نقد و بررسی فیلم خارجی معرفی و نقد فیلم هارلی کوئین: پرندگان شکاری

[^M.Sajdeh.76]

ولی نباید تعجب کرد اگر چندین و چند ماه بعد همین اثر ۱۰۹ دقیقه‌ای تبدیل به یکی از بازوهای تقویت‌کننده‌ی فروش فیلم The Suicide Squad جیمز گان شود. Birds of Prey باتوجه‌به فروش خود به احتمال بسیار زیاد هرگز اسپین‌آفی نخواهد داشت ولی کاراکتر اصلی آن یا همان هارلی کوئین لایو-اکشن DCEU با نقش‌آفرینی عالی صوتی و فیزیکی مارگو رابی تازه در این فیلم سینمایی فرصت و اجازه‌ی تبدیل شدن به هارلی کوئین را یافت.
البته که حقایق بالا قرار نیست از «پرندگان شکاری: و رهایی شگفت‌انگیز یک هارلی کوئین» (Birds of Prey: And the Fantabulous Emancipation of One Harley Quinn) اثری بسازند که باید نقص‌های آن را انکار کرد. این فیلم بدون درک حقایق جهان پیرامونی و وضعیت واقعی جوامع امروزی، درحالی‌که خواه یا ناخواه و حتی قبل از روشن شدن دوربین فیلم‌بردارش برای ضبط اولین سکانس توسط عده‌ای بیش از اندازه فمنیستی و شعاری خطاب می‌شد، تلاشی هم برای رفع این اتهام نمی‌کند و در لحظاتی که می‌خواهد درون داستان به کانسپت‌های ذاتا قابل احترام این‌گونه بپردازد، بیش از اندازه همه‌چیز را پررنگ به نمایش می‌گذارد و باعث زدگی برخی از تماشاگران می‌شود.

 

[^M.Sajdeh.76]

در حقیقت سازندگان گاهی به‌جای طراحی قصه‌ی فکرشده‌ای که این پیام‌ها را به ذهن مخاطب متبادر می‌کند، صرفا روبه‌روی او می‌ایستند و به شکل ضعیفی آن‌ها را در مقابلش فریاد می‌زنند. نتیجه هم می‌شود آن که بیننده نه‌تنها به اهمیت برابری زن و مرد در سرتاسر دنیا فکر نمی‌کند، بلکه اگر به برخی موارد حساس باشد، باید تا مدتی گوش‌درد را هم تحمل کند و صدای لحظات خوش‌ساخت و خوب اثر را هم نشنود!
طراحی لباس‌های سطح پایین اکثر کاراکترهای فیلم و عدم وفاداری جدی اثر نسبت به کامیک‌های مرجع در طراحی جزئیات بصری آن را از رسیدن به نهایت پتانسیل خود بازمی‌دارند

 

[^M.Sajdeh.76]

در عین حال نباید انکار کرد که جنس هجمه‌های واردشده به فیلم جدید کتی یان و آسیب واردشده بر فروش اثر به خاطر آن‌ها به مراتب گسترده‌تر و آزاردهنده‌تر از اعتراضات کم‌رنگ و سطحی روانه‌شده به سمت Wonder Womanها و Captain Marvelها (فارغ از آن که فروش آن فیلم‌ها به خاطر عامل بیماری‌زای بسیار بسیار کوچک اعصاب‌خردکنی به اسم ویروس کرونا هم کاهش نیافت) است. آن فیلم‌ها در عین رهبری شدن توسط یک پروتاگونیست مونث که اتفاقا جذابیت‌های ذاتی او هم می‌تواند عده‌ای را به سینما بکشاند، داستان‌های مردانه یا در بهترین حالت بی‌ارتباط به جنسیتی را روایت می‌کردند که در دلش ابرقهرمانی کم مثل‌ومانند به یاریِ دیگر انسان‌ها می‌رفت. حال آن که این‌جا با قصه‌ای شخصی‌تر روبه‌رو می‌شویم که همه‌ی کاراکترهای آن زنان و دخترانی هستند که در دل داستانک‌هایی ذاتا زنانه به مرز انفجار می‌رسند، سلاحی در دست می‌گیرند و در جنگی که می‌خواهند به شکلی که می‌خواهند، شرکت می‌کنند؛ آن هم نه نبردی برای نجات جهان. بلکه صرفا مبارزه‌ی چندنفره‌ای برای بهتر کردن وضعیت زندگی خود و شاید به‌صورت غیرمستقیم، تعدادی از آدم‌های دیگر شهر گاتهام.

 

[^M.Sajdeh.76]

درکنار مورد بالا و گره خوردن دائمی فیلم‌نامه‌ی اثر به رخدادهایی کلیشه‌شده در این مدل فیلم‌ها که می‌شود از ابتدای تماشای اثر مواجهه‌ی کاراکترها با آن‌ها را پیش‌بینی کرد، طراحی لباس ضعیف فیلم در اکثر موارد و عدم شخصیت‌پردازی برخی کاراکترهای فرعی همچون هانترس با بازی استاندارد اما کاملا قابل حذف و نادیده گرفتن مری الیزابت وینستد، اعضای مهمی دیگری از گروه اشکالات «هارلی کوئین: پرندگان شکاری» هستند.

 

[^M.Sajdeh.76]

وجود چند تضاد درون فیلم هنگام نمایش توانایی‌های هر کاراکتر کاری می‌کند که طی بعضی ثانیه‌ها استفاده‌ی ابزاری فیلم‌نامه از برخی از شخصیت‌ها توجه مخاطب را به خود جلب سازد

از آن‌جایی که قصه‌ی فیلم در اصل دور یک نفر و با کمی ساده گرفتن حول سه پروتاگونیست (یک پلیس، یک قناری و یک هارلی کوئین) و یک ضدقهرمان بسیار سطحی و تک‌بعدی (با دستیاری پوسیده و پرداخت‌نشده به اسم ویکتور زز با اجرای بد کریس مسینا) می‌چرخد، گاهی به خاطر حضور ناگهانی یک کاراکتر در سکانسی مهم ماهیت کامیک‌بوکی/ابرقهرمانی‌گونه‌ی «پرندگان شکاری» به طرز غلطی به چشم می‌آید. مثلا در اینکه شکل‌گیری جمع این آدم‌ها نبرد پایانی جذاب‌تری را ساخته است، شکی نیست. ولی وقتی ما پس از لـ*ـذت بردن از تماشای آن به ماهیت مسخره‌ی پیوستن یکی از افراد به گروه فکر می‌کنیم، دست فیلم‌نامه بیش از حد رو می‌شود و به‌سادگی می‌بینیم که یک کاراکتر فرعی فقط برای شلوغ کردن جمع به آن افزوده شده است. البته برخلاف تمام کاراکترهای فیلم که عملا از ابتدا تا انتها با وجود پذیرش تغییرات ظاهری در وضعیت درونی مشخصی هستند، هارلی کوئین به‌عنوان کاراکتر اصلی اثر قوس شخصیتی درستی را با فیلم طی می‌کند؛ از دختری جداشده از جوکر یا به قول خودش آقای جی. که باید سختی‌های حقیقی جدایی را در قالب از دست دادن امنیت دروغینش تجربه کند تا انسانی که با همه‌ی جنون خود حق و شانس لـ*ـذت بردن از زندگی در یک ماشین رنگارنگ را دارد و به درستی به این حق چنگ هم که نه، گاز می‌زند.

 

[^M.Sajdeh.76]

کارگردانی Birds of Prey در اکثر لحظات حکم عنصری خنثی را دارد اما طی سکانس‌های اکشن فیزیکی فیلم که از ایده‌ها و اجراهای بسیار خوبی بهره می‌برند و ثانیه‌های محدودی که یک طنز موقعیتی پایدار را می‌سازند و لبخند درشتی را به روی لب بیننده می‌نشانند، به خوبی روی سرگرم شدن مخاطبِ هدف با فیلم تاثیر مثبت می‌گذارد.

 

[^M.Sajdeh.76]

همچنین تنوع اکشن‌های اثر در موقعیت‌های ثابت و متغیر آن‌جایی بهتر به چشم می‌آید که می‌بینیم محصول مورد بحث یک فیلم اکشن‌محور نیست و تنها طی دقایقی تعیین‌شده به سراغ بهره‌جویی از آن می‌رود؛ گاهی این کار را با استفاده‌ی چندباره و درست از اسلوموشن برای پررنگ کردن بار اغراق‌امیز لحظات به سرانجام می‌رساند و گاهی هم مدام با فیلم‌برداری از زوایای متفاوت اما متصل به هم و یک تدوین خوب تماشاگر را درون موقعیت نگه می‌دارد. به همه‌ی این‌ها طراحی صحنه‌های درست و گریم‌های قابل قبول انجام‌شده روی صورت و موی بازیگرها را هم اضافه کنید تا بدانید چرا این فیلم که پس از Deadpool، محصول سال ۲۰۱۶ میلادی بین آثار بلاک‌باستری چند سال اخیر هالیوود لایق توجه‌ترین بهره را از شکستن دیوار چهارم بـرده است، همان‌گونه که گفته شد از برخی جهات پیشرفت DCEU را نمایش می‌دهد. برخورداری اثر از ریتم تندی که در صورت خسته‌کننده جلوه کردنِ لحظه‌ای داستان سریعا با استفاده از فلش‌بک‌ها همه‌چیز را از عقب شرح و بسط می‌دهد و سرعت روایت آن را زیاد نگه می‌دارد نیز یکی دیگر از نقاط قوت «هارلی کوئین: پرندگان شکاری» است. محصولی که برای رسیدن به این هارلی کوئین به بخشیدن آزادی کلامی به او و برای دست یافتن به اکشن‌های مد نظر خود به المان‌هایی همچون تصویرسازی واضح از خون احتیاج داشت و بااین‌حال اجازه نداد که رسیدنش به درجه‌ی سنی R در اکران کاری کند که سازندگان مدام با هدف جذب بیننده‌ی بزرگ‌سال چنین مواردی را بی‌دلیل در گوشه به گوشه‌ی آن قرار بدهند. Harley Quinn: Birds of Prey با داستان غیربزرگ‌سالانه‌ای که داشت، برای اکران راهی جز پذیرش درجه‌ی سنی R را مقابل خود نمی‌دید ولی خوش‌بختانه این هم برخلاف چیزی که در بسیاری از فیلم‌های مشابه دیده می‌شود، آن را به انجام کارهایی خارج از برنامه‌ریزی‌های سازنده‌ی دقایقش سوق نداد.

 

[^M.Sajdeh.76]

(دو پاراگراف بعدی نقد بخش‌هایی از داستان فیلم را اسپویل می‌کند)

اثر سینمایی جدید کتی یان چینی و کریستینا هادسون بریتانیایی خوب فهمیده است که مخاطب از مدت‌ها قبل دست آن را می‌خواند. به همین خاطر به‌جای تمرکز روی انجام کارهایی که از پس انجام آن‌ها برنمی‌آمد، کارهایی که باید و شاید را درست انجام می‌دهد. مثلا وقتی که می‌خواهد یک افسر پلیس گاتهام را به آستانه‌ی انزجار از محیط مردانه و ظالمانه‌ی اطراف خود برساند، این را به شکلی ساده اما باورپذیر و به اندازه‌ی کافی قدم به قدم به تصویر می‌کشد و وقتی می‌خواهد قناری سیاه را کنار هارلی بنشاند، سکانس به سکانس و منطقی به آن جهت حرکت می‌کند. طوری که مخاطب حداقل احساس نکند که به ناگهانی‌ترین حالت ممکن مقابل آن‌چه انتظارش را داشت، قرار گرفته است.

 

[^M.Sajdeh.76]

فیلم با پایان‌بندی خود و همان خــ ـیانـت ساده‌ی کاساندرا کین و هارلی کوئین به دیگران نیز سبب می‌شود که وفاداری آن به ماهیت این شخصیت کارتونی (به معنای واقعی کلمه) اما جالب را لمس کنیم و بهتر به یاد بیاوریم که اثر پیش‌رو در اوج حماقت به خرج دادن طی بعضی ثانیه‌ها به چه موارد کلیدی و مهمی هم تا انتها توجه کرد. البته که پایان فیلم باید با گاز زده شدن همان ساندویچ توسط همان کاراکتر تمام می‌شد. زیرا سرتاسرش درباره‌ی حرکت او از نقطه‌ی رسیدن دائمی به ساندویچ ویژه بدون هزینه و رسیدنش به آن در اوج آزادی و پشت سر گذاشتن رخدادهایی است که لیاقت گاز زدن به آن را به او می‌بخشند.

فیلم سینمایی Birds of Prey: And the Fantabulous Emancipation of One Harley Quinn به این دلیل با تمام اشکالاتش در جایگاه خویش (نه در قیاس با فیلمی هنری یا یک محصول سینمایی قابل‌توجه در هر زیرژانر دیگر) اثر خوبی است که از همان ابتدا می‌دانست هر کاری هم که بکند، عده‌ی قابل توجهی از مخاطب‌ها ساخته‌ای مانند آن را هرگز یک فیلم قابل قبول خطاب نخواهند کرد.