شعر منظومه‌های ملک الشعرای بهار | دل مادر

[White Moon]

-بسم الله-


در این تاپیک، منظومۀ منسوب به ملک الشعرای بهار به نام دل مادر قرار داده می شود.
-لطفا از ارسال پست نامربوطه خودداری نمایید-


منبع: گنجور​

 

[White Moon]

​

دل مادر​

بود در بصره جوانی ز اعراب
شده از عشق بتی مـسـ*ـت و خراب

دختری آفت دل‌، غارت دین
غمزه‌اش در ره جان‌ها به کمین

چشم جادوش به کفر آغشته
صف مژگان ز خدا برگشته

عشـ*ـوه‌اش خون جوانان خورده
دل صد پیر و جوان آزرده

نازپرور صنمی‌، سنگدلی
بیوفا شاهد پیمان گسلی

بصره از غمزهٔ او گشته خراب
رانده شط‌العرب از چشم پرآب

بصره را زآن خم زلف شبرنگ
داده بیم از خطر لشکر زنگ

دل مردان عرب‌، خستهٔ او
شد دل مرد جوان بستهٔ او

آن جوان داشت یکی مادر پیر
به هواداری فرزند، اسیر

مادری بسته به فرزند، امید
موی در تربیتش کرده سفید

گفت با مادر خود راز نهفت
مادر از روی وفا قصه شنفت​

 

[White Moon]

​

عروسی​

خواستگار آمد و با رنج دراز
خوانده‌ شد خطبه ‌و شد عقد فراز

خیمه کشت ازگل روبش گلشن
ناقه کشتند و شد آتش روشن

زان عروسی و از آن دامادی
مادرش کرد فراوان شادی

لیک از آغاز، عروس بدخوی
سر گران داشت بدان مادرشوی

زال خندان به تماشای عروس
آن جفاپیشه رخ از قهر عبوس

زال اگر رفتی و شیر آوردی
دختر از قهر بر آن تف کردی

زال اگر آب کشیدی ز غدیر
دختر آن آب فشاندی به کوبر

زال نان پختی و خوان بنهادی
دختر آن نان به ستوران دادی

پسر آوردی اگر صید ز راه
متعفن شدی اندر خرگاه

زان که گر زال زدی دست بر او
دختر آن لقمه نبردی به گلو
​

 

[White Moon]

​

شکوهٔ عروس از مادر شوهر!​

پیرزن صبر نمودی به جفاش
باکس آن راز نمی کردی فاش

لیک آن دختر غدار پلید
کرد با شوی شبی رازپدید

گفت مام تو مرا کشت ز غم
بس که با من کند از کینه ستم

ما نسازیم به یکجای مقر
یا مرا دار به‌بر، یا مادر

زن چو با مرد جوان آمیزد
زال باید ز میان برخیزد

من و او جمع نیاییم بهم
واندربن خیمه نپاییم بهم

می‌روم من سوی قوم از بر تو
بعد ازین آن تو و آن مادرتو

پسر این قصه چو از زن بشنید
از سر قهرگریبان بدرید

از در خیمه برون شد به ‌شتاب
رفت و با مادر خود کرد عتاب

زال از مهر جگرگوشهٔ خویش
سر به اندیشه فکند اندر پیش

دل ندادش که بگوید آن راز
که مبادا شود آن کار دراز

دختر از پیش پسر دور شود
پسرش واله و رنجور شود

هرچه گفت آن صنم کافرکیش
زال کرد آن همه در گردن خویش

تا جدایی نبود بین دو یار
بیگناهی به گنه کرد اقرار

گفت آری رخ‌بختم سیهست
من گنهکارم و او بی گنهست

راست‌می گوید و بی‌تقصیر است
گنه از مادر بی‌تدبیر است

مرد بیچاره چوبشنید سخن
رفت و بوسید سر و صورت زن

کای صنم بخش به حال تبهش
بگذر بهر خدا ازگنهش

جای شرمندگی ازآنچه شنید
تیزترشد زن بی‌شرم پلید

گفت خواهی که شوم ازتو رضا
دورکن مادر خود را ز‌ینجا

من در اینجا ننشینم با او
من درین خانه نشینم‌، یا او

مرد نادان ز سرکینه و درد
بین که با مادر بیچاره چه کرد
​

 

[White Moon]

​

وادی‌ السباع​

بیشه‌ای بود در آن نزدیکی
شهره در موحشی و تاریکی

بود معروف به وادیّ سباع
واندر آن از دد و از دام انواع

وادیئی‌ هول و خطرناک و مخوف
همچو دوزخ به مخافت معروف

آب در زیرو نیستان به زبر
درس ده خار بنانی کب دگر

آن نیستان که درو مرگ چونی
رسته و بسته کمر در ره وی

کردی ار غول در آن بیشه گذار
گم شدی در خم و پیچ نیزار

دیولاخی که در آن ورطه ز هول
دیو بر خویش دمیدی لاحول

باغ‌وحشی نه که ملکی ز وحوش
هر طرف ‌وحشیئی‌ افکنده ‌خروش

جنگلی پیرتر از دهر سپنج
چین به‌ رخساره‌اش از مار شکنج

چون فلک دامن پهناور او
دیدهٔ گرک به شب اختر او

هر طرف شیر نری نعره‌زنان
نعره‌اش زهره دَرِ پیل تنان

محضر قتل جوانان دلیر
جای مهرش اثر پنجهٔ شیر

فرش راهش ستخوان‌های کهن
دنده و جمجمه و ساق و لگن

کرده بر خاربنش جوجه‌، غراب
آشیان بسته به تلهاش‌، عقاب

مرزش از صدمت دندان گراز
هر قدم کرده دهان گله باز

روی هر سنگ، ددی صدرنشین
پشت هر بوته‌، پلنگی به کمین

از هر اشکفتی و سمجی‌، پیدا
اژدری هائل و ماری شیدا

اژدهایش ز سر شاخ بلند
گشته برگردن زرّافه کمند

شیرکُپیش بجسته به نبرد
بزده یک‌تنه بر مرکب و مرد

ببر بشکسته گوزنان به شکار
میزبان گشته به یوز و کفتار

هر طرف جانوری در تک و تاز
کرده گردن ز پی طعمه دراز

روز، هریک به کناری رفته
هر ددی در بن خاری خفته

شب‌، برون آمده از بهر شکار
بسته بر راهروان راه گذار
​

 

[White Moon]

​

افکندن مادر به وادی‌السباع​

شد سوار شتر آن کهنه حریف
مادر خویش گرفته به ردیف

راند جمازه و آن مام نژند
اندر آن وادی تاریک فکند

نان و آبی بنهادش به کنار
بازگردید به نزدیک نگار

گفت ‌زالی که ‌دلت را خون ساخت
رفت جایی که عرب نی انداخت‌!

شب شد و نعرهٔ شیران برخاست
پرشد آوای ددان از چپ و راست

دست بگرفت زن از هول به چهر
مادرانه به لبش خندهٔ مهر

زیر لب زمزمه‌ای ساز نمود
وز جدایی گله آغاز نمود
​

 

[White Moon]

​

دیدار سواری ز پیر زال در بیشه​

شیرمردی ز سواران دلیر
که ‌بدی پیشهٔ او کشتن شیر

پدر اندر پدرش گُرد و سوار
همه دهقان‌منش وشیر شکار

جعبه پر تیر و بزه کرده کمان
به کمر خنجر و در مشت سنان

گام برداشت در آن بیشه خموش
کامدش زمزمه‌ای نرم به گوش

روی‌بنهاد بدان‌صوت خفیف
ناگهان پیر زنی دید نحیف

روی آورده به درگاه خدا
کند از مهر به فرزند دعا

گفت زالا به چه کار آمده‌ای‌؟
اندرین بیشه مگرگم شده‌ای‌؟

من بدین نیزه و این تیر و کمان
اندرین بیشه نباشم به امان

ازکجایی‌؟ زکجا آمده‌ای‌؟
شب درین بیشه چرا آمده‌ای‌؟

کاندرین بیشه بغیر از من و شیر
شب کسی پا ننهاده است‌، دلیر

پیرزن قصهٔ خود بازنمود
شکوه از بخت بد آغاز نمود

پهلوان گفت بدان پیر عجوز
که تو با این همه آزار هنوز

می کنی باز به درگا‌ه خدا
به چنان ظالم غدار دعا؟

ییر زن گفت بدوکای سره‌مرد
گرد کار من و فرزند مگرد

گر میان من و او شد شکرآب
تو مزن دست و مشوران دگر آب

که جوان است و جوان نادانست
رنج او بر دل من آسان است

طالب شادی او بودم من
پی دامادی او بودم من

چون که داماد شد و یار گرفت
چه زبانگر ز من آزارگرفت

به‌خطایی که نبوده است به چیز
نکشم دست ز فرزند عزیز

گرچه دارم جگر از جورش ریش
بد نخواهم به‌جگرگوشهٔ خویش

هرچه ناخن زنم اندر دل تنگ
بجز این پرده ندارد آهنگ

پهلوان گفت به خویش ازسر درد
لاف مردی چه زنی‌؟ اینک مرد!

شیرمردان ز تو بودند فکار
اینکت پیر زنی کرد شکار

نره شیر است و یا پیرزنست
پیرزن نیست که این شیرزنست

باچنین‌قلب‌وچنین‌لطف‌وگذشت
می‌توان‌بر دوجهان سلطان گشت
​

 

[White Moon]

​

بانگ هاتف​

هاتفی گفت که ابرام بنه
مادر است این‌، دلش آزار مده

این چنین دل نبود با همه کس
کاین دل مادر کان باشد و بس

گر بود هیچ دلی عرش خدا
بود آن دل‌، دل مادر تنها

​

خاتمه​

ای پسر مادر خود را مازار
بیش از او هیچ کرا دوست مدار

تو چه دانی که چها در دل اوست
او ترا تا به کجا دارد دوست

نیست از «‌عشق‌» فزون‌تر مهری
آن که‌بسته است به موی و چهری

عشق از وصل بکاهد باری
کم شود از غمی و آزاری

لیکن آن مهر که مادر دارد
سایه کی از سر ما بردارد؟

مهر مادر چو بود بنیادی
نشود کم ز عزا یا شادی

کور وکرکردی و بیمار و پریش
پیر و فرتوت و فقیر و درویش

مام را با تو همان مهر بجاست
نیست ‌این ‌مهر، که این ‌مهر خداست

گر نبودی دل مادر به جهان
آدمیت شدی از چشم نهان

معنی عشق درآب و گل اوست
عشق اگر شکل پذیرد دل اوست

هست فردوس برین چهرهٔ مام
چهرهٔ مام بهشتی است تمام

واب کوثرکه روان افزاید
زان دو پستان مبارک زاید

شاخ طوبیست قد و بالایش
خیز و سر نِه به مبارک پایش

از توگر مادر تو نیست رضا
دان که راضی نبود از تو خدا

وای اگر خندهٔ گستاخ کنی‌!
آخ اگر بر رخ او آخ کنی‌!

بسته مادر دل دروای‌ به تو
گر کنی وای برو، وای به تو!

دل او جوی گرت عقل و ذکاست
کان کلید همه خوشبختی‌هاست
​