@تاریخچـــــــــــــه زبان ایتالیایی

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

@تا

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

یخچـــــــــــــه

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

بان ایتالیایی​

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

تاریخ زبان ایتالیایی

زبان ایتالیایی یکی دیگر از از اعضای خانواده بزرگ زبان های هندو-اروپایی است و در میان این اعضا به زیر شاخه زبان های رومانس تعلق دارد. ریشه کلیه زبان های رومانس مانند اسپانیایی، پرتغالی و فرانسوی زبان لاتین است که در امپراطوری روم باستان رواج داشته است. امپراطوری روم بیش از پانصد سال بر مناطق وسیعی از اروپا حاکم بوده و به همین دلیل، زبان لاتین و بخصوص لاتین عامیانه که بر زبان بازرگانان و سربازان رومی جاری بوده است، بر زبان های صحبت شده در مناطق تحت سلطه تاثیرات عمیقی گذاشته است.


یکی از خصوصیات زبان ایتالیایی قدیم تنوع بسیار لهجه های آن در مناطق مختلف شبه جزیره ایتالیا و اطراف آن بوده است. برای مثال در مناطق شمال و شمال غربی، لهجه گُل-ایتالیایی (گل نام باستانی سرزمین فرانسه است.) که تشابهاتی با زبان فرانسوی دارد رواج داشته است. از لهجه های دیگر ایتالیای آن دوران می توان به ونیزی، توسکانی، سیسیلی و بسیاری دیگر از آن ها اشاره نمود. تنوع لهجه های ایتالیایی باعث شده بود تا ایجاد یک زبان خالص که بیانگر تمامیت زبان ملت ایتالیا و یکپارچگی فرهنگی آن در سراسر شبه جزیره باشد، به تاخیر بیافتد. در واقع می توان گفت آثار مکتوبی که تا قبل از قرن دهم میلادی نوشته شده اند، بیشتر به زبان لاتین بوده و از اولین دست نوشته های موجود به زبان ایتالیایی در قرن 10 میلادی تا سه قرن بعد از آن هر نوشته به لهجه خاص خود نوشته شده است و نویسندگان اهمیتی به خوانا بودن مطلب برای دیگر افراد ایتالیایی نمی دادند. به علاوه با توجه به اهمیت زبان لاتین برای دستگاه کلیسا و تسلط آن بر نظام ایتالیا، بیشتر متون مهم به زبان لاتین نوشته می شده است.


قرن 14 میلادی آغاز شکوفایی زبان ایتالیایی است و در میان لهجه های موجود لهجه توسکانی بیشتر از سایر لهجه ها مورد توجه قرار گرفت. ایالت توسکانی در مرکز جغرافیایی ایتالیا قرار داشت و مرکز آن فلورانس، از نظر تجاری دارای اهمیت بوده بازرگانان بسیاری از سراسر ایتالیا برای انجام معاملات به فلورانس در رفت و آمد بودند. لهجه توسکانی در ساختار و آوا بیشتر از بقیه لهجه ها به زبان لاتین نزدیک بود و می توانست به خوبی تمدن و فرهنگ روم باستان را منتقل نماید.


در همین دوران بود که سه ادیب و داستانسرای مشهور در توسکانی ظهور کردند و با آثار پرطرفدارشان موجب اعتلای لهجه فلورانسی به عنوان لهجه برتر ایتالیایی شدند و می توان گفت این سه تن از پایه های تحول فرهنگی ایتالیا از قرون وسطی به رنسانس هستند: دانته آلگیری، فرانچسکو پترارکا و بوکاچیو. در این میان دانته با استفاده از لهجه توسکانی و یاری گرفتن از لهجه سیسیلی کتابی به نام کمدی الهی نوشت و ثابت کرد که بدون استفاده از زبان لاتین هم می توان آثار ادبی بزرگ خلق نمود. کتاب کمدی الهی مشهورترین اثر ادبی تاریخ زبان ایتالیایی است. پترارکا که ادیب و فیلسوفی بزرگ بود، با اهمیت بسیار به تاریخ و تمدن باستانی روم، بسیاری از آثار مهم نوشته شده به زبان لاتین را به لهجه توسکانی ترجمه نمود و خود خالق اثری به نام منظومه عشقی است که اهمیت آن تا به امروز حفظ گردیده است. بوکاچیو نیز در اثر مشهورش به نام دکامرون شامل یکصد قصه، که لحنی هزار و یک شب وار و طنزآمیز دارد، توانست بابی تازه را در داستانسرایی در ادبیات ایتالیا باز نماید. در ایام رنسانس آثار بیشتری از جمله نوشتارهای افلاطون و ارسطو از زبان های لاتین و یونانی به ایتالیایی ترجمه گردید. در ادامه و در قرن های 15 و 16 میلادی نوشته های متنوعی در زمینه های غیر ادبی مانندِ سیاست، فلسفه، علوم دقیقه و پزشکی به قلم دانشمندانی نظیر ماکیاولی و داوینچی و گالیله به رشته تحریر درآمد.

در قرن های 15 و 16 میلادی نهضتی به نام «پرسش از زبان» (Questione Della Lingua) میان زبانشناسان و ادبای ایتالیا آغاز گردید. آن ها تلاش کردند تا زبان ایتالیایی را از تشتت رهایی بخشند و لهجه توسکانی قرن 13 و 14 را به عنوان زبان ایتالیایی کلاسیک و استاندارد در دستور زبان و فرهنگ لغت معرفی نمایند و از ورود واژگان بیگانه به این زبان جلوگیری نمایند. نخستین آکادمی زبان و فرهنگ ایتالیایی به نام آکادمی دلاکروز در سال 1583 تاسیس شد و نخستین فرهنگ لغتی که در سال 1612 در این آکادمی به چاپ رسید، شمال لغاتی از کتاب کمدی الهی اثر دانته، دکامرون اثر بوکاچیو و کانزیونرنه اثر پترارکا بوده است. اعضای آکادمی با گذشت زمان دریافتند که کلاسیک گرایی شدید در انتخاب لغات ممکن است ایتالیایی را به زبانی مرده تبدیل کند لذا لازم است تا تغییرات طبیعی یک زبان زنده را بپذیرند و میان زبان کلاسیک و خالص و زبان رایج زمانه مصالحه برقرار نمایند.


با وجود تمام این کوشش ها، لهجه استاندارد توسکانی تا قبل از دوران اتحاد ایتالیا در سال 1861 به عنوان زبان رسمی در سراسر شبه جزیره مطرح نشده بود. از آن پس بود که علیرغم دو جنگ جهانی، این زبان به دلیل یکپارچگی سیـاس*ـی، اقتصادی و آموزش اجباری این لهجه در مدارس، در کلیه مناطق ایتالیا مورد استفاده قرار گرفته است. در زبان ایتالیایی امروزی کیفیت لاتین وار لهجه فلورانسی حفظ شده اما فرهنگ لغت آن بنا بر مقتضیات زمان و زندگی در ایتالیا تغییر پیدا کرده است. آواهای زبان ایتالیایی بسیار ساده تر از زبان لاتین است و املای لغات با کلمات بی صدای کمتری نوشته می شود. به همین دلیل فراگیری زبان ایتالیایی برای کسی که به یکی از زبان های رومانس یا لاتین آشنایی داشته باشد، چندان دشوار نیست و سالانه بسیاری از افراد در سراسر دنیا شروع به یادگیری زبان ایتالیایی می نمایند تا از فرهنگ، هنر و ادبیات غنی ایتالیایی به زبان اصلی لـ*ـذت ببرند.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

زبان ایتالیایی

(La Lingua Italiana یا Italiano) از شاخه‌های زبان لاتین است و با زبانهای دیگر لاتین مانند اسپانیایی، فرانسوی، رومانیایی و پرتغالی شباهاتهای زیادی دیده می‌شود. در بین زبانهای لاتین، ایتالیایی بیشترین واژگان مشترک با لاتین و نزدیک‌ترین زبان به آن است.

گویشوران این زبان که در ایتالیا، بعضی از کانتونهای کشور سوئیس که با ایتالیا مرز مشترک دارند، اتیوپی، مالت، واتیکان، سان مارینو، ونزوئلا، کرواسی، مراکش، اسلوونی، لیبی، تونس، سومالی، سومالی‌لند، اریتره، جزیره کرس و شهر نیس فرانسه (هردو پیشتر جزو خاک ایتالیا بودند)، آمریکا، کانادا، استرالیا، آلبانی، بخش‌هایی از کشور آرژانتین و قسمت‌هایی از برزیل زندگی می‌کنند.

نسل قبلی کشورهایی همانند مراکش و لیبی هنوز به زبان ایتالیایی سخن می‌گویند ولی میزان سخن‌وران این زبان در این کشورها، پس از تأکید بیشتر بر روی زبانهای بومی و زبان عربی و انگلیسی کاهش پیدا کرده‌است.

زبان رسمی
ایتالیایی زبان رسمی ایتالیا، سان مارینو، سوئیس (یکی از چهار زبان رسمی)، سومالی، اسلوونی (همراه با زبان اسلوونیایی در چهار ایالت: کوپر، ایزولا، پیران و پورتورس)، واتیکان و شهرستان ایستریا در کشور کرواسی می‌باشد.

الفبای ایتالیایی
الفبای ایتالیایی دارای ۲۱ حرف می‌باشد که در زیر، شکل و نام آن‌ها را می‌یابید:

حرف نام حرف نام حرف نام
A اَ H آکا Q کو
B بی I ئی R اِرّه
C چی L اِلّه S اِسِّ
D دی M اِمّه T تی
E اِ N اِنّه U او
F اِفه O اُ V وو، وی
G جی P پی Z زٍتّا
حروف دیگری هم وجود دارند که در زبان ایتالیایی نیستند ولی در کلمات بیگانه که به این زبان وارد شده‌اند تلفظ می‌شوند.

حروف بزرگ حروف کوچک آوا
J j یِ
K k کاپا
X x ایکس
Y y ایپسیلن
W w وو دوپّیا

گستره زبان ایتالیایی: سرمه‌ای: زبان بومی، آبی: زبان اداری، آبی روشن: زبان دوم یا زبان غیررسمی، چهارگوش سبز: اقلیت ایتالیایی‌زبان

ترکیب‌های نویسه‌ای
ترکیب نویسه‌ها آوا
CI و CE چ
CH ک
SCI و SCE ش
GI و GE ج یا ژ
GH گ
GN نی
GL آوایی بین ی و ل

• با تکرار دو نویسه پشت‌سرهم، آن نویسه مشدد خوانده می‌شود. برای مشدد کردن نویسه‌های ترکیبی تنها باید نویسهٔ نخست دوبار نوشته‌گردد.

ساختار زبان ایتالیایی
ساختار زبان ایتالیایی معمولآ به نه پاره‌گفتار (بخش دستوری)∗ یعنی فعل، اسم، حرف تعریف، صفت، ضمیر، قید، حرف اضافه، حرف ربط و علائم تقسیم می‌گردد، که تنها به شرح بخش‌های فعل، اسم و حرف تعریف به شرح ذیل بسنده می‌کنیم:

1. ساختار فعل در زبان ایتالیایی به این شکل است که کلیه افعال به سه دسته ARE- IRE - ERE تقسیم می‌شوند که هر دسته در هر زمان با فرمول خاص زمانی و دسته‌ای خود صرف می‌شود و این فرمول نسبتاً ساده به کاربر این امکان را می‌دهد که دسته و زمان فعل را به آسانی تشخیص دهد.
2. در بخش اسم تمامی نام‌های ایتالیایی به یکی از حروف: O-I-A-E ختم می‌شوند که عموماً، نام‌های ختم شده به O مفرد مذکر، نام‌های ختم شده به A مفرد مؤنث، بیشتر نام‌های ختم شده به I جمع مذکر و اکثر نام‌های ختم شده به E جمع مؤنث می‌باشند.
3. حرف تعریف در زبان ایتالیایی به شش بخش: Il -I -La- Le- Lo- Gli تقسیم می‌شود که اساسآ بر حسب تعداد، جنس و حرف اول کلمه‌ای که بعد از آن می‌آید تغییر می‌کند، بنابراین حرف تعریف معین IL قبل از نام‌های مفرد مذکری که باحروف بی صدا (بجز s ناخالص و z که باحرف تعریف Lo درمفرد و با gli در جمع نشان داده می‌شوند) قرار می‌گیرد و صورت جمع آن I می‌باشد.

شکل مؤنث حرف تعریف به پیچیدگی مذکر آن نیست و تنها برای مفرد یک شکل وجود دارد و آن La می‌باشد که قبل از کلماتی که باحروف باصدا شروع می‌شوند به شکل 'L درمیاید، در جمع هم تنهایک شکل دارد آنهم Le که قبل از کلماتی که با e شروع شوند بصورت 'L درمیاید.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

تاریخچه و نکات زبان ایتالیایی

زبان ایتالیایی در آرژانتین و ایالت متحده آمریکا نیز یکی از زبان های رایج به شمار می رود. همچنین گفتنی است که در جدول محبوب ترین زبان های غیر انگلیسی، رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است.





برخی از زبان های کشورهای مختلف بسیار سخت می باشد مانند زبان ژاپنی و چینی که یادگیریش بسیار سخت می باشد در ادامه جزئیات بیشتر آیا زبان ایتالیایی سخت است و زبان ایتالیایی چیست را در سایت فراناز خواهید خواند با ما همراه باشید.





زبان ایتالیایی هم مانند همه زبان ها دارای کلمات و لغات خاصی می باشد که شما می توانید با یادگیری این زبان وارد یک دنیای جدید شوید در بسیاری از دانشگاه های ایران زبان ایتالیایی تدریس می شود شما می توانید با یادگیری این زبان برای کار به کشور ایتالیا بروید زبان ایتالیایی همانند دیگر زبان های رومی ریشه لاتین دارد. بیش از ۸۵ میلیون نفر در جهان به زبان ایتالیایی سخن می گویند. فارغ از اینکه زبان رسمی کشور ایتالیا محسوب می شود، زبان غیررسمی مناطقی همانند سن مارینو، سوئیس، اسلوونی و واتیکان سیتی نیز هست.





الفبای ایتالیایی ۲۱ حرف دارد


در الفبای ایتالیایی فقط ۲۱ حرف وجود دارد. حروف انگلیسی همانند جی، کی، دبلیو، اکس و وای در ایتالیایی وجود ندارند. بنابراین، اگر یکی از این حروف را در نوشته های ایتالیایی مشاهده کردید، باید بدانید که از زبان های دیگر همانند انگلیسی یا اسپانیایی به عاریه گرفته شده است.

همه حروف صدادار در یک کلمه وجود دارند!


Soqquadro (سوک‌کوادرو) به معنای «به هم ریختگی» تنها واژه ایتالیایی است که در آن دو حرف q پشت سر هم دارد. استفاده از دو q در این کلمه مجاز است. همچنین، کلمه Aiuole (جمع واژه aiuola – (آیوئالا) به معنای گلزار) کوتاه ترین کلمه ایتالیایی است که هر ۵ حرف صدادار این زبان را در خود دارد.





ارتباط با برق


واحد استاندارد اندازه گیری برق یعنی ولت (به طور دقیق تر باید بگوئیم ولتاژ) در ایتالیا ریشه دارد. «الساندرو ولتا» فردی بود که الکتریسیته را کشف نمود. بنابراین، واحد اندازه گیری برق را به منظور بزرگداشت این مخترع بزرگ، ولت نامیدند.





چرخاننده زبان


به گفته ایتالیایی ها، طولانی ترین کلمه ایتالیایی precipitevolissimevolmente به معنی «به سرعت هر چه تمام تر که می توانی» است که حاوی ۲۶ حرف است. اما به ادعای محققان زبان شناسی، طولانی ترین کلمه ایتالیایی، esofagodermatodigiunoplastica است که به عمل جراحی برداشتن معده و مری اطلاق می شود.





عبارتی که تلفظ آن بسیار دشوار است و می توان از آن به عنوان چرخاننده ی زبان یاد کرد، ‘Trentatré trentini entrarono a Trento tutti e trentatré trotterellando’ است به معنی: «سه فرد تشنه اهل ترنتو وارد شهر شدند، هر سه فرد تشنه کج و معوج راه می رفتند.»





تشابه نوشتاری و تلفظی


برخی از کلمه ها در زبان ایتالیایی شبیه واژه ها در زبان های دیگر نوشته و حتی به همان صورت تلفظ می شوند، اما مفهوم کاملا متفاوتی دارند. به طور مثال، una camera در زبان ایتالیایی به مفهوم «یک اتاق» است. اما camera در زبان انگلیسی به معنی «دوربین» است. این در حالی است که «دوربین» به ایتالیایی می شود: macchina fotografica.





پدر زبان ایتالیایی


درست است که مردم ایتالیا از ابتدا به زبان ایتالیایی سخن می گفته اند اما تا پیش از آمدن «دانته آلیگیری» این زبان استانداردهای لازم را نداشته است. دانته که خالق «کمدی الهی» است را پدر زبان ایتالیایی می دانند. آلیگیری کتاب کمدی الهی که در آن سفر خیالی خود را به دوزخ، برزخ و بهشت تعریف می‌ کند را در سال ۱۳۰۸ آغاز و در سال ۱۳۲۰ یعنی یک سال پیش از مرگش تکمیل کرد. بسیاری از نویسنده ها و شاعران آن دوره، نوشته های خود را به لاتین می نوشتند اما دانته زبان ایتالیایی را برای کتابت اشعار و کتاب هایش برگزید.

زمانی که ایتالیایی به زبان رسمی تبدیل شد، فقط ۲٫۵ درصد از مردم این کشور به این زبان صحبت می کردند





نویسنده های مشهوری همانند دانته و پترارک مسوول گویش توسکانی و تبدیل شدن زبان ایتالیایی به زبان رسمی بوده اند. هنگامی که ایتالیا در سال ۱۸۹۱ میلادی به ملتی متحد تبدیل شد، زبان ایتالیایی را نیز به عنوان زبان مادر این کشور برگزید. این در حالی بود که فقط ۲٫۵ درصد از مردم ایتالیا توان تکلم به این زبان را داشتند.





نخستین متن نوشته شده به زبان ایتالیایی


نخستین متنی که به زبان ایتالیایی نوشته شده است، Placiti Cassinesi است که یک سند قانونی برای اختلافات بر سر زمین های صومعه های جنوب ایتالیا به شمار می رود.

زبان موزیکال


دوستداران موسیقی با واژه های فورته، کریسندو، آلتو، سوپرانو و تمپو آشنایی دارند. این کلمه های ایتالیایی به استانداردهای موسیقی در سراسر جهان تبدیل شده اند.





پنجمین زبان محبوب دنیا برای یادگیری است


پس از زبان های (به ترتیب) انگلیسی، اسپانیایی، فرانسوی و آلمانی، زبان ایتالیایی پنجمین زبان محبوب مردم جهان برای یادگیری است. در کشور آمریکا نیز رتبه چهارم را دارد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

اما زبان ایتالیایی چه طور از زبان لاتین نشات گرفت؟

وقتی ما به زبان ایتالیایی می‌اندیشیم، به زیبایی کلاسیک، داستان عاشقانه و زیبایی فکر می‌کنیم، ما خانم‌ها و آقایان مورد احترام رم باستان را تصور می‌کنیم که به این زبان زیبا و خوشایند صحبت می‌کنند. با این حال، واقعیت پیدایش این زبان عاشقانه کاملاً متفاوت است؛ در واقع، زبان ایتالیایی از نوادگان غیرمستقیم یکی از گویش‌های عامیانه است که از زبان لاتین کلاسیک نشأت گرفته.


عجیب است، این طور نیست؟ ‌خب، همان طور که پیش می رویم، زبان لاتین در واقع از نوادگان زبان های Indo- European است، و زبان لاتین قدیمی به تقریبا ۷۰۰ سال قبل از میلاد بر می گردد. با این حال، در طی قرن ها، تغییرات زیادی در زبان لاتین کلاسیک ایجاد شد.


تاریخ


با توجه به افسانه‌های رومی و با وجود اینکه هیچ سندی برای این حقیقت وجود ندارد این زبان زاده‌ی تروجان‌ها است که پس از سقوط تروا وارد ایتالیا شدند. مستندسازی و رشد لاتین کلاسیک در مرکز ایتالیا شروع شد، منطقه‌ای شناخته شده به نام لاتیوم. این زبان در خلال اوج سیـاس*ـی امپراطوری رُم در خالص‌ترین حالت کلاسیکش استفاده می‌شد و تا به امروز همچنان به این شکل توسط کلیسای کاتولیک رُم مورد استفاده قرار می‌گیرد.


کاربرد


زبان لاتین کلاسیک طی قرن‌ها ادامه یافت و به یک زبان هنری، علمی و مذهبی حائز سَبک تبدیل شد. گویش‌های آن به رشد ادامه دادند و در طول زمان به ۳۰ زبان مختلف مدرن گسترش یافتند.


آغاز زبان ایتالیایی


تا ۶۰۰ سال پس از میلاد، گویش‌های لاتین از زبان لاتین کلاسیک بسیار سخت بودند تا آن‌جا که برای یک گویشور غیر ممکن بود صحبت نفر دیگر را متوجه بشود. می‌توانیم بگوییم که این سرآغاز زبان‌های رومی‌تبار به آن صورتی است که امروز می‌شناسیم. با اینحال زبانشناسان شفاف‌سازی می‌کنند که زبانِ‌ پیش از رُم که به ایتالیایی انجامید همچنان تا حد قابل ملاحظه‌ای با زبان مدرنی که امروزه صحبت می‌کنیم فاصله داشته است.


زبان ایتالیایی فعلی


با اینکه ایتالیایی یکی از ۳۰ زبان رومی‌تبار زاده‌ی لاتین است، برخلاف آن یکی همچنان تضادهای لاتین را در صامت‌های کوتاه و بلند حفظ می‌کند و آن را تبدیل به زبان رومی‌تباری می‌نماید که بیشترین شباهت را به زبان لاتین دارد.


امروزه زبان ایتالیایی توسط ۶۰ میلیون نفر در اتحادیه‌ی اروپا صحبت می‌شود، که تقریباً ۱۳ درصد جمعیت اتحادیه‌ی اروپا است. همچنین ۱۴ میلیون نفر دیگر به عنوان زبان دوم آن را صحبت می‌کنند، توسط افرادی که عضو اتحادیه‌ی اروپا نیستند، مثل سوئیس و آلبانی.

اما به بهترین دلایل برای یادگیری زبان ایتالیایی می پردازیم
۱- اگر از قبل زبان اسپانیایی یا فرانسوی را بلد باشید، یادگیری آن ساده‌تر است
اگر مخصوصاً اسپانیایی را خوانده باشید، زبان ایتالیایی یکی از ساده‌ترین زبان‌هایی است که پس از آن می‌توانید یاد بگیرید. بسیاری از لغاتشان ریشه‌ی کلمه‌ی لاتین مشترکی دارند، و گرامرشان خیلی شبیه به هم است. لغاتی مشخص تقریباً عین هم هستند، مانند “pensare” که یعنی به ایتالیایی حرف زدن، املای آن در اسپانیایی “pensar” و در فرانسوی “penser” است. اما گرامرشان نیز خیلی شبیه به هم است، پس فکر کنم کلمه‌ی penso” در اسپانیایی pienso” و در فرانسوی pense” است.
۲- کشوری غنی با فرهنگ
ایتالیا کشوری است با فرهنگی تاریخی و غنی. اگر زبانش را یاد می‌گیرید، می‌توانید در درجه‌ی اول فرهنگی را که این کشور می‌پروراند، یاد بگیرید. برای مثال می‌توانید با خواندن آثار کلاسیک ایتالیایی، ادبیات آن را تنفس کنید یا می‌توانید بهترین‌های سینمای ایتالیا را در نسخه‌های زبان اصلی آن تماشا کنید یا می‌توانید به موسیقی کلاسیک ایتالیایی بدون نیاز به ترجمه‌ی متن آهنگ گوش کنید.
۳- زبانی بسیار مورد توجه در تجارت
وقتی صحبت پیدا کردن شغل می‌شود، ما غالباً فکر می‌کنیم اسپانیایی و آلمانی مهمترین زبان‌ها هستند. با اینحال مشاغلی که با زبان‌های مختلف کار می‌کنند، قدر کارمندی را که می‌تواند ایتالیایی حرف بزند، می‌دانند. چون بسیاری شرکت‌های دیگر تنها بر سه زبان بزرگ دیگر تمرکز می‌کنند. ایتالیایی نه تنها زبانی آسان برای اضافه کردن به فهرستتان است بلکه زبانی سودمند نیز خواهد بود.
۴- کشوری عالی برای دیدن
ایتالیا کشوری شگفت‌انگیز است که می‌ارزد برای دیدندش از شمالش به جنوبش پیاده بروید. اگر زبان ایتالیایی را بلد باشید می‌توانید با محلی‌ها تعامل کنید و بهتر بفهمید که کدام بخش‌ها را در حین سفرتان به آنجا ببینید. ایتالیا پر از شهر‌ها و روستاهای با ارزش است و هر کدام جذابیت‌های خاص خود را دارند.
پس بفرمایید! دلایل زیادی برای یادگیری ایتالیایی وجود دارد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

عنوان مقاله: هویت زبان و ادبیات ايتاليايي و آشنایی ایرانی ها با آن
نويسنده: نویدرسولی کارشناس رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در ایتالیا - شهریور 1392




مقدمه


زبان ایتالیایی از شاخه‌های زبان لاتین است و با زبان های دیگر لاتین مانند اسپانیایی، فرانسوی، رومانیایی و پرتغالی شباهت های زیادی دارد. در بین زبان های لاتین، ایتالیایی بیشترین واژگان مشترک با لاتین و نزدیک‌ترین زبان به آن است.


ادبیات ایتالیا نخست مجموعه‌ای از غزل‌واره‌ها و اشعار عاشقانه و رزمی و بزمی بود که شاعران دوره گرد و نقالان آنها را بدون ادوات موسیقی و یا با چنگ و آواز برای مردم می‌خواندند و مردم ایتالیا بسی راغب به شنیدن این گونه ترانه‌ها و اشعار بودند. نغمه سازان و داستان پردازان ایتالیایی گاه از واژه‌های فرانسوی در عبارات موزون خویش سود می‌جستند. حدود قرن دوازدهم و سیزدهم میلادی هر یک از شهرها و نواحی ایتالیا دارای حکمرانی مستقل بود از این رو وحدتی در این سرزمین وجود نداشت و لهجه‌ها غالباً با هم تفاوت داشتند؛ با این حال در زمان «فردریک دوم»[1] زبان ایتالیایی در سیسیل و توسکانو مورد استفاده قرار می گرفت و شاعران و خوانندگانی که به ایتالیایی شعر می‌سرودند یا شعر را همراه با آواز می‌خواندند‏، قافیه پردازان سیسیل و توسکانی نامیده می شدند.


استاد و پیشوای این گونه اشعار ایتالیایی، شخصی به نام «گوئیدو گوئینتزلّی»[2] اهل بولونیا بود که در سال ۱۲76 میلادی درگذشت‏.[3] وی در سرودن غزل های پرشور عاشقانه، مهارتی بسزا داشت. نفوذ اشعار این شاعر بزرگ در پرورش فکری و شکوفایی استعداد دانته آلیگیری شاعر و نویسنده معروف ایتالیایی مؤثر بوده ‏است.


ادبيات ايتاليا، درست مانند سرزمين ايتاليا با اقليم‌ها و تيره‌هاي قومي گوناگون، سبک‌ها و محتواهاي يکسر متفاوت با يکديگر دارد و خوانندگان با ذائقه‌هاي مختلف در سراسر جهان را به خود علاقه مند ساخته است. اين تنوع اقليم به چندگانگي نظرات و ديدگاه‌هاي ادبي، گاه در تضاد با يکديگر، دامن زده است و به نسبت پشتوانه‌هاي مادي و تکيه گاه‌هاي سنتي متعلق به هر بخش از فرهنگ سرزمين، سرسبزي بوستان ادبيات اين کشور را تضمين کرده است.


البته باید بر این مهم اذعان داشت؛ در کشوري با چنين تنوع ارضي و قومي، با همسايه‌هاي اروپايي در شمال و آفريقايي در جنوب، که روند وحدت و گرد آمدن مردم آن زير يک پرچم و با يک زبان واحد صدها سال به درازا کشيد و هنوز هم پس از صد و پنجاه و یک سال از تحقق وحدت سراسري، زمزمه‌هاي جدايي طلبي از آن به گوش مي‌رسد نمي‌توان از ادبيات سراسري سخن گفت.


پژوهش حاضر در ابتدا با جستاری بر هویت زبان و ادبیات ايتاليايي، به نقش مؤثر این زبان در معرفی فرهنگ و تمدن مردمان آن سرزمین می پردازد و سپس چگونگی ورود زبان و ادبیات ایتالیایی به کشورمان را مورد بررسی قرار می دهد.


زبان ایتالیایی و حضور آن در میان ملل مختلف


زبان ايتاليايي به عنوان زبان رسمي ايتاليا و سن مارينو رايج است. همچنين به عنوان يكي از دو زبان رسمي واتيكان - كه زبان دوم آن لاتين است- و يكي از سه زبان سوئيس به همراه آلماني و فرانسه بكار مي رود. علاوه بر اين، ايتاليايي به عنوان زبان تجارت در مستعمرات سابق ايتاليا يعني اتيوپي، سومالي، ليبي و تونس استفاده مي شود. هم اكنون 70 ميليون نفر به زبان ايتاليايي تكلم مي كنند

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

كه اكثر آنها در شبه جزيره ايتاليا هستند، اما دسته هايي از آنها در منطقه «تيچينو» سوئيس، مناطق مرزي جنوب شرقي فرانسه و دستجات كوچك در اسلووني و كرواسي ساكن هستند. لهجه هاي ايتاليايي را نيز در «كورسيكا»

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و مناطق مهاجرنشين خارج از ايتاليا نظير آمريكا، برزيل و آرژانتين گويش مي كنند، هر چند زبان رسمي بشمار نمي رود. گويشگران لهجه ايتاليايي در خارج از اين كشور غالباً ايتاليايي استاندارد نمي دانند و از طرفي در خارج از كشور، اين گونه گويش در نسل هاي جديد رو به نابودي است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

ادامه مقاله



تاريخچه زبان ايتاليايي


زبان ایتالیایی یکی دیگر از اعضای خانواده بزرگ زبان های هندو- اروپایی است.[6] ايتاليايي استاندارد امروزي متعلق به شاخه اي از زبان ها موسوم به «Romance» است. گفته مي شود اين زبان ها كه از لاتين نشأت گرفته اند، رگه هايي از امپراطوري روم باستان مي باشند و منعكس كننده تاريخچه همگراي منطقه هستند كه سابقاً تحت امپراطوري روم بوده است.[7]


امپراطوری روم بیش از پانصد سال بر مناطق وسیعی از اروپا حاکم بوده و به همین دلیل، زبان لاتین و بخصوص لاتین عامیانه که بر زبان بازرگانان و سربازان رومی جاری بوده است، بر زبان های صحبت شده در مناطق تحت سلطه تاثیرات عمیقی گذاشته است.[8]


منشأ ايتاليايي امروزي و ساير زبان هايRomance ، نسخه اي محاوره اي و محبوب از زبان لاتين بود كه با كشورگشايي ارتش روم در سرتاسر اين امپراطوري منتشر گردید. اين كشورگشايي از شبه جزيره ايتاليا و سيسيل آغاز شد و به دنبال آن «گُل» - فرانسه امروزي- و شبه جزيره ايبريا - اسپانيا و پرتغال امروزي- و چندي بعد، جزاير انگلستان، دره رود راين - آلمان غربي و سوئيس- ، دره رود دانوب- جنوب آلمان، مجارستان و روماني- همچنين سواحل شمالي آفريقا - مراكش، الجزاير و تونس- را دربر گرفت.[9] بيشتر اين كشورها، چيزي را تشكيل دادند كه پس از آن كه مسيحيت درسال 312 بعد از ميلاد مسيح، دين رسمي شد به امپراطوري روم غربي شهرت يافت.- در حقيقت اين منطقه از لحاظ حكومتي از امپراطوري روم شرقي مستقل بود و مركز حكومتي آن قسطنطنيه نام داشت؛ اين خطه شامل استان هايي بود كه پيش از این، اسكندر مقدونی آن را فتح کرده بود و تا يونان ادامه داشت و حتي در حكومت رومي ها، زبان يوناني، زبان رسمي بود.[10]


يورش به قوم گُل، شبه جزيره ايبريا، شمال آفريقا و خود شبه جزيره ايتاليا در دهه اول400 بعد از ميلاد مسيح توسط قبايل ژرمن كه از مهاجمان كوچ نشين آسياي ميانه مي گريختند، منجر به شكست دولت امپراطوري روم غربي شد، همين يورش شكل گيري مراكز قدرتي را سبب گردید كه به صورت استاني بودند و رؤساي دولت، اقشاري از قوم بربر بشمار مي رفتند كه زبان مادري آنها لاتين نبود. در خود شبه جزيره ايتاليا، اين حاكمان از چند قبيله ژرمن تشكيل مي شدند از جمله قبيله «لونگوبارد» كه قلمرو حكومتي آن نه تنها استان كنوني لومباردي ايتاليا - كه مركز آن در نزديكي شهر ميلان بود - را شامل مي شد كه دوك نشين «اِسپولِتو» در بخش جنوب مركزي اين شبه جزيره را دربر مي گرفت. شهر روم كه مدت ها پيش دولت امپراطور روم غربي، آن را ترك كرده بود - و به شهري آرام تر به نام «راوِنا» تغيير مكان داده بود كه دفاع از آن ساده تر مي نمود و در كرانه درياي آدرياتيك قرار داشت،- و بخشي از اين امپراطوري كه به زبان لاتين گویش مي كردند، اكنون هرگونه اقتدار سياسي و زباني خود را از دست داده بودند. اين مناطق تنها نمونه هايي مكتوب از حقوق مدني روم باستان و متني از انجيل به نام «والگيت» را در خود حفظ كرده بودند. اين انجيل (404- 385 ب.م.م.) از يوناني براي استفاده در مناطق لاتين نشين امپراطوري توسط «سنت جروم» ترجمه شد. سازگاري اقشار جديد حكومتي - بربر- با گويشي از لاتين كه محبوب بود - اين گويش را جمعيت هاي بومي منطقه صحبت مي كردند - به عنوان نمونه اي از تأثير حكومت، تلفظي را تحميل كرد كه تا اندازه اي نسبت به ريشه اين زبان، از دوره حكومت رومي ها، غريب مي نمود. با اين وصف چنين تأثير خارجي بر آهنگ محبوب و محاوره اي لاتين در شبه جزيره ايتاليا، كمتر از مناطق اطراف آن بويژه در استان هاي سابق گُل يا همان فرانسه، داچا يا همان روماني و ...، احساس مي شد.[11]


دستور زبان لاتين محاوره اي كه ريشه و منشأ ايتاليايي استاندارد امروزي مي باشد بسيار ساده تر از دستور زبان لاتين ادبيات كلاسيك به نظر مي رسيد. از اين گذشته، ايجاد زبان هاي منطقه اي ايتاليايي در طول زمان از لاتين محاوره اي باعث ساده تر شدن آن نيز شد. بيشتر چيزهايي را كه لاتين از طريق صرف كلمات بيان مي كرد اكنون با كلمات و عبارات مجزا بخصوص از طريق ترتيب كلمات مطرح مي شد - اين پديده در لاتين بسيار انعطاف پذير بود زيرا روابط منطقي ميان واژگان تنها از طريق خاتمه آنها، صرف نظر از ترتيب واژگان، قابل فهم بود.-[12]


تحولاتي كه در دستور زبان بوجود آمد به تدريج درك زبان لاتين را كه هنوز در مراسم مذهبي مسيحيت و اوراق حقوقي بكار مي رفت براي گويشگران زبان هاي منطقه اي كنوني شبه جزيره ايتاليا و سيسيل سخت تر و سخت تر نمود. در نهايت ميل به شكوه بخشيدن و دادن وقار و ثبات به زبان كنوني، باعث شد كه برخي از نويسندگان تحصيل كرده كلاسيك در فلورانس - منطقه توسكانو ايتالياي امروزي- نوعي زبان نوشتاري جديد ايتاليايي را از طريق غني سازي و جلا بخشيدن به زبان محاوره اي توسكانو در اواخر دهه 1100 و اوايل دهه 1200 خلق كنند.[13]


استان توسکانو در مرکز جغرافیایی ایتالیا قرار داشت و مرکز آن فلورانس، از نظر تجاری دارای اهمیت بود و بازرگانان بسیاری از سراسر ایتالیا برای انجام معاملات به فلورانس در رفت و آمد بودند. لهجه توسکانو در ساختار و آوا بیشتر از بقیه لهجه ها به زبان لاتین نزدیک بود و می توانست به خوبی تمدن و فرهنگ روم باستان را منتقل نماید.[14] در حقیقت، زبان توسكانو اين دوره، گويشي آشنا براي آنها بشمار مي رفت. نويسندگان اين دوره از نئولوژيسم و عبارات هم خانواده بهره مي جستند كه از لاتين كلاسيك وام گرفته شده بود. اين زبان نوشتاري نوين مورد استفاده «دانته آلیگیِری» و نويسندگان بعد از آن نظير«جووانی بوكاچو»، « فرانچسکو پترارکا»، «لودوویکو آريوستو» و ساير قلم به دستان رنسانس ايتاليا قرار گرفت.[15] می توان گفت این افراد از پایه های تحول فرهنگی ایتالیا از قرون وسطی به رنسانس هستند. در این میان دانته با استفاده از لهجه توسکانی و یاری گرفتن از لهجه سیسیلی کتابی به نام «کمدی الهی» نوشت و ثابت کرد که بدون استفاده از زبان لاتین هم می توان آثار ادبی بزرگ خلق نمود. کتاب کمدی الهی مشهورترین اثر ادبی تاریخ زبان ایتالیایی است. «پترارکا» که ادیب و فیلسوفی بزرگ بود، با اهمیت بسیار به تاریخ و تمدن باستانی روم، بسیاری از آثار مهم نوشته شده به زبان لاتین را به لهجه توسکانی ترجمه نمود و خود خالق اثری به نام «منظومه عشقی» است که اهمیت آن تا به امروز حفظ گردیده است. «بوکاچو» نیز در اثر مشهورش به نام «دکامرون» شامل یکصد قصه، که لحنی هزار و یک شب وار و طنزآمیز دارد، توانست بابی تازه را در داستانسرایی در ادبیات ایتالیا باز نماید. «آریوستو» نیز کتابی حاوی ماجراهای قهرمانی به نام «اورلاندو دیوانه» عرضه کرد که خیلی مورد توجه قرار گرفت.[16]


لازم به ذکر است که در ایام رنسانس آثار بیشتری از جمله نوشتارهای افلاطون و ارسطو از زبان های لاتین و یونانی به ایتالیایی ترجمه گردید. در ادامه و در قرن های 15 و 16 میلادی نوشته های متنوعی در زمینه های غیر ادبی مانند سیاست، فلسفه، علوم دقیقه و پزشکی به قلم دانشمندانی نظیر ماکیاولی، داوینچی و گالیله نیز به رشته تحریر درآمد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

در قرن های 15 و 16 میلادی نهضتی به نام «پرسش از زبان» (Questione Della Lingua) میان زبان شناسان و ادبای ایتالیا آغاز گردید. آن ها تلاش کردند تا زبان ایتالیایی را از تشتت، رهایی بخشند و لهجه توسکانی قرن 13 و 14 را به عنوان زبان ایتالیایی کلاسیک و استاندارد در دستور زبان و فرهنگ لغت معرفی نمایند و از ورود واژگان بیگانه به این زبان جلوگیری نمایند. نخستین آکادمی زبان و فرهنگ ایتالیایی به نام آکادمی «دلاکروز» در سال 1583 میلادی تأسیس شد و نخستین فرهنگ لغتی که در سال 1612 در این آکادمی به چاپ رسید، شامل لغاتی از کتاب کمدی الهی اثر دانته، دکامرون اثر بوکاچو و دیوان نغمه ها اثر پترارکا بوده است. اعضای آکادمی با گذشت زمان دریافتند که کلاسیک گرایی شدید در انتخاب لغات ممکن است ایتالیایی را به زبانی مرده تبدیل کند لذا لازم است تا تغییرات طبیعی یک زبان زنده را بپذیرند و میان زبان کلاسیک و خالص و زبان رایج زمانه مصالحه برقرار نمایند.[17] از آن سده به بعد، نهال ادبیات رشد کرد و استعدادهای ادبی زیادی بارور شدند و امروزه شاهد آثار ادبی بسیار زیادی هستیم که هرساله کاندیدای جایزه های ارزشمندی می شوند.


با اين وصف، تجزيه شبه جزيره ايتاليا پس از روميان كه تا قرن نوزدهم ادامه داشت و درنتيجه، اشغال آن توسط دول همسايه، تهديدات نظامي و ايدئولوژيكي را براي مسيحيت كاتوليك بوجود آورد، همان گونه كه در غرب اروپا رايج بود. در نتيجه هيچ يك از زبان هاي منطقه اي ايتاليايي به عنوان زبان محاوره اي استاندارد ايتاليا نتوانست جهانشمول شود. البته پيش از اين نيز از طريق نظامي با اين امر مقابله مي شد. معهذا دستاوردهاي نويسندگان فلورانس در اواخر قرون وسطي و شروع دوره رنسانس سبب شد كه توسكاني ادبي به عنوان زبان نوشتاري استاندارد به صورت ثابت بكار رود.[18]


متحد شدن ايتاليا به عنوان يك قلمرو حكومتي در سال1860 و فراگيرشدن خط آهن كمي پس از آن به استفاده از ايتاليايي نوشتاري استاندارد به عنوان الگوي محاوره كه براي امور بازرگاني و سياسي راحت بود در سرتاسر اين كشور دامن زد. زبان توسكاني به عنوان زبان ايده آل ايتاليايي و نيز زبان استاندارد محاوره اي،- آن گونه كه رومي هاي بومي آن را تلفظ مي كردند - شناخته شد.


ماجراهاي امپراطوري قلمرو نوين ايتاليا، كاربرد ايتاليايي استاندارد را به عنوان زباني اداري و تجاري در كشورهاي مجاور نظير شمال آفريقا - تونس و ليبي- ، حبشه(اتيوپي) و سومالي رايج كرد كه در كرانه درياي سرخ قرار داشتند. اگرچه حوادث تلخ دولت موسوليني، پاياني نابهنگام را براي امپراطوري روم نوين سبب گرديد - همچنين حكومت شاهنشاهي سقوط كرد و در سال 1946 م. حكومت جمهوري جاي آن را گرفت- اما دانش ايتاليايي استاندارد كه در اين مستعمرات به جاي ماند در دوره پس از استعمار، كمك قابل توجهی به تجار ايتاليايي كرد.


با اين وجود، مهاجرت گسترده گويشگران ايتاليايي از اين كشور به مغرب زمين - كه پس از سال1860 م. با ظهور صنعت گرايي آغاز شد -، ازدحام جمعيت در مناطق روستايي و تمركز ثروت در قلمرو جديد ايتاليا به هيچ وجه باعث نشد كه ايتاليايي استاندارد پايگاهي ارزشمند را از لحاظ تجاري در دنيا كسب نمايد. گويشگران اين زبان - كه بسياري از آنها از نظر ايتاليايي بي سواد بودند - به عنوان فاتحيني كه بايد ميزبانان، زبانشان را فرا گيرند، وارد اين كشورها نشدند، بلكه آنها مانند تازه وارداني بودند كه به سازگاری خود با فرهنگ هاي انگليسي، اسپانيولي و يا پرتغالي كشورهاي مقصد مجبور شدند.[19]


در زبان ایتالیایی امروزی کیفیت لاتین وار لهجه فلورانسی حفظ شده اما فرهنگ لغت آن بنا بر مقتضیات زمان و زندگی در ایتالیا تغییر پیدا کرده است. آواهای زبان ایتالیایی بسیار ساده تر از زبان لاتین است و املای لغات با کلمات بی صدای کمتری نوشته می شود. به همین دلیل فراگیری زبان ایتالیایی برای کسی که به یکی از زبان های رومانس یا لاتین آشنایی داشته باشد، چندان دشوار نیست.


همچنین، زبان امروز مردم ايتاليا مانند زبان فارسي در بخش‌ها و نواحي مختلف با لهجه‌هاي مختلف و گاه غير قابل درک با اصول و قواعد زبان رايج، گفت‌وگو مي‌شود و در پاره‌اي از نقاط مانند دو جزيره سيسيل و ساردنيا، دو زبان محلي کاملاً مستقل، مانند زبان ترکي در ايران، رواج دارد.


آثاري مانند کمدي الهي، به رغم نگارش به زبان ايتاليايي، براي ايتاليايي‌هاي امروز مفهوم نيست؛ علی رغم زبان سعدي که تقريباً به همين دوران تعلق دارد ولي براي ما ايرانيان کاملاً قابل فهم است. امروز اين ديوان با حواشي و توضيحات، براي استفاده عموم، به زبان ايتاليايي معيار ترجمه مي‌شود. البته اين فاصله با گذشت زمان همواره کمتر مي‌شود تا به زبان ماکياولّي در «شهريار» مي‌رسيم که بيشتر به زبان معيار نزديک شده، ولي واژه‌هايي که او در آن زمان به کار بـرده است امروز معناي ديگري دارد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

ادبیات ایتالیا از گذشته تا به حال


ايتاليا در طول تاريخ همواره دو زبان يکي براي کتابت(لاتين) و يکي براي محاوره(ايتاليايي) در اختيار داشته است: زبان لاتين متعلق به خواص و زبان ايتاليايي براي کوچه و بازار و متعلق به عوام و زبان نزديک به زبان ايتاليايي امروز بوده است.«انه ئيد» اثر حماسي ويرژيل(19-70ق م)، در‌گذار از دوران جمهوري به امپراطوري، به زبان لاتين نگارش يافته و کمدي الهي، چکامه‌هاي دانته(1321-1265)، در ‌گذار از سده‌هاي ميانه به عصر نوزايي، به زبان ايتاليايي سروده شده است. اما يک سده بعد چکامه سراي ديگري مانند «فرانچسکو پترارکا» و نويسنده‌اي مانند «جوواني بوکاچو»، با اقتداي بيشتر از کليسا و با تبعيت از قواعد بلاغت حاکم بر دنياي ادب درآن زمان، بار ديگر آثار خود را به زبان لاتين به رشته نگارش درآوردند.


نفوذ دولت‌هاي خارجي و تصاحب بخش‌هاي قابل توجهی از سرزمين ايتاليا توسط دولت‌هاي فرانسه، آلمان و اسپانيا از يک طرف و حمايت کليسا از گرايش‌هاي گريز از مرکز جدایي طلبانه، حتي به قيمت از دست دادن وجهه عمومي از طرف ديگر، روند وحدت ايتاليا را نزديک به 300 سال به تعويق افکند. گویی چشمه ادبیات و دانش ایتالیا خشکید؛ زیرا محاکم تفتیش عقاید، هرعالم و ادیبی را در مظان اتهام می یافت از دم شمشیرخونخوار و بی رحم خود می گذرانید و مدت ها، ایتالیا از داشتن شاعر و نویسنده دانشمند محروم بود تا این که رفته رفته کلیسا رو به ضعف نهاد و از نفوذ اسپانیا در ایتالیا نیز کاسته شد. یکی از جنایات طرفداران قشری آئین مسیح، سوزانیدن «جوردانو برونو»[21] در فوریه 1600 میلادی بود.[22]


با پيدايش مرداني چون «نيکولو ماکياولّي» و «لئون باتيست آلبرتي» در سده شانزدهم توجه به زبان کوچه و بازار حداقل براي يادگيري از توده‌ها براي مبارزه با سلطه جويي کليسا که همچنان پشت زبان لاتين سنگر گرفته بود، اجتناب ناپذير مي‌نمود.[23]


پيدايش رنسانس و به دنبال آن اومانيسم در ايتاليا و سرايت آن به تمام فرهنگ مردم مغرب زمين نشان از برتري و تفوق زبان و فرهنگ ايتاليا تا سده شانزدهم بر ديگر فرهنگ و زبان‌هاي نيمکره غربي داشت. با پيدايش رفرم و پروتستانتيسم در اروپاي شمالي و پافشاري کليساي رم بر مواضع واپس مانده سده‌هاي ميانه اي، پيام رنسانس در شبه جزيره گوش شنوا نيافت ولي در ديگر کشورهاي قاره پا گرفت و مبدل به ‌انديشه علمي و نجوم شناسي شد. گرايش به سوي يک زبان سراسري در ايتالياي سده شانزدهم، که همچنان به صورت حکومت‌هاي خانوادگی در قالب دولت‌هاي محلي، در رقابت روزافزون و خانمان برافکن با يکديگر اداره مي‌شد، مرکزي به نام فلورانس يافت که در آن هنگام، پيشرفته‌ترين و با فرهنگ‌ترين دولت شهر ايتاليا بشمار مي‌رفت و مي‌توانست گرايش به سوي برقراري دولت سراسري را مسلم و بدون بازگشت سازد.


ایتالیا دوباره از قرن هیجدهم جان تازه یافت و شاعران و نویسندگانی ظهورکردند که از جمله می توان «ویتوریو آلفییِری» را نام برد که تراژدی های منظمی را سرود که در واقع، مجموعه ای بزرگ از تراژدی های ایتالیا را تشکیل می دهد. تراژدي هاي ويرژيني، فيليپ دوم، پولي نيس،آنتيگون از مهم ترين تراژدی های آلفییِری می باشند.[24]


درقرن نوزدهم و بیستم «جاکومو لئوپاردی» و «جوزپه کاردوچی» ظهورکردند و با خلق آثار پرارزش ادبی خود، شهرت و معروفیت فراوان درسراسر ایتالیا کسب کردند حتی کاردوچی به دریافت جایزه نوبل ادبیات توفیق یافت و برای اولین بار ایتالیا را صاحب این افتخار ساخت.[25] «آلساندرو مانتزونی» از نویسندگان قرن نوزدهم[26] ایتالیا است که کتاب «نامزد» یا «پیوند» وی به اکثر زبان های زنده دنیا ترجمه شده و سرمشق داستان نویسی تاریخی بشمار می رود. او نخستين نويسنده ايتاليايي بود كه خود را آشكارا يك رمانتيست خواند. لازم به ذکر است که مكتب رمانتيسم ايتاليا، در واقع، برای اولین بار در ميلان پا گرفت.[27]


در نیمه اول قرن نوزدهم قبل از استقلال ایتالیا و در دوران سلطه فرانسه و اتریش بر این کشور، از یک سو بحران فرهنگی و میل و اشتیاق شدید به آزادی و استقلال و از دیگر سو برتری فرهنگی فرانسه در ایتالیا موجب تولد نقد ادبی شد. بسیاری از ادیبان و شاعران و نویسندگان ایتالیا مانند «اوگو فوسکُلو»، «جوزپه مانتزینی» و ... در نوشته ها و نقدهایشان درمورد دانته و پترارکا، قرون وسطا و گذشته فرهنگی، مقام زبان ایتالیایی را ارتقا دادند و این گونه روح تازه ای به کالبد بی جان ملی گرایی و وطن پرستی دمیدند، نقد این نویسندگان و شاعران بر ادبیات و تاریخ کهن ایتالیا جرقه، منبع الهام و نقطه امیدی برای آزادی بود که در نهایت استقلال ایتالیا را به ارمغان آورد.[28]


آثار ادبی ایتالیا در قرن بیستم بسیار تأثیر گرفته از سال های تحت نفوذ فاشیسم به رهبری بنیتو موسولینی می باشد. «گابریله دانّونتزیو» از شاعران و نویسندگان مشهور ایتالیایی قرن بیستم می باشد که در زمینه نمایشنامه نویسی و شاعری مرتبه ای بلند دارد و عیب بزرگ وی همکاری با فاشیست های ایتالیا بود.


«لوئیجی پیراندلو»، نمایشنامه‌نویس و رمان‌نویس معروف ایتالیا بود که آثار فراوان پدید آورد که اغلب به زبان های زنده دنیا ترجمه شده است. او در سال ۱۹۳۴ برنده جایزه نوبل در ادبیات شد. داستان‌های کوتاه او نیز شهرت زیادی دارد.


«سالواتوره کُئازینودو» نیز از دیگر شاعران ایتالیایی قرن بیستم است که درسیسیل به دنیا آمد. بعد از تحصیل رشته مهندسی ساختمان به سمت معاون سردبیر «تمپو» Tempo خدمت کرد. از سال1941به عنوان استاد ادبیات ایتالیایی دریک هنرستان به تدریس پرداخت . بواسطه تمایلات فعالیت های ضد فاشیستی به امرمأموران موسولینی زندانی گردید. او در سال 1909 به دریافت جایزه ادبی نوبل توفیق یافت. این شاعر توانا در زمینه نقد و ترجمه به زبان ایتالیایی برخی از آثار شکسپیر و ای.ای کامینگز شاعر امریکایی، کارهای ادبی جالبی کرده بود.


همچنین «گراتزیا کوزیما دِلِدا» تنها نویسنده زن ایتالیایى اهل جزیره ساردنى و برنده جایزه نوبل ادبیات درسال 1926 است. رمان‌ها و داستان‌هاى او به خوبى بخشى از جامعه و محیط زندگى و حیات اجتماعى مردم ایتالیا و نگرش عمومى‌آنها را در مواجهه با مسائل زندگى به مخاطب معرفى مى‌کند.[29]


از دیگر نویسندگان مطرح عصر معاصر ایتالیا می توان به «ِاتوره اشمیتز» خالق آثاری چون پیری و اعترافات زنو، «بِنِدتو کروچه» متفکر معروف قرن بیستم ایتالیا با کتاب معروف چهار جلدی اش به نام فلسفه ارواح، «سکوندو ترانکوئیلی» با کتاب فونتامارا، «جوزپه اونگارتی»- نام مستعار اینیاتزیو سیلونه- با کتاب هایی همچون شادی طرد شده و احساس زمان، «کارلو لِوی» با اثر پرفروش مسیح در ابولی متوقف شد، «آلبرتو موراویا» خالق اثر دو زن، «داریو فو» معروف ترین نمایشنامه نویس ایتالیایی و برنده جایزه ادبیات نوبل در سال 1997 که اسرار کمدی و مرگ ناگهانی یک آنارشیست از جمله معروف ترین آثار وی می باشد، «اومبرتو اِکو» خالق رمان به نام رز و «ایتالو کالوینو» يكي از مهم ترين داستان‌نويس‌هاي ايتاليا خالق آثاری چون شواليه ناموجود، شاه گوش مي‌كند، كمك‌هاي كيهاني و بارون درخت‌نشين، اشاره کرد.[30]


ادبیات ایتالیا در قرن حاضر (بیست و یکم) در تلاش است که از الگوها دور نشود و برای توسعه افق فرهنگی کشور مفید باشد. البته گفتنی است که نمی توان مانع دست زدن به نقاط بی بازگشتی شد که به نظر می رسد برای ترسیم خطوط اصلی فرهنگ در قرن بیستم آمده است. به طور حتم بسیاری از خطوط چندگانه، اشتباه، متناقض، اما شناخته شده وجود دارد که حتی از دیدگاه مخالفان نیز به اشتراک گذاشته شده است.


با توجه به درگیری های قومی و مذهبی، تغییرات آب و هوایی غیر قابل بازگشت، تهدید بقای بشریت، اتلاف منابع طبیعی و... در جهان هستی، تولیدات ادبی ایتالیا - به جز چند استثنا- به نظر نمی رسد که در قرن حاضر بخواهند از وضعیت رادیکال دنباله روی کنند و علی رغم دروغ پردازی ها در اشکال و الگوهای تحریف شده قرن بیستم، مایل به حفظ بقای خود می باشند. بر این اساس، بازگشت روایت های تجربی، بازیابی پست مدرن، ارائه دورنمایی از تضاد و تصاویر و پیش بینی آن چه که «واقعیت» ایتالیایی است در تقابل با رسانه ها، انواع انحرافات، خودشیفتگی های درون گرا، انجام خشونت آشکار و فروپاشی، مشروعیت ژانرهای متفاوت همراه با پاراگراف های پیراادبی (پیرامون ادبیات) در جهانی کوچک و پر از حاشیه می باشد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

آمارها در ایتالیای قرن بیست و یک، نشان می دهند که کتاب ها در قفسه کتابفروشی ها روی هم انباشته شده اند و تحقیقات در حوزه چاپ و نشر حاکی از این است که خوانندگان با کتاب های منتشر شده نمی توانند ارتباط برقرار کنند، شاید به خاطر آن باشد که غالباً به میزان فروش استناد می گردد و تنها خریدار به عنوان خواننده کتاب در نظر گرفته می شود حال آن که ماهیت بازار چنین حقی را به هیچ کس نداده است. علاوه بر این، در حقیقت حضور کتاب در داخل خانه به خودی خود به معنای ضمانت بلوغ فرهنگی نیست.


بر این اساس، هر کتاب جدید با گذشت مدت کوتاهی از چاپ آن که گاهی اوقات به چند هفته نمی رسد، از صحنه خارج می شود و کتاب های دیگر جای آن را می گیرند که آنها نیز محکوم به همان سرنوشت می باشند. اخیراً یک نویسنده معروف و موفق اروپایی به نام «خاویر ماریاس» در شوخی که با یکی از دوستان کتابفروشش درباره آخرین رمان خود کرده است، اشاره می کند «کتابی که طی مدت یک ماه و نیم از صحنه خارج می شود به ماقبل تاریخ تعلق می گیرد.» سرعتی که در آن یک کتاب وارد عرصه بازار و از آن خارج می شود به مانند پرواز زمان می باشد.[31]


همچنین باید بر این مهم اذعان داشت که رسانه ها نقش بسزایی در زندگی اجتماعی معاصر دارند و بخش بزرگی از آن را به خود اختصاص می دهند که توسط ادبیات نادیده گرفته شده است که می خواهد چارچوب واقعیت های حاضر را لمس کند. بنابر این نمی توان ویژگی های متمایزی را تنها برای برخی از کتاب ها قائل شد که از تلویزیون و موسیقی حرف می زنند و انباشت فرم های تبلیغاتی را موجب می شوند و واقعیت های جهان امروز را نشان می دهند. کتاب هایی مثل «عشق دنیای دیگر» (تومازو پینچو در سال 2002)، «فیونا» (مائورو کواچیچ)، «بهشت های زیاد» (والتر سیتی در سال 2006» که هیچ گونه اهمیت و منفعتی ندارند و به جای مقابله با زبان رسانه های جدید به نظر می رسند که از قالب های محیطی و افق های موضوعی تأثیر می پذیرند.


یکی دیگر از مشکلات در ادبیات معاصر، افول سبک های نگارش است. نگارش با کامپیوتر شاید برای تسریع در کار مناسب باشد ولی با استفاده از آن در مدت کوتاهی می توان کتاب رمان تقریباً هزار صفحه ای نوشت. این مهم شاید در نگارش فرد، اعتماد به نفس بیش از حدی ایجاد کند اما بی تفاوتی در آن چه را موجب می شود که زمانی «سبک» نامیده می شد. بسیاری از نویسندگان ایتالیایی در سال های اولیه قرن بیست و یکم با اهداف و نتایج بسیار متفاوت؛ به این سمت حرکت کردند و آثاری با سبک های خاصی را در رمان، مقاله، خاطرات، تحقیقات تاریخی، واقعی یا ساختگی، مستندات، اصلاحات و انتقادات داخلی، ترجمه و تفسیر و... ارائه دادند.


دکتر رضا قیصریه مترجم و استاد دانشگاه اعتقاد دارد ادبیات ایتالیا خود از ادبیات آمریکا تأثیر پذیرفته است و ایتالیا از نظر ادبیات هنوز بسیار ضعیف می باشد.[32] با توجه به مطالب یاشده، باید گفت: امروز، ادبیات در این کشور علی رغم افزایش آثار ادبی، به طور عمده از محتوای کیفی کمتری برخوردار می باشد و بیشتر به موضوعات ساده می پردازد و جنبه های اقتصادی را مورد نظر دارد.




زبان ایتالیایی در دانشگاه های ایران


برای اولین بار در سال ۱۳۵۴ دورة کارشناسی زبان ایتالیایی در دانشگاه تهران دایر گردید. در واقع به دنبال عقد موافقتنامه فرهنگی بین ایران و ایتالیا در هشتم آذرماه1337 هجري شمسي در زمینة تاسیس رشتة زبان ایتالیایی، در ابتدا امکان تدریس این زبان به عنوان زبان دوم فراهم شد و سپس این دوره رسماً ایجاد گردید و در پی آن، این گروه اقدام به پذیرش دانشجو کرد. از جمله اهداف این گروه پرورش ذوق و استعداد ادبی دانشجویان جهت پژوهش در متون ادبی زبان ایتالیایی و آماده ساختن آنها برای ترجمة آثار ایتالیایی به فارسی و بالعکس با هدف مبادلة فرهنگ، دانش و تمدن دو کشور ایران و ایتالیا می‌باشد. در سال ۱۳۶۷ گروه زبان های خارجی از دانشکده ادبیات به دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران انتقال یافت. هر سال بیش از 40 نفر از طریق آزمون سراسری در دو رشته مترجمی زبان ایتالیایی و آموزش زبان ایتالیایی وارد دانشکده مذکور می شوند.


در همین جا لازم است ذکر گردد؛ دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهید بهشتی در سال 1341 هجري شمسي با نام دانشکده زبان‏هاي خارجي تأسيس شد. در بدو تأسيس دانشکده با پذيرش 48 دانشجو در 4 رشته آموزشي زبان و ادبيات انگليسي، آلمانی، فرانسه و ايتاليايي شروع به کار کرد. در سال تحصيلي 48ـ 1347 با افزايش برخي رشته‏هاي علوم انساني و با افزايش فضاهاي آموزشي مورد نياز، تعداد گروه‏هاي آموزشي به 10 گروه به شرح ذيل ارتقاء يافت. بعدها رشته های دیگری جایگزین زبان ایتالیایی گردید.[33]


همچنین رشته‌ی مترجمی زبان ایتالیایی در دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۶۷ تأسیس شد و امروز هشت عضو هیات علمی تمام وقت و هفت استاد مدعو، به آموزش دانشجویان این رشته می‌پردازند. تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در گروه ۴۱۱ نفر است و هر سال حدود ۹۰ تا ۱۵۰ دانشجوی جدید در رشته‌ی مترجمی زبان ایتالیایی وارد دانشگاه آزاد واحد شمال تهران می‌شوند. ۱489 نفر نیز از گروه مترجمی زبان ایتالیایی این دانشگاه تا سال 1391 فارغ‌التحصیل شده‌اند.[34]




آشنایی ایرانی‌ها با ادبیات ایتالیا


از نظر تاریخی، نخستین رساله‌ای که از زبان ایتالیایی در ایران ترجمه شد «اندیشه‌ی باغ جهان؛ رساله‌ای ایتالیایی درباره‌ی داروهای طبیعی» نام داشت که به قلم تومازو تومای بولونیا نوشته شد. پیترو دلاواله علاوه ‌بر نگارش سفرنامه‌، در اصفهان اشعاری را نیز به زبان فارسی سرود که به اوایل قرن هفدهم مربوط می‌شود. در قرن نوزدهم، ترجمه‌ آثار فارسی در ایتالیا اوج گرفت و هم‌زمان، ایرانیانی که برای تحصیل به کشورهای اروپایی رفته بودند، با ترجمه‌های خود، زمینه‌ آشنایی ایرانیان با ادبیات نوین جهان را فراهم کردند.


در حقیقت، ادبیات ایتالیا بویژه ادبیات معاصر و ادبیات داستانی ایتالیا در ایران مخاطبان بسیاری دارد. شاید غیر از وجوه مشترک فرهنگی، درون‌گرایی و وجود تجسم نمادین برای بیان مفاهیم متعالی در ادبیات معاصر ایتالیا، دنیای درونی این نویسنده‌ها را برای ایرانیان جذاب‌تر کرده است.


نگاهي به برخی ترجمه‌هاي منتشر شده ادبيات ايتاليا، خواه از زبان ايتاليايي و خواه غير آن، به زبان فارسي از دهه سي- سال‌هاي نخست آشنايي با ادبيات ايتاليا- تاکنون می تواند گواهی بر این ادعا باشد. در حقیقت در این بخش کوشش گردیده است تا طی دهه های مختلف، کتاب های ایتالیایی ترجمه شده در کشورمان مورد بررسی قرار گیرد:[35]


دهه سی، دهه آغاز آشنايي با ادبيات ايتاليا از طريق رفيع‌ترين قله آن«کمدي الهي» اثر دانته است که در سده چهاردهم ميلادي سروده شده است. شجاع الدين شفا، اين اثر را از زبان فرانسه ترجمه کرده و پا نوشت‌هاي مفصلي در شرح و معرفي شخصيت‌هاي گوناگوني که در صفحات آن آشکار و ناپديد مي‌شوند و همه به تاريخ ما قبل پيدايش اين ديوان و نيز افسانه‌هاي اساطير تعلق دارند، به رشته نگارش درآورده است. البته توضيحات فراوان، اين ديوان را مبدل به دایره المعارف دنياي باستان ساخت. گفتنی است؛ بعد از پنجاه سال، همین کتاب توسط فریده مهدوی دامغانی نیز ترجمه شد.


مهم‌ترین کتابی که می‌توان آن را سرآغاز دور جدید ترجمه از ایتالیایی به فارسی دانست، «دکامرون»، اثر بوکاچو است که در سال ۱۳۲۲ هـ.ق احمدخان دریابیگی آن را در بوشهر به چاپ رساند. برگردان «شهریار» اثر ماکیاولی هم اول بار در سال ۱۳۲۴ منتشر شد و بعدها با ترجمه‌های دیگر به چاپ‌های متعدد رسید. ترجمه‌ صادق چوبک از کتاب «پینوکیو» نوشته‌ کارلو کلودی نیز یکی از ترجمه‌های متقدم محسوب می‌شود. کتاب ديگر از ادبيات معاصر ايتاليا، به نام«بيست داستان» اثر لوئيجي پيراندللو، برنده جايزه نوبل1934، به همت زهرا خانلري کيا از زبان فرانسه ترجمه شد.[36]


واپسين کتاب اين دهه «پوست» اثر کورتزيو مالاپارته است که مرحوم بهمن محصص آن را ترجمه کرد.


دهه چهل نیز با تغيير ساختاري در عرضه آثار ادبي فرا رسيد. انتشار«کتاب هفته» از آغاز اين دهه فرصت مناسب براي گشودن پنجره به سوي ادبيات تمام ملل جهان و از جمله ايتاليا بود که آثاري از نويسندگان بين دو جنگ اين کشور را، مانند «ماه عسل آفتابي» از آلبرتو موراويا به ترجمه سيمين دانشور و «راگاتزا دي بوبه» از کارلو کاسولا، از خلال صفحات خود به خوانندگان نوطلب، عرضه کرد. رويداد فرهنگي ديگر در اين دهه، گشايش دفتر روابط فرهنگي ايتاليا در تهران بود که کلاس‌هايي براي آموزش زبان ايتاليايي داير کرد و همزمان از طريق نمايشگاه‌ها و مجالس نمايش و نقد فيلم، فرصت‌هاي مغتنم براي آشنايي بيشتر ايرانيان با ادب و هنر ايتاليا فراهم آورد. در سال1341 نمايش «شش شخصيت در جستجوي نويسنده» اثر لوئيجي پيراندللو به روي صحنه رفت. در همين زمان دفتر روابط فرهنگي مجموعه‌اي دو زبانه از اشعار شاعران ايتاليايي معاصر در سلسله انتشارات کتاب‌هاي جيبي به زبان فارسي درآورد و در اختيار عموم قرار داد.


بهمن محصص همچنان در اين دهه نيز در ترجمه آثار ادبي از زبان ايتاليايي بسيار فعال بود و دو شاهکار از لوئيجي پيراندللو را به نام‌هاي «مرحوم ماتيا پاسکال»، « يکي، هيچ کس، صد هزار» و يک اثر از ايتالو کالوينو به نام «ويکنت شقه شده» را به همت نشر روزن در سال 1346 به جامعه کتابخوان ايران اهدا کرد.