در دو متر بود. اتفاقا رومیان نیز همزمان به همین فکر افتاده بودند و ایرانیان هنگامی متوجه این فعالیت آنان شدند که یکی از تونلها پس از 11 متر کنده شدن به تونل رومی ها برخورد کرد. جنگ در تونلهای دو متری با شمشیر و نیزه امکان نداشت و در اینجا بود که مهندسان ارتش ایران یک ماده قابل اشتعال و دودزا و خفه کننده را که از ترکیب قیر (بیتومن ـ نفت خام) و سولفور (گوگرد) ساخته بودند به درون تونل (نقب) منتقل و با پرتاب شعله، آتش زدند و پس از خفه شدن رومی ها و انتقال هوای تازه، از آن طریق وارد دژ شدند و آن را گشودند و بارویش را تخریب کردند که آثار آن باقی مانده است. در بررسی های باستانشناسی دهه 1930 بقایای اجساد 20 لژیونر رومی و جنگ افزارهای آنان در یکی از این تونلها به دست آمد.

تحقیقات تازه دکتر جیمز و آزمایش استخوانهای لژیونرهای رومی در لابراتوار، خفه شدن آنها و نوع گاز خفه کننده را به دست داده است. تسلیحات و آموزش ارتش ایران در جهان باستان در برهه هايي از تاريخ برتر از ملل دیگر بود و بهرام چوبین (ژنرال بنام ایرانی) در جنگ بلخ از نوعی سلاح مشابه راکتهای امروز استفاده کرده بود. با وجود این، بزرگترین جنگ افزار ایرانیان در طول تاریخ، ناسیونالیسم توفنده ایرانی بوده است که بنظر مي رسد دارد دوباره زنده می شود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

در این مجموعه؛ تصاویر باقیمانده باروی «دورا»، دکتر جیمز، استخوانهای یک لژیونر رومی به دست آمده در تونل محاصره دورا در سال 256 میلادی و به زانو درآمدن والریانوس امپراتور روم در نوامبر 260 میلادی در برابر شاپور یکم دیده می شود.

1732 - ترس دولت روسيه از نادر شاهافشار

21 ژانويه سال 1732دولت روسيه طبق يادداشتي كه در رشت به نماينده دولت ايران تسليم شد مفاد قرارداد سال 1724 خود با دولت عثماني را كه به امضاي پتر يكم و سلطان عثماني رسيده بود كان لم يكن و بلااثر اعلام داشت. طبق اين قرارداد كه با ظهور نادر و از ترس او لغو شد، دولتين روسيه و عثماني با سوء استفاده از ضعف ايران به سبب جنگ داخلي (تصرف اصفهان به دست قندهاري ها ايراني) توافق كرده بودند كه سراسر غرب ايران ــ از گرجستان تا خوزستان ــ به عثماني و نواحي ساحلي شمال ايران ــ از حاجي طرخان تا استراباد ــ به روسيه تعلق داشته باشد. پتر يكم تزار روسيه چند روز پس از امضاي اين قرار داد درگذشته بود.

در سال 1724 دولت عثماني هنگامي كه شنيد كه پتر يكم امپراتور روسيه با 45 هزار سرباز و صدها توپ در حاجي طرخان مستقر شده و قصد راندن به جنوب و رساندن خود به آبهاي اصطلاحا گرم اقيانوس هند را دارد كه هدف نهايي اوست پيشنهاد انعقاد آن قرارداد را داده بود كه ميان دو كشور برسر ايران كه اوضاع مبهمي داشت درگيري روي ندهد و به علاوه، روسها طمع به غرب ايران نكنند. پتر يکم با اين پيشنهاد موافقت كرده بود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

جانشينان پتر پس از اطلاع از ظهور نادر و قلع و قمع قندهاري ها و عقب راندن عثماني و بركنار كردن طهماسب دوم شاه صفوي، حساب كار خود را كردند و ضمن لغو يكجانبه قراردادي كه باعثماني امضاء كرده بودند از همه دعاوي خود دست برداشتند و دستور بازگشت نيروها را صادر كردند.

باوجود لغو اين قرار داد و باز گرداندن نيروها، روسيه در بيرون بردن باقيمانده واحدهاي نظامي خود از بادكوبه (باكو) تعلل مي ورزيد كه نادر دو سال بعد عازم داغستان شد و روسها با شنيدن اين خبر به واحدهاي باقيمانده در دژ بادكوبه دستور تخليه و بازگشت فوري دادند و شتاب در اين كار به قدري زياد بود كه سربازان روس تعدادي از توپهاي خود را برجاي گذارده بودند.

اسناد آرشيو «سن پترز بورگ» نشان مي دهد كه به تزار وقت روسيه (جانشين پتر يکم) گزارش كرده بودند كه اگر نادر از منطقه دربند قفقاز عبور كند به تصرف روسيه قانع نخواهد شد و تا اروپاي مركزي پيش خواهد راند.

1965 - تيراندازي به حسنعلي منصور نخست وزير وقت در ميدان بهارستان و مرگ او

يكم بهمن 1343 (21 ژانويه 1965) حسنعلي منصور نخست وزير وقت پس از پياده شدن از خودرو نخست وزيري در ميدان تاريخي بهارستان براي ورود به ساختمان مجلس، هدف سه گوله قرار گرفت و محمد بخارايي كمي پايين تر از مسجد سپهسالار به اتهام تيراندازي به او دستگير شد. منصور در پياده رو ميدان بهارستان، بلافاصله پس از پياده شدن از اتومبيل و پيش از ورود به مجلس هدف گلوله قرارگرفته بود. منصور که بر اثر اصابت گلوله مجروح شده بود چهار روز بعد در بيمارستان پارس درگذشت.

چند ساعت پس از انتقال منصور به بيمارستان، شاه امير عباس هويدا ـ وزير دارايي کابينه وقت و دوست نزديك حسنعلي منصور ـ را به رياست موقت شوراي وزيران برگزيد كه پس از درگذشت نخست وزير [منصور] جاي وي را گرفت و نخست وزير شد و 13 سال در اين سمت باقي بود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

منصور و هويدا ـ زماني که هويدا وزير دارايي کابينه او بود

در پي تير اندازي به منصور، سر لشكر حسن پاكروان رئيس وقت ساواك جاي خود را به سپهبد نعمت الله نصيري رئس شهرباني کل کشور داد. [تفصيل اين جا به جايي را بانو فاطمه پاكروان بيان داشته كه در قسمت تاريخ شفاهي ايران در دانشگاه هاروارد محفوط است].

نخست وزيري منصور ده ماه و چهارده روز طول كشيد. از نوشته اصحاب اطلاع چنين بر مي آيد كه يكي از انگيزه هاي قتل حسنعلي منصور اصرار او به دادن مصونيت قضايي به نظاميان آمريكايي در ايران بود. چند روز پس از درگذشت منصور، شاه شديدا سياست انگلستان را به باد انتقاد گرفت. پاره اي از مفسران با توجه به انتقاد شاه از انگلستان حدس زده بودند كه ممكن است رقابت پنهاني انگلستان و آمريكا در ايران به ترور حسنعلي منصور انجاميده باشد، زيرا در هواداري منصور از سياست آمريكا ترديد وجود نداشت. همچنين در جامعه ايراني وقت از ديرزمان اين شايعه رواج داشت که دولت لندن از حاميان بازاريان مذهبي است. طراح ترور حسنعلي منصور از اين دسته از بازاريان بودند.

هفتاد روز پس از اين رويداد، در كاخ مرمر به سوي شاه نيز تيراندازي شد.

علي منصور پدر حسنعلي هم در زمان رضاشاه نخست وزير ايران بود. وي در شهريور 1320 و در زماني بسيار حساس كناره گيري [اشغال نظامي ايران] كرده و فروغي که شهرت به دوستي با دولت لندن داشت و ميانه خوبي با رضاشاه نداشت برجايش نشسته بود. حسنعلي منصور كه موسس حزب ايران نوين بود قبلا دبيري شوراي عالي اقتصاد را بر عهده داشت.

1980 - سقوط هواپیما و کشته شدن دختر مصدق

بی نظمی های پس از انقلاب ایران، یک سال پس از سقوط نظام کهن باعث به کوه خوردن یک هواپیمای مسافربر ایران اير شد و 128 تن از جمله بانو منصوره متین دفتری دختر دکتر مصدق و مادر دکتر هدایت الله متین دفتری ( حقوق دان و موسس جبهه دمکراتیک ملي) کشته شدند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

این سانحه یکم بهمن ماه 1358 (21 ژانویه 1980 آن سال) روی داد. هواپیما که خلبان آن یک انگلیسی بود از مشهد به تهران پرواز می کرد که مسیر پرواز بر فراز ورامین و جنوب تهران است ولی هواپیما در لشکرک ـ شمال تهران ـ به کوههای البرز خورده و منهدم شده بود!. در آن روز و برای چند ساعت، کارکنان مراقبت پرواز (ترافیک هوایی مهرآباد) اعتصاب کرده بودند، رادار فرودگاه هم از کار افتاده بود، هواپیما پیش از ترک مشهد معاینه فنی نشده بود و .... هواپیما از نوع بوئینگ 727 و متعلق به هواپیمایی ملی ایران (هما) بود.

1899 - نخستين اتومبيل «اپل» ساخته شد

21 ژانويه سال 1899 كارخانه «آدام اپل Adam Opel» آلمان نخستين دستگاه اتومبيل ساخت خود به نام «اپل» را به معرض تماشاي عمومي گذارد. اين كارخانه كه در 21 ژانويه سال 1863 در «روسل شايم» آلمان (نزديك فرانكفورت) تاسيس شده بود قبلا قفل، چرخ خياطي و دوچرخه توليد مي كرد. كمپاني جنرال موتورز آمريكا كارخانه اپل را در سال 1929 به مبلغ 33 ميليون دلار از خانواده آدام اپل (كه سالها قبل از آن فوت شده بود) خريداري كرد و با راه اندازي كارخانه «واكسهال» انگلستان به صورت جنرال موتور اروپا درآورد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

آدام اپل Adam Opel

«اپل» در دهه 1970 در ايران مونتاژ مي شد و در دو نوع با نام «شورلت ايران» به فروش مي رسيد!. پس از انقلاب، احتمالا همين نام سبب توقف توليد آن در ايران شد.

1775 - شقّه شدن «پوگاچف» انقلابي معروف روسيه

بيست و يکم ژانويه سال 1775 (طبق تقويم ميلادي سابق: دهم ژانويه اين سال) «يمليان پوگاچف Yemelyan Ivanovich Pugachev» قزاق انقلابي روسيه، به فرمان تزار وقت در مسكو چهار شقّه شد. وي كه از قزاقهاي ناحيه «دنDon» بود قبلا سروان ارتش تزار بود و در جنگ با عثماني و آلمان شركت كرده بود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

پوگاچف در قفس آهنين

پوگاچف در جريان يك ماموريت داخلي در منطقه ولگاVolga از مشاهده وضعيت رقت برانگيز سرفهاي منطقه (كشاورزاني كه با مزرعه بفروش مي رسيدند و به نوعي «بـرده» بودند) و نيز نبودن قانون و ضوابط رعايت حق و انصاف آزرده شد و برضد تزار وقت (كاترين دوم) كه پوگاچف تزارها را منشاء ظلم و فساد مي دانست دست به قيام زد و در اندك مدتي بيش از ده هزار هوادار مسلح به دست آورد و شهرستان «كازانKazan» را تصرف كرد ولي بعدا از ارتش تزار كه به فرماندهي دو ژنرال از دو سوي وي را مورد حمله قرار داده بودند شكست خورد و تني چند كه خودشان را در زمره ياران او جازده بودند تا بلكه به نوايي برسند وي را در 14 سپتامبر 1974 دستگير و به ژنرالهاي تزار تسليم كردند كه در يك قفس آهنين به مسكو منتقل و در اينجا در يك ميدان عمومي شقّه شد. پوشكين نويسنده نامدار روس در كتاب «دختر كاپيتان» جزئيات دستگيري و قتل پوگاچف را شرح داده است.

1793 - روزي كه لوئي 16 گردن زده شد

ساعت ده و سي دقيقه بامداد 21 ژانويه 1793 لويي شانزدهم پادشاه برکنارشده فرانسه كه سه روز پيش از آن در يك دادگاه انقلاب پاريس به جرم خيانت به وطن (دعوت محرمانه از دولت هاي خارجي براي حمله نظامي به فرانسه و بازگرداندن او به سلطنت)، ولخرجي بدون مجوز از خزانه کشور و دستور تيراندازي به مردم غير مسلّح که براي ابراز خواست خود اجتماع کرده بودند به اعدام محكوم شده بود در برابر چشمان هزاران پاريسي با گيوتين گردن زده شد و سر او را دقايقي چند در برابر جمعيت گرفتند و جمعيت فرياد زنده باد جمهوري برآورد. لويي 16 پيش از قراردادن گردنش در دستگاه گيوتين، چند جمله خطاب به حاضران (مردم) بيان داشته بود، ولي طبّالان صداي طبلها را آن چنان بلند كردند كه جز اطرافيان، كسي متوجه حرفهاي او نشد. باوجود مخالفت لويي 16، جّلاد دستهاي اورا از پشت بست و گردنش را زير گيوتين قرار داد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

1340 ش - حمله مزدوران رژيم طاغوت به دانشگاه تهران

اولين اقدامي كه پس از روي كارآمدن علي اميني به نخست وزيري، صورت گرفت، اعلام طرح اصلاحات ارضي و محدود كردن مالكيت بود. وي سعي داشت تا با انجام يك سلسله نمايش‏ها و فريب كاري‏ها، ايران را مدتي از انفجار دور داشته و خود را به عنوان دلسوز مردم و علاقه‏مند به روحانيت مطرح سازد. اميني خود را خدمت‏گزار ملت مسلمان و همگام با روحانيت نشان مي‏داد؛ براي جلب افكار عمومي به ديدن علما و مراجع قم رفت. وي در اول دي ماه 1340 ش (13 رجب 1381 ق) توانست به بيت امام خميني(ره) نيز راه پيدا كند ولي با شنيدن مطالبي كه امام در زمينه ديكتاتوري و دودمان پهلوي و سلطه آمريكا بيان نمود، از فريب روحانيت نااميد شد. از آن طرف، تصميم دولت بر اجراي اصلاحات ارضي و تحديد مالكيت، در بين بعضي از طبقات از جمله مالكين، مورد حُسن ظن آنها واقع نشد و تدريجاً در اطراف آن سرو صدا بلند شد و با اتحاد برخي گروه‏ها عليه دولت، اميني از هر طرف مورد حمله قرار گرفت. در روز اول بهمن 1340، از طرف دانش‏آموزان، تظاهراتي صورت گرفت.دانشجويان دانشگاه نيز به حمايت از دانش‏آموزان، دست به تظاهرات زده و در نتيجه بين آنها و پليس زد و خورد شديدي در گرفت. در اين حادثه در حدود 200 نفر پليس و دانشجو زخمي شدند و به تأسيسات و آزمايش‏گاه‏هاي دانشگاه تهران صدمات زيادي وارد آمد. پس از اين حادثه، به دستور دولت، دانشگاه تا اطلاع ثانوي كه 74 روز طول كشيد، تعطيل شد.

1924 - لنین درگذشت

بيست و يکم ژانويه 1924 لنين رهبر انقلاب بلشويکي اکتبر 1917، بنيادگذار روسيه شوروي و طراح سوسياليسم لنينيستي در پي يك سكته مغزي كه قبلا عارض او شده بود، پيش از آن كه نظام تازه اش هفت ساله شود درگذشت. سپس وارثان انقلاب بلشويکي روسیه (انقلاب اکتبر 1917)، بدون توجه به وصيتنامه لنين، بر سر قدرت وارد يك جنگ شش ساله با يکديگر شدند كه فاتح اين جنگ استالين بود كه عقيده به استقرار سوسياليسم حتي با توسل به خشونت و نيز صدور سوسياليسم به ساير كشورها داشت. لنين وصيتنامه خودرا به بانويش Naddezhda Krupskaya ديکته کرده بود و خواسته بود که بعد از مرگ او، آن را به دست مقامات مربوط ـ نه، يک نفر ـ برساند. از جمله اين وصايا، يکي هم شايسته نبودن استالين براي دبير کلي حزب کمونيست بود. بانو کروپسکايا (متولد 1869 و متوفي در 1939 و دکتر در آموزش و پروش و از اعضاي قديمي حزب کمونيست) پس از مرگ شوهرش بيوگرافي اورا نوشت. کروپسکايا 5 سال پس از مرگ لنين معاون وزارت آموزش و پرورش شوروي شد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

لنین در روز های آخر عمر

وارثان حتي آن قسمت از وصيتنامه لنين كه در كنار مادرش دفن شود نه در يک ميدان شهر مسکو و در ساختماني اختصاصي، و «سن پترزبورگ» را به اسم او به «لنينگراد» تغيير نام ندهند و مقامات دولتي و حزبي همانند مردم معمولي (عوام الناس) زندگي ساده داشته باشند، انتصاب مقامات پس از آزمایشهای سخت و اطمینان از دلسوز بودن و وفاداری به سوسیالیسم صورت گیرد و از تجمل بپرهيزند رعايت نشد. لنين مخالف تداوم انقلاب و تلاش براي گسترش آن به ميان ساير ملت ها بود و مي گفت که اگر مردم ما راضي باشند و پيشرفت داشته باشند ساير ملل خودشان نظام مارا اقتباس خواهند کرد و لزومي به تحميل کردن آن نيست. لنین تاکید بر اولوّیت ساخت یک ژورنالیسم ممتاز کرده بود که زیربنای روسیه شوروی باشد و پاسدار وطن و سوسیالیسم که به آن هم توجه نشد و همچنين ايجاد دفاتري در سراسر کشور براي دريافت و رسيدگي به اعتراض ها، شکايات، نظرات و پيشنهادهاي مردم و انتخاب اعتراض ها و پيشنهادهاي اساسي از ميان آنها براي انعکاس و طرح در روزنامه ها. مورخان بی اعتنایی به وصیتنامه لنین و مخصوصا نبود یک ژورنالیسم ممتازرا از عوامل فروپاشی شوروی در 1991 بشمارآورده اند.

1952 - در پي بسته شدن كنسولگري هاي انگلستان به تصميم دكتر مصدق در شهرهاي ايران ، مردم در سراسر كشور دست به شادماني زدند و اين روز را تعطيل عمومي اعلام كردند، زيرا كه خاطرات بدي از مداخله اين كنسولگري ها در امور وطن خود به ويژه پس از تقسيم ايران ميان روسيه و انگلستان داشتند.

1357 ش - انحلال شوراي سلطنت به دنبال استعفاي رييس آن در پاريس

سيد جلال الدين تهراني رييس شوراي سلطنت، دو روز پس از خروج شاه از ايران به توصيه اعضاي شوراي سلطنت به ويژه شاپور بختيار، براي ملاقات و مذاكره با امام خميني عازم پاريس شد. ولي پيام امام مبني بر غيرقانوني بودن شوراي سلطنت، اين ملاقات را غيرممكن ساخت. همچنين امام، شرط ملاقات را استعفاي كتبي با اعلام اين نكته كه شوراي سلطنت غيرقانوني است، عنوان نمود. سيدجلال الدين تهراني در اين شرايط، در روز اول بهمن ماه 1357 استعفاي خود را از رياست و عضويت اين شورا اعلام كرد و آن را غيرقانوني خواند. با استعفاي تهراني، عمر يك هفته‏اي اين شورا به پايان رسيد و به دنبال آن جمع كثيري از نمايندگان مجلس نيز استعفا نمودند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

سيد جلال الدين تهراني

1357 ش - بختیار در یک پیام تلویزیونی گفت: در صورتی که امام به تهران بیایند موضع نخست وزیری را رها نمی کنم

2002 - جورج بوش رئيس جمهوري آمريكا ايران ، عراق و كره شمالي را « محور شرارت Axis of Evil»خواند.

زادروزها

۱۳۳۸ - شارل پنجم، پادشاه فرانسوی (م. ۱۳۸۰)
۱۸۱۳ - جان سی. فریمونت، افسر، کاشف، سیاستمدار آمریکایی و ۵مین فرماندار آریزونا] (م. ۱۸۹۰)
۱۸۲۹ - اسکار دوم، پادشاه سوئدی (م. ۱۹۰۷)

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

کریستین دیور

۱۸۴۸ - هانری دوپارک، آهنگساز فرانسوی (م. ۱۹۳۳)
۱۸۸۹ - پیتیریم آلکساندروویچ سورکن، جامعهشناس آمریکایی روستبار (م. ۱۹۶۸)
۱۹۰۱ - ریکاردو زامورا، فوتبالیست اسپانیایی (م. ۱۹۷۸)
۱۹۰۵ - کریستین دیور، طراح مد فرانسوی و موسس کریستین دیور اس.آ. (م. ۱۹۵۷)
۱۹۲۲ - پل اسکوفیلد، بازیگر انگلیسی (م. ۲۰۰۸)
۱۹۲۴ - بنی هیل، کمدین انگلیسی (م. ۱۹۹۲)
۱۹۲۸ - جین شارپ، دانشمند و سیاستمدار آمریکایی
۱۹۳۷ - نوشیروان کیهانیزاده، روزنامهنگار و تاریخدان ایرانی-آمریکایی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نوشیروان کیهانیزاده

۱۹۴۱ - پلاسیدو دومینگو، رهبر ارکستر و خوانندۀ تنور اسپانیایی
۱۹۵۳ - پل آلن، تاجر و نیکوکار آمریکایی ، از موسسان مایکروسافت
۱۹۵۵ - جف کونز، مجسمهساز آمریکایی
۱۹۵۶ - جینا دیویس، بازیگر آمریکایی
۱۹۷۶ - اما بانتون، خواننده، شاعر و آهنگساز انگلیسی (اسپایس گرلز)
۱۹۷۷ - فیل نویل، فوتبالیست انگلیسی
۱۹۷۷ - جری ترینور، بازیگر آمریکایی
۱۹۸۱ - ایزابلا میکو، مدل و بازیگر هلندی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

اما بانتون

۱۹۸۲ - زیمون رولفس، فوتبالیست آلمانی
۱۹۸۳ - ماریس اوئلت، مدل و کشتیگیر کانادایی
۱۹۸۸ - ونسا هسلر، مدل ایتالیایی-آمریکایی
۱۹۸۹ - هنریخ مخیتاریان، فوتبالیست آمریکایی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تقی ظهوری

۱۲۹۱ - تقی ظهوری، هنرپیشه
۱۳۲۳ - محمد محمدی اشتهاردی، مفسر قرآن، نویسنده و محقق ایرانی.
۱۳۲۳ - بهزاد فراهانی، بازیگر و فیلمنامهنویس ایرانی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

بهزاد فراهانی

۱۳۴۱ - سیروس قایقران، فوتبالیست و کاپیتان تیم ملی فوتبال ایران
۱۳۶۳ - احسان حدادی، پرتابگر دیسک ایرانی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

احسان حدادی

مرگها

۱۱۱۸ - پاسکال دوم، پاپ
۱۵۱۹ - واسکو نونیس د بالبوا، کاشف اسپانیایی (ت. ۱۴۷۵)
۱۷۷۴ - مصطفی سوم، سلطان عثمانی (ت. ۱۷۱۷)

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

پاسکال دوم

۱۷۷۵ - یملیان پوگاچوف، یاغی روس (ت. ۱۷۴۲)
۱۷۹۳ - لوئی شانزدهم، پادشاه فرانسوی (ت. ۱۷۴)
۱۹۲۴ - ولادیمیر لنین، نظریهپرداز و سیاستمدار روس (ت. ۱۸۷۰)
۱۹۲۶ - کامیلو گولگی، فیزیکدان ایتالیایی و برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی (ت. ۱۸۴۳)

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

جرج اورول

۱۹۲۸ - جورج واشنگتن گوتالس، مهندس و افسر آمریکایی (ت. ۱۸۵۸)
۱۹۳۸ - ژرژ ملییس، کارگردان فرانسوی (ت. ۱۸۶۱)
۱۹۵۰ - جرج اورول، نویسنده و روزنامهنگار هندی-فرانسوی (ت. ۱۹۰۳)
۱۹۵۹ - سیسیل ب دومیل، کارگردان آمریکایی (ت. ۱۸۸۱)
۱۹۶۱ - بلز ساندرار، شاعر و نویسنده سوئیسی (ت. ۱۸۸۷)

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

پگی لی

۱۹۹۴ - باسل اسد، افسر سوری (ت. ۱۹۶۲)
۲۰۰۲ - پگی لی، خواننده، شاعر و بازیگر آمریکایی (ت. ۱۹۲۰)
۲۰۱۳ - آلدن دبلیو کلوزن، بانکدار آمریکایی (ت. ۱۹۲۳)
۲۰۱۳ - مایکل وینر، کارگردان و تهیهکننده آمریکایی (ت. ۱۹۳۵)

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نظام وفا

۱۳۱۲ - عارف قزوینی، شاعر
۱۳۴۳ - حسنعلی منصور، نخست وزیر محمدرضا پهلوی
۱۳۴۳ - نظام وفا، شاعر معاصر ایرانی
۱۳۵۳ - محمد قریب، پزشک پیشگام

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

محمد قریب

*فریال* · 2015/01/22

2بهمن - 22 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
Please, ورود or عضویت to view URLs content!

امروز 2 بهمن برابر با 22 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.

1946 - از اعلام جمهوری در مهاباد تا اعدام شدن قاضی محمد

دوم بهمن 1324 (22 ژانويه 1946) قاضي محمد با اطمينان از حمايت نيروهاي شوروي كه (برغم پايان جنگ جهاني دوم و تعهدي كه استالين سپرده بود) هنوز شمال غربي ايران را در اشغال نظامي داشتند و كمك هاي مالي و سازماني آن دولت، در شهر مهاباد جمهوري اعلام و نخست وزير تعيين كرد. مصطفي بارزاني(که پسرش اینک رئیس اقلیم کُردستان عراق است) و با صدها فرد مسلح از طايفه خود از عراق آمده بود عملا فرمانده نيروهاي قاضي محمد بود. قاضي محمد كه قبلا يك سردفتر اسناد رسمي بود پس از ديدار با كنسول شوروي در تبريز و يك مقام ارشد آن كشور در باكو، در 24 آذر1324 (15 دسامبر 1945) خواهان خودمختاري و ايجاد ساويت در مهاباد شده بود. سران طوايف منطقه از اقدام قاضي محمد حمايت نكردند و به نوشته مورخان، حامي اصلی و محرّك او تنها شوروي بود كه براي خاورميانه صاحب نفت و اخراج غرب از اين منطقه مهم و حساس جهان نقشه ها درسرداشت.

قاضي محمد

درپي خروج نيروهاي شوروي از شمال غربي ايران (که تحت فشار بين المللي و توسل ایران به شوراي امنيت سازمان ملل صورت گرفت)، واحدهاي ارتش ايران كه نيروهاي شوروي قبلا در قزوين مانع حركت آنها به سوي شمال غربي وطن خود شده بودند پس از پايان دادن به غائله گروه جعفر پيشه وري در تبريز، 15 دسامبر 1946 (24 آذر 1325) وارد مهاباد شدند، مصطفي بارزاني (مُلّامصطفی) با جمعي از افرادش در امتداد مرز به سوي شوروي عقب نشيني كرد، قاضي محمد و تني چند از همدستانش (ازجمله سيف قاضي و صدر قاضي) دستگير شدند و بعدا پس از محاكمه در دادگاه سيّار نظامي، در23 دي ماه به جرم شورش مسلحانه و تجزيه گوشه اي از كشور محكوم به مرگ و سي ام مارس 1947 (دهم فروردين 1326) در ميدان اصلي شهر مهاباد اعدام شدند. قاضي محمد هنگام اعدام شدن پنجاه ساله بود. برخی از مورّخان قاضی محمد را رئیس وقت کومله و دیگر مورخان از اعضای حزب دمکرات کردستان و قبلا فعال در امور قضایی نوشنه اند. سران آن دسته از عراقي هايي هم كه پس از ورود ارتش به مهاباد به كشور خود بازگشته بودند در آنجا اعدام شدند.

پرچم جمهوری مهاباد

مصطفي بارزاني پس از رفتن به شوروي بيش از يك دهه در اين كشور بود و سپس به ميان طايفه خود در عراق بازگشت. او، سالها بعد پس از درگير شدن مسلحانه با دولت حزب بعث عراق به ايران پناهنده شد و با توافق دولت آمریکا و شاه، مدت ها در كرج سكونت داشت. مصطفي بارزاني پس از انتقال به آمريكا جهت درمان بيماري، در واشنگتن درگذشت و جنازه اش جهت تدفين به خاورميانه انتقال يافت.

مصطفي بارزاني

1552 - دوك سامرست (لُرد اول انگلستان) كه سالها مشاور پادشاه وقت انگلستان بود به جرم خيانت گردن زده شد.

1760 - درجنگي كه در هند ميان انگليسي ها و فرانسويها در گرفت فرانسويان شكست خوردند. هر دو دولت مي خواستند هند را مستعمره خود كنند و بر سر آن باهم رقابت مي كردند.

1905 - وقوع حادثه يكشنبه خونين مسكو و آغاز انقلاب ماركسيستي شوروي

در طي سال‏هاي 1904 - 5م جنگ‏هاي روس و ژاپن به وقوع پيوست و بر اثر پيروزي فرماندهان ژاپني و رشوه‏گيري اُمراي روسي، ژاپن به پيروزي دست يافت. نارضايتي از حكومت استبدادي تزاري روسيه، تمام طبقات مردم را فرا گرفته بود. اوضاع بد اقتصادي روسيه در اوايل قرن بيستم و شكست نظامي روسيه در جنگ با ژاپن و از دست دادن منطقه منچوري، هم‏چنين رشد نارضايتي كارگران از شرايط كاري، وضعيت نابساماني را ايجاد كرده بود. در اين زمان، موج اعتصابات كارگري به اوج خود رسيد و كارگران خود را براي حركتي ضد سلطنتي آماده مي‏كردند. در نهايت در روز يكشنبه 22 ژانويه 1905م، هزاران كارگر اعتصابي به طرف قصر زمستاني تزار راه‏پيمايى كردند و خواهان پذيرفتن نمايندگان خود از طرف تزار شدند. اما قزاق‏ها و نيروي سواره نظام گارد امپراتوري، در نزديكي قصر، راه را بر آنها سد كردند. جمعيت، بي‏اعتنا به حضور اين نيروها به حركت خود ادامه داد و در اين لحظه، سربازان به طرف آنها آتش گشودند. دراين واقعه كه به يكشنبه خونين معروف شده است، هزاران نفر كشته و زخمي شدند. اخبار مربوط به حوادث يكشنبه خونين به سرعت در سراسر روسيه منتشر شد و به احزاب و گروه‏هاي چپ و انقلابي كه با توسعه صنعتي كشور، امكان فعاليت بيشتري يافته بودند امكان داد كه موج اعتصاب را در سراسر روسيه گسترش دهند. پس از اين حادثه كه سرآغازي برانقلاب 1905م روسيه بود، تزار در 19 اوت آن سال با صدور بيانيه‏اي، صريحاً وعده آزادي‏هاي مدني و پارلماني به مردم داد. با اين حال، يكشنبه خونين و انقلاب 1905م، مقدمه‏اي بود كه با شروع جنگ جهاني اول، آخرين ضربه را به رژيم تزاري روس وارد ساخت و آن را در سال 1917م، سرنگون كرد.

1946 - تاسیس سازمان سیا

در چنین روزی در سال 1946 C.I.A (سیا) تاسیس شد. این عبارت مخفف عبارت مطول سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا است . سازمان سیا یکی از مخوف ترین سازمان های اطلاعاتی جهان است که مردم آمریکا نیز براین امر تاکید دارند . این سازمان با تشکیلات گسترده خود به عنوان ید اطلاعاتی دولت آمریکا سردمداران این کشور را در انجام دخالت های مختلف سیـاس*ـی و نظامی در امور سایر کشورها یاری می دهد . سازمان یاد شده تا کنون موجبات انجام چندین کودتای نظامی در کشور های مختلف را فرام آورده است . کودتای بیست و هشتم مرداد 1332 ایران نیز محصول همکاری دو سازمان اطلاعاتی سیا وام آی شش انگلستان بوده است . سپس از واقعه 11 سپتامبر 2001 میلادی که منجر به ویرانی برج های دو قلو درنیویورک شد سیا ماموریت رسمی و علنی پیدا کرد که مخالفان آمریکا را در سراسر جهان بدزدد یا ترور کند.

1341 ش - تحريم رفراندوم فرمايشي رژيم محمدرضا پهلوي توسط امام خميني (ره)

پس از اعلام لوايح شش‏گانه شاه به عنوان انقلاب سفيد و تعيين روز ششم بهمن 1341 جهت برگزاري رفراندوم عمومي، حضرت امام خميني، در پاسخ به استفتاء گروهي از مردم مسلمان ايران، با انجام اين همه‏پرسي مخالفت و آن را خلاف شرع اسلام و قانون اساسي ايران اعلام كردند. شاه در روز نوزدهم دي ماه 41، لوايحي را براي اصلاحات ارضي، ملي كردن جنگل‏ها، فروش سهام كارخانجات دولتي، سهيم كردن كارگران در منافع كارگاه‏هاي توليدي و صنعتي، اصلاح قانون انتخابات و ايجاد سپاه دانش اعلام كرده و خواستار برگزاري همه‏پرسي در اين زمينه شده بود. اما حضرت امام باتوجه به پيش‏بيني نشدن همه‏پرسي در قانون اساسي، مبهم بودن لوايح و بي‏اطلاعي مردم از محتواي آنها و نيز نبودن آزادي و توسل مأموران رژيم به تهديد و تطميع مردم، همه‏پرسي درباره لوايح شش گانه شاه را خلاف شرع و قانون اساسي، اعلام نمودند. در دوم بهمن 41، پس از انتشار اعلاميه امام درباره تحريم همه‏پرسي شاه، مردم تهران با تعطيل كردن بازار، در خيابان‏ها به تظاهرات پرداختند. در اوج تظاهرات، سخنان تند انتقادآميزي عليه دولت توسط حجت‏ الاسلام شيخ محمدتقي فلسفي ايراد گرديد كه به حضور پليس و درگيري با مردم انجاميد. در قم نيز بازار تعطيل شد و روحانيان و مردم مسلمان اين شهر، بر ضد لوايح شش گانه شاه به تظاهرات پرداختند.

1357 ش - شاه و فرح مصر را ترک کردند و به سوی مراکش پرواز کردند.

1991 - ارتش عراق در جريان جنگ با آمريكا بر سر كويت بارديگر به سوي شهر تل اويو در اسراييل موشک فرستاد.

زادروزها

۱۲۶۳ - ابن تیمیه، دانشمند و متکلم ترک (م. ۱۳۲۸)
۱۵۵۲ - والتر رالی، نجیبزاده، نویسنده، شاعر، سرباز، درباری، جاسوس و کاشف انگلیسی (م. ۱۶۱۸)
۱۵۶۱ - فرانسیس بیکن، فیلسوف انگلیسی (م. ۱۶۲۶)

لرد بایرون

۱۷۲۹ - گوتهولد افرایم لسینگ، فیلسوف و نویسنده آلمانی (م. ۱۷۸۱)
۱۷۸۸ - لرد بایرون، نویسنده انگلیسی (م. ۱۸۲۴)
۱۸۹۱ - آنتونیو گرامشی، فیلسوف و سیاستمدار ایتالیایی (م. ۱۹۳۷)
۱۹۰۸ - لو لانداو، فیزیکدان روس، برنده جایزه نوبل فیزیک (م. ۱۹۶۸)
۱۹۰۹ - او تانت، دیپلمات میانماری و سومین دبیرکل سازمان ملل متحد (م. ۱۹۷۴)

او تانت

۱۹۲۰ - آلف رمزی، فوتبالیست و مدیر انگلیسی (م. ۱۹۹۹)
۱۹۳۶ - آلن هیگر، شیمیدان آمریکایی، برنده جایزه نوبل شیمی
۱۹۴۰ - جان هارت، بازیگر آمریکایی.

خسرو گلسرخی

۱۹۴۴ - خسرو گلسرخی، نویسنده، روزنامهنگار و فعال ایرانی (م. ۱۹۷۴)
۱۹۵۳ - جیم جارموش، کارگردان و فیلمنامهنویس آمریکایی
۱۹۵۵ - تامس دیوید جونز، فضانورد آمریکایی
۱۹۶۲ - سیروس قایقران، فوتبالیست ایرانی (م. ۱۹۹۸)

جیم جارموش

۱۹۷۲ - گابریل مچ، بازیگر آمریکایی
۱۹۷۷ - هیدتوشی ناکاتا، فوتبالیست ژاپنی
۱۹۸۱ - ویلا فورد، خواننده، شاعر و بازیگر آمریکایی

سیروس قایقران

مرگها

۱۶۶۶ - شاه جهان، امپراتور گورکانیان (ت. ۱۵۹۲)
۱۹۰۱ - ملكه ویکتوریا بریتانیا (ت. ۱۸۱۹)
۱۹۲۲ - بندیکت پانزدهم، پاپ (ت. ۱۸۵۴)

ملكه ویکتوریا

۱۹۶۸ - دوک کاهاناموکو، شناگران آمریکایی (ت. ۱۹۰)
۱۹۷۳ - لیندون بی. جانسون، سیاستمدار آمریکایی، ۳۶مین رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا (ت. ۱۹۰۸)

لیندون بی. جانسون

۱۹۹۳ - کوبو آبه، نمایشنامهنویس و عکاس ژاپنی (ت. ۱۹۲۴)
۲۰۰۰ - آن ابر، نویسنده و شاعر کانادایی (ت. ۱۹۱۶)
۲۰۰۸ - هیت لجر، بازیگر و کارگردان استرالیایی (ت. ۱۹۷۹)
۲۰۱۰ - جین سیمونز، بازیگر انگلیسی-آمریکایی (ت. ۱۹۲۹)

هیت لجر

*****

*فریال* · 2015/01/24

[h=1] 3بهمن - 23 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟ [/h]
امروز 3 بهمن برابر با 23 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.

رویداد ها:

1556 - مرگبارترين زلزله در تاريخ بشر

23 ژانويه سال 1556 مرگبارترين زلزله تاريخ بشر در ايالت شانسي (شان شي، شان هسي) چين روي داد و 800 هزار تا يك ميليون نفر را كشت. اين زلزله در قسمت كوهستاني اين ايالت كه شمال آن را صحراي شن فرا گرفته است روي داده بود. جاده ابريشم از شهر «شيان» در همين ايالت آغاز مي شد. همين زلزله سبب شد مسلمانان این ايالت چين از آنجا مهاجرت كنند.

1856 - تصرف بوشهر به دست انگليسي ها و مقدمه جداکردن هرات از پيكر ايران

23 ژانويه سال 1857 (سوم بهمن) يك روز تاريك ديگر در تاريخ طولاني و پراز رويداد ميهن ما بود. در اين روز نيروهاي اعزامي انگلستان به رياست «اوت رام» پس از شش هفته نبرد خياباني، بندر بوشهر و حومه آن را تصرف كردند تا دولت تهران مجبور به صرف نظر كردن از شهر هرات و غرب افغانستان امروز شود كه از زمان تاسيس كشور ايران به دست كوروش بزرگ هميشه بخشي وفادار از ايران و كانون فرهنگ و ادب ما، و براي مدتي نيز شاهزاده نشين ايران و مقر حكومت خراسان بود و شاه عباس که در هرات به دنيا آمده بود پيش از احراز سلطنت در اين شهر مي زيست. نيروهاي اعزامي انگلستان نهم دسامبر 1856 پس از يک گلوله باران شديد گام بر خاک وطن ما در ساحل بوشهر گذارده بودند و از همان لحظه نبرد خياباني آغاز شده بود.

عباس ميرزا وليعهد

دولت لندن اول نوامبر 1856 به ايران اعلان جنگ داده بود زيرا که اخطارهاي ديپلماتيک آن دولت به ايران که از هرات و غرب افغانستان خارج شود مورد بي اعتنايي تهران قرارگرفته بود. در نبرد خياباني 45 روزه، عمدتا مردم معمولي از شهر و حومه بوشهر دفاع مي کردند. گلوله باران بوشهر توسط ناوهاي انگليسي صورت گرفته بود. افغانستان که بر سر آن اين عمليات صورت گرفته بود از اوايل قرن هجدهم مطمح نظر انگليسي ها بوده است که علل درگيري کنوني غرب در آنجا به همان زمان باز مي گردد زيرا که افغانستان نزديکترين راه زميني ورود و نفوذ قدرت هاي «اوراسيا» که با ایجاد سازمان شانگهای متحد شده اند به آسياي غربي ـ منطقه استراتژيک و نفتدار جهان است. منطقه هرات قسمتي از بخش اصلي ايرانزمين بوده است که در عهد باستان «آريانا» خوانده مي شد. «افغانستان» نامي است كه انگليسي ها بر ايران خاوري گذارده اند.

James Outram

نيروهاي انگليسي كه باكشتي از هند وارد آبهاي بوشهر شده بودند نهم دسامبر 1856 (شش هفته پيش از آن) درپي يك گلوله باران طولاني در ساحل بوشهر پياده شده بودند و در اين مدت مردم معمولي از منطقه بوشهر دفاع مي كردند، زيرا كه دولت تهران نيروي قابل ملاحظه در بوشهر و كازرون نداشت. درباره دفاع مردمي (ميهني) از بوشهر كتاب ها و رساله هاي بسيار نوشته شده است.
دوست محمدخان حاكم كابل پس از امضاي پيمان پيشاور (مورخ سي ام مارس سال 1855) با انگلستان، به تحريک انگليسي ها و برخلاف روش گذشته اش دست به تشويق حاكم هرات به تمرد از دولت تهران زد. ناصرالدين شاه كه در همان زمان به گردنكشي خان خوارزم (تركمنستان امروز) پايان داده بود حسام السلطنه را با لشكر خراسان و چند يگان نظامي از تهران، گرگان و كرمان (سربازان مستقر در ارگ بم) مامور گوشمالي حاكم هرات كرد كه با اعتراض شديد لندن رو به رو شد. چون تهران توجه نكرد، انگلستان با برسميت شناختن فوري مرزهاي افغانستان كه خود در لندن ترسيم كرده بود، روابطش را با تهران قطع و يكم نوامبر1856 به ايران اعلان جنگ داد و بار ديگر به آبهاي ما در خليج فارس كشتي توپدار و تفنگدار روانه ساخت.

دوستمحمدخان

ايران كه بر اثر مداخلات سياسي قدرتهاي اروپايي امكان (و درحقيقت اجازه) نيافته بود نيروي دريايي موثر و توپخانه ساحلي داشته باشد موفق به بازداري ناوگان اعزامي انگلستان كه از هند به حركت در آمده بود نشد و اين ناوگان از يكم ژانويه به گلوله باران كردن بوشهر دست زد، اما براثر ايستادگي مردم محل 23 روز طول كشيد تا بتواند تفنگدار در ساحل مستقر سازد. انگلستان كه چنين مقاومت ميهندوستانه اي را انتطار نداشت خرمشهر را هم زير حمله گرفت و اهواز را مورد تهديد نطامي قرار داد كه دولت بي خبر تهران از معارضات قدرتهاي اروپايي با يكديگر، و نيز نداشتن اعتماد كافي به احساسان ميهني ايرانيان و همچنين ناآگاهي از فنون جنگ هاي تازه و لشکرکشي و اين که پيشروي سريع يك نيروي خارجي به دليل وسعت كشور و كوهستاني بودن آن آسان و سريع نخواهد بود تسليم اراده لندن شد و طبق توافق پاريس كه با ميانجيگري رئيس وقت كشور فرانسه انجام شد از اصلي ترين قطعه ايران صرفنظر كرد!

اگر كمي به عقب باز گرديم مي بينيم كه عباس ميرزا وليعهد فتحعلي شاه با مشاهده دسيسه هاي انگلستان در جريان تنظيم قرارداد «تركمن چاي» و از دست رفتن قفقاز ايران و لمس كردن بي صداقتي ناپلئون و در حقيقت چشيدن مزه تلخ ديپلماسي اروپايي؛ براي حفظ مابقي خاك وطن، دولت عثماني را با جنگ و زور وادار به امضاي معاهده تعيين مرز مشترك كرد كه هنوز به قوت خود باقي است. از طرفي ديگر، چون روسيه به بسط قلمرو خود در منطقه اي پرداخته بود كه جغرافيون غرب نام «آسياي ميانه» بر آن نهاده اند، عباس ميرزا بدون فوت وقت براي حصول اطمينان از وفاداري حاكمان نيمه مستقل خوارزم، مرو ‚ بخارا و مناطق مربوط به خراسان شتافت. وي در اينجا متوجه شد انگلستان كه از دير زمان نگران دست اندازي روسيه به هندوستان بوده چشم طمع به سرزميني دوخته كه خود نام افغانستان بر آن نهاده است تا بتواند آن را به صورت حايلي ميان متصرفات آسيايي روسيه و هندوستان درآورد و مانع پيشروي روسيه به سوي اقيانوس هند و آسياي جنوبي شود و در اجراي اين سياست خود، به تحريك و تطميع خوانين و حكام افغان پرداخته است.

عباس ميرزا براي خنثي كردن فعاليتهاي انگلستان در ايران خاوري (افغانستان امروز) وارد عمل شد. دولت لندن كه چنين ديد با روسيه بر سر تعيين يك خط قرمز ميان مناطق نفوذ خود در اين قسمت از جهان وارد معامله شد تا با تعيين اين خط به سلطه و نفوذ خود بر افغانستان رسميت بدهد و به تحكيم و احيانا گسترش آن بپردازد. لذا دولتمردان انگليسي به موازات مذاكره با روسيه با هدف سازش، سريعا در لندن به دلخواه خود و برپايه منافع دولت متبوع به ترسيم خطوطي پرداختند كه بر آن عنوان مرز ايران و افغان نهادند.

عباس ميرزا پس از مطيع ساختن حكمران سرخس كه بر منطقه نسا و اشك آباد (عشق آباد) تسلط داشت در سال 1834 تصميم به راندن به سوي قندهار گرفت كه بيمار شد و درگذشت.

محمد ميرزا پسر عباس ميرزا كه همان سال پس از درگذشت فتحعليشاه به سلطنت رسيده بود پس از تحكيم پايه هاي حكومت خود، تصميم به تكميل مساعي پدر گرفت و دولت لندن از اين تصميم محمد شاه كه مناسبات حسنه با روسيه برقرار كرده بود نگران شد مخصوصا كه بيم داشت محمد شاه از كمك روسيه براي ريشه كن ساختن نفوذ انگلستان از افغانستان برخوردار شود.

دولت لندن در سال 1837 «الكساندر برنزBurnes» را به بهانه توسعه داد و ستد بازرگاني به كابل فرستاد كه در باطن ماموريت او تحريك سران ايلات مناطق غربي بر ضد ايران و طوايف شمالي بر ضد روسيه بود.

محمد شاه كه از طريق والي خراسان از اوضاع با خبر شده بود با تزار وقت روسيه يك پيمان دوستي امضاء كرد و تصميم گرفت شخصا براي گوشمالي حكمران هرات و نواحي مجاور كه در پرداخت ماليات تعلل كرده بودند عازم خراسان شود.

دوست محمد خان حكمران كابل كه هرات را يك شهر ايران مي دانست در قبال تصميم محمد شاه واكنش نشان نداده و تنها (به اشاره) خواسته بود كه شاه پس از گوشمال دادن حاكم هرات دست به اقدام مشابه در مورد واليان ولايات ديگر نزند (عازم قندهار نشود).

دولت لندن كه از دوست محمدخان مايوس شده بود، خود مستقيما وارد عمل شد و به تهران اخطار كرد كه از لشكر كشي به هرات منصرف شود كه دولت ايران اعتناء نكرد و دولت روسيه اين اخطار لندن را مداخله در امور ايران تلقي كرد و حمايت خود را از لشكركشي محمدشاه به هرات اعلام داشت و از عوامل خود در منطقه خواست كه با مساعي محمد شاه در اين زمينه همكاري كنند. روسيه درعين حال دست به تدابيري در هرات زد كه محمدشاه را بيش از پيش تشويق به اجراي تصميم خود كند.

لندن كه اخطار خود را بي نتيجه ديد و آگاه شد كه نيروهاي نظامي ايران به هرات رسيده اند به دو اقدام همزمان دست زد؛ يكي اعزام كشتي جنگي به آبهاي ايران بود كه اين نيروها بوشهر و خارك را متصرف شدند و ديگري وادار كردن آقاخان محلاتي به طغيان. آقاخان شورش مسلحانه خود را از كرمان آغاز كرد و .... تهران كه چنين ديد به دولت فرانسه متوسل شد كه از انگلستان بخواهد از آبهاي ايران خارج شود كه در اين تلاش موفق نشد. سرانجام محمد شاه تصميم گرفت بدون دادن كوچكترين امتيازي به حاكم هرات، نيروهاي اضافي را باز گرداند.

انگلستان كه مي دانست محمد شاه در فرصت ديگر به هرات لشكر كشي خواهد كرد، به تقويت وضعيت خود در افغانستان پرداخت و در اجراي اين سياست در سال 1839 دوست محمدخان را كه تا آن زمان در قبال هرات حاضر به اقدام بر ضد ايران نشده بود بركنار و شجاع الملك دست نشانده خود را پادشاه كابل كرد، ولي در كابل درپشت پرده كارها در دست «برنز» بود كه نماينده تام الاختيار انگلستان در افغانستان شده بود.

انگلستان سپس در صدد برآمد براي سركوب كردن هرگونه مخالفتي، به افغانستان نيرو بفرستد. موضوع در جلسه شوراي وزيران انگلستان به رياست «پالمرستون» مطرح و تنها «دوك ولينگتون» با اين تصميم مخالفت كرد كه سرانجام گفت: ورود به افغانستان آسان است، فكر خارج كردن نيروها را از آنجا بكنيد.

انگلستان در اجراي اين تصميم، پنج هزار نيرو از هند به قندهار منتقل كرد.

افغانها در كابل با اين اقدام انگلستان مخالفت كردند و در ادامه اين مخالفت در سال 1841 شاه شجاع الملك و «برنز» را كشتند. انگلستان با اين كه درگير جنگ با چين، معروف به جنگ ترياك بود، پس از آگاه شدن از رويداد كابل شانزده هزار و پانصد سرباز به فرماندهي ژنرال «الفينستونElphinston» از هند به افغانستان اعزام داشت. از دست اين نيرو كاري بر نيامد و پس از چند شكست، الفينستون به خواست افغانها كه دوباره دوست محمد خان را پادشاه خود كرده بودند تصميم به خروج از افغانستان گرفت و با نيروهاي خود و اتباع غيرنظامي انگلستان راه بازگشت به هند را در پيش گرفت. اين نيرو در اثناي عقب نشيني، در منطقه جلال آباد و گذرگاه خيبر به محاصره افغانها افتاد و قتل عام شد.

دوست محمد خان كه به حكومت باز گشته بود تا سال 1855 به جنگ با انگليسي ها ادامه داد كه اين درگيري ها با امضاي پيمان پيشاور در تاريخ 30 مارس 1855 پايان يافت. دوست محمد خان پس از سازش با انگلستان روش سابق خود در قبال هرات را تغيير داد كه به شرحي كه در بالا آمد منجر به لشكر كشي مجدد ايران در زمان ناصر الدين شاه به هرات و مناطق اطراف آن ولايت شد. در اين زمان ايران از لحاظ نظامي ضعيفتر و بيش از گذشته تحت فشار خارجي بود.

بايد دانست كه قرارداد مربوط به هرات (قرارداد پاريس) به دولت ايران اختيار داده است كه در صورت احساس خطر، و وجود تحريكات نظامي عليه خود در افغانستان غربي (نزديك مرزهاي دو كشور) بتواند نيرو به اين سرزمين بفرستد و اين نيرو تا قطع خطر و تحريكات در آنجا دست به عمليات بزند و باقي بماند.

انگليسي ها بعدا تلاشهاي ديپلماتيك فراوان كردند تا به صورت هاي ديگر، بهانه براي بلااثر گذاردن اين قسمت از قرارداد بر سر هرات را از جمله با امضاي پيمان سعدآباد و قرارداد دوجانبه عدم تعـ*رض ميان ايران و افغانستان بتراشند، ولي موفقيت نداشتند. انگليسي ها كه نگران پيدايش يك نادرشاه ديگر در ايران بودند (ناپلئون ايراني)، بعدا و از سال 1919 با هدف محدود كردن ايران در مرزهاي فعلي، تلاشهاي ديپلماتيك مشابهي در مورد بي اثر ساختن قراردادهاي قبلي عثماني و ايران بر سر برخي از مناطق شرق دجله از جمله منطقه سليمانيه بعمل آوردند و در اين راستا، مسكو را هم در بيم خود از احياء احتمالي ناسيونالسيم ايراني شريك كردند، و احتمالا دولت مسكو در سايه همين نگراني، با ساختن جمهوري آذربايجان خواست كه ايران نتواند روزگاري قرارداد استعماري تركمن چاي را كه نتيجه شكست نظامي خود در برابر تعـ*رض روسيه تزاري بود باطل اعلام كند و ....

مي دانيم كه قراردادهاي نتيجه شكست نظامي (تحميلي و اضطراري) پس از فراهم شدن فرصت، قابل اعراض و اعتراض هستند.

1307 ش - ايجاد ديوان کيفر با هدف قطع فساد اداری در ايران

با هدف مبارزه با فساد اداري از جمله اختلاس و ارتشاء و پارتي بازي كه در ایران از قرن سیزدهم میلادی آغاز و در عهد قاجارها گسترش يافته و در ادارات دولتي به صورت يك امر عادي در آمده بود و از پيشرفت كار جلوگيري مي كرد، از سوم بهمن ماه 1307 هجري سازمان قضايي ويژه و مختص تعقيب قضايي و مجازات مقامات و كاركنان سازمانهاي عمومي (ادارات دولتي، شهرداري ها و ...) به نام ديوان كيفر كاركنان دولت آغاز بكار كرد كه در تاريخ ايران يك انقلاب اداري به شمار آورده شده است.

علي اكبر داور وزير دادگستري وقت خوشنامترين قضات وقت از جمله عبدالعلي لطفي (سه دهه بعد، وزير دادگستري دولت مصدق)، علي حائري شاهباغ (در زمان دكتر مصدق، دادستان تهران)، الهيار صالح و ... را به عضويت در اين ديوان منصوب كرد كه اندكي پس از تاسيس، دست به تعقيب قضايي و توقيف مقامهايي چون عبدالحسين تيمورتاش وزير دربار زد.

در مراسم معرفي این قضات، رضاشاه از آنان خواسته بود كه بدون ملاحظه و با شدت تمام با دزدان اداري كه در سازمانهاي دولتي لانه كرده اند و به شهرت ايران در افكار عمومي جهان لطمه زده اند و نيز هرگونه فساد اداري ازجمله سردوانیدن مراجعان و دادن گزارش دروغ مبارزه كنند و چهره فرهنگ اداري ايران را از لوث وجود افراد فاسد پاك سازند. اتلاف تعمدی وقت مردم عملی مجرمانه است که مرتکب باید مجازات شود، غرامت بدهد و از ادامه کار دولتی محروم شود.

داور در اين مراسم گفته بود كه با اجراي قانون تاسيس دفاتر اسناد رسمي، مسئله بزرگ ديگر كه سند سازي (جعل و تزوير) براي خوردن املاك افراد و جامعه (اراضي ملي) است نيز حل خواهد شد و تكليف دولت كه حفظ اموال اتباع است و در قانون اساسي به آن متعهد شده است به انجام خواهد رسيد.

به ترتيب عبدالعلي لطفي، علي حائري شاهباغ، الهيار صالح، علي اکبر داور

1919 - تأسیس حزب فاشیست ایتالیا توسط موسولینی.

موسولینی

1962 - بازداشت دکتر مهدی آذر، دکتر صدیقی و دکتر سنجابی

درپی تظاهرات گسترده تهران که از یکم بهمن 1340 (21 ژانویه 1962) آغاز شده بود سوم بهمن دکتر مهدی آذر، دکتر غلامحسین صدیقی و دکتر سنجابی ـ سه همکار برجسته دکتر مصدق دستگیر و بازداشت شدند. دکتر مهدی آذر وزیر فرهنگ کابینه مصدق و دکتر صدیقی جامعه شناس معروف وزیر کشور در آن کابینه بود. اين سه تن پس از براندازي 28 امرداد 1332 نيز زنداني شده بودند. در تظاهرات یکم بهمن 1340 بیش از 200 تن مجروح شده بودند. در روزهاي پس از آن، دانش آموزان دبیرستانی و بازاریان نیز به این تظاهرات پیوستند و سوم بهمن، ناراضیان که خواستار برگزاری یک انتخابات آزاد و مطابق استاندارد بین المللی بودند در میدان بهارستان اجتماع کردند و در اینجا براثر تیراندازی پلیس یک نفر کشته و گروهی دیگر مجروح شدند. بعدا چند مقام ديگر دولت برانداخته شده مصدق ازجمله داريوش فروهر، مهندس حسيبي، مهندس زيرک زاده و اميرعلايي هم بر بازداشت شدگان قبلي افزوده شدند.

دکتر مهدی آذر، دکتر صدیقی و دکتر سنجابی

در تظاهرات هفته اول بهمن تهران به تاسیسات دانشگاه تهران و ازجمله مرکز آموزش اتمی نوپای آن آن آسیب وارد آمد. دولت نه تنها مصدقی ها و سایر ملیّون بلکه کمونیستها را هم متهم به تحـریـ*ک دانشجویان به تظاهرات و ایجاد ناامنی کرد. دولت تنی چند از کارکنان سفارت شوروی در تهران را نیز متهم کرد که در تظاهرات دیده شده بودند و در این زمینه به دولت مسکو اعتراض کرد. در همان هفته، دولت آمریکا یک کمک 18 میلیون دلاری در اختیار دولت تهران گذارد که این عمل تامل برانگیز و بامعنا تلقی شده بود.

1950 - (1328 خورشيدي) نخستين بانك غير دولتي ايران به نام «بانك بازرگاني» تاسيس شد كه در ساختمان سابق بانك شاهي انگلستان در ميدان توپخانه مستقر گرديد و آغاز بكار كرد. بانك بازرگاني پس از انقلاب سال 1357 بمانند ساير بانكها ملي شد.

1973 - ريچارد نيكسون رئيس جمهوري آمريكا توافق اين دولت با دولت ويتنام شمالي را براي پايان دادن به جنگ دو كشور اعلام داشت.

1952 - تعيين شهر "بيت المقدس" به عنوان پايتخت اسرائيل توسط پارلمان اين رژيم

در 23 ژانويه 1950م پارلمان رژيم صهيونيستي موسوم به كِنِست، شهر بيت المقدس قبله اول مسلمانان را به عنوان پايتخت اين رژيم اعلام كرد. اين تصميم پارلمان رژيمِ اشغال‏گر قدس، خشم اعراب و مسلمانان را برانگيخت. با وجود اين، تلاش‏هاي رژيم صهيونيستي به منظور جلب رضايت ساير كشورها براي به رسميت شناختن بيت المقدس به عنوان پايتخت اين رژيم و انتقال سفارت‏خانه‏هاي آنها به اين شهر، به جايي نرسيد و تاكنون، تل‏آويو، پايتخت رژيم اشغال‏گر قدس شناخته مي‏شود.

1357 ش - تصرف شهر قم توسط مردم انقلابي

شهر قم به دست مردم افتاد. ارتش ، تمام نيروهايش را از سطح شهر فراخواند و مردم ادارهي امور، حتي وظايف پليس راهنمايي و رانندگي را برعهده گرفتند. درتهران، كميته اي كه از نمايندگان كاركنان چهل و پنج وزارتخانه، سازمان و شركت تشكيل شده بود، از كاركنان اين مؤسسات خواست تا تشكيل جمهوري اسلامي به اعتصاب خود ادامه دهند.

ب1358 - بستري شدن "امام خميني"(ره) در بيمارستان قلب تهران

حضرت امام پس از پيروزي انقلاب اسلامي، بنا به وعده‏اي كه داده بودند، در اسفند 1357 ش راهي قم شده و در آن‏جا اقامت گزيدند. اما در اثر ابتلا به بيماري قلبي، در سوم بهمن 1358، مجدداً به تهران مراجعت كرده و پس از 39 روز مداوا در بيمارستان قلب تهران، ابتدا در منطقه دربند تهران و پس از آن در 27 ارديبهشت 1359، در خانه كوچكي در جماران مستقر شدند.

1986 - تالار مشاهیر راک اند رول اولین اعضای خود را معرفی میکند: لیتل ریچارد، چاک بری، جیمز براون، ری چارلز، فتز دومینو، برادران اورلی، بادی هالی، جری لی لوئیس و الویس پریسلی.

زادروزها

۱۷۵۲ - موتزیو کلمنتی، نقاش، آهنگساز و رهبر ارکستر ایتالیایی (م. ۱۸۲۳)
۱۷۸۳ - استاندال، نویسنده فرانسوی (م. ۱۸۴۲)
۱۸۲۸ - سایگو تاکاموری، سامورایی ژاپنی (م. ۱۸۷۷)
۱۸۳۲ - ادوار مانه، نقاش فرانسوی (م. ۱۸۸۳)

اوتو دایلز

۱۸۴۰ - ارنست کارل آبه، فیزیکدان آلمانی (م. ۱۹۰۵)
۱۸۵۵ - جان برونینگ، طراح سلاح آمریکایی، موسس شرکت اسلحهسازی برونینگ (م. ۱۹۲۶)
۱۸۶۲ - داوید هیلبرت، ریاضیدان آلمانی (م. ۱۹۴۳)
۱۸۷۲ - پل لانژون، فیزکدان فرانسوی (م. ۱۹۴۶)
۱۸۷۶ - اوتو دایلز، شیمیدان آلمانی، برنده جایزه نوبل شیمی (م. ۱۹۵۴)

راندولف اسکات

۱۸۹۷ - سبهاش چندر بـ*ـوس، سیاستمدار و فعال سیـاس*ـی هندی (م. ۱۹۴۵)
۱۸۹۸ - سرگئی آیزنشتاین، کارگردان روس (م. ۱۹۴۸)
۱۸۹۸ - راندولف اسکات، بازیگر آمریکایی (م. ۱۹۸۷)
۱۹۰۷ - هیدکی یوکاوا، فیزکدان ژاپنی، برنده جایزه نوبل فیزیک (م. ۱۹۸۱)
۱۹۱۰ - جنگو راینهارت، گیتاریست و آهنگساز بلژیکی (م. ۱۹۵۳)
۱۹۱۵ - آرتور لوئیس، اقتصاددان سنت لوسیایی، برنده جایزه نوبل اقتصاد (م. ۱۹۹۱)

سایگو تاکاموری

۱۹۱۹ - باب پیزلی، فوتبالیست و مدیر انگلیسی (م. ۱۹۹۶)
۱۹۲۸ - ژان مورو، خواننده، بازیگر، نمایشنامهنویس و کارگردان فرانسوی
۱۹۲۹ - چارلز پولانی، شیمیدان کانادایی، برنده جایزه نوبل شیمی
۱۹۳۵ - درک والکوت، شاعر و نمایشنامهنویس سنت لوسیایی
۱۹۳۹ - سونی چیبا، بازیگر و رزمیکار ژاپنی
۱۹۴۴ - راتگر هاور، بازیگر هلندی
۱۹۴۶ - بوریس برزوفسکی، ریاضیدان و تاجر روس-انگلیسی
۱۹۴۷ - تام کارپر، سیاستمدار آمریکایی، ۷۱مین فرماندار دلاویر
۱۹۵۳ - آلیستر مکگرات، کشیش، نظریهپرداز ایرلندی
۱۹۶۲ - ریچارد روکسبرگ، بازیگر استرالیایی

آرین روبن

۱۹۶۷ - نعیم سلیماناوغلو، وزنهبردار ترک-بلژیکی
۱۹۶۹ - آندری کانچلسکیس، فوتبالیست اکراینی-روس
۱۹۸۴ - آرین روبن، فوتبالیست هلندی
۱۹۸۵ - داوتسن کروس، مدل و بازیگر هلندی

مرگها

۱۰۰۲ - اتوی سوم، امپراتور روم مقدس (ت. ۹۸۰)
۱۵۱۶ - فردیناند دوم، پادشاه آراگون (ت. ۱۴۵۲)
۱۵۶۷ - چیاچینگ، امپراتور چین (ت. ۱۵۰۷)
۱۶۲۲ - ویلیام بافن، کاشف و دریانورد انگلیسی
۱۸۰۶ - ویلیام پیت جوانتر، سیاستمدار انگلیسی، نخستوزیر بریتانیا (ت. ۱۷۵۹)

ویلیام پیت جوانتر

۱۸۳۷ - جان فیلد، نقاش و آهنگساز ایرلندی (ت. ۱۷۸۲)
۱۸۸۳ - گوستاو دوره، قلمزن و طراح فرانسوی (ت. ۱۸۳۲)
۱۸۹۳ - خوزه زوریلا، شاعر و نمایشنامهنویس اسپانیایی (ت. ۱۸۱۷)
۱۸۹۳ - لوسیوس کیو. سی. لمار، وکیل و سیاستمدار آمریکایی (ت. ۱۸۲۵)
۱۹۴۴ - ادوارد مونک، نقاش نروژی (ت. ۱۸۶۳)
۱۹۸۱ - ساموئل باربر، آهنگساز آمریکایی (ت. ۱۹۱۰)
۱۹۸۴ - معین بسیسو، شاعر فلسطینی (ت. ۱۹۲۶)
۱۹۸۹ - سالوادور دالی، نقاش اسپانیایی (ت. ۱۹۰۴)

سالوادور دالی

۱۹۹۱ - نورتروپ فرای، بازیگر و منتقد کانادایی (ت. ۱۹۱۲)
۲۰۰۲ - پیر بوردیو، جامعهشناس فرانسوی (ت. ۱۹۳۰)
۲۰۰۲ - رابرت نوزیک، فیلسوف آمریکایی (ت. ۱۹۳۸)
۲۰۰۴ - هلموت نیوتن، عکاس آلمانی-استرالیایی (ت. ۱۹۲۰)
۲۰۰۷ - ریشارد کاپوشینسکی، روزنامهنگار و نویسنده لهستانی (ت. ۱۹۳۲)

*****

*فریال* · 2015/01/25

[h=1] 4بهمن - 24 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟ [/h]
امروز 4 بهمن برابر با 24 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.

رویداد ها:

41 - کالیگولا، امپراتور روم که به خودکامگی و خونریزی مشهور است، توسط محافظان ناراضی خود کشته میشود. نگهبانان سپس عموی کالیگولا، کلودیوس را امپراتور میکنند.

کالیگولا

1704 - پيمان شاه سلطان حسين صفوي با لوئي چهاردهم پادشاه فرانسه

در تاريخ ايران، بي عرضگي شاه سلطان حسين صفوي ضرب المثل است، ولي همين بي عرضه در زمان سلطنت خود پيماني را با لوئي چهاردهم مقتدرترين پادشاه وقت اروپا امضاء كرد كه از لحاظ رعايت منافع ايران و ايراني كمتر نظير داشته است.

سلطان حسين صفوي - لوئي چهاردهم

24 ژانويه سال 1704 ميلادي لويي 14 پادشاه وقت فرانسه تصميم خودرا داير بر انعقاد يك پيمان دوجانبه با ايران اعلام داشت. تمايل لويي 14 در همين سال توسط فرستاده او به ايران، در اصفهان به اطلاع شاه سلطان حسين صفوي رسيد. اين پيمان تنطيم و بعدا به امضاي دو پادشاه رسيد كه سند جالبي است. به موجب اين پيمان، دولت فرانسه قبول كرده است كه از اتباع ايران و منافع اين دولت در كشورهاي ديگر حمايت كند و كشتي هاي فرانسوي هنگام حمل بار، براي بارگيري مال التجاره ايرانيان اولويت قائل شوند و ....

1966 - سران حزب توده غيابا محكوم به اعدام شدند

يك محكمه نظامي تهران سران حزب کمونيست توده را سالها پس از فرار از زندان قصر غيابا محاكمه و 13 تن از آنان را به اعدام محكوم كرد. اين حكم كه چهارم بهمن1344 (24 ژانويه 1966) انتشار يافت غير قطعي و تجديد نظر پذير اعلام شده بود. اسامي محكومان به اعدام طبق اعلامیه دستگاه قضایی ارتش از اين قرار بود:

دكتر رضا رادمنش، ايرج اسكندري، دكتر فريدون كشاورز، احسان طبري، رضا روستا، عبدالصمد كامبخش قزويني، آرداشس آوانسيان، علي اميرخيزي، پتروس شمعوني، غلامحسين فروتن، يوسف جماراني، محمود بقراطي و غلام بابازاده.

دکتر رضا رادمنش

اين عده پس از فرار اززندان قصر با كمك افسران زندان، به خارج از كشور رفته بودند و عمدتا در آلمان شرقي بسر مي بردند.

تني چند از محکوم شدگان به اعدام

1863 - ابتکار «متیو بریدی» پدر فتوژورنالیسم

«متيو بريدي» بنیادگذار حرفه عكس خبري (فتوژورنالیسم) 24 ژانویه 1863 تصمیم گرفت که تصاویر صحنه های جنگ داخلی آمریکا و عکس اجساد کشته شدگان این جنگ را در ویترین هایی در چهارراهها و میدانهای شهرهای بزرگ این کشور قراردهد تا مردم فاجعه برادرکُشی را به چشم ببینند و مصرّانه پایان یافتن آن را خواستار شوند. وی با همین هدف، در اکتبر 1862 نمایشگاهی از این عکس ها در شهر نیویورک دایرکرده بود ولی آن را برای اصلاح نظر آمریکاییان نسبت به جنگ داخلی و بیزاری از آن کافی ندانسته بود. «بریدی» كه در 15 ژانویه 1896 در 72 سالگي درگذشت با ابتکار فتوژورنالیسم، دریچه بزرگی را در حرفه روزنامه نگاري بازکرد. مشاهده صحنه هاي دلخراش جنگ كريمه در سال 1855 «متيو» را به فكر ابداع «حرفه عكس خبري» انداخته بود. فن «گرفتن عکس» در سال 1826 در فرانسه بوجود آمد.

متيو بريدي

متيو برای پوشش دادن جنگ داخلي آمريكا (1861 ـ 1865) یک گروه عکاس خبری [عکاسی که اصول روزنامه نگاری را بداند و استعداد و اشتیاق این کاررا داشته باشد] مرکب از 23 نفر ایجاد کرد و این گروه ده هزار عکس گرفت ازجمله عکس همه معاریف وقت و بزرگان قبایل سرخپوست را که در کتابهای تاریخ و فیچرنویسی بکار می روند. عکسی را که «بریدی» شخصا از ابراهام لینکلن گرفته بر اسکناسهای 5دلاری چاپ شده است. «بریدی» گفته است كه «دوربین نگاری = شرح ماجرا و رویداد با عکس به جای قلم و نوشته» حقیقت محض را ثبت و منعکس می کند و تأثیرگذار است ولی نوشته ی با قلم را مي توان تحريف كرد. بنابراین، دوربین واقعیت ها را منعكس مي كند؛ زيبا يا زشت. [این بیان متیو، در قرن 21 صداقت پیشین را از دست داده و امروزه با ابزارهای دیجیتال ازجمله فتوشاپ و پینت شاپ می توان تصاویر خبری را هم ادیت و تغییر شکل داد و سانسور کرد].

«متیو» همچنین گفته است: فرق ديگر قلم و دوربین اين است كه نوشته نياز به سواد خواندن دارد ولی درك تصویر به سواد و دانستن زبان خاص نياز ندارد ـ تصویر يك زبان بين المللي براي بازگو كردن حقايق است كه هركس مي تواند آن را درك كند و تصویر خوب آن است که بدون زیرنویس هم ماجرا و داستان را بیان دارد. يك تصویر به تنهایی مي تواند داستاني را بيان كند كه اگر ماجرای مربوط به رشته تحرير در آيد يك كتاب خواهد شد. يك «كتاب عكس» را مي توان در كمتر از يك ساعت خواند، ولي همين كتاب اگر به صورت «نوشته» باشد دست كم يك هفته وقت مي گيرد و مطالب آن هم خيلي زود از ذهن خارج مي شود؛ تازه تاثير عكس را ندارد. به همين دليل متيو «فتوژورنالیست ها = خبرنگاران عکاس» را از ساختن صحنه برای گرفتن تصویر منع كرده و این عمل را خيانت به حرفه روزنامه نگاري خوانده است كه مرتكب، سزاوار اخراج از اين حرفه است.

متيو بریدی درجريان جنگ خونين و پرتلفات داخلي آمريكا كه نوعي برادركُشي بود از افراد گروه خود خواسته بود كه صرفا سراغ گرفتن عكس از افسران و ژنرالها و رژه سربازان نروند؛ از خرابيها، چاله هاي انفجار، اجساد رهاشده و زخمي ها عكس بردارند تا هركس كه تصاویر را مشاهده كند از هر جنگي متنفر شود و عمر جنگ پايان يابد. بی طرفانه و منصفانه از هر دو طرف جنگ (دو نیروی متخاصم) عکس بگیرند. تبعیض ناقض اصول ژورنالیسم است. با همين فكر، وي عكسهايش را در سر چهار راهها در ويترين قرار مي داد تا تنفر عمومي از جنك برانگيخته شود. عكسهاي متيو به صورت كتاب درآمده و در هر موزه يك تالار را به خود اختصاص داده است.

«متيو بريدي» برای راه اندازی فتو ژورنالیسم، به پول آن روز یکصد هزار دلار وام گرفته و هزینه کرده بود ولی کنگره آمریکا برای کمک به او تنها 25 هزار دلار تصویب کرد و متیو دچار ورشکستگی شد و آخر عمر در فقر، بیماری و تنهایی درگذشت. انعکاس این وضعیت غم انگیز او بود که دولتهارا در سراسر جهان وادار به حمایت از هنرمند، نویسنده، مبتکر و مخترع کرد ازجمله گرفتن پرستار و منشی در اواخر عمر برایشان، تامین مسکن، امکانات رفاهی، تالار معاریف، گورستان اختصاصی و .... رسم براین شده است که سران دولتها اعلامیه مرگ این قبیل افرادرا که به میهن خود و بشریت خدمت کرده اند امضاء کنند.

توضیحات و توصیفات «متیو بریدی» بود که بعدا نشریات را پُر از عکس کرد و تیراژها بالارفت، به علاوه، تالیفات تصویری (کتاب های تماما عکس ـ بازتاب یک موضوع صرفا با عکس) وارد بازار کتاب و نشریات شد. در پی پیدایش آنلاین ها از آخرین دهه قرن 20 و کم حوصله شدن مخاطبان، سردبیران روزنامه ها برمیزان چاپ عکس افزوده و صفحات عکس خبری [اخبار از دریچه دوربین، عکسها و خبرها و ...] بوجودآورده اند که صد درصد مخاطب [مخاطب راضی] دارد.

چند عکس آموزنده که «متيو بريدي» از صحنه هاي دلخراش جنگ داخلي آمريکا تهيه کرده و سند تاريخ شده اند

1908 - یک کیلومتر پرواز

در ژانويه سال 1908، هانري فارمن فرانسوي با هواپيمايي دست ساز كه 150 كيلوگرم وزن و موتوري به قدرت 50 اسب بخار داشت موفق شد در محلي در هشت كيلو متري پاريس در ارتفاع هشت تا ده متري ازسطح زمين، يك مسافت يك كيلومتري را پرواز كند. سرعت پرواز 40 كيلومتر درساعت بود. اين نخستين پرواز بشر با هواپيمايي به اين سنگيني بود. نخستين پرواز توسط برادران رايت كه آمريكايي بودند به عمل آمده بود. عكس، منظره پرواز هانري فارمن را نشان مي دهد.

1914 - ورود سپاه روسيه به ايران در جريان جنگ جهاني اول

هنوز مدتي از تاجگذاري احمدشاه قاجار نگذشته بود كه جنگ جهاني اول آغاز شد. در اين جنگ، دولت‏هاي روسيه، انگلستان و فرانسه با دولت‏هاي آلمان، اتريش، مجارستان و ايتاليا به نبرد برخاستند و پس از مدتي حكومت عثماني نيز اتّحاد خويش را با آلمان اعلام كرد و عملاً وارد جنگ گرديد. طرفين جنگ تلاش زيادي به عمل آوردند تا در دولت ايران نفوذ كرده و آن را به نفع خويش وارد كارزار نمايند و از منطقه سوق‏الجيشي ايران، ضربه سهمگيني به دشمن خود وارد كنند. در اين زمان، مستوفي‏الممالك، رياست دولت را در اختيار داشت. وي گرچه بي‏طرفي ايران را در جنگ اعلام نمود، اما هيچ كدام از طرفين جنگ، اعتنايي به اين امر نكرده و وارد خاك ايران شدند. انگلستان از جنوب و روسيه از شمال كشور متجاوزانه وارد ايران شدند و منطقه وسيعي را در اشغال خويش قرار دادند. روسيه پس از هجوم به ايران، به جنگ با نيروهاي عثماني كه در آذربايجان به خاك ايران تجـ*ـاوز كرده بودند پرداخت و هر دو اشغالگر به جان هم افتادند تا اين‏كه نيروهاي امپراتوري عثماني شكست خوردند. حاكميت ايران در اين زمان به ضعيف‏ترين درجه رسيد و اوضاع سياسي و اقتصادي كشور به شدت پريشان و بحران‏زده بود. اشغال قسمت شمالي ايران از سوي دولت تزار روس به مدت سه سال طول كشيد. در نهايت در سال 1296 شمسي (1917 ميلادي) انقلاب كمونيستي روسيه به وقوع پيوست و نيروهاي روسي به دليل اوضاع پريشان داخلي روسيه، شمال ايران را تخليه كردند.

1924 - نقض وصیتنامه لنین 3 روز پس از درگذشت او!

برغم وصيتنامه لنين، سه روز پس از فوت او، 24 ژانویه 1924 شهر سن پترزبورگ را به لنينگراد تغيير نام دادند که پس از فروپاشی شوروی به نام سابق بازگشت داده شده است. به باور بسیاری از مورخان، بی توجهی به وصیتنامه مفصل لنین و عدم رعایت آن از دلایل فروپاشی شوروی بوده است. لنین به نظرات مردم و اصحاب نظر و نامه های آنان توجه خاص داشت برای دریافت و تنظیم این نامه و به اطلاع مقامات مربوط رساندن و دادن پاسخ در مهلت مقرر و انتشار برخی از آنها در روزنامه ها دفتری ویژه با دهها کارمند دایر کرده بود که پس از درگذشتش تعطیل و آه و ناله ها در سـ*ـینه ها حبس شد و .... لنین 21 ژانویه 1924 در 54 سالگی درگذشت.

1942 - درجریان جنگ جهانی دوم، تایلند [متحد ژاپن] به امریکا و انگلستان اعلان جنگ داد.

1965 - وينستون چرچيل نخست انگلستان در زمان جنگ جهاني دوم و نيز در زمان ملي شدن نفت ايران كه اصرار به بركناري دكتر مصدق داشت درگذشت . وي بيش از 90 سال عمر كرد.

1357 ش - بستن فرودگاه مهرآباد به دستور بختيار براي جلوگيري از ورود امام

وقتي كه خبر بازگشت حضرت امام خميني(ره) به كشور قوت گرفت، دولت بختيار، براي جلوگيري از ورود امام، به كليه شركت‏هاي هواپيمايي بين المللي اعلام كرد كه به تهران پرواز نكنند. علاوه بر اين به دستور بختيار، تعداد زيادي تانك و زره‏ پوش در فرودگاه مهرآباد تهران مستقر شدند تا از ورود امام به ميهن اسلامي جلوگيري نمايند. همچنين كليه فرودگاه‏هاي كشور براي سه روز بسته اعلام شد و در نتيجه، نزديكان امام اعلام كردند، به مناسبت بسته بودن فرودگاه‏ها، سفر امام به تهران، دو روز به تعويق افتاد. عكس‏العمل مردم در برابر اين عمل بختيار به حدي شديد بود كه دستور بختيار در ظرف چند روز لغو شد.

1984 - اولین مکینتاش بفروش میرفت.

زادروزها

۷۶ - پوبلیوس آئلیوس ترایانوس هادریانوس، امپراتور روم (م. ۱۳۸)
۱۶۷۹ - کریستیان ولف، فیلسوف آلمانی (م. ۱۷۵۴)
۱۷۰۵ - فارینلی، خواننده ایتالیایی (م. ۱۷۸۲)
۱۷۳۲ - پییر بومارشه، نمایشنامهنویس فرانسوی (م. ۱۷۹۹)

کریستیان ولف

۱۷۵۲ - موتزیو کلمنتی، نقاش، آهنگساز و رهبر ارکستر ایتالیایی (م. ۱۸۳۲)
۱۹۰۹ - مارتین لینگز، پژوهشگر و نویسنده انگلیسی (م. ۲۰۰۵)
۱۹۱۵ - رابرت مادرول، نقاش آمریکایی (م. ۱۹۹۱)

ارنست بورگناین

۱۹۱۷ - ارنست بورگناین، بازیگر آمریکایی (م. ۲۰۱۲)
۱۹۲۸ - دزموند موریس، انسانشناس انگلیسی
۱۹۳۰ - محمود فرشچیان، نقاش ایرانی
۱۹۴۰ - یوآخیم گاوک، سیاستمدار آلمانی، ۱۱مین رئیسجمهور آلمان

محمود فرشچیان

۱۹۴۱ - نیل دایمند، خواننده، شاعر و گیتاریست آمریکایی
۱۹۴۱ - آرون نویل، خواننده آمریکایی (برادران نویل)
۱۹۴۳ - شرون تیت، بازیگر آمریکایی (م. ۱۹۶۹)
۱۹۴۵ - جان گارمندی، سیاستمدار آمریکایی، ۴۶مین فرماندار کالیفرنیا

شرون تیت

۱۹۴۷ - میچیو کاکو، فیزکدان ژاپنی-آمریکایی
۱۹۵۹ - دیوید میلز، نویسنده آمریکایی
۱۹۶۷ - جان میانگ، نوازنده بیس آمریکایی (دریم تیتر، پلاتیپوس، د جلی جم، اکسپلوررز کلاب)
۱۹۷۰ - متیو لیلارد، بازیگر، کارگردان و تهیهکننده آمریکایی

لوییز آلبرتو سوارز

۱۹۷۲ - بث هارت، خواننده و شاعر آمریکایی
۱۹۷۴ - اد هلمس، بازیگر آمریکایی
۱۹۸۷ - لوییز آلبرتو سوارز، فوتبالیست ارگوئهای
۱۳۴۸ش - علیرضا عصار، خواننده پاپ ایرانی

علیرضا عصار

مرگها

۴۱ - کالیگولا، امپراتور روم (ت. ۱۲)
۱۱۲۵ - داویت چهارم، پادشاه گرجستان (ت. ۱۰۷۳)
۱۹۲۰ - آمادئو مودیلیانی، نقاش و مجسمهساز ایتالیایی (ت. ۱۸۸۴)

آمادئو مودیلیانی

۱۹۴۸ - ماریا مندل، افسر اساس اتریشی (ت. ۱۹۱۲)
۱۹۶۵ - وینستون چرچیل، افسر ارتش، سیاستمدار انگلیسی، نخستوزیر بریتانیا، برنده جایزه نوبل ادبیات (ت. ۱۸۷۴)
۱۹۶۹ - سعود بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی (ت. ۱۹۰۲)
۱۹۷۸ - هرتااوبر هاوزر، فیزیکدان آلمانی (ت. ۱۹۱۱)

سعود بن عبدالعزیز

۱۹۸۲ - آلفردو اواندو کاندیا، ژنرال و سیاستمدار بولیویایی، ۵۶مین رئیسجمهور بولیوی (ت. ۱۹۱۸)
۱۹۸۳ - جرج کیوکر، کارگردان آمریکایی (ت. ۱۸۹۹)
۱۹۸۹ - تد باندی، قاتل سریالی آمریکایی (ت. ۱۹۴۶)
۱۹۹۳ - تورگود مارشال، حقوقدان آمریکایی، ۳۲مین وکیل کل ایالات متحده امریکا (ت. ۱۹۰۸)

تد باندی

۲۰۰۳ - جیانی آنیلی، تاجر ایتالیایی (ت. ۱۹۲۱)
۲۰۰۴ - لئونیداس دا سیلوا، فوتبالیست برزیلی (ت. ۱۹۱۳)
۲۰۰۶ - کریس پن، بازیگر آمریکایی (ت. ۱۹۶۵)
۲۰۱۲ - تئو آنگلوپولوس، کارگردان و تهیهکننده یونانی (ت. ۱۹۳۵)

کریس پن

*فریال* · 2015/01/25

[h=1]5 بهمن - 25 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟ [/h]
امروز 5 بهمن برابر با 25 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.

رویداد ها:

1942 - فروغی کتک خورد

پنجم بهمن سال 1320 محمدعلي فروغي نخست وزير وقت هنگام دفاع از لايحه دولت مبني بر امضاي پيمان اتحاد با انگلستان و شوروي (دو دولتي كه ايران را اشغال نظامي كرده بودند) درمجلس شوراي ملي، توسط يك تماشاگر كتك خورد و اگر نمايندگان به كمك او نشتافته بودند كشته شده بود. با وجود اين، لايحه وي در جلسه بعدي مجلس (ششم بهمن ماه) به تصويب رسيد و ايران رسما به صف كشورهاي درحال جنگ با آلمان، ايتاليا و ژاپن پيوست. در این جلسه تنها 13 نماينده به لایحه راي مخالف داده بودند و گفته بودند كه در طول تاريخ بستن پيمان اتحاد یک دولت با دولت هايي كه آن كشوررا در اشغال نظامي داشتند بي سابقه بوده است (اتحاد غالب با مغلوب!). اين دو دولت [لندن و مسکو]، نخست بايد نيروهاي خود را خارج سازند، عذرخواهي كنند، غرامات وارده را بپردازند و سپس موضوع اتحاد بررسي شود. پيمان اتحاد نهم بهمن ماه ميان نمايندگان سه دولت به امضاء رسيد. همين اتحاد سبب شد كه ايران بعدا (پس از جنگ جهاني دوم) از اعضاي سازمان ملل متحد (متحدان در جنگ با آلمان و ژاپن و فاتحان جنگ جهاني دوم) شود ـ سازماني كه در نزديک به 70 سال عمر خود، تنها در خدمت و ابزاري در دست پنح دولت فاتح جنگ بوده است و كوچكترين گام عملي در اجراي اعلاميه حقوق بشر و گسترش فرهنگ عمومی برنداشته است.

محمدعلي فروغي

«محمدعلي روشن» ضارب محمدعلي فروغي در جریان مذکرات مجلس، با صدای بلند و فریاد فروغي را متهم كرده بود كه عامل انگلستان بوده و ژنرال نخجوان را كه مانع دفاع ارتش از وطن شده بود كه رسالت ميهني آن بود به جاي محاكمه و اعدام، دوباره وزير جنگ كرده بود.

1979 - مخالفت کارتر با سفر شاه به آمریکا

نوزدهم ژانویه 1979 سفیر آمریکا در قاهره به شاه (محمدرضا پهلوی) که شانزدهم این ماه کشوررا ترک و وارد اَسوان در جنوب مصر شده بود اطلاع داد که مصلحت نیست فعلا به آمریکا برود و از آن لحظه به بعد سرگردانی شاه [که سالها متحد وفادار آمریکا بود] آغاز شد.

طبق اسناد و عمدتا تاریخ شفاهی (مصاحبه مقامات وقت و نزدیکان شاه ازجمله امیراصلان افشار رئیس تشریفات سلطنتی که با او در اسوان مصر بود)، قرار بود که شاه پس از تأیید نخست وزیری شاپور بختیار در سنای ایران به آمریکا برود و مدتی [و تا بازگشت آرامش به ایران] در اینجا باشد و بیماری سرطان او زیر کنترل درآید. ویلیام سولیوان سفیر وقت آمریکا در تهران ظاهرا ترتیب کار را داده، برنامه را تنظیم کرده و به شاه اطلاع داده بود که در پی آن، شاه فرزندان کوچکتر خودرا به آمریکا فرستاده بود. اندکی پیش از خروج شاه از تهران به او اطلاع داده شده بود که اقامت او در اسوان ـ به رغم سفر انورسادات به سودان ـ کمی طولانی خواهد بود زیراکه که ممکن است مذاکرات جرالد فورد [رئیس جمهور سابق آمریکا که دوست شاه بشمار می آمد] با او در اسوان به درازا بکشد!

جیمی کارتر - 2014

شاه پس از ورود به اسوان از همراهان خواست که به سفارت آمریکا در قاهره از برنامه سفر او به آن کشور که از پیش تدارک دیده شده است اطلاع دهند. این کار انجام شد ولی سفیر آمریکا در قاهره پس از مکاتبه و دریافت پیام از کاخ سفید، سه روز بعد به شاه اطلاع داد که فعلا مصلحت نیست! به آمریکا برود. با دریافت این پیام بود که شاه یقین حاصل کرد که شنیده ها درست بوده و لندن، پاریس و واشنگتن، مخصوصا دولت لندن نمی خواهند که او بیش از این رئیس کشور ایران باشد [و به اصطلاح؛ کشتیبان را سیاست دگر آمده بود.]. در همین جا بود که اطلاع یافت که مسکو هم با دریافت این اطمینان که [در ایرانِ پس از انقلاب] فعالیت حزب توده آزاد خواهد بود با طرح رفتن او از قدرت موافق شده است. شاه قبلا و بعدا بارها گفته بود که با فعالیت حزب توده از این جهت مخالفت می کرد که این حزب عامل و «گوش به فرمان» مسکو شده بود و عامل بیگانه بودن در وطن، یعنی خــ ـیانـت. شاه گفته بود: طیفی از سوسیالیسته ای ملی گرا، سوسیال دمکرات ها نظیر خلیل ملکی، انور خامه ای و ... و نیز گروهی مارکسیست این حزب را در سال 1320 (1941 میلادی و دوران اشغال نظامی) تاسیس کردند که ناگهان دربست نوکر مسکو شد و دیدیم که در ماجرای آذربایجان چه ها کرد و ....

1358 - نخستين انتخابات رياست جمهوری در ايران

پنجم بهمن سال 1358 نخستين انتخابات رياست جمهوري ايران برگزار شد. در اين انتخابات پنج نفر اول به اين ترتيب اعلام شده بودند: ابوالحسن بني صدر، احمد مدني كرماني (دریادار)، دکتر حسن حبيبي، دكتر سامي کرماني و داريوش فروهر. بني صدر رئيس جمهور شد و مدني که ميليونها راي آورده بود به نتيجه انتخابات اعتراض كرد.

وي در استانهاي كرمان، كردستان، سيستان و بلوچستان، بندر عباس و زنجان اول شده بود. سبب اعتراض او اين بود كه برغم منع قانونی، در 24 ساعت پيش از راي گيري هم تبليغات له بني صدر و عليه او ادامه يافته بود و موارد ديگر. قطب زاده كه بيش از نامزدهاي ديگر براي خود تبليغ كرده بود تنها 25 صدم درصد آرا را به دست آورده بود.

1955 - دولت شوروي به حالت جنگ با آلمان پايان داد.

1972 - درجريان يك كودتا در شيخ نشين شارجه، امير آن كشته شد و پسرش جاي او را گرفت.

1356 ش - ادامه اجتماعات مردمي ضد رژيم طاغوت

با وجود اين كه عوامل رژيم شاه، اجتماع بيش از دو نفر را در اكثر شهرهاي ايران منع كرده بودند، قشرهاي مختلف مردم، بدون اعتنا به هشدارهاي حكومت نظامي، به راه‏پيمايي و تظاهرات عليه رژيم ادامه دادند و مزدوران شاه، علي رغم توسل به شديدترين شيوه‏هاي سركوب، موفق به كنترل مردم نشدند. در اين ميان برخوردهاي خشونت‏آميز مأموران حكومتي با مردم، منجر به شهادت تعداد زيادي از مردم در شهرهاي مختلف كشور شد.

1871 - كشف ميكروب جذام

بيماري عفوني و مزمن جذام با زخم‏هاي شديد توأم است كه بافت‏هاي مبتلا شده را از بين مي‏برد. هم‏چنين عامل مولد بيماري جذام در سلسله اعصاب نيز انباشته و سبب از بين رفتن بخش عمده عصب‏هاي حسي مي‏شود. اين بيماري بيشتر درمناطق گرمسير بروز مي‏كند اما مردم ساير مناطق نيز از خطر آن مصون نيستند. در 25 ژانويه 1871 موفق به كشف ميكروب اين بيماري گرديد و در راه درمان آن گامي اساسي برداشته شد. اما با وجود پيشرفت‏هاي قابل ملاحظه در كنترل بيماري جذام، هنوز راه درمان قطعي اين بيماري شناخته نشده است و افراد زيادي در كشورهاي مختلف از اين بيماري رنج مي‏برند.

دكتر هانزن

1456 - چاپ نخستين كتاب جهان توسط "گوتنبرگ" مبتكر آلماني

تا عصر گوتنبِرگ، مبتكر آلماني، كتاب‏ها با صرف وقت و زحمت بسيار با دست نوشته مي‏شد و در نتيجه، كم و گران قيمت بود و اين امر موجب شده بود كه تنها ثروت‏مندان قادر به تهيه كتاب باشند. از اين گذشته نسخه‏هاي خطي غالباً داراي غلطها و اشتباهات زيادي بود. در آن زمان نوعي چاپ موسوم به چاپ قالبي وجود داشت كه با حك كردن حروف و مطالب به صورت معكوس، آن را به سطح نرمي مي‏فشردند تا نقش ايجاد شود. گوتنبرگ در سال 1450م تمام توان خود را براي ابداع روشي براي چاپ مصروف داشت. او به اين فكر افتاد كه در ابتدا بايد ماده‏اي ارزان قيمت كه قابل دسترسي همگان باشد تهيه نمايد. وي پس از تهيه مُركب مخصوص چاپ، حروف ريز و نازك و يك اندازه را از فلز تهيه كرد و با قالب‏بندي آنها و زحمت فراوان موفق شد تا در 25 ژانويه سال 1456م، صنعت چاپ را به جهان علم عرضه كند. گوتنبرگ براي چاپ اولين كار چاپي خود كه كتاب مقدس در 1282 صفحه بود دست به قرض زد و چون نتوانست دين خود را ادا نمايد سر و كارش به دادگاه كشيده شد و محكوم گرديد تا چاپ‏خانه و كليه لوازم چاپ را به طلبكارانش تسليم كند. با چاپ كتاب مقدس شامل تورات و انجيل به وسيله حروف سربي متحركي كه گوتنبرگ مخترع آلماني ساخته بود، صنعت چاپ، متولد شد. هم‏چنين با اختراع حروف سربي متحرك، تحولي عظيم در فرهنگ نشر و مطالعه به وجود آمد و كتاب با تيراژ بالا در دسترس عموم مردم قرار گرفت و از انحصار خواص خارج شد. امروز به جز چند برگ، چيزي از چاپ اول كتاب مقدس باقي نمانده و آنها نيز درموزه‏هاي مهم جهان نگهداري مي‏شوند.

گوتنبِرگ

1919 - تاسيس «جامعه ملل»

تاريخ تاسيس جامعه ملل را 25 ژانويه سال 1919 و روزي نوشته اند كه در مذاكرات ورساي با پيشنهاد تاسيس آن موافقت شد، ولي نخستين مجمع عمومي آن يك سال بعد كار خود را آغاز كرد . مقرّ اين جامعه كه ايران ازاعضاي اوليه آن بود شهر ژنو در كشور بي طرف سويس بود. اين جامعه كه در آن امتيازي ميان كشورهاي عضو نبود و حق رد (وتو) وجود نداشت بر پايه اصول 14 گانه «وودرو ويلسون» رئيس جمهور وقت امريكا كه يك دانشگاهي بود تاسيس شده بود تا حافظ صلح و حقوق اعضاء باشد. باوجود این، سناي امريكا در آن زمان با عضويت اين كشور در جامعه ملل موافقت نمي كرد، زيرا که نمي خواست درگير مسائل ساير كشورها شود. نخستين اجلاس اين جامعه دهم ژانويه 1920 تشكيل شده بود.

خروج بعضي از كشورها از اين جامعه آن را بيش از پيش تضعيف كرد. اين كشورها هركدام به دليلي مورد اعتراض جامعه ملل قرارگرفته بودند. از 1933 تا 1940 اين كشورها از عضويت جامعه خارج شدند:

ژاپن، المان، پاراگوئه، شيلي، ونزوئلا، اسپانيا، پرو، مجارستان و روماني. جامعه ملل در 1939 شوروي را به دليل حمله نظامي به فنلاند از عضويت خود بركنار كرد. دارايي هاي اين جامعه در سال 1946 به سازمان ملل انتقال يافت كه به ابتكار سران آمريكا و انگلستان برپايه اتحاد كشورهاي در حال جنگ با آلمان و ژاپن (متحدین) تشكيل شده است و پنج كشور فاتح جنگ جهاني دوم در آن نسبت به ساير اعضاء داراي امتيار و برتري هستند و مجمع عمومي سازمان كه نماينده همه كشورهاي عضو است نقش اجرايي، جز انتخاب دبيركل و پذيرش عضو جديد و ایراد نطق ندارد.

1872 - واگذاري امتياز استخراج معادن به "رويتر" انگليسي توسط دولت ايران

در نيمه دوم دوران سلطنت ناصرالدين شاه قاجار، عده‏اي از خارجيان تقاضاي امتياز بهره‏برداري ازمعادن و ساير منابع كشور را نمودند. از نخستين و مهم‏ترين آنها، امتيازي بود كه به "بارون جوليوس دو رويتر" اعطا شد. علت واگذاري اين امتياز كه در 25 ژانويه 1872م و به پيشنهاد صدراعظم عملي گرديد، فراهم نمودن وجوه مورد نظر براي پرداخت غرامات جنگي به روسيه بود. اما در واقع بيشتر وجوه دريافتي صرف هزينه‏هاي سفر اروپايى ناصرالدين شاه گرديد. در اين ميان، رويتر براي دريافت امضاي شاه حدود دويست هزار ليره خرج نمود و با پرداخت رشوه‏هاي گزاف به اطرافيان شاه، زمينه را براي امضاي قرارداد فراهم ساخت. بر اساس اين معاهده، امتياز استخراج معادن و تأسيس يك بانك ملي به رويتر واگذار شد. در اين قرارداد كه در 24 فصل تنظيم شده بود هم‏چنين امتياز ساختن راه‏آهن از رشت تا تهران و از تهران به خليج فارس، استخراج سنگ‏هاي قيمتي، استفاده از تمامي جنگل‏ها به هر صورت، ساختن سدها، احداث قنوات، مهار رودخانه‏ها، استخراج آب‏هاي زيرزميني، بهره‏برداري از گمركات، كنترل تلگراف خانه، در اختيار گرفتن زمين به هر مقدار و رايگان، تأسيس كارخانجات مختلف و... به مدت 70 سال در اختيار رويتر و در حقيقت انگلستان قرار گرفت. اين امتياز به قدري وسيع بود كه اجراي آن براي رويتر نيز مشكل مي‏نمود و دو طرف معاهده به زودي فهميدند كه اين كار بدون مطالعه دقيق انجام يافته است. بعدها ناصرالدين شاه، از بيم عكس‏العمل مردم مشكلاتي در راه اقدام رويتر ايجاد كرد به طوري كه رويتر نتوانست طبق قرارداد، در سر موعد معين، كار خود را شروع كند. از سوي ديگر مخالفت مردم و علما و نيز اعتراض روسيه اوج گرفت. مردم به رهبري حاج ملاعلي كني مجتهد برجسته تهران به مخالفت برخاستند. هم‏زمان با بازگشت شاه از سفر اروپا بازار تهران تعطيل شد و نمايندگان مردم و برخي از درباريان كه به دلايل شخصي با صدراعظم مخالف بودند، خواستار بركناري وي و لغو قرارداد شدند. در نتيجه، اين قرارداد لغو شد و مبلغي غرامت به رويتر تعلق گرفت. بعدها امتياز محدودتري از طرف دولت به فرزند رويتر واگذار شد كه به تأسيس بانك شاهنشاهي و بانك صنايع و معادن ايران منتهي گشت.

بارون جوليوس دو رويتر

1924 - برگزاري نخستين دوره بازي‏ هاي زمستاني المپيك در فرانسه

از همان آغاز بازیهای المپیک تابستانی 1896 آتن، در کشورهای اسکاندیناوی و کشورهایی که در دامنههای آلپ قرار داشتند، ورزشهای زمستانی با قوانین و مقررات سنتی جریان داشت. در نروژ، سوئد، فنلاند، سوئیس، ایتالیا، اتریش و فرانسه راه رفتن برروی برف و یخ با چوب دستی امری متداول بود اما مسئله راه رفتن روی برف در جریان بازیهای المپیک یک دشواری داشت و آن هم اینکه در جریان بازیهای تابستانی، فصل مساعد نبود تا ورزشهای زمستانی نیز برگزار شود. از سوی دیگر کوبرتن با دوگانه شدن بازیها موافق نبود، اصولاً او و دوستانیش همواره به این موضع فکر میکردند که عامل اضمحلال بازیها میتواند گسترش آن باشد. پافشاری ورزشکاران شمال اروپا و ترتیب یافتن برخی از پیکارها در سوئد، نروژ و فنلاند سرانجام باعثشد بازیهای غیررسمی زمستانی که از سال 1901 تا 1917 به نام بازیهای نوردیک جریان داشت، جنبه رسمی پیدا کند. مسابقههای نوردیک عبارت بود از اسکی صحرانوردی، اسکی با چوگان، پرش با اسکی و هاکی روی یخ که شهر اسلو پایتخت نروژ از سال 1892 بارها میزبان این مسابقهها شده بود. اسکی بازان بریتانیایی از سال 1911 به اسکی کردن از شیبهای تند و شیوه مارپیچ توجه پیدا کردند و در کنگره 1914 آن شیوهها را مطرح ساختند که مورد تصویب قرار گرفت. موضوع قابل تأمل این بود که چند ماده از ورزشهای زمستانی نظیر هاکی روی یخ و اسکیت در بازیهای 1908 لندن و 1920 آنتورپ در برنامههای تابستانی گنجانیده شده بود. با برگزاری چند ماده از ورزشهای زمستانی در المپیک آنتورپ و پیروزی یک زوج فنلاندی که برنده مدال طلای اسکیت در المپیک تابستانی شدند، رفته رفته راه اصلی یافته شد و قرار شد که در سال 1924 در شامونی فرانسه در دامنه های پربرف، روزهای بین 25 ژانویه تا چهارم فوریه، هفته بینالمللی ورزشهای زمستانی برگزار شود. ورزش دوستان جهان خاصه اروپائیان دریافتند که در فصل زمستان هم می توان بازیهای المپیک زمستانی را برگزار کرد و بر همین اساس بود که نخستین دوره بازیهای المپیک زمستانی به رسمیت شناخته شد و فدراسیون بینالمللی ورزشهای زمستانی تشکیل گردید. در نخستین دوره بازیهای المپیک زمستانی که در شامونی فرانسه برگزار شد، 258 ورزشکار از 16 کشور حضور داشتند که در 14 ماده به رقابت پرداختند و در پایان نروژ با 4 طلا، 7 نقره و 6 برنز بالاتر از سایر کشورها درجدول توزیع مدالها قرار گرفت. از آن زمان تاکنون بازیهای المپیک زمستانی به طور منظم هر چهار سال یک بار برگزار میشود.

2011 - آغاز انقلاب مصر با هدف سرنگونی حسنی مبارک.

زادروزها

۷۵۰ - لئوی چهارم، امپراتور روم شرقی (م. ۷۸۰)
۱۶۲۷ - رابرت بویل، فیلسوف طبیعی و مخترع انگلیسی (م. ۱۶۹۱)
۱۷۴۳ - فریدریش هاینریش یاکوبی، فیلسوف آلمانی (م. ۱۸۱۹)

رابرت بویل

۱۷۴۶ - فلیسیته دو ژنلی، نویسنده فرانسوی (م. ۱۸۳۰)
۱۸۰۶ - آگوست آنیسه-بورژوا، نمایشنامه نویس فرانسوی (م. ۱۸۷۰)
۱۸۵۶ - پییر دوکورسل، رمان نویس و نمایشنامه نویس فرانسوی (م. ۱۹۲۶)
۱۸۷۰ - هانری بردو، نویسنده فرانسوی (م. ۱۹۶۳)

فریدریش هاینریش یاکوبی

۱۸۷۴ - ویلیام سامرست موآم، داستاننویس و نمایشنامهنویس انگلیسی (م. ۱۹۶۵)
۱۸۸۲ - ویرجینیا وولف، رماننویس، مقالهنویس، ناشر، منتقد و فمنیست انگلیسی (م. ۱۹۴۱)
۱۸۹۱ - گوئن فرانگکون دیویس، بازیگر انگلیسی (م. ۱۹۹۲)
۱۹۲۷ - آنتونیو کارلوس ژوبیم، نوازنده گیتار و پیانو، خواننده، شاعر و آهنگ ساز برزیلی (م. ۱۹۹۴)
۱۹۳۵ - کنراد برنز، سیاستمدار آمریکایی، سناتور مونتانا

ویلیام سامرست موآم

۱۹۳۷ - بیل پاسکارل، سیاستمدار آمریکایی
۱۹۳۸ - اتا جیمز، خواننده آمریکایی (م. ۲۰۱۲)
۱۹۴۲ - اوزهبیو، فوتبالیست پرتغالی (م. ۲۰۱۴)

ویرجینیا وولف

۱۹۴۴ - ایوان چندلر، نمایشنامهنویس و دندانپزشک آمریکایی (م. ۲۰۰۹)
۱۹۴۸ - خلیفه بن زاید آل نهیان رئیس امارات و امیر ابوظبی
۱۹۷۱ - آنا اورتیز، بازیگر و خواننده آمریکایی
۱۹۷۵ - میا کرشنر، بازیگر و فعال اجتماعی کانادایی

ژاوی

۱۹۸۰ - ژاوی، فوتبالیست اسپانیایی
۱۹۸۱ - آلیشا کیز، خواننده، ترانهسرا، پیانیست و بازیگر آمریکایی
۱۹۸۴ - روبینیو، فوتبالیست برزیلی
۱۹۸۵ - مایکل تروینو، بازیگر آمریکایی
۱۹۸۹ - شریفه لونا، خواننده فرانسوی

مایکل تروینو

مرگها

۴۷۷ - گایسریک، پادشاه مجارستانی (ت. ۳۸۹)
۸۴۴ - گرگوری چهارم، پاپ (ت. ۸۲۷)
۱۰۶۷ - یینگ زونگ، امپراتور چینی (ت. ۱۰۳۲)

مهرماه سلطان

۱۵۷۸ - مهرماه سلطان، دختر سلیمان یکم (ت. ۱۵۲۲)
۱۹۴۷ - آل کاپون، گانگستر آمریکایی (ت. ۱۸۹۹)
۱۹۷۲ - ارهارد میلش، فرمانده ارتش آلمانی (ت. ۱۸۹۲)

آل کاپون

۱۹۹۰ - اوا گاردنر، بازیگر آمریکایی (ت. ۱۹۲۲)
۲۰۰۳ - ساموئل ویمز، وکیل و نویسنده آمریکایی (ت. ۱۹۳۶)
۲۰۰۵ - فیلیپ جانسون، معمار آمریکایی، طراح پیپیجی پلیس و کلیسای کریستال (ت. ۱۹۰۶)
۲۰۱۰ - علی حسن المجید، فرمانده نظامی و سیاستمدار عراقی (ت. ۱۹۴۱)

اوا گاردنر

*****

*فریال* · 2015/01/26

[h=1] 6بهمن - 26 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟ [/h]
امروز 6 بهمن برابر با 26 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.

560 - تصميم خسروانوشيروان به انتخاب دِهگان براي هر روستاي ايران و تماس مستقيم با مردم

بيست و ششم ژانويه سال 560 ميلادي (چهار روز مانده به جشن سده) خسروانوشيروان ـ شاه ساساني ايران در ديدار با موبدان و بزرگان ايران در تالار تيسفون (ايوان مدائن که ساختمان آن تا به امروز باقی مانده است) براي اطلاع از چگونگي برپايي مراسم جشن سده آن سال كه پنجاه روز پيش از نوروز برگزار مي شود به آنان گفت كه تصميم گرفته است كه براي هر روستاي ايران يك «دهگان (دهقان)» انتخاب شود و تنظيم امور روستا، جمع آوري ماليات، معرفي سرباز هنگام ضرورت، پرورش اسب براي فروش به ارتش و داوري براي حل اختلاف برزگر و اربـاب زمين به او واگذار شود و چنين فردي بايد هم برزگر باشد و هم صاحب زميني كه در آن كشت مي كند (خرده مالك) تا با مشكلات هر دوطرف آشنا باشد. به علاوه او بايد لايق، منصف، امين و راستگو و مورد اعتماد بيشتر ساكنان روستا باشد و اگر روستا كوچك است؛ چند روستاي مجاور هم يك دهگان [کدخدا] داشته باشند. اين دهگان يك تكليف عمومي هم دارد و آن گزارش وضعيت محصولات روستا، و نارضايي هاي محلي و ستمگري و اجحاف مقامهاي دولتي و اربابان به نمايندگان شخص اوست كه در هر گوشه و كنار كشور در دسترس خواهند بود. اين دهگانان بركنار نخواهند شد مگر اين كه درستي و كفايت خود را از دست بدهند. وظيفه ميهني اين دهگانان اين است كه بدون چشمداشت بكوشند كه توليدات روستا سال به سال افزايش يابد و همچنين بتوانند هنگام بروز خطر با بسيج مردان روستا، در کار دفاع مشارکت كنند.

باقيمانده تالار کاخ خسروانوشيروان در تيسفون (ايوان مدائن)

اين تصميم كه شرح آن در دائرة المعارف دمكراسي آمده است به اجرا درآمد و به تدريج زیر عنوان «گراس روتس دمکراسی Grassroots democracy = People or society at a local level rather than at the center of major political activity» جهانی و ماندگار شده است. خسروانوشیروان شخصا به شکایات مردم و نیز نظرات و پیشنهادها رسیدگی می کرد و دیدار عام داشت. لنین به اقتباس از شاه ساسانی ایران این ابتکار را اجباری کرد که پس از مرگ او در 21 ژانویه 1924 دیری نپایید و حذف تماس مستقیم مقامات و مردم از علل فروپاشی نظام کمونیستی روسیه بشمار آورده شده است. در ایران ـ در دهه 1340 (1960 میلادی) و تا نیمه دهه بعد، وزیران و مدیران کل اجبار داشتند که یک روز در هفته را اختصاص به دیدار و گفتگو با مردم دهند و این دیدار عام عموما در یک تالار و علنی انجام می شد.

درميان سران ايران باستان، خسرو انوشيروان از لحاظ سازماندهي و تنظيم امور قضايي و اداري، وضع ضوابط و سامان دادن به امور مالياتي، ايجاد دارالترجمه و دارالتحرير به منظور ترجمه و تحرير كتاب، و تشويق ورزش و سرگرمي هاي سالم رهبري ممتاز و شاخص است. مورخان اورا به دليل توجه به امور قضايي و احقاق حق و رسيدگي مستقيم به مشكلات مردم و آگاه شدن از درد دل آنان رهبري كه به پيشبرد تمدن بشر كمك بسيار كرد توصيف كرده، «دادگر» لقب داده و «انوشيروان دادگر» خطاب مي كنند.

1788 - روز ملی استرالیا

26 ژانویه (ششم بهمن) در استرالیا «روز ملی» است. در این روز در سال 1788 آرتور فیلیپ ناوسروان انگلیسی (بعدا دریاسالار) با چند کشتی نظامی و صدها تن محکومان و زندانیان که آنان را باخود آورده بود تا مهاجرنشین بسازد در جنوب غربی استرالیا مستقر شد و شهری را که ساخت به نام لرد سیدنی (وزیر داخله وقت انگلستان) «سیدنی» گذارد. استرالیا به معنای جنوبی نامی است که یک دریانورد هلندی براین منطقه گذارده است زیرا که در اقیانوس آرام جنوبی واقع شده است. هلندی ها پیش از سایر اروپاییان وارد استرالیا و نیوزیلند شده بودند.

مهاجران انگلیسی پس از استقرار در سیدنی، تعـ*رض به بومیان و نابودی آنان و تمدنشان را آغاز کردند و به همین سبب بسیاری از مردم آسیا 26 ژانویه را «روز تعـ*رض» می خوانند و در جریان جنگ جهانی دوم یکی از هدفهای امپراتوری ژاپن پایان دادن به سلطه مهاجران اروپایی بر استرالیا بود و این هدف با انتقال قدرت از غرب به آسیا از نخستین روز قرن 21 تقویت شده است.

Arthur Phillip

20 سال پس از استقرار مهاجران انگلیسی در سیدنی و ایجاد کلنی استرالیا، در همین روز (26 ژانویه 1808) نظامیان انگلیسی برضد حکمران انگلیسی این کلنی کودتا کردند و قدرت را موقتا به دست گرفتند و مخالفان ادامه ریاست پادشاه انگلستان بر استرالیا (که هنوز به قوّت خود باقی است) روز ملّی استرالیارا روز شورش "رام ریبیلیون" - Rum Rebellion می خوانند.

1962 - تظاهراتِ ضد اصلاحاتِ علی امینی در تهران

بهمن 1340 (ژانویه 1962 و دوران نخست وزیری دکتر علی امینی،اصلاحات ارضی و بازشدن نسبی پنجره آزادی ها)، تهران صحنه تظاهرات، زد و خوردها و سخن از توطئه کودتا در میان بود. فئودال ها (اربابان املاک) که قرن ها در ایران قدرت را به دست داشتند و نمی خواستند تحوّل تازه را که پرزیدنت جان اف. کندی محرّک و حامی آن (دمکراتیزه کردن ایران) بود بپذیرند با پرداخت پول به شماری یکه بزن و گردنکش محله ها ـ که بعضا در کودتای 28 اَمُرداد 1332 شرکت کرده و شهرت و امتیاز به دست آورده بودند، تظاهرات تهران را به راه انداخته بودند. کمونیست ها و ملی گرایان نیز با استفاده از فرصت و تنها با هدف تضعیف هرچه بیشتر دولت وارد میدان شده و دانشگاه و دبیرستان ها را صحنه تظاهرات کرده بودند که در جریان تظاهرات این دسته و زد و خورد با پلیس، 89 تن زخمی و یک دانش آموز کشته شده بود.

در پی این نطق ِ علی امینی که یک گروه 2 هزارنفری مقامات اداری، قضایی و پارلمانی را تیول خود کرده اند، دزدان بزرگ در ادارات و شرکت ها باعث دزدشدن کوچکترها (کارمندان) شده اند و فساد اداری همه جا دیده می شود و مثلا ابوالحسن ابتهاج (رئیس پیشین سازمان برنامه که همان روزها بازداشت شده بود) برای اجرای برنامه دوم عمران کشور، به جای دادن انجام پروژه ها به اتباع ایران آنهارا با پرداخت چند برابر ارزش و هزینه برآورد شده قبلی به خارجیان داده است، افرادی معیّن روی پولهای بانک ملّی دست انداخته و بدون رعایت قواعد و شرایط وام کلان گرفته اند، سازمان امنیت کشور (ساواک) با فشار به مطبوعات مانع انتشار و دنبال کردن فساد اداری می شود که این فساد سرطان جامعه ایران است و ... مقامات ارشد دولتی و بازرگانان نیز حامی تظاهر کنندگان شده بودند که دولت دانشگاه را تعطیل و 56 تن ازجمله شماری چپگرا، مصدقی و تنی چند از ضد مصدقی های شرکت کننده در کودتای 28 امُرداد را دستگیر و از سپهبد تیمور بختیار (موسس و رئیس پیشین ساواک) خواست که ایران را ترک کند که بختیار ششم بهمن (26 ژانویه 1962) به رم رفت. در میان بازداشت شدگان چند وزیر کابینه مصدق دیده می شدند.

امینی در همین ماه واردات غیر ضروری ازجمله اتومبیل (با انتقال ارز، نه بدون انتقال ارز از کشور) را به ایران ممنوع کرد (که اتومبیل مدل 1962 در ایران پلاک نشده است). وی همچنین وعده داد که در زمان مقتضی برنامه اصلاحات (اصلاحات ارضی و مالکیت اراضی کشاورزی، ملّی شدن جنگل ها، سهیم شدن کارگران در سود کارخانه ها و کارگاهها، اصلاح قانون انتخابات و مشارکت بانوان در آن و تاسیس سپاه دانش) به رفراندم گذاشته خواهد شد و هرکس که موافق نیست رای منفی بدهد و صندوق آراء ملاک است نه رفتن به خیابان و فریاد زدن و درگیری با پلیس که پلیس برای برقراری و حفظ نظم و امنیت ایجاد شده است. تمدن یعنی احترام به قانون. [رفراندم وعده داده شده، ششم بهمن ماه سال بعد ـ سال 1341 و زمان نخست وزیری امیراسدالله عَلَم برگزار شد.].

در پی خروج بختیار گفته شد که وی قصد کودتا داشت و با چند ژنرال ارتش و افسر ژاندارم و پلیس در این زمینه تماس گرفته بود. همزمان با انتشار این موضوعات در تهران، در رُم ـ بختیار در یک مصاحبه عمومی گفته بود که با اصلاحات ارضی و برنامه های دمکراتیزه کردن علی امینی ـ به صورتی که می خواهد انجام دهد ـ مخالف است زیراکه جامعه ایران آمادگی چنین جهشی را ندارد و با رفتن فئودال ها، توانگران شهری جای آنهارا می گیرند و کار اِعمال نفوذ و مداخله در امور شروع، فساد اداری همه گیر می شود و ثروت در دست یک طبقه قرار می گیرد که سرانجام آن، طغیان تودهِ مردم و افتادن کشور در دست کمونیست هاست. باید مقدمات کار فراهم و هر مورد اصلاحات، قانون شود که مراحل دارد و قانون اجرا شود، نه اراده رئیس دولت ـ انقلاب که نشده است. با انتشار این مصاحبه، برای بختیار پرونده قضایی تشکیل و به تهران احضار شد که اعتناء نکرد و ....

1963 - برگزاری رفراندم براي «انقلاب سفيد»

ششم بهمن 1341 (26 ژانویه 1963) رفراندم براي تصويب اصول شش گانه اصلاحات معروف به «انقلاب سفيد» در سراسر ايران برگزار شد و براي نخستين بار زنان هم در راي دادن شركت كرده بودند. جان اف. كندي رئيس جمهوري وقت آمريكا برگزاري رفراندم را تبريك گفت و از آن پس تا پيروزي انقلاب در بهمن ماه 1357، هر سال به آن مناسبت در روز ششم بهمن مراسمي برگزار مي شد كه بزرگترين اين مراسم در ششم بهمن سال 1356 (يك سال پيش از رفتن شاه) برگزار شده بود كه گزارش شده بود بیش از یک ميليون نفر در اجتماع مربوط، در میدان آزادی (شهیاد وقت) و خیابان منتهی به این میدان شركت كرده بودند!

به نوشته برخي از مورخين و اسناد دولتي آمريکا، جان اف. کندي [از حزب دمکرات] در ديداري که پس از آغاز حکومت خود، با شاه در واشنگتن داشت به او توصيه کرده بود که براي کاهش فشار کمونيستها و انتقاد ديگران دست به يک رشته اصلاحات داخلي بزند ـ اصلاحاتي که بعدا «انقلاب سفيد» نام گرفت و شالوده آن به دست دکتر علي اميني در زمان نخست وزيري اش ريخته شده بود. دکتر اميني به داشتن روابط دوستانه با حزب دمکرات آمريکا شهرت داشت و تا ماههای آخر نخست وزیری اش مورد حمایت دولت جان اف. کندی بود. وي زماني سفير ايران در آمريکا بود و اين دوستي ريشه در همان زمان داشت.

اسنادی که اخیرا انتشار یافته حکایت از آن دارد که جان اف. کندی از علی امینی و حتی سپهبد تیمور بختیار خواسته بود که اصلاحات در ایران انجام، و کشور دمکراتیزه شود. وی به شاه گفته بود که اگر می خواهد شورش و انقلاب نداشته باشد و با خاطر آسوده ریاست کند باید انتخاباتِ ایران برپایه اصول دمکراسی انجام شود و ایران شورای انتخابی شهر و استان داشته باشد و نمی شود نیمی از جمعیت (زنان) را از مشارکت در دمکراسی (رای دادن و رای گرفتن و احراز مقام) ممنوع داشت. تاسیس حزب و انتشار نشریه که ابزار دمکراسی هستند باید آزاد باشد و انحصاری نباشد و اصول اعلامیه جهانی حقوق بشر نقض نشود.

تیمور بختیار سال ها بعد ضمن اعتراف به تماس خود با کاخ سفید واشنگتن در سفرش به آمریکا، گفته بود که پرزیدنت کِندی تنها تاکید بر رعایت اصول دمکراسی و رعایت حقوق بشر در ایران داشت و حرفی از اصلاحات ارضی نزده بود. ولی دیگران گفته اند که کِنِدی با فئودالیسم (نظام اربـاب و رعیتی ـ روش قدیمی مالکیت مزرعه، دِه و روستا) مخالف بود و این روش را متناسب با وضعیت و پیشرفت های قرن 20 نمی دانست. به گفته همین منابع، سپهبد بختیار در تماس با کاخ سفید واشنگتن اشاره کرده بود که به مصلحت کشور است که با انجام کودتا، شاه را برکنار کند.

دو تصوير از ملاقات شاه با جان اف. کندي

1965 - نخست وزیرشدن هویدا پس از درگذشت حسنعلی منصور

ششم بهمن 1343 (26 پانويه 1965) امیرعباس هویدا به نخست وزیری منصوب شد و 13 سال در این سمت بود. همان روز حسنعلی منصور که يكم بهمن پس از پياده شدن از خودرو نخست وزيري در ميدان تاريخي بهارستان براي ورود به ساختمان مجلس، هدف سه گوله قرار گرفته بود در بیمارستان جان سپرده بود. در پی انتصاب هویدا به نخست وزیری، سرلشکر حسن پاکروان رئیس ساواک جای خودرا به سپهبد نعمت الله نصیری داد و وزیر اطلاعات و جهانگردی شد. نخست وزيري حسنعلی منصور که وزیر دارایی اش امیرعباس هویدا ـ دوست نزدیک او ـ بود ده ماه و چهارده روز طول كشيده بود. يكي از انگيزه هاي ترور حسنعلي منصور اصرار او به دادن مصونيت قضايي به نظاميان آمريكايي در ايران بود. حسنعلي منصور ـ پسر علی منصور نخست وزیر شهریور 1320 كه موسس حزب ايران نوين بود قبلا دبيري شوراي عالي اقتصاد را بر عهده داشت. هفتاد روز پس از اين رويداد، در كاخ مرمر به سوي شاه نيز تيراندازي شد.

1998 - رسوایی جنـ*ـسی بیل کلینتون: در تلویزیون آمریکا بیل کلینتون، رئیسجمهور آمریکا، به داشتن "رابـ ـطه جنـ*ـسی" با مونیکا لوینسکی، انترن کاخ سفید، اعتراف میکند.

2001 - دو زلزله شدید در یک روز در شرق و غرب کره زمین

26 ژانویه 2001 یک زمین لرزه سخت که در ایالت گجرات فدراسیون هند روی داد بیش از 20 هزار تن را کشت. در همین روز در سال 1700 یک زلزله شدید در سواحل غربی آمریکا (کالیفرنیا و ارگون) روی داد که مقامات اسپانیایی مکزیک آن را گزارش کرده اند. در آن زمان سواحل غربی آمریکا در کنترل اسپانیای نوین (مکزیک) بود. پژوهشگران ژاپنی ضمن بررسی زلزله های گذشته شدت زلزله ژانویه 1700 آمریکا را 9 ریشتر برآورد کرده اند.

زادروزها

۱۴۶۷ - گیوم بوده، نویسنده فرانسوی (م. ۱۵۴۰)
۱۷۶۳ - کارل چهاردهم، پادشاه سوئد و نروژ (م. ۱۸۴۴)
۱۸۴۲ - فرانسوا کوپه، نویسنده و شاعر فرانسوی (م. ۱۹۰۸)

پل نیومن

۱۸۸۰ - داگلاس مکآرتور، دیکتاتور پیشین رومانی (م. ۱۹۶۴)
۱۹۱۱ - پولیکارپ کوش، فیزیکدان آمریکایی-آلمانی (م. ۱۹۹۳)
۱۹۱۹ - والنتینو مازولا، فوتبالیست ایتالیایی (م. ۱۹۴۹)
۱۹۲۵ - پل نیومن، بازیگر و کارگردان آمریکایی (م. ۲۰۰۸)

آندرس فوگ راسموسن

۱۹۴۵ - ژاکلین دوپره، نوازنده انگلیسی (م. ۱۹۸۷)
۱۹۵۲ - ماریو رونکو جونیور، فضانورد آمریکایی
۱۹۵۳ - آندرس فوگ راسموسن، سیاستمدار دانمارکی، نخستوزیر دانمارک، دبیرکل ناتو
۱۹۵۸ - الن دیجنرس، مجری تلویزیون و کمدین آمریکایی
۱۹۶۳ - ژوزه مورینیو، فوتبالیست و مربی پرتغالی

الن دیجنرس

۱۹۷۷ - وینس کارتر، بسکتبالیست آمریکایی
۱۹۸۶ - شانتل مالاوسکی، کشتیکجکار کانادایی
۱۹۸۷ - مارلون ماریو براندو دا سیلویرا، فوتبالیست برزیلی
۱۹۸۸ - روسلان آلبگوف، وزنهبردار روس

ژوزه مورینیو

۱۹۹۱ - آلکس ساندرو، فوتبالیست برزیلی
۱۹۹۳ - کامرون برایت، بازیگر کانادایی
۲۰۰۸ – پاول هشتپا، هشتپای انگلیسی

پاول هشتپا

مرگها

۴۵۷ - مارسیانوس، امپراتور بیزانس (۳۹۶)
۱۸۲۳ – ادوارد جنر، فیزکدان انگلیسی (ت. ۱۷۴۹)
۱۸۲۴ – تئودور ژریکو، نقاش فرانسوی (ت. ۱۷۹۱)

تئودور ژریکو

۱۸۵۵ – ژرار دو نروال، شاعر فرانسوی (ت. ۱۸۰۸)
۱۸۸۶ – دیوید رایس اچیسون، ژنرال و سیاستمدار آمریکایی (ت. ۱۸۰۷)
۱۸۹۱ – نیکلاوس اتو، مهندس آلمانی، مخترع موتور درونسوز (ت. ۱۸۳۳)

نیکلاوس اتو

۱۹۴۳ – نیکلای واویلف، گیاهشناس روس (ت. ۱۸۸۷)
۱۹۶۲ – لوچیانوی خوششانس، گانگستر آمریکایی (ت. ۱۸۹۷)
۱۹۷۳ – ادوارد جی. رابینسون، بازیگر آمریکایی (ت. ۱۸۹۳)
۲۰۱۱ – چارلی لووین، خواننده، ترانهسرا و گیتارسیت آمریکایی (برادران لووین) (ت. ۱۹۲۷)

چارلی لووین

*****

تقویم تاریخی

*SAmirA

کاربر نگاه دانلود

پیشنهادات

*SAmirA

کاربر نگاه دانلود

فریال

کاربر نگاه دانلود

*SAmirA

کاربر نگاه دانلود

*SAmirA

کاربر نگاه دانلود

فریال

کاربر نگاه دانلود

فریال

کاربر نگاه دانلود

فریال

کاربر نگاه دانلود

فریال

کاربر نگاه دانلود

فریال

کاربر نگاه دانلود

برخی موضوعات مشابه

راز علاقه به «سنگ و جواهرات» از ایران باستان تا امروز

گالری تاریخی

آمار انجمن

این صفحه را به اشتراک بگذارید

*تقویم تاریخی*

کاربر نگاه دانلود

پیشنهادات

کاربر نگاه دانلود

کاربر نگاه دانلود

کاربر نگاه دانلود

کاربر نگاه دانلود

کاربر نگاه دانلود

کاربر نگاه دانلود

کاربر نگاه دانلود

کاربر نگاه دانلود

کاربر نگاه دانلود

برخی موضوعات مشابه

راز علاقه به «سنگ و جواهرات» از ایران باستان تا امروز

گالری تاریخی

تقویم تاریخی