شعر دیوان اشعار مولوی مولانا

[:Osenwt]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
[/BCOLOR]بخش ۹۷ - داستان پیر چنگی کی در عهد عمر رضی الله عنه از بهر خدا روز بی‌نوایی چنگ زد میان گورستان

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

آن شنیدستی که در عهد عمر​

بود چنگی مطربی با کر و فر​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

بلبل از آواز او بی‌خود شدی​

یک طرب ز آواز خوبش صد شدی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

مجلس و مجمع دمش آراستی​

وز نوای او قیامت خاستی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

همچو اسرافیل کآوازش بفن​

مردگان را جان در آرد در بدن​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

یار سایل بود اسرافیل را​

کز سماعش پر برستی فیل را​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

سازد اسرافیل روزی ناله را​

جان دهد پوسیدهٔ صدساله را​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

انبیا را در درون هم نغمه‌هاست​

طالبان را زان حیات بی‌بهاست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

نشنود آن نغمه‌ها را گوش حس​

کز ستمها گوش حس باشد نجـ*ـس​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

نشنود نغمهٔ پری را آدمی​

کو بود ز اسرار پریان اعجمی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گر چه هم نغمهٔ پری زین عالمست​

نغمهٔ دل برتر از هر دو دمست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

که پری و آدمی زندانیند​

هر دو در زندان این نادانیند​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

معشر الجن سورهٔ رحمان بخوان​

تستطیعوا تنفذوا را باز دان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

نغمه‌های اندرون اولیا​

اولا گوید که ای اجزای لا​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

هین ز لای نفی سرها بر زنید​

این خیال و وهم یکسو افکنید​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ای همه پوسیده در کون و فساد​

جان باقیتان نرویید و نزاد​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گر بگویم شمه‌ای زان نغمه‌ها​

جانها سر بر زنند از دخمه‌ها​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گوش را نزدیک کن کان دور نیست​

لیک نقل آن به تو دستور نیست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

هین که اسرافیل وقتند اولیا​

مرده را زیشان حیاتست و نما​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

جان هر یک مرده‌ای از گور تن​

بر جهد ز آوازشان اندر کفن​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گوید این آواز ز آواها جداست​

زنده کردن کار آواز خداست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ما بمردیم و بکلی کاستیم​

بانگ حق آمد همه بر خاستیم​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

بانگ حق اندر حجاب و بی حجاب​

آن دهد کو داد مریم را ز جیب​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ای فناتان نیست کرده زیر پوست​

باز گردید از عدم ز آواز دوست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

مطلق آن آواز خود از شه بود​

گرچه از حلقوم عبدالله بود​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گفته او را من زبان و چشم تو​

من حواس و من رضا و خشم تو​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

رو که بی یسمع و بی یبصر توی​

سر توی چه جای صاحب‌سر توی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

چون شدی من کان لله از وله​

من ترا باشم که کان الله له​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گـه توی گویم ترا گاهی منم​

هر چه گویم آفتاب روشنم​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

هر کجا تابم ز مشکات دمی​

حل شد آنجا مشکلات عالمی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ظلمتی را کآفتابش بر نداشت​

از دم ما گردد آن ظلمت چو چاشت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

آدمی را او بخویش اسما نمود​

دیگران را ز آدم اسما می‌گشود​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

خواه ز آدم گیر نورش خواه ازو​

خواه از خم گیر می خواه از کدو​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

کین کدو با خنب پیوستست سخت​

نی چو تو شاد آن کدوی نیکبخت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گفت طوبی من رآنی مصطفی​

والذی یبصر لمن وجهی رای​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

چون چراغی نور شمعی را کشید​

هر که دید آن را یقین آن شمع دید​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

همچنین تا صد چراغ ار نقل شد​

دیدن آخر لقای اصل شد​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

خواه از نور پسین بستان تو آن​

هیچ فرقی نیست خواه از شمع جان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

خواه بین نور از چراغ آخرین​

خواه بین نورش ز شمع غابرین​

[/BCOLOR]

 

[:Osenwt]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
[/BCOLOR]بخش ۹۸ - در بیان این حدیث کی ان لربکم فی ایام دهرکم نفحات الا فتعر ضوا لها


[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

گفت پیغامبر که نفحتهای حق​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

اندرین ایام می‌آرد سبق​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گوش و هش دارید این اوقات را​

در ربایید این چنین نفحات را​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

نفحه آمد مر شما را دید و رفت​

هر که را می‌خواست جان بخشید و رفت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

نفحهٔ دیگر رسید آگاه باش​

تا ازین هم وانمانی خواجه‌تاش​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

جان آتش یافت زو آتش کشی​

جان مرده یافت از وی جنبشی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

جان ناری یافت از وی انطفا​

مرده پوشید از بقای او قبا​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

تازگی و جنبش طوبیست این​

همچو جنبشهای حیوان نیست این​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گر در افتد در زمین و آسمان​

زهره‌هاشان آب گردد در زمان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

خود ز بیم این دم بی‌منتها​

باز خوان فابین ان یحملنها​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ورنه خود اشفقن منها چون بدی​

گرنه از بیمش دل که خون شدی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

دوش دیگر لون این می‌داد دست​

لقمهٔ چندی درآمد ره ببست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

بهر لقمه گشته لقمانی گرو​

وقت لقمانست ای لقمه برو​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

از هوای لقمهٔ این خارخار​

از کف لقمان همی جویید خار​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

در کف او خار و سایه‌ش نیز نیست​

لیکتان از حرص آن تمییز نیست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

خار دان آن را که خرما دیده‌ای​

زانک بس نان کور و بس نادیده‌ای​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

جان لقمان که گلستان خداست​

پای جانش خستهٔ خاری چراست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

اشتر آمد این وجود خارخوار​

مصطفی‌زادی برین اشتر سوار​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

اشترا تنگ گلی بر پشت تست​

کز نسیمش در تو صد گلزار رست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

میل تو سوی مغیلانست و ریگ​

تا چه گل چینی ز خار مردریگ​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ای بگشته زین طلب از کو بکو​

چند گویی کین گلستان کو و کو​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

پیش از آن کین خار پا بیرون کنی​

چشم تاریکست جولان چون کنی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

آدمی کو می‌نگنجد در جهان​

در سر خاری همی گردد نهان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

مصطفی آمد که سازد همدمی​

کلمینی یا حمیرا کلمی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ای حمیرا اندر آتش نه تو نعل​

تا ز نعل تو شود این کوه لعل​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

این حمیرا لفظ تانیشست و جان​

نام تانیثش نهند این تازیان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

لیک از تانیث جان را باک نیست​

روح را با مرد و زن اشراک نیست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

از مؤنث وز مذکر برترست​

این نی آن جانست کز خشک و ترست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

این نه آن جانست کافزاید ز نان​

یا گهی باشد چنین گاهی چنان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

خوش کننده‌ست و خوش و عین خوشی​

بی خوشی نبود خوشی ای مرتشی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

چون تو شیرین از شکر باشی بود​

کان شکر گاهی ز تو غایب شود​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

چون شکر گردی ز تاثیر وفا​

پس شکر کی از شکر باشد جدا​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

عاشق از خود چون غذا یابد رحیق​

عقل آنجا گم شود گم ای رفیق​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

عقل جزوی عشق را منکر بود​

گرچه بنماید که صاحب‌سر بود​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

زیرک و داناست اما نیست نیست​

تا فرشته لا نشد آهرمنیست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

او بقول و فعل یار ما بود​

چون بحکم حال آیی لا بود​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

لا بود چون او نشد از هست نیست​

چونک طوعا لا نشد کرها بسیست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

جان کمالست و ندای او کمال​

مصطفی گویان ارحنا یا بلال​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ای بلال افراز بانگ سلسلت​

زان دمی کاندر دمیدم در دلت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

زان دمی کادم از آن مدهوش گشت​

هوش اهل آسمان بیهوش گشت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

مصطفی بی‌خویش شد زان خوب صوت​

شد نمازش از شب تعریس فوت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

سر از آن خواب مبارک بر نداشت​

تا نماز صبحدم آمد بچاشت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

در شب تعریس پیش آن عروس​

یافت جان پاک ایشان دستبوس​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

عشق و جان هر دو نهانند و ستیر​

گر عروسش خوانده‌ام عیبی مگیر​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

از ملولی یار خامش کردمی​

گر همو مهلت بدادی یکدمی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

لیک می‌گوید بگو هین عیب نیست​

جز تقاضای قضای غیب نیست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

عیب باشد کو نبیند جز که عیب​

عیب کی بیند روان پاک غیب​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

عیب شد نسبت به مخلوق جهول​

نی به نسبت با خداوند قبول​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

کفر هم نسبت به خالق حکمتست​

چون به ما نسبت کنی کفر آفتست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ور یکی عیبی بود با صد حیات​

بر مثال چوب باشد در نبات​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

در ترازو هر دو را یکسان کشند​

زانک آن هر دو چو جسم و جان خوشند​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

پس بزرگان این نگفتند از گزاف​

جسم پاکان عین جان افتاد صاف​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گفتشان و نفسشان و نقششان​

جمله جان مطلق آمد بی نشان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

جان دشمن‌دارشان جسمست صرف​

چون زیاد از نرد او اسمست صرف​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

آن به خاک اندر شد و کل خاک شد​

وین نمک اندر شد و کل پاک شد​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

آن نمک کز وی محمد املحست​

زان حدیث با نمک او افصحست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

این نمک باقیست از میراث او​

با توند آن وارثان او بجو​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

پیش تو شسته ترا خود پیش کو​

پیش هستت جان پیش‌اندیش کو​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گر تو خود را پیش و پس داری گمان​

بستهٔ جسمی و محرومی ز جان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

زیر و بالا پیش و پس وصف تنست​

بی‌جهتها ذات جان روشنست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

برگشا از نور پاک شه نظر​

تا نپنداری تو چون کوته‌نظر​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

که همینی در غم و شادی و بس​

ای عدم کو مر عدم را پیش و پس​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

روز بارانست می‌رو تا به شب​

نه ازین باران از آن باران رب​

[/BCOLOR]

 

[:Osenwt]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
[/BCOLOR]بخش ۹۹ - قصهٔ سوال کردن عایشه رضی الله عنها از مصطفی صلی‌الله علیه و سلم کی امروز باران بارید چون تو سوی گورستان رفتی جامه‌های تو چون تر نیست

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

مصطفی روزی به گورستان برفت​

با جنازهٔ مردی از یاران برفت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

خاک را در گور او آگنده کرد​

زیر خاک آن دانه‌اش را زنده کرد​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

این درختانند همچون خاکیان​

دستها بر کرده‌اند از خاکدان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

سوی خلقان صد اشارت می‌کنند​

وانک گوشستش عبارت می‌کنند​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

با زبان سبز و با دست دراز​

از ضمیر خاک می‌گویند راز​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

همچو بطان سر فرو بـرده بب​

گشته طاووسان و بوده چون غراب​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

در زمستانشان اگر محبوس کرد​

آن غرابان را خدا طاووس کرد​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

در زمستانشان اگر چه داد مرگ​

زنده‌شان کرد از بهار و داد برگ​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

منکران گویند خود هست این قدیم​

این چرا بندیم بر رب کریم​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

کوری ایشان درون دوستان​

حق برویانید باغ و بوستان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

هر گلی کاندر درون بویا بود​

آن گل از اسرار کل گویا بود​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

بوی ایشان رغم آنف منکران​

گرد عالم می‌رود پرده‌دران​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

منکران همچون جعل زان بوی گل​

یا چو نازک مغز در بانگ دهل​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

خویشتن مشغول می‌سازند و غرق​

چشم می‌دزدند ازین لمعان برق​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

چشم می‌دزدند و آنجا چشم نی​

چشم آن باشد که بیند مامنی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

چون ز گورستان پیمبر باز گشت​

سوی صدیقه شد و همراز گشت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

چشم صدیقه چو بر رویش فتاد​

پیش آمد دست بر وی می‌نهاد​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

بر عمامه و روی او و موی او​

بر گریبان و بر و بازوی او​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گفت پیغامبر چه می‌جویی شتاب​

گفت باران آمد امروز از سحاب​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

جامه‌هاات می‌بجویم در طلب​

تر نمی‌یابم ز باران ای عجب​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گفت چه بر سر فکندی از ازار​

گفت کردم آن ردای تو خمـار​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گفت بهر آن نمود ای پاک‌جیب​

چشم پاکت را خدا باران غیب​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

نیست آن باران ازین ابر شما​

هست ابری دیگر و دیگر سما​

[/BCOLOR]

 

[:Osenwt]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
[/BCOLOR]
بخش ۱۰۰ - تفسیر بیت حکم رضی‌الله عنه «آسمانهاست در ولایت جان کارفرمای آسمان جهان» «در ره روح پست و بالاهاست کوههای بلند و دریاهاست»
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

غیب را ابری و آبی دیگرست​

آسمان و آفتابی دیگرست​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ناید آن الا که بر خاصان پدید​

باقیان فی لبس من خلق جدید​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

هست باران از پی پروردگی​

هست باران از پی پژمردگی​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

نفع باران بهاران بوالعجب​

باغ را باران پاییزی چو تب​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

آن بهاری نازپروردش کند​

وین خزانی ناخوش و زردش کند​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

همچنین سرما و باد و آفتاب​

بر تفاوت دان و سررشته بیاب​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

همچنین در غیب انواعست این​

در زیان و سود و در ربح و غبین​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

این دم ابدال باشد زان بهار​

در دل و جان روید از وی سبزه‌زار​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

فعل باران بهاری با درخت​

آید از انفاسشان در نیکبخت​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

گر درخت خشک باشد در مکان​

عیب آن از باد جان‌افزا مدان​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

باد کار خویش کرد و بر وزید​

آنک جانی داشت بر جانش گزید​

[/BCOLOR]