۝مقاله ⌘ زبان فارسی۝

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

چگونه مقاله مروری نظامند (systematic review) بنویسیم؟
مقاله سیتماتیک ریویو با مقاله مروری نظامند به مقاله‌ای گفته می‌شود که در آن ادبیات پژوهشی موجود در یک حیطه خاص مورد توجه قرار می‌گیرد و از مطالعه آن مقالات به یک سوال پژوهشی پاسخ داده می‌شود. در این مقاله پژوهش‌ها به صورت سیستماتیک جستجو، تعیین، انتخاب، ارزیابی و با سایر مقالات دیگر ترکیب می‌شوند. مقاله مروری نظامند منبعی بسیار غنی برای ادبیات پژوهشی در یک حیطه خاص است زیرا بسیاری از مقالات موجود در یک فیلد خاص را جمع آوری و نتایج آن را مورد بررسی قرار می‌‌دهد. در اینجا قصد داریم با مطالعه منابع مختلف و یکپارچه نمودن مطالب آنها در حیطه پژوهش مطالعه سیستماتیک به سوال چگونه مقاله مروری نظامند (systematic review) بنویسیم؟ پاسخ علمی ارایه دهیم

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

ماهیت مقاله مروری نظامند یا systematic review ماهیتی فرآیندی و سیستماتیک است. برای انجام این مقاله شما می‌بایست ۹ مرحله زیر را به صورت دقیق و منظم طی نمایید:


۱- سوال پژوهشی خود را مطرح سازید.


۲- ملاک‌های ورود و خروج را معین کنید (چه مقالاتی را انتخاب خواهید کرد و چه مقالاتی را کنار خواهید گذاشت).


۳- منابعی را که در آن به جستجوی مقالات خواهید پرداخت را مشخص کنید (برای مثال، پابمد، گوگل اسکولار، الزویر و …).


۴- پژوهش‌ها و مقالات مورد نظر خود را که همسو با ملاک‌های ورود نیز هستند مشخص کنید.


۵- کیفیت مقالات را ارزیابی کنید (بیشتر بخوانید: ارزیابی کیفیت مقاله و پنج نکته استثنایی آن).


۶- اطلاعات خود را استخراج کنید.


۷- نتایج خود را تحلیل کنید.


۸- نتایج خود را تفسیر کنید.


۹- اگر نیاز باشد می‌توانید مقاله را بروز رسانی کنید (از طریق مقالاتی که احتمالاً جدیداً به پایگاه‌های علمی اضافه شده‌اند).

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

ساختار مقاله

عنوان مقاله. عنوان باید شفاف باشد و دقیقاً آنچه را که پژوهشگر مد نظر دارد تا انجام دهد را منعکس نماید. معمولاً در انتهای عنوان عبارت “یک مطالعه مروری نظامند” نیز ذکر می‌گردد تا خوانندگان از ماهیت مقاله سریع اطلاع یابند.


چکیده. مقاله مروری نظامند معمولاً چکیده ساختارمند دارد: این چکیده دارای چهار بخش زمینه پژوهش، روش‌شناسی، یافته‌ها و نتیجه‌گیری. پژوهشگر می‌بایست یک پاراگراف کوتاه برای هریک از بخش‌های چهارگانه ذکر کند.


مقدمه. مقدمه به طور خلاصه توضیح می‌دهد که شما با چه هدفی و چرا به انجام مطالعه مروری نظامند پرداخته‌اید. مقدمه می‌تواند شامل بیان هدف و نیت انجام پژوهش نیز باشد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

روش‌شناسی. بخش متدولوژی مقالات مروری نظامند (systematic review) یک بخش بسیار مهم و اساسی است. این بخش باید به صورت شفاف و منطقی نگارش شود. اجزایی که در بخش متدولوزی مقاله مروری نظامند می‌آید شامل موارد زیر هستند:


الف) ملاک‌های ورود و خروج


ب) یافتن مقالات (به همراه ذکر پایگاه‌هایی که در ان ه جستجو پرداخته‌اید)


ج) انتخاب مقالات


د) استخراج اطلاعات


و) بیان روش ارزیابی کیفی مقالات


ه) بیان روش تحلیل داده‌ها

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

یافته‌ها. یافته‌ها می‌بایست به صورت منطقی تشریح و توضیح داده شود. می‌توانید نگارش این بخش را در قالب یک جدول بیاورید و در آن جدول ابتدا به نتایج خود در جستجوی مقالات اشاره کنید؛ سپس تاریخ انتشار و عنوان آن پژوهش و نوع روش مورد استفاده در ان را مطرح کنید، در مرحله بعدی به میزان کیفیت مقاله اشاره کنید و سرانجام در ستون آخر مطرح نمایید که آن مقاله چه نتایج و دستاوردهایی داشته است.


بحث و نتیجه‌گیری. این بخش می‌بایست یافته‌های اصلی حاصل از مرور مطالعات را به صورت خلاصه مطرح کند و سپس به بحث محدودیت‌های پژوهش و میزان اعتبار نتایج بپردازد. سرانجام، نقاط قوت و ضعف را بیان نمود و کاربردهای عملیاتی حاصل از این مقاله را ذکر نماید.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

ارزیابی کیفیت مقاله و پنج نکته استثنایی آن

به عنوان یک محقق، هرچه کیفیت مقالاتی که در مرور ادبیات استفاده می کنید بهتر باشد، تحقیق خود را قوی تر خواهید کرد. هنگامی که از مقالاتی استفاده می کنید که بی کیفیت هستند و اعتبار علمی ندارند، شما در نهایت استنتاج خود را بر پایه و اساس مفاهیم اشتباه و بی‌ارزش بنا خواهید نمود. داوران مجله، اساتید راهنما وخوانندگان مقاهل شما همیشه منابع مقاله شما را در نظر دارند و آنها را بررسی می‌نمایند و بنابراین می‌بایست در استفاده از آنها دقت لازم را به عمل آورید. در این مقاله قصد آن داریم که پنج نکته استثنایی در ارزیابی کیفیت مقاله را ارایه نماییم.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

۱- مقاله در کجا منتشر شده است؟


اولین نکته از ارزیابی کیفیت مقاله و پنج نکته استثنایی آن این است که، مجله‌ای که مقاله در آن چاپ شده است یکی از مهمترین فاکتورهای ارزیابی یک مقاله می‌باشد. مجلات در لیست کیفیت مجله (Journal Quality List) رتبه بندی شده اند. اگر برحسب این فهرست مقاله‌ای که مورد ارزیابی قرار داده‌اید در سطوح بالایی باشد، مطمئن گردید که مقاله یک مقاله قابل استناد و علمی است. همچنین، در ایران نیز پایگاه قابل اعتمادی وجود دارد که با ورود به آن می‌توانید مجله‌ای که مقاله در آن چاپ شده است را ارزیابی نمایید؛ برای مثال، معمولاً مجلات دارای ایمپکت فاکتور بین المللی برای مجلات ISI جزو مجلات معتبر به شمار می‌آیند. در این وب سایت فوق و لیست مجلات معتبر (Journal Quality List) می‌توانید به دقت مشخصات مجلات را بررسی نمایید. لازم به ذکر است، برخی مجلات بسیار معتبر در لیست مجلات معتبر ارایه شده احتمالاً وجود نداشته باشند که توصیه می‌شود مجلات را از دو طریق فوق بررسی نمایید.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

۲- نویسنده مقاله کیست؟


مرحله بعد آن است که به مشخصات نویسنده مقاله توجه نمایید. معمولاً مشخصات نویسنده مقاله زیر عنوان مقاله درج می‌گردد. می‌توانید سوالات زیر را درباب نویسنده مقاله مورد بررسی قرار دهید.


۱- درباره شخصی که مقاله را نوشته چه می دانید؟


۲- آیا نویسنده تحقیقات زیادی در این زمینه انجام داده است؟


۳- دیگران درباره نویسنده چه می گویند؟


۴- نویسنده این مقاله در گذشته بر روی چه حیطه‌هایی کار کرده است؟


۵- مولف مقاله در کدام دانشگاه تحصیل کرده و تحصیل یا تدریس می‌کند؟


۶- آیا این دانشگاه شهرت خوبی دارد؟

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

در کدام سال مقاله منتشر شده است؟ تحقیقات جدیدتر، بهتر است. اگر تحقیق کمی قدیمی باشد، بهتر است بررسی نمایید و ببیند که آیا پژوهش پیگیری برای آن در سالهای اخیر انجام شده است یا حیر؟ شاید نویسنده این تحقیق را ادامه داده و نتایج مفیدتری منتشر کرده باشد.


نکته! اگر شما در حال جستجو برای یک مقاله در Google Scholar هستید، می‌توانید از نوار کنار جستجو سالها را معین نماید. مثلاً مقاله را در سال ۲۰۱۳ پیدا نموده‌اید، براحتی می‌توانید سالهای بعدی را انتخاب کنید تا مشاهده نمایید آن نویسنده مقاله خود را در سالهای بعدی بروز نموده است یا خیر.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

۴- در مورد مقاله چه می گویند؟


معمولاً می‌توان کامنت‌های کارشناسان را در فضای اینترنت نسبت به یک مقاله پیدا نمود اما یکی از روشهای ساده تر آن است که به میزان ارجاع دهی یک مقاله رجوع کنید و ببینید آن مقاله تا چه حد مورد استناد مقالات مختلف در سالهای متمادی قرار گرفته است. یقیناً باید توجه داشته باشید که مقاله‌ای که جدیداً چاپ شده است میزان استناد دهی کمی دارد و باید ملاک های دیگر را برای ارزیابی آن انتخاب نمایید. در شکل زیر دو مثال آمده است.

ارزیابی کیفیت مقاله و پنج نکته استثنایی آن


همانگونه که مشاهده می‌گردد، هر دو مقاله در سال ۲۰۱۴ انتشار یافته‌اند اما تا سال ۲۰۱۷ مقاله اول حدود ۵ بار در مقالات دیگر مورد استناد واقع شده اما مقاله دوم حدود ۵۷ بار مورد استناد قرار گرفته است. می‌توان با احتیاط چنین مطرح نمود که مقاله دوم با شاید با کیفیت تر از مقاله اول باشد.