«جدایی نادر از سیمین» اولین فیلمی بود که توانست از سوی سینمای ایران برنده جایزه رده فیلم های خارجی زبان آکادمی اسکار شود؛ درامی که با بهانه طرحِ یک جدایی به سراغ عمیق ترین چالش های پیشِ روی انسان ایرانی در خانواده و جامعه رفته بود. پس از این فیلم، موج جدیدی از درامِ اجتماعی در سینمای ایران به راه افتاد که هنوز هم ادامه دارد؛ پس شاید زیاد عجیب نیست که «جدایی نادر از سیمین» در صدر این لیست قرار دارد. به هر حال می شود تاثیر این اثر را بر سینمای ایران در وجوه مختلف بررسی کرد؛ اما دیگر کسی تردیدی ندارد که «جدایی نادر از سیمین» مهم ترین اتفاق سینمای ایران در حضور جهانی اش و هزاره سوم سینما تا به اینجا بوده است...
بنی اعتماد پیش از ساخت فیلم های جریان سازش اولین کار بلند سینمایی اش را در سال 66 با عنوان «خارج از محدوده» در کارنامه داشت؛ فیلمی که جایزه جشنواره فیلم های کمدی ایتالیا راهم گرفته بود. او در سال های 67 و 68 به ترتیب «زرد قناری» و «پ1ول خارجی» را جلوی دوربین برد تا اینکه بالاخره در سال 70 «نرگس» را ساخت. نرگس شروع دوره ای از فیلمسازی او بود که تا به امروز با اوج و فرودهایی ادامه پیدا کرده است. فیلم، داستانِ دو زن و یک مرد و مصائب شان را در روابط مشترک روایت می کند. خیلی ها هنوز این فیلم را بهترین فیلم رخشان بنی اعتماد می دانند...
دندان مار، محصول 1368، یکی از روشن ترین تصویرهای اجتماعی سینمای ایران را در دهه 60 به دست ما می دهد؛ فیلمی که به واسطه حضور تمام و کمال عناصر سبکی سینمای کیمیایی تکرار نشدنی است. سویه های انتقادی فیلم و توجه متعهد و اجتماعی به مردمان کشوری جنگ زده در آن دوران، بسیار برای فیلم مشکل آفرین شد؛ اما با وجود همه این تفاسیر، وقتی که در جشنواره برلین به نمایش در آمد، تحسین «فرانسیس فورد کوپولا» کارگردانِ «اینک آخرالزمان» را برانگیخت. دندان مار، یکی از معدود نقاط برخورد کیمیایی با سینمای اجتماعی است...
ابد و یک روز، محصول سال 1394 و در کنار «فروشنده» فرهادی از تازه ترین گزینه های در خور توجه در این نظرسنجی است. شاید خیلی ها بگویند که باید چند سالی از این فیلم فاصله گرفت و آن وقت دید که باز منتقدان در این گونه لیست ها به یادش می افتند یا نه! اما همه این فرضیه ها و گمان ها چیزی از اهمیت فیلم در مقام اولین ساخته کارنامه فیلمسازش کم نمی کند.
سعید روستایی 27 سال دارد و هنوز برای قضاوت توفیق او در سینما شاید زود است. روستایی در این فیلم به پایین شهر رفته و چالش های یک خانواده فرودست را با اعتیاد و عواطفِ مشترک شان روایت می کند. شناخت او از این فضا و آدم ها تحسین برانگیز است...
همان طور که «نرگس» به عنوان نقطه عطف اول در آثار بنی اعتماد، خودی نشان داده است، گویا باید «زیر پوست شهر» را نقطه عطف دوم کارنامه سینمایی او قلمداد کرد. این فیلم که در سال 1379 ساخته شده است، با نگاه جسورانه فیلمسازش به مسائل اجتماعی و خصوصا مسائل مربوط به زنان و جایگاه اجتماعی و حقوقی آنان می پردازد...
اجاره نشین ها، ساخته داریوش مهرجویی و محصول 1365 است. فیلم در زمان اکرانش غوغایی به پا کرد که با مخالفت هایی شدید مبنی بر اکران شدنش همره بود. اجاره نشین ها فیلمی است با رگه های طنز و فضای سمبولیک که مهرجویی در آن برای هر بخش از جامعه اش یک شخصیت طراحی کرده است. لحنِ گزنده و انتقادی اجاره نشین ها و فیلمنامه و کارگردانی دقیقش آن را به یکی از مهم ترین آثار نقد اجتماعی در سینمای ایران بدل کرده است...
«بوتیک» به کارگردانی حمید نعمت الله و محصول سال 1382 به شرایط و روابط بخشی از جوانان در جامعه شهری ایران امروز می پردازد. جوانانی که با مشکلاتی مثل بی کاری، اعتیاد و روان نژندی دست و پنجه نرم می کنند. این فیلم برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول از بیست و دومین جشنواره فیلم فجر شد و از سوی منتقدان بازخوردهای مثبتی گرفت...
شوکران، محصول سال 1377، از نمونه های موفق سینمای اجتماعی – سیـاس*ـی است. ساخته شدن شوکران در سینمای ایران به جریانی دامن زد که هنوز نیز کج دار و مریز ادامه دارد. این فیلم توانست به فضای سیاستمداران ورود کند و بسیاری از خط قرمزها و تابوها را به چالش بکشد. تلفیق این فضا با نشانگانِ سینمای اجتماعی، شوکران را در زمانِ ساختش یگانه و منحصر به فرد می کند...
سگ کشی شاید بیشتر از هر فیلم دیگر بیضایی با جهانِ بیرون رابـ ـطه برقرار می کند. جهانی ترسناک و تکان دهنده که با از سر گذراندن دوره های پر تنش و پر هزینه پا در راه جدیدی می گذارد. دوره ای که در آن، ثروت عامل بی رقیب منزلت اجتماعی است. سگ کشی استعاره ای است پیچیده که با لایه های مختلف جامعه ایرانی درگیر می شود. این فیلم محصول سال 1379 است.