شعر مجموعه اشعار جامی

[_oxygen]

******

شمع شو! شمع، که خود را سوزی
تا به آن بزم کسان افروزی

با بد و نیک و نکوکاری ورز!
شیوهٔ یاری و غمخواری ورز!

ابر شو! تا که چو باران ریزی
بر گل و خس همه یک‌سان ریزی

******​

 

[_oxygen]

قصهٔ عاشقان خوش است بسی
سخن عشق دلکش است بسی

تا مرا هوش و مستمع را گوش
هست، ازین قصه کی شوم خاموش؟

******

راست جو، راست نگر، راست گزین!
راست گو، راست شنو، راست نشین!

تیر اگر راست رود بر هدف است
ور رود کج، ز هدف بر طرف است

******​

 

[_oxygen]

******

ای ز وجود تو نمود همه!
جود تو سرمایهٔ سود همه!

هستی و پایندگی از توست و بس!
مردگی و زندگی از توست و بس!

******

عشق، مفتاح معدن جودست
هر چه بینی، به عشق موجودست
​

 

[_oxygen]

بشنو ، ای گوش بر فسانهٔ عشق
از صریر قلم ترانهٔ عشق

قلم اینک چو نی به لحن صریر
قصهٔ عشق می‌کند تقریر

عشق ، مفتاح معدن جودست
هر چه بینی ، به عشق موجودست

حق چو حسن کمال اسما دید
آنچنان‌اش نهفته نپسندید

خواست اظهار آن کمال کند
عرض آن حسن و آن جمال کند

خواست تا در مجالی اعیان
سر مستور او رسد به عیان

چون ز حق یافت انبعاث این خواست
فتنهٔ عشق و عاشقی برخاست

هست با نیست ، عشق در پیوست
نیست ، ز آن عشق ، نقش هستی بست

سایه و آفتاب را با هم
نسبت جذب عشق شد محکم​

 

[_oxygen]

گفتي بگوي عاشق و بيمار کيستي ؟
من عاشق توام تو بگو يار کيستي ؟

بستي ميان به کينه ، کشيدي ز غمزه تيغ
جانم فدات در پي آزار کيستي ؟

دارم دلي ز هجر تو هر دم فگارتر
تا خود تو مرهم دل افگار کيستي ؟

هر شب من و خيال تو و کنج محنتي
تو با که اي و مونس و غمخوار کيستي ؟

من با غم تو يار بعهد و وفاي خويش
اي بي وفا تو وفادار کيستي ؟

تاچند گرد کوي تو گردم ؟ گهي بپرس :
کاينجا چه مي کني و طلبکار کيستي ؟

جامي مدار چشم خلاصي ز قيد عشق
انديشه کن ببين که گرفتار کيستي ؟ ​

 

[_oxygen]

هر کجا از عشق جانی در هم است
محنت اندر محنت و غم در غم است
خاصه عشقی که‌ش ملامت یار شد
گفت و گوی ناصحان بسیار شد
از ملامت سخت گردد کار عشق
وز ملامت شد فزون تیمار عشق
بی‌ملامت عشق ، جان‌پروردن است
چون ملامت یار شد خون خوردن است
چون سلامان آن ملامت‌ها شنید
جان شیرینش ز غم بر لب رسید
مهر ابسال از درون او نکند
لیک شوری در درون او فکند
جانش از تیر ملامت ریش گشت
در دل اندوهی که بودش بیش گشت
می‌بکاهد از ملامت جان مرد
صبر بر وی کی بود امکان مرد؟
می‌توان یک زخم خورد از تیغ تیز
چون پیاپی شد، چه چاره جز گریز؟
روزها اندیشه کاری پیشه کرد
بارها در کار خویش اندیشه کرد
با هزار اندیشه در تدبیر کار
یافت کارش بر فرار آخر قرار
کرد خاطر از وطن پرداخته
محملی از بهر رفتن ساخته​

 

[_oxygen]

کیست در عالم ز عاشق خوارتر ؟
نیست کار از کار او ، دشوارتر
نی غم یار از دلش زایل شود
نی تمنای دلش حاصل شود
مایهٔ آزار او بی گاه وگاه
طعنهٔ بدخواه و پند نیک‌خواه
چون سلامان آن نصیحت‌ها شنید
جامهٔ آسودگی بر خود درید
خاطرش از زندگانی تنگ شد
سوی نابود خودش آهنگ شد
چون حیات مرد، نی درخور بود
مردگی از زندگی خوشتر بود
روی با ابسال در صحرا نهاد
در فضای جان‌فشانی پا نهاد
پشته پشته هیزم از هر جا برید
جمله را یک جا فراهم آورید
جمع شد ز آن پشته‌ها کوهی بلند
آتشی در پشتهٔ کوه او فکند
هر دو از دیدار آتش خوش شدند
دست هم بگرفته در آتش شدند
شه نهانی واقف آن حال بود
همتش بر کشتن ابسال بود
بر مراد خویشتن همت گماشت
سوخت او را و سلامان را گذاشت
بود آن غش بر زر و این زر خوش
زر خوش خالص بماند و سوخت غش
چون زر مغشوش در آتش فتد
گر شکستی اوفتد بر غش فتد
کار مردان دارد از مردان نصیب
نیست این از همت مردان غریب
پیش صاحب همت ، این ظاهر بود
هر که بی‌همت بود ، منکر بود​

 

[_oxygen]

تن اگر بیمار شد بر سر میاریدش طبیب
ای عزیزان کار تن سهل است فکر دل کنید


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


صبحدم چون رخ نمودی شد نماز من قضا
سجده کی باشد روا چون آفتاب آید برون


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


تُرک شهرآشوب من زین‌سان که شد صحرانشین
خواهم از شوقش به صحرا رو نهادن بعد از این


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


پیش آ که به بر گیرمت ار طالب عشقی
کین درد سرایت کند از سـ*ـینه به سـ*ـینه
​

 

[_oxygen]

چیست دانی غنچه‌های ناشکفته در چمن
بلبلان بر شاخ گل دل‌های پر خون بسته‌اند


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


ای که بر زاری دل می‌کنی انکار بیا
گوش بر سـ*ـینه من نِه بشنو زاری دل


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


وعده آمدن مده، غصه هجر بس مرا
بر سر آن فزون مکن غصه انتظار هم


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


بودم آن روز من از طایفه دردکشان
که نه از تاک نشان بود و نه از تاک‌نشان
​

 

[_oxygen]

〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


در بیستون ز ناله من گر صدا فتد
نالد ز درد کوه جدا کوهکن جدا


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


ریزم ز مژه کوکب، بی ماه رُخَت شب‌ها
تاریک شبی دارم، با این همه کوکب‌ها


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


لبت دل دزد و من از وی شکر دزد
کم افتاده‌ست از این سان دزد بر دزد


〜〜〜〜〜◆◆◆〜〜〜〜〜


نمودی رخ مکن منع از سرود شوق جامی را
چو بلبل جلوه گل دید نتوان ساخت خاموشش
​