❧ زبان بوسنیایی ❧

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

صرف فعل در زبان بوسنیایی


مصدر فعلها در زبان بوسنیایی معمولاً به –ti یا –ći ختم می شود. مانند govoriti(حرف زدن) و ići(رفتن)


صرف فعلها برای جنسیتهای مختلف(مذکّر/مؤنّث/خنثی) فرق دارد.


برای مثال فعل biti(بودن) را در زمان گذشتهء ساده صرف می کنیم. ضمناً می توانید ضمائر مختلف را هم در این مثال یاد بگیرید:


Ja sam bio/bila/bilo ovdje. من اینجا بودم.


Ti si bio/bila/bilo ovdje. تو (مذکر/مونث/خنثی) اینجا بودی.


On je bio ovdje. او(مذکر) اینجا بود.


Ona je bila ovdje. او(مونث) اینجا بود.


Ono je bilo. او(خنثی) اینجا بود.





Mi smo bili ovdje. ما اینجا بودیم.


Vi ste bili ovdje. شما اینجا بودید.


Oni/one/ona su bili ovdje. آنها(مذکر/مونث/خنثی) اینجا بودند.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

جمع بستن اسمها در زبان بوسنیایی


اسمها یا مفرد هستند یا جمع(Množina)


برای جمع بستن یک اسم در زبان بوسنیایی چندین قاعده هست که هر کدام در مورد بعضی از اسمها کاربرد دارد.


مثلاً اسمهای مذکّر خیلی وقتها با اضافه کردن پسوند –ovi جمع بسته می شوند.


اسمهای مؤنث خیلی وقتها به –a ختم می شوند و جمعشان با تبدیل –a به –e شکل می گیرد.


بعضی از اسمها با افزودن –i به آخرشان جمع بسته می شوند.


گاهی هم قانون خاصّی وجود ندارد. مثلاً جمع čovjek (مرد) می شود ljudi (مردها/مردم) که دو معنا دارد!


روش کلی این است که هر واژه(اسم) تازه ای یاد می گیرید، جنسیت و جمع آن را هم یاد بگیرید و همچنین حالتهای هفتگانهء آنها در جمله را هم سعی کنید کم کم یاد بگیرید.


مثالهایی از اسمها در حالت مفرد و جمع:


کتاب من moja knjiga


کتابهای من mojih knjiga


دختر ما naša kćer


دخترهای ما naše kćeri


سردم است Ja sam hladna


سردمان است mi smo hladni


مرغهای او(مذکر) mu kokoši


مرغ آنها njihov piletine





تمساح aligator


تمساحها aligatori


خرس medvjed


خرسها medvjeda


پرنده ptica


پرنده ها ptice


گاو نر bik


گاوهای نر bikova


گربه mačka


گربه ها mačke


ماده گاو krava


ماده گاوها krava


گوزن jelen


چندین گوزن mnogi jelena


سگ pas


سگها psi


الاغ magarac


الاغها magarci


عقاب orao


عقابها orlova


فیل slon


فیلها slonovi


زرّافه žirafa


زرّافه ها žirafe


بز koza


بزها koza


اسب konj


اسبها konje


شیر lav


شیرها lava


میمون majmun


میمونها majmuni


موش miš


موشها miševa


خرگوش zec


خرگوشها kunići


مار zmija


مارها zmije


ببر tigar


ببرها tigrovi


گرگ vuk


گرگها vukovi

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

صرف فعل بودن (Biti)





Ja sam


Ti si


On/ona/ono je





Mi smo


Vi ste


Oni/one/ona su





این فعل معمولاً بتنهایی بکار نمی رود و همیشه اجزاء دیگری هم در جمله هست؛ ولی ما اینجا فقط شکل صرف این فعل را نوشتیم.





مثالهایی از کاربرد فعل بودن:


-Kako si?


-چطوری؟


obro sam.


:خوبم.


-Kako ste gospodine?


-حال شما چطور است آقا؟


obro sam, kako ste vi?


:خوبم؟ شما چطورید؟


Ona je ma sestra.


او خواهر من است.


Oni su moji braći.


آنها برادران من هستند.


Ovdje je Kazem iz Irana.


من کاظم هستم از ایران.(در گفت و گوی تلفنی)


در مثال آخر، شکل فعل سوم شخص است ولی در فارسی بصورت اوّل شخص بکار می رود. ترجمهء تحت اللفظی آن می شود: اینجا کاظم از ایران است. یعنی این طرف خط کاظم از ایران حرف می زند.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

صرف فعل ići (رفتن)


یک نمونه فعل را در زمان حال ساده صرف می کنیم. به شناسه های آخر فعلها توجّه کنید:





Ja idem


Ti idesh


On/ona/ono ide





Mi idemo


Vi idete


Oni/one/ona idu





به همین ترتیب بسیاری از فعلها صرف می شوند؛ ولی گاهی شکل صرف فعلها در موارد خاصّی متفاوت است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

منفی کردن فعل


برای ساختن فعل منفی کافی است واژهء Ne را پیش از آن بیاوریم.


مثال:


Ja znam. می دانم.


Ne znam. نمی دانم.





Sve se može kad se hoće! خواستن توانستن است!


Ne može! نمی شود!

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

صرف فعل خواستن (hoćeti)


Hoću


Hoćeš


Hoće





Hoćemo


Hoćete


Hoće


آشنایی با صرف این فعل برای ساختن جمله های زمان آینده ضروری است.


دقّت داشته باشید که حروف شناسهء آخر فعل برای اوّل شخص مفرد و سوم شخص جمع در فعل hoćeti با سایر افعال معمول فرق دارد.


یک بار دیگر به صرف فعل دانستن(znati) دقّت کنید:


Ja znam


Ti znaš


On/ona/ono zna





Mi znamo


Vi znate


Oni/one/ona znaju

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

زمان آینده


برای ساختن جملاتی که زمان آینده را بیان می کنند از مصدر+صرف فعل خواستن استفاده می کنیم.


نکته: در بسیاری از موارد شکل کوتاه شدهء صرف فعل خواستن استفاده می شود.


مثال: فعل رفتن(ići) در زمان آینده:


Ja ću ići.


Ti hoćeš ići.


On/ona/ono će ići.





Mi ćemo ići.


Vi ćete ići.


Oni/one/ona će ići.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

رنگها در زبان بوسنیایی


رنگ


Boja


رنگ کردن


Obojiti / ofarbati


سفید


bijel


سیاه


crn


سبز


zelen


زرد


žut


سرخ


crven


آبی


plav


بنفش


ljubičica


نارنجی


narandža


قهوه ای


braon


دقّت داشته باشید که وقتی رنگها را بصورت صفت استفاده می کنیم باید از نظر جنـ*ـسیّت(مذکّر/مؤنّث/خنثی) و همچنین تعداد(مفرد/جمع) با موصوفشان مطابقت داشته باشند. مثال:


Zeleni Papir


کاغذ سبز





crne planine


کوههای سیاه

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

افعال مستمر


در دستور زبان بوسنیایی مفاهیمی هست که شاید معادل آنها را در فارسی نتوانیم پیدا کنیم. مثلاً بسیاری از افعالی که در فارسی برای آنها یک واژه داریم در زبان بوسنیایی به دو شکل متفاوت وجود دارند که یکی از این دو شکل، استمرار فعل را می رساند.


مثلاً برای ساختن (درست کردن) یک چیز ما در فارسی واژهء درست کردن را داریم ولی در بوسنیایی دو فعل napraviti و praviti را داریم که یکی از آنها بمعنای درست کردن(و تمام شدن این عمل) و دیگری بمعنای درست کردن(و استمرار داشتن این عمل) است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

واژه نامه (rječnik)


واژه نامه را در زبان بوسنیایی rječnik می گویند که از ریشهء riječ بمعنای واژه آمده است.


برای پیدا کردن معادل واژه های بوسنیایی می توانید از واژه نامه های بوسنیایی_انگلیسی یا از واژه نامهء فارسی-بوسنیایی حسنی تألیف سیدعلی حسنی استفاده کنید.


همچنین می توانید از سایتهای واژه نامه مانند این:

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

کمک بگیرید.