آموزشی دستور زبان فارسی|طلایه کاربر نگاه

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

4) گزینه ی صحیح را انتخاب کنید؟

الف) روانداز: اسم ساده


ب) رفتن: اسم مشتق


ج) سی و سه پل : اسم مشتق


د) سفیدی: اسم مرکب


گزینه « ب» صحیح است زیرا روانداز اسم مرکب است و سی و سه پل یک اسم مشتق- مرکب است و سفیدی اسم مشتق است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

انواع نوشته

اهداف یادگیری:

آشنایی با انواع نوشته

آشنایی با انواع زبان و ویژگی هریک از آنان


وقتی می خواهیم درباره ی انواع نوشته سخن بگوییم باید به چند فاکتور دقت کنیم:


1- زبان

2- بیان

3- قالب

4- مخاطب

5- موضوع



وقتی نوشته های یک روزنامه و نگـاه دانلـود و گزارش خبری را می خوانید، درمی یابید که این نوشته ها هریک ویژگی هایی دارند که با دیگری متفاوت است، مثلا نوشته های نگـاه دانلـود تفاوت بسیار زیادی با یک گزارش خبری دارد و علت آن این است که فاکتورهایی که در بالا برشمردیم در این نوشته ها با یکدیگر متفاوت است.


اگر بخواهیم نوشته ها را دسته بندی کنیم باید با توجه به هریک از فاکتورها چنین بگوییم:

به اعتبار گونه های زبان: علمی/ ادبی / اداری/ گفتاری یا محاوره ای/ کودکانه/ مطبوعاتی


به اعتبار طرز بیان : طنز/ جد


به اعتبار قالب: مقاله/ گزارش/ نامه/ نمایش نامه، فیلم نامه/ قطعه ی ادبی/ داستان، رمان/ سفرنامه/ زندگی نامه

زبان اداری کوتاه و صریح است و واژه های خاصی در آن به کار بـرده می شود.

زبان مطبوعاتی همان زبان رسانه های از جمله روزنامه ها، مجلات کثیرالانتشار می باشد.

زبان گفتاری همان زبان محاوره ای است که در برخی از داستان ها از آن استفاده می شود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

زبان محاوره دارای ویژگی های زیر است:

1- در آن ارکان دستوری جابجا می شود.

2- کلمات شکسته می شود.

3- از واژه ها و کلمات عامیانه استفاده می شود.

4- ساده، بی تکلف و قابل فهم است.



زبان محاوره موجب می شود نوشته ساده تر و قابل فهم تر شود اما نمی توان در تمام نوشته ها از آن استفاده کرد بلکه تنها در نمایش نامه ها و داستان ها می توان آن را به کار برد.





زبان کودکان نوع دیگر زبان است که در آن از واژگان و تعابیر و اصطلاحات ساده و بی ابهام و روشن متناسب با فهم کودک استفاده می شود.





در زبان کودکان، بیان صمیمی و عاطفی و متناسب با ذوق و علاقه ی کودکان است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

و اما نوشته ی معیار که نگارش رسمی فارسی زبانان است نیز ویژگی هایی دارد:



1- زبان ملی و رسمی، فرهنگی و علمی، مطبوعاتی و آموزشی کشور است.

2- زبان دانش آموختگان است.

3- به غیر فارسی زبانان آموزش داده می شود.

4- نشانه ها و عناصر محلی، لهجه ای، لغات قدیمی و بیگانه در آن دیده نمی شود.

5- تثبیت شده و دارای اصول معینی است.

6- مطابق دستور زبان فارسی معاصر نوشته شده است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

اکنون به نوشته های زیر دقت کنید تا تفاوت هریک را دریابید:

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

زبان نوشته ی بالا کودکانه است.

زبان نوشته ی بالا معیار است.

زبان نوشته ی بالا محاوره ای است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

دستور زبان فارسی(قید)

قید: واژه ای است که به مفهوم “فعل” چیزی اضافه می کند و توضیحی در بارۀ آن می دهد. به عبارتی فعل را به مفهوم جدیدی وابسته و مقید می کند:


رضا تند رفت.


به علاوه کلمه ای که به مفهوم صفت، مسند، قید و یا مصدر چیزی می افزاید و توضیحی در باره آن می دهد نیز قید نامیده می شود:


شاگرد بسیار کوشا


او بسیار کوشاست.


او خیلی خوب می نویسد.


قید مختص:

بجز نقش قیدی نقش دیگری در جمله نمی گیرند:


هرگز، هنوز، البته، احیاناً، اتفاقاً، حتی المقدور، فی الفور


من هرگز اورا ندیده ام.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

قید مشترک:

بعضی از اسم ها و صفت ها و کلمات دیگر گاهی نقش قیدی می گیرند:


احمد شب به خانه برگشت.


احمد خوب می نویسد.


اقسام قید از جهت معنی

قید زمان: شب باران آمد - بعضی وقت ها باران می بارد.


قید مکان: حسین اینجا نشسته بود و احمد آنجا.


قید کیفیت: احمد خوب کار می کند. - احمد به آرامی کار می کند.


قید حالت: حالت فاعل یا مفعول را بیان می کنند:


مرد مجروح افتان و خیزان خود را به پشت درخت رسانید.


قید تاسف: افسوس که دوستان خیلی زود رفتند - متاسفانه نتوانستم شما را ببینم.


قید تعجب: عجبا! عمر آدمی چه زود به پایان می رسد.


قید تصدیق و تاکید: حتماً به دیدار شما خواهم آمد.


قید پرسش: چگونه این کار را انجام خواهید داد؟


قید شک و تردید: شاید فردا به کتابخانه بروم.


منبع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

شبه جمله (صوت)

برای بیان حالات روحی و درونی چون شادی، تعجب، درد، افسوس و مانند آن ها از کلماتی همچون به، وه، آه، آوخ و جزء آن ها استفاده می شود که به آن شبه جمله یا صوت می گویند.


اقسام شبه جمله:

شبه جمله امید و آرزو و دعا: کاش، ای کاش، الهی، ان شاء الله


شبه جمله تحسین و تشویق: خوب، آفرین، مرحبا، به به، بارک الله


شبه جمله درد و تاسف: آه، واویلا، وای، دریغ، فریاد


شبه جمله تعجب: به، وه، اوه، عجب، شگفتا


شبه جمله تنبیه و تحذیر: امان، مبادا، زنهار


شبه جمله امر، یا الله، بسم الله، خاموش، خفه


شبه جمله احترام و قبول: چشم، قربان، ای بچشم


شبه جمله جواب و تصدیق: بله، آری، البته، ای، ای والله

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

کاربرد شبه جمله:

1- جانشین جمله است و همراه حرف اضافه به کار می رود و متمم می گیرد:


مرحبا به این فکر و ادراک


2- جانشین جمله پایه است و همراه حرف ربط می آید و جمله پیرو می گیرد:


افسوس که افسانه سرایان همه خفتند!


ای کاش که هر روز شما را می دیدم!


3- بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط به کار می رود و حکم جمله مستقل دارد:


بارک الله! به شما تبریک می گویم.


آفرین! خوب نوشته ای


4- بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط به کار می رود و نقش قیدی پیدا می کند:


علم و آزادگی و حُسن و جوانی و هنر عجبا هیچ نیرزد که بی سیم و زرم!


5- بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط در جایگاه مسند:


خوشا شیراز و وضع بی مثالش خداوندا، نگه دار از زوالش.