متفرقه معرفی و نقد فرار مرغی

[^M.Sajdeh.76]

نقد و بررسی فیلم به قلم Roger Ebert (راجر ایبِت)

نشریه Chicago Sun-Times

نمره 8.8 از 10

خانم توييدي، زن ساده لوحي نيست. بر خلاف اسم شيرين و دوست داشتني بريتانيايي‌اش (توييدي به معناي پارچه فاستوني)، او يک مرغدار پير و ريزه ميزه مهربان نيست. ابتداي کارتون «فرار مرغی /Chicken Run» او مرغي، که تخم مرغ روزانه‌اش را نگذاشته، را از بقيه جدا مي‌کند و به [خرد شدن روي] يک تخته گوشت محکوم مي‌کند. از آنجايي که اين يک کارتون است منتظر ديدن يک شوخي و فرار خانم مرغه هستيم. اصلاً فکرشو هم نکنيد. سر از تن مرغک بيچاره جدا مي‌شود، مرغ‌هاي ديگر صداي تهوع آور فرود آمدن ساتور را مي‌شنوند – و بعد اگر کوچک‌ترين شکي درباره سرنوشت مرغ بيچاره باقي مانده باشد آن هم با ديدن استخوان‌هاي او برطرف مي‌شود.

تالار نقد نگاه دانلود

 

[^M.Sajdeh.76]

بنابراين، در «فرار مرغی» فرار از مرغداري توييدي براي مرغ‌ها مسئله مرگ و زندگي است. «فرار مرغی» يک انيميشن جادويي جديد است که به هيچ اثر ديگري شبيه نيست. مانند فيلم کاملاً متفاوت، البته از جهات ديگر، «بِیب / Babe»، فيلمي است که از حيوانات به عنوان جانشينان اميدها و بيم‌هاي ما استفاده مي‌کند و وقتي تلاش مرغ‌ها براي فرار يکي پس از ديگري با شکست روبرو مي‌شود، افسون فيلم ما را شيفته خود مي‌سازد.

تالار نقد نگاه دانلود

 

[^M.Sajdeh.76]

فيلم با صحنه اي که برخي فيلم‌هاي مربوط به زندان‌هاي جنگ جهاني دوم، مانند «فرار بزرگ/The Great Escape» و «بازداشتگاه شماره ۱۷/ Stalag 17» (مهم‌ترين موقعيت فيلم لانه شماره ۱۷ است)، را مسخره مي‌کند شروع مي‌شود. بيشتر مرغ‌ها از اسارت و داشتن غذاي مجاني («غذا دادن به مرغ‌ها، کار مورد علاقه من است!») راضي‌اند، اما يکي از آن‌ها به نام جینجر خيلي شجاع است و مرتب سعي مي‌کند تا فرار کند و هميشه هم بعد از اين که گير مي‌افتد توي زغال داني به مدت يک هفته تنبيه مي‌شود. وقتي که خانم توييدي (با صداي ميراندا ريچاردسون) تصميم به تغيير کاربري مرغداري‌اش از فروش تخم مرغ به تهيه کيک مرغ مي‌گيرد، انگيزه جينجر براي فرار قوي‌تر مي‌شود.

تالار نقد نگاه دانلود

 

[^M.Sajdeh.76]

جينجر (با صداي جوليا سووالا) همه چيز را امتحان کرده است: تونل‌ها، منجنيق، تغيير شکل، انواع و اقسام کلک‌ها. آقاي توييدي (با صداي تونی هِيگارث) مطمئن است که مرغ‌ها در حال کشيدن نقشه فرار هوشمندانه اي هستند، اما نمي‌تواند همسرش را، که مطمئن است مرغ‌ها خنگ‌تر از اين حرف‌ها هستند، متقاعد کند. بعد يک موهبت الهي از راه مي‌رسد: راکي، خروس پرنده (با صداي مِل گيبسون)، پرنده آمريکايي که از سيرک گريخته است. بدون شک او مي‌تواند پرواز کردن را به مرغ‌ها ياد دهد و آيا آن‌ها مي‌توانند از اين راه فرار کنند؟ شايد، شايد هم نه. قبل از اين که پاسخ اين سئوال را ببينيم ماجراهاي زيادي رخ مي‌دهد و مهيج‌ترين آن‌ها صحنه اي است که در ان جينجر و راکي داخل دستگاه تهيه کيک مرغ مي‌شوند، سکانس اکشني که به نوعي ما را به ياد قطار فراري در فيلم «اينديانا جونز و معبد مرگ / Indiana Jones and the Temple of Doom» مي‌اندازد. در نقشه فرار نه تنها تست‌هاي شجاعت و مهارت وجود دارند، بلکه تست‌هاي شخصيت نيز ديده مي‌شوند به طوري که پرنده ها روحشان را مي‌بينند و عزم پنهان خود را کشف مي‌کنند.

تالار نقد نگاه دانلود

 

[^M.Sajdeh.76]

ممکن بود در يک فيلم سنتي‌تر، فيلمنامه به صورت خودکار جلو برود. اما در «فرار مرغی»، که نگاهي وسواسي و گاهاً تيره تر به احتمالات دارد، قضيه فرق مي‌کند. يکي از نقاط قوت فيلم روشي است که فيلم با استفاده از آن به بسياري از شخصيت‌ها اجازه مي‌دهد تا غيرعادي باشند (فيلم در انگلستان دهه ۱۹۵۰ رخ مي‌دهد و گاهي اوقات طعم شيطنت کمدي‌هاي الک گينس پير چشيده مي‌شود). کاراکترهايي مانند خروسِ پيشکسوت نيروي هوايي انگليس با يک راز مرموز نه تنها به فيلمنامه سيخونک نمي‌زند بلکه به رنگ و لعاب آن مي‌افزايد: اين فيلمِ درباره مرغ‌ها، بيشتر از بسياري از کمدي‌هاي کليشه اي، درباره انسان‌ها است.

تالار نقد نگاه دانلود

 

[^M.Sajdeh.76]

فرار مرغی» نخستين فيلم بلند سينمايي مشترک تيم دو نفره پيتر لُرد و نيک پارک، که سه جايزه اسکار بـرده‌اند (پارک) و نامزد دو جايزه (لرد) براي کار کردن در زمينه Claymation شده‌اند. Claymation تکنيک توقف-حرکت است که در آن خمير هر دقيقه از نمايي به نماي ديگر تغيير مي‌کند تا توهم حرکت سه بعدي را ايجاد نمايد. پارک خالق شخصيت‌هاي والاس و گروميت جاويدان، مرد و سگش در فيلم‌هاي «شلوارهای جابه جا / The Wrong Trousers» و «از بیخ تراشیدن / A close shave»، است. در «فرار مرغی» اين دو، نوعي نرمي و سياليت جديد را در هنرشان وارد کرده‌اند. انيميشن خميری سنتی (Clay animation)، خميرها را در هر نما بالا و پايين مي‌اندازد؛ مي‌توانيد تقريباً اثر انگشت‌ها را ببينيد. رويکرد ماهرانه تر آن‌ها در اين فيلم با خميرّ به شکل اسکلت درآمده شروع مي‌شود و بدن مدل‌ها را با «پوستي»، که به آن‌ها نرمي و ثبات مي‌دهد، مي‌پوشاند. جلوه نهايي بيشتر شبيه «داستان اسباب بازی / Toy Story» درآمده تا يک انيميشن خميری سنتی.

تالار نقد نگاه دانلود

 

[^M.Sajdeh.76]

آنچه که بيشتر از بقيه در اين فيلم دوست دارم اين است که به راحتي با يک فرار هوشمندانه در انتهاي فيلم سر و ته قضيه هم نمي‌آيد. فيلم مراقب ماهيت انسان‌ها (يا مرغ‌ها) است. فيلمي مانند «سرقت در ۶۰ ثانیه / Gone in 60 Seconds» کاملاً در اختيار فيلمنامه احمقانه‌اش است و فرصتي براي رشد شخصيت‌ها ايجاد نمي‌کند، چه برسد به اين که سرعت ديالوگ از اکشن براي بيننده پيشي بگيرد.

از طرف ديگر، «فرار مرغی» نه تنها خنده دار و ناقلا، باهوش و مبتکرانه است، بلکه …..مهربان و شيرين است. حساس و تأثيرگذار. اين فيلم توسط انسان‌ها ساخته شده نه ماشين‌ها، و در پايان احساس خستگي و حماقت نمي‌کنيد، بلکه خوشحال و (خودم مي‌دانم کمي عجيب است) اميدوار هستيد.

تالار نقد نگاه دانلود